Ιωάννα Ντούμπρου στο ethnos.gr: «Δεν γράφεις ποτέ χωρίς να αφήσεις ένα κομμάτι του εαυτού σου»

Η Ιωάννα Ντούμπρου, μια αφηγήτρια με ιδιαίτερη ματιά και ευαισθησία, μας ταξιδεύει μέσα από τις λέξεις της σε τόπους μακρινούς, πραγματικούς και φανταστικούς. Γεννημένη και μεγαλωμένη στην Αθήνα, σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος και στο Πανεπιστήμιο του Κεντ, ενώ αργότερα συνέχισε στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό μέσω του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Τα διηγήματά της έχουν διακριθεί σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, δημοσιευτεί σε λογοτεχνικά περιοδικά και συμπεριληφθεί σε συλλογικές εκδόσεις, κερδίζοντας την εκτίμηση κριτικών και αναγνωστών.

Το πρώτο της μυθιστόρημα, «Βορινή Παραλία», που κυκλοφόρησε το 2019, εντυπωσίασε με την απλότητα, το χιούμορ και τη βαθιά ανθρώπινη προσέγγισή του. Σήμερα, η συγγραφέας επιστρέφει με το δεύτερο μυθιστόρημά της, «Αρκτικός», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Πρόκειται για ένα λογοτεχνικό ταξίδι στα παγωμένα τοπία του Βορρά, όπου το ταξίδι μ' ένα παγοθραυστικό γίνεται αφορμή για μια βαθιά ενδοσκόπηση, έναν επαναπροσδιορισμό ταυτότητας και σχέσεων, και μια αναζήτηση της ουσίας της ζωής.

Μέσα από τη ζωντανή, προσωπική της αφήγηση, με γλώσσα απλή, άμεση και γεμάτη χιούμορ, η ηρωίδα της Ιωάννας Ντούμπρου μας οδηγεί σ' έναν κόσμο όπου η εξωτερική περιπλάνηση αντανακλά την εσωτερική αναζήτηση. Είναι ένα μυθιστόρημα που προσφέρει αισιοδοξία, αλήθεια και συγκίνηση, καλώντας τον αναγνώστη ν' αφεθεί στην περιπέτεια, ν' αναρωτηθεί και, ίσως, να τολμήσει τις δικές του αλλαγές.

Ποια ήταν η έμπνευσή σας για τη νέα ιστορία σας «Αρκτικός» και γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο;

Η έμπνευση ήταν το Λιούμποβ Ορλόβα, ένα μικρό κρουαζιερόπλοιο που χάθηκε στον Βόρειο Ατλαντικό το 2013. Απέκτησα μια μικρή εμμονή με το πώς χάθηκε και πού μπορεί να βρισκόταν. Η έρευνα με οδήγησε σε άλλα πλοία-φαντάσματα, σ' εξερευνητικές αποστολές στον Αρκτικό Κύκλο και, τελικά, στην ηρωίδα του βιβλίου μου που ήθελε να κάνει αυτό το ταξίδι. Όσο για τον τίτλο, έχω τη συνήθεια να κρατάω ένα κουτί για κάθε πρότζεκτ όπου βάζω όσα πράγματα το αφορούν (αντικείμενα, άρθρα, φωτογραφίες, σημειώσεις κ.λπ.). Το συγκεκριμένο κουτί είχε το κωδικό όνομα «Αρκτικός». Μου άρεσε και το κράτησα.

Το πρώτο σας βιβλίο «Βορινή Παραλία» κυκλοφόρησε το 2019 από τον ίδιο εκδοτικό. Γιατί μεσολάβησε τόσο μεγάλο διάστημα για το δεύτερο και πώς έχει αλλάξει η διαδικασία γραφής σας από τότε;

Όντως, μεσολάβησε καιρός. Τα πράγματα, όμως, συμβαίνουν όταν είναι συμβούν. Η αλήθεια είναι ότι η διαδικασία γραφής μου έχει αλλάξει μέσα στα χρόνια. Για καιρό μου άρεσε να δουλεύω δυο τρία κείμενα ταυτόχρονα και να πετάγομαι από το ένα στο άλλο. Τώρα αφοσιώνομαι σ' ένα πρότζεκτ που μ' εξιτάρει και προσπαθώ να το ολοκληρώσω, πριν περάσω στο επόμενο. Βέβαια, συχνά, πέφτω σε τοίχο. Tότε περιμένω να βρω τον τρόπο είτε να τον σκαρφαλώσω, είτε να τον γκρεμίσω.

Η ηρωίδα από το νέο σας βιβλίο ξεκινά την καταγραφή της ζωής της με σκοπό ν’ ανακτήσει τον χαμένο χρόνο. Σύμφωνα μ' εσάς, είναι πιο σημαντικό πόσα ζούμε ή πώς τα ζούμε;

Νομίζω ότι το «πώς» είναι πιο σημαντικό. Το να βάζεις τσεκ σ’ αυτό που έκανες, να λες «να, το έκανα κι αυτό» και να προχωράς αμέσως στον επόμενο στόχο είναι τελικά μια εμπειρία «μη βιωμένη». Πρέπει να σταθείς και να παρατηρήσεις πώς σε κάνουν να νιώθεις τα πράγματα, πώς σ' εξελίσσουν.

Μέσα από το κείμενο είναι εμφανείς διάφοροι προβληματισμοί που ταλανίζουν πολλές γυναίκες, όπως είναι η συντροφικότητα, η εμμηνόπαυση κλπ. Πώς μπορούν οι γυναίκες ν’ ανατρέψουν ή ν’ αντιμετωπίσουν στερεότυπα που τις περιορίζουν;

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος λατρεύει τα στερεότυπα και τα κουτάκια γιατί του αρέσει η οργάνωση και δεν θέλει να κουράζεται πολύ. Για αυτό και οι άλλοι σε κατατάσσουν με βάση την ηλικία σου, το φύλο σου, τη δουλειά σου, το αν έχεις παντρευτεί ή αν έχεις κάνει παιδιά. Σε βάζουν στο κουτάκι σου. Ο τρόπος ν' ανατρέψεις τα στερεότυπα είναι καταρχάς να μην τα δεχτείς. Να ζήσεις σύμφωνα με τις δικές σου αξίες και να δεις τι σημαίνει για σένα η συντροφικότητα, η εμμηνόπαυση κ.λπ. Βέβαια είναι δύσκολο να σκεφτείς και να δράσεις εκτός πλαισίου, αλλά πιστεύω ότι σε βάθος χρόνου σε απελευθερώνει.

Οι χαρακτήρες σας προβάλλουν μια εύθραυστη αλλά και ισχυρή πλευρά της ανθρώπινης φύσης. Υπάρχουν κομμάτια της δικής σας προσωπικότητας που έχετε δανείσει στους ήρωες σας; Θεωρείτε ότι οι συγγραφείς αυτοβιογραφούνται κατά κάποιον τρόπο;

Η αλήθεια είναι ότι ακόμα κι αν έγραφα για έναν εξωγήινο που ζει σ' έναν μακρινό γαλαξία, θα υπήρχα με κάποιον τρόπο μέσα στο κείμενο. Δεν γίνεται διαφορετικά. Είσαι η συνείδηση που γράφει. Νομίζω ότι με την ηρωίδα μου μοιράζομαι τη δημιουργικότητα, την περιέργεια και αυτή την ακόρεστη δίψα για μάθηση. Βέβαια εκείνη είναι μεγαλύτερη από εμένα και μάλλον έχει περισσότερο χιούμορ. Όσο καιρό ήμασταν μαζί, έμαθα πολλά από εκείνη. Είναι απίστευτο πόσα πράγματα μπορείς να μάθεις από τους ήρωες σου.

Αν και για πολλούς η μοναξιά έχει αρνητικό πρόσημο, εσείς μέσα από το βιβλίο σας τη συνδέεται με την έννοια της ελευθερίας. Πώς η μοναξιά μπορεί ν’ αποτελέσει κίνητρο για την εξερεύνηση νέων ιδεών και τη δημιουργία νέων συνδέσμων με τον εξωτερικό κόσμο;

Έχετε δίκιο. Η μοναξιά στο βιβλίο δεν έχει το γνωστό αρνητικό πρόσημο. Νομίζω ότι η αντίδραση της ηρωίδας έχει ενδιαφέρον. Καταρχάς, αποδέχεται τη μοναξιά ως κατάσταση. Θα ήθελε να είναι παροδική, αλλά μεταξύ μας δεν ξέρει αν θα είναι. Ύστερα τη βλέπει ως εφαλτήριο για να εξερευνήσει τον κόσμο και αυτά που την ενδιαφέρουν, ως μια ευκαιρία ν' αναπτύξει σχέση με τον ίδιο της τον εαυτό. Χρυσώνει το χάπι; Νομίζω ότι κατά βάθος είναι ένας στωικός χαρακτήρας που αποδέχεται την πραγματικότητα και την αναπλαισιώνει.

Ζούμε, πιστεύετε, σε μια εποχή στην οποία πρέπει να κάνουμε «εκπτώσεις» στα όνειρά μας λόγω των καταστάσεων;

Νομίζω πως ναι. Όλα είναι πιο δύσκολα πια. Όμως τις προάλλες γνώρισα κάποιον και μ' έβαλε σε σκέψεις. Είχε ταξιδέψει σε όλο τον πλανήτη: Βιρμανία, Ινδία, Ταϊλάνδη, όλη τη Νότια Αμερική, όλη την Ευρώπη. Θα έχεις πολλά λεφτά για να κάνεις τόσα ταξίδια, είπα. Όχι, μου απάντησε. Το ταξίδι είναι προτεραιότητα για μένα και κάνω ό,τι χρειάζεται για να μπορώ να ταξιδεύω. Θυσίες, ρώτησα. Πολλές θυσίες, μου απάντησε. Τι προτεραιότητα βάζω στα όνειρά μου και τι θα θυσίαζα για αυτά, αναρωτήθηκα.

Στην αρχή της ιστορία, η ηρωίδα σας λέει ότι έχει φτάσει στο σημείο να «χαίρεται με το τίποτα». Οι δικές σας απολαύσεις της ζωής ποιες είναι;

Να κολυμπάω. Να ακούω μουσική. Να διαβάζω. Να πηγαίνω σ’ ένα καφέ και να γράφω. Να μαθαίνω. Να ταξιδεύω. Να είμαι με ανθρώπους που αγαπώ, έστω κι αν κάνουμε κάτι τετριμμένο που δεν γίνεται ωραίο στόρι στο Instagram. Να μυρίζω τα φύλλα ενός δεντρολίβανου. Η λίστα είναι ατέλειωτη.

Ένα από τα θέματα του μυθιστορήματός σας είναι και η κλιματική αλλαγή. Πώς μπορεί η λογοτεχνία να προάγει την έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης και της οικολογικής συνείδησης μέσω των χαρακτήρων και των ιστοριών που δημιουργεί;

Τις προάλλες άκουσα την ομιλία ενός δασκάλου του ζεν που έλεγε ότι δεν πρέπει να προσπαθήσουμε ν' αναπτύξουμε οικολογική συνείδηση από τύψεις ή από φόβο για αυτό που ενδέχεται να συμβεί, αλλά επειδή αγαπάμε τον πλανήτη μας. Νομίζω ότι η λογοτεχνία μπορεί να καλλιεργήσει αυτή την αγάπη, αυτή τη σύνδεση με τον εαυτό μας, τους άλλους, τη φύση.

Θυμάστε ποιο είναι το ωραιότερο σχόλιο που έχετε ακούσει για τα βιβλία σας;

Ένας αναγνώστης μού είπε ότι ο «Αρκτικός» του θυμίζει ημερολόγιο εξερευνητή. Ενός εξερευνητή της ζωής, σκέφτηκα. 

Διαβάστε ακόμη

Περισσότεροι από 1.130 διαδηλωτές έχουν συλληφθεί από την Τετάρτη στην Τουρκία - Η πρώτη φωτογραφία του Ιμάμογλου στη φυλακή

Ο Πούτιν έκανε στον Τραμπ ένα «πολύ προσωπικό δώρο», λέει το Κρεμλίνο – Ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας ανάμεσα στους δυο ηγέτες

«Καμπανάκι» από τον ΠΟΥ: Ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων φυματίωσης σε παιδιά

Ξεκινάει η δίκη του Ζεράρ Ντεπαρντιέ για την κατηγορία σεξουαλικής παρενόχλησης σε δύο γυναίκες