Σινεμά|25.10.2022 21:30

Rambo: H ταινία δράσης του 1982 που επανακαθόρισε το είδος της με τον Σιλβέστερ Σταλόνε γίνεται 40 ετών

Μαίρη Τσίνου

Το αρχικό τέλος του First Blood έδειχνε τον John Rambo, έναν πρώην υπερ-στρατιώτη των Ειδικών Δυνάμεων στο Βιετνάμ, να τραβάει ένα όπλο από τη θήκη του μέντορά του και να του ζητάει να τραβήξει τη σκανδάλη: «Εσύ με εκπαίδευσες. Εσύ με δημιούργησες. Εσύ με σκότωσες». Τελικά περικυκλωμένος, αφού έχει διεξάγει πόλεμο εναντίον φαινομενικά κάθε ένοπλου άνδρα σε ακτίνα βολής στο βορειοδυτικό τμήμα του Ειρηνικού -ένα τοπικό αστυνομικό τμήμα, ανίκανους της Εθνοφρουράς, τον αμερικανικό στρατό- ο Rambo θέλει να τον σκοτώσει ο δημιουργός του και όχι οι άγνωστοι που δεν τον καταλαβαίνουν. Επιπλέον, θέλει να απαλλαγεί από τον πόνο που κουβαλάει από μια σύγκρουση που τον σημάδεψε σωματικά και ψυχικά στο εξωτερικό και τον άφησε περιφρονημένο και αβοήθητο στην πατρίδα του. Ο μέντορας του δέχεται.

Το κοινό που είδε αυτή την εκδοχή μίσησε αυτό το τέλος. Το ίδιο και ο Kirk Douglas, ο οποίος αρχικά είχε επιλεγεί για τον ρόλο του μέντορα του Rambo, του συνταγματάρχη Sam Trautman, πριν τελικά αναλάβει τον ρόλο ο Richard Crenna. Ο σκηνοθέτης, Ted Kotcheff, μετά από προτροπή του πρωταγωνιστή του (και συν-σεναριογράφου της ταινίας) Σιλβέστερ Σταλόνε (Sylvester Stallone), προέβλεψε  τις αντιδράσεις ώστε να επινοήσει επί τόπου ένα εναλλακτικό τέλος, όπου ο ήρωας αποχωρεί από το γραφείο του σερίφη με μεγαλύτερη αξιοπρέπεια. Το νέο τέλος αποδείχθηκε ότι ήταν εξαιρετικό για το πορτοφόλι του Σταλόνε, καθώς το franchise είχε τέσσερις συνέχειες.

Αλλά ο Rambo θα επανεμφανιζόταν τρία χρόνια αργότερα στο Rambo: First Blood Part II θα πρόδιδε τον κεντρικό χαρακτήρα της ταινίας του First Blood, καθώς πρόκειται για μια στερεοτυπική φιγούρα action hero που αντιμετώπιζε το Βιετνάμ λιγότερο ως μια οδυνηρή απώλεια παρά ως έναν πόλεμο που δεν του είχε επιτραπεί να κερδίσει. Είναι το ίδιο μοτίβο που ακολούθησε στις ταινίες Rocky του ο Stallone: το αουτσάιντερ που αγαπήσαμε στην πρώτη ταινία μεταμορφώνεται τελικά σε καρικατούρα που κατακτά τον κόσμο, και κάθε μελλοντική προσπάθεια να ανακτήσει κανείς τη μετριοπάθεια της αρχικής ταινίας καταλήγει να μοιάζει κυνική. Ο Stallone θέλει να είναι ταυτόχρονα μια ειλικρινή και έντιμη προσωπικότητα με έντονες και βίαιες εξάρσεις, και είναι δύσκολο να είσαι και τα δύο, αναφέρει ο Scott Tobias του Guardian.

Ωστόσο, το First Blood πλησιάζει πολύ κοντά σε αυτό. Διασκευασμένη από το μυθιστόρημα του David Morrell, η ταινία παραμένει το πρότυπο για τον κινηματογράφο δράσης της δεκαετίας του '80, ένα θρίλερ γεμάτο πυροβολισμούς, καταδιώξεις, εκρήξεις, όπλα και πυροτεχνήματα. Ο Rambo του Stallone είναι πράγματι μια δύναμη σχεδόν αθάνατης ανθεκτικότητας, αλλά η ψυχική του ευαισθησία, όπως και του Rocky, είναι η δύναμη που τον κάνει να φαίνεται πιο ανθρώπινος απ' ό,τι θα φαινόταν διαφορετικά. Είναι ένας στρατός αποτελούμενος από έναν άντρα, που αποκρούει εκατοντάδες επιτιθέμενους στα δάση του βορειοδυτικού Ειρηνικού, αλλά ο Stallone και ο Kotcheff αποκαλύπτουν με σύνεση και τις αδυναμίες του, συμπεριλαμβανομένου του μετατραυματικού στρες και της σχεδόν στοιχειωμένης αίσθησης του εξοστρακισμού του. Υπάρχει ένα κομμάτι του που είναι ήδη νεκρό, είτε ο Trautman πατήσει τη σκανδάλη είτε όχι.

Καθώς ξεκινά το First Blood, ο Rambo είναι ένας περιπλανώμενος που αναζητά τον τελευταίο από τους επιζώντες συντρόφους του στις Ειδικές Δυνάμεις, για τους οποίους μαθαίνει ότι τελικά πέθαναν από καρκίνο τον προηγούμενο χρόνο. Αυτή η είδηση τον επαναφέρει στην άκρη του δρόμου, να περιπλανιέται στην πόλη Hope της Washington, αλλά ο τοπικός σερίφης, Will Teasle (Brian Dennehy) θέλει ο Rambo να φύγει από την πόλη. Αντί όμως να δεχτεί την προσωπική του συνοδεία έξω από τα όρια της πόλης, ο Rambo επιστρέφει εκεί όπου δεν ανήκει και ο σερίφης τον συλλαμβάνει με τις κατασκευασμένες κατηγορίες της αλητείας και της αντίστασης κατά τη σύλληψη. Όταν ο Teasle και οι άντρες του -μεταξύ των οποίων και ο νεαρός David Caruso- χρησιμοποιούν την ευκαιρία αυτή για να τον βασανίσουν πίσω από τα κάγκελα, προκαλώντας του αναμνήσεις από την εποχή που ήταν αιχμάλωτος πολέμου, ο Rambo παλεύει να ξεφύγει από την προφυλάκιση και κρύβεται στα βουνά για να προφυλαχθεί.

Από το σημείο αυτό, μια απλή διαμάχη μετατρέπεται σε Battle Royale, καθώς ο Rambo ξεγλιστρά από θανατηφόρες παγίδες και στήνει ο ίδιος μερικές, ενώ το αστυνομικό τμήμα και οι άλλοι ένοπλοι εθελοντές πέφτουν θύματα των πολεμικών δεξιοτήτων του. Όταν ο Trautman εμφανίζεται τελικά για να προσφέρει βοήθεια, λέει στον σερίφη: «Δεν ήρθα να σώσω τον Rambo από εσάς. Ήρθα να σώσω εσάς από αυτόν». Ο Teasle αντιδρά αρνητικά στην ιδέα ότι 200 άντρες μπορεί να μην είναι αρκετοί για να εξουδετερώσουν τον Rambo - ο Dennehy, ένας πρώτης τάξεως ηθοποιός, δίνει στον «κακό της ταινίας» ένα ωραίο στρώμα επίπλαστης λαϊκότητας - αλλά όσο περισσότεροι άνθρωποι έρχονται εναντίον του, τόσο περισσότερα όπλα αποκτά. Ο παρασημοφορημένος Ράμπο με το Μετάλλιο Τιμής του Κογκρέσου δεν πρόκειται να εξουδετερωθεί από κάποιον χωριάτη με έναν εκτοξευτή ρουκετών.

Ως μια πρώτη επιτυχία στην κούρσα των ταινιών δράσης της δεκαετίας του '80 με επικεφαλής τον Stallone και τον Arnold Schwarzenegger, το First Blood έθεσε ένα πρότυπο που ακολούθησαν πολλές ταινίες, αλλά μόνο λίγες κατάφεραν να το φτάσουν. Το πανέμορφο φυσικό σκηνικό, με τη Βρετανική Κολομβία να χρησιμεύει ως μια μεγαλειωδώς συννεφιασμένη Ουάσινγκτον, έχει αρκετή άγρια φύση για να ξαναγνωρίσει ο Rambo τον πόλεμο στη ζούγκλα του Βιετνάμ, αλλά το σκηνικό έχει τη μελαγχολική αίσθηση άλλων ταινιών που διαδραματίζονται στην περιοχή, όπως το Five Easy Pieces. Το ουσιαστικό σημείο του First Blood - μετά τη βία για την ίδια την καταιγιστική της δράση, φυσικά - είναι ότι ο Rambo μπορεί να επέστρεψε στην Αμερική, αλλά ο τόπος πλέον δεν μοιάζει με το σπίτι του. Είναι ένας περιπλανώμενος με κάτι περισσότερο από την κυριολεκτική έννοια.

Αν και ο Stallone μιλάει γενικά χαμηλόφωνα και κουβαλάει ένα δυνατό πολυβόλο, η ταινία φτάνει στον περίφημο μονόλογο «τίποτα δεν έχει τελειώσει», όπου η αγωνία του Rambo ξεπηδά και γίνεται η φωνή των βετεράνων του Βιετνάμ που νιώθουν ότι δεν τους σέβονται και τους ξεχνούν στην πατρίδα. Είναι ένα κακογραμμένο σημείο που θα ενθαρρύνει μελλοντικά κακογραμμένα κείμενα από τον Stallone -σαν τους μονολόγους στο Rambo: First Blood Part II και Rocky IV- και εμφανώς αταίριαστο σε μια ταινία που υποδηλώνει μια ένταση μεταξύ διαφορετικών ειδών βετεράνων, βάζοντας στο παρασκήνιο στοιχεία για την υπηρεσία του Teasle. Ο Stallone είτε δεν εμπιστεύεται την ικανότητα του κοινού να κατανοήσει τον χαρακτήρα του είτε εξυπηρετεί τη δική του ματαιοδοξία ως ηθοποιός, σύμφωνα με τον αρθρογράφο του Guardian.

Παρ' όλα αυτά, το First Blood μίλησε για τις παρατεταμένες εθνικές πληγές σχετικά με το Βιετνάμ, προσφέροντας παράλληλα μια ικανοποιητικά αιματηρή κάθαρση. Παραμένει ένα ανώτερο κομμάτι της τέχνης της δράσης, που το μιμήθηκαν ευρέως σε μια δεκαετία που θα επαναλάβει την έννοια του εσωτερικού πολέμου, ενώ μόνο σπάνια θα τον ξεπεράσει ως θεματική. Ένας άντρας που πολεμάει μια ολόκληρη πόλη ήταν ένα παλιό μοτίβο του γουέστερν που ο Stallone ανανέωσε έξυπνα με γεμιστήρες μεγάλης ισχύος και εκρήξεις σε βενζινάδικα. Η συνταγή εξακολουθούσε να λειτουργεί.

ΌΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Σιλβέστερ ΣταλόνεΡάμποειδήσεις τώρα