Από τον Αγγελόπουλο στον Λάνθιμο: Ένας αφορισμός δρόμος με δεκάδες χιλιόμετρα ειρωνείας

Πιο πριν ήταν ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, τώρα ο Γιώργος Λάνθιμος· ένας αφορισμός δρόμος με δεκάδες χιλιόμετρα ειρωνείας ανάμεσά τους...

Όχι, δεν είμαστε οι «ειδικοί» για να κρίνουμε τον Γιώργο Λάνθιμο και το έργο του· για κάτι τέτοιο υπάρχουν οι μελετητές του κινηματογράφου, όμως… Όμως, ως ταπεινοί θεατές των ταινιών του κι ως κάτοικοι τούτης της αυχμηρής χώρας, έχουμε ένα λόγο να γράψουμε για τον σκηνοθέτη που διεκδικεί βραβείο από την Ακαδημία της Μέκκας του κινηματογράφου.

Λοιπόν, πριν από χρόνια ο αοίδιμος Θόδωρος Αγγελόπουλος ήταν το «ανέκδοτο» των θεατρικών Επιθεωρήσεων, των γελωτοποιών της Μικρής Οθόνης, των απανταχού Ελλήνων που ό,τι είχαν δει από κινηματογράφο ήταν κάτι από το «Ρόδα Τσάντα και Κοπάνα Νο3» και Στάθη Ψάλτη. Κι όμως, ο λοιδορούμενος από τους καναπεδάτους κριτικούς Θόδωρος Αγγελόπουλος στόλιζε το γραφείο του με έναν Χρυσό Φοίνικα από το Φεστιβάλ των Καννών κι ένα Χρυσό Λιοντάρι από το Φεστιβάλ της Βενετίας.

Το ότι ο Βέρνερ Χέρτζοκ, ο σπουδαίος Γερμανός σκηνοθέτης είχε φιλήσει συμβολικά τα πόδια του «Theo», τίποτα δεν έλεγε… Το ότι ο Σέρβος συνάδελφος του Αγγελόπουλου, ο Εμίρ Κουστουρίτσα τον είχε χαρακτηρίσει «Σπουδαία μορφή του ευρωπαϊκού κινηματογράφου», ποσώς άγγιξε… Στα επιτιμητικά σχόλια του Ίγκμαρ Μπέργκμαν, του Βιμ Βέντερς, του Ακίρα Κουροσάβα, ακόμα και του Μικελάντζελο Αντονιόνι, χαμήλωναν κάποιοι την ένταση για να ρουφήξουμε τα σατιρικά φληναφήματα του Λάκη, του Μάρκου, του Χάρι…

Κι ο Αγγελόπουλος, είχε πατήσει στην κορυφή των Άλπεων, όταν κάποιοι μάζευαν σπαράγγια ανοησίας στα χωράφια της ειρωνείας και της απαξίωσης… Το ότι δεν πάτησαν κάποιοι το Mont Blanc δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει… Κι ο Αγγελόπουλος είχε καρφώσει την Ελληνική Σημαία σε ψηλές κορφές. Κι οι άλλοι, οι τιποτίζοντες, ξεκαρδίζονταν με το… άλογο του «Μεγαλέξανδρου» που ερχόταν και ερχόταν και ερχόταν, όταν εκείνοι ποτέ δεν ξεκίνησαν. Γιατί έτσι είναι στην Ελλάδα από αρχαιοτάτων χρόνων: όσα δεν φτάνει η αλεπού… Ικανοί ή ανίκανοι για το ΄να και για τ’ άλλο αποδείχνονται πάντα ικανότατοι για να χλευάζουν να χυδαιολογούν και να λοιδορούν.

Α, και να μην ξεχνάμε, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος ήταν ο «σατανάς» και ο «αντίχριστος» για τους θρησκόληπτους και τους άγιους πατέρες. Ο Φλωρίνης Καντιώτης είχε αφορίσει τον Αγγελόπουλο! Περίεργο, γιατί η Εκκλησία είναι πάντα απροκατάληπτη και ευρύνους… Ποιον Έλληνα σκηνοθέτη γνώριζαν έξω από τα σύνορα το τόπου μας; Τουλάχιστον στην Ευρώπη. Ελάχιστους κι ανάμεσα σ’ εκείνους τους μείζονες ελάχιστους και τον Θόδωρο Αγγελόπουλο.

Σημαία στο Έβερεστ

Και τώρα; Γιώργος Λάνθιμος! Κι όχι σημαία Ελληνική στο Mont Blanc, αλλά στο Έβερεστ του κινηματογράφου. Και ο αφορισμός έρχεται αβίαστα στα χείλη των ασεβών: «Όταν εγώ έκανα ταινίες, ο Λάνθιμος έφτιαχνε βίντεοκλιπ»... Έτσι όπως και με τους Παρθενώνες και τους βαρβαρούς· και μείναμε σημειωτόν στο παρελθόν, όταν οι «βάρβαροι» παρελαύνουν στο μέλλον...

Με τον «Κυνόδοντα», ο Λάνθιμος «δάγκωσε» τους καθεύδοντες και τους πόνεσε. Κι ακολούθησε ο «Αστακός» και «Ο θάνατος του ιερού ελαφιού» και η «Ευνοούμενη». Κι ο Λάνθιμος δεν ήταν Έλληνας πια με την περιορισμένη καλλιτεχνική έννοια της καταγωγής του. Ο Λάνθιμος έγινε παγκόσμιος! Συνεργάστηκε και συνεργάζεται με ηθοποιούς-μύθους: Νικόλ Κίντμαν, Ρέιτσελ Βάις, Κόλιν Φάρελ, Λεά Σεϊντού, Τζον Ράιλι… Και η Ολίβια Κόλμαν κέρδισε ένα Όσκαρ μέσω Λάνθιμου! Ε, αυτά δεν τα σηκώνουν οι Έλληνες… Τόσο φως δεν το αντέχουν!
«Είναι στα κυκλώματα ο Λάνθιμος…», λένε οι μέτριοι και κοιμούνται ήσυχοι για την ανεπάρκειά τους: «Εγώ δεν έχω κάποιον να με σπρώξει» δικαιολογούνται… Και διαγκωνίζονται, οι αυτοχειροκροτούμενοι και αυτοθαυμαζόμενοι, οι πρώτοι εντός των εσωτερικών κυκλωμάτων, για μια χορηγία, για να τ’ αρπάξουν και να παράξουν ασυναρτησίες που μπαίνουν στα ράφια του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου λερώνοντας τη σκόνη…

Ο Λάνθιμος, η ταινία του Λάνθιμου, διεκδικεί 11 Όσκαρ. Ε, αυτό δεν σηκώνεται, είναι πολύ βαρύ για τους Έλληνες της βιντεοκασέτας, της μπαλαφάρας του Δελφινάριου, των αυτοαποκαλούμενων Αριστοφανικών- καραγκιόζηδων, των δήθεν αυστηρών κριτικών, που οι γνώσεις τους από κινηματογράφο αρχίζουν από Φραγκίσκο Μανέλη και φθάνουν σε Πάνο Σουπιάδη… Γιατί έτσι είναι: «Εν Ελλάδι κεφαλή υπερέχουσα; Συσπειρωθείτε ...πυρ».

Το ότι σε κάποιους δεν αρέσουν οι ταινίες του Λάνθιμου, είναι θεμιτό, όμως οι αφορισμοί και οι μύδροι κατά Λάνθιμου είναι ύβρις!
Το ότι αρκετοί δεν κατανοούν τις ταινίες του Λάνθιμου, δεν σημαίνει ότι δεν είναι και καλές. Κάποιοι ξεφυλλίζουν Ντοστογιέφσκι και στις πρώτες αράδες παθαίνουν ναυτία· είναι κακός ο Ρώσος; Άλλοι ακούνε κλασσική μουσική και την επομένη επισκέπτονται ωριλά· απαράδεκτος ο Μάλερ; Ασφαλώς και όχι!

«Ωραίος ο Λάνθιμος, αλλά εμένα δεν μ’ αρέσει» θα ήταν η πιο σωστή κριτική για έναν καταξιωμένο που αδυνατούμε να κατανοήσουμε, αλλά… Ό,τι δεν καταλαβαίνουν κάποιοι- συνήθως- το αποδομούν και το εμπαίζουν υποβιβάζοντάς το στα δικά τους χαμηλά. Γι’ αυτό, τούτες τις μέρες σιωπήσετε γραμματείς και φαρισαίοι, γλίσχροι κριτικοί και πενιχροί καλλιτεχνίζοντες, τώρα «μιλάει» ο Λάνθιμος!