60ο ΦΚΘ: Ο Τζον Γουότερς σιχαίνεται την φασιστική κόμμωση του Τραμπ

Είχαμε ανάγκη από μια γενναία δόση μη πολιτικής ανορθότητας και ο Τζον Γουότερς μας την παρείχε απλόχερα, ζωντανά, δυνατά, αποσπώντας το πιο καθαρό γέλιο. Ο βασιλιάς του «trash», ο πρωτοπόρος του underground κινηματογράφου που αγάπησε το Χόλιγουντ, έβαλε το φαντεζί κοστούμι του και ανέβηκε το βράδυ της Τετάρτης στη σκηνή του κατάμεστου Ολύμπιον, ως επίσημος προσκεκλημένος του 60^ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, για να μας διασκεδάσει με το συναρπαστικό βρώμικο χιούμορ του.

Ο μονόλογος του – το περίφημο stand-up comedy σόου This Filthy World - είχε όλα όσα περιμέναμε: μια (αυτό)σαρκαστική αποδόμηση καριέρας και ζωής με ευθείες βολές κατά της ορθότητας και του καθωσπρεπισμού που σαρώνει το αμερικανικό κατεστημένο. Πολέμιος του Ντόναλντ Τραμπ, ο Γουότερς εξαπέλυε πλήθος φονικών αστείων για τον Αμερικανό πρόεδρο, την κόμμωση και το...παντελόνι του και μπλέκοντας το αηδιαστικό με το γελοίο, το βρωμερό με το ευθύβολο, οξυδερκές χιούμορ, χάρισε στο κοινό, που τον χειροκρότησε στο τέλος όρθιο, μία απενοχοποιημένη βραδιά – μία από τις ωραιότερες που έχει ζήσει ποτέ το Ολύμπιον. Στον μονόλογο του χώρεσαν όλοι: ο ένοικος του Λευκού Οίκου, κάθε σεξουαλική κατεύθυνση και προτίμηση, η πρωταγωνίστριά του Divine, το «φιάσκο Τζόκερ» στην Ελλάδα και το «Ποτέ την Κυριακή», το Χόλιγουντ και όλα όσα αντιπροσωπεύει σήμερα η αντίσταση στον ομογενοποίηση και η αποδοχή της διαφορετικότητας.

Ένα masterclass για όλους

Στο ανοιχτό για το κοινό masterclass που έδωσε σήμερα στην αίθουσα John Cassavetes στο Λιμάνι, με συντονιστή τον υπεύθυνο του διεθνούς προγράμματος του Φεστιβάλ, Γιώργο Κρασσακόπουλο, ο Γουότερς μίλησε για περισσότερο από μία ώρα, ενώπιον ενός πολυσυλλεκτικού κοινού που γνώριζε πολύ καλά το έργο του. Ορίστε ορισμένα από τα highlights:

• Με ρωτούν συχνά για το Pink Flamingos: πώς έκανες μια τόσο αντιεμπορική ταινία; Μα, έπαιζε στους κινηματογράφο επί δέκα χρόνια. Αυτό κι αν είναι εμπορικό! Με την Divine μοιράζαμε flyer στους πελάτες των εστιατορίων εκεί που έτρωγαν μέχρι που μας πέταγαν έξω. Νοίκιαζα έναν χώρο, μία κινηματογραφική αίθουσα και έβαζα διαφημιστικά πόστερ για την παγκόσμια πρεμιέρα μου σε χίπικα μέρη κι έρχονταν όλοι. Μετά έβγαιναν οι κριτικές και ήταν φριχτές – χρειάστηκαν δέκα χρόνια για να πάρω μία καλή κριτική. Αλλά έπαιρνα τις σωστές κακές κριτικές: πρόκειται για την αηδιαστικότερη ταινία που έχω δει ποτέ, κάτι σοβαρό σου συμβαίνει αν σου αρέσει…Αυτές ήταν και οι κριτικές που βάζαμε στις διαφημίσεις μας. Η καλύτερη κριτική ήταν: Από που κατάγονται αυτοί οι άνθρωποι, που πηγαίνουν όταν δύει ο ήλιος; Δεν υπάρχει ένας νόμος γι’ αυτούς ή κάτι τέτοιο; Και ναι, υπήρχαν νόμοι, και μας είχαν συλλάβει αλλά δεν κέρδισα ποτέ υπόθεση ενάντια στο Pink Flamingos, γιατί τα μεσάνυχτα με τους φίλους σου και αρκετή μαριχουάνα μπορεί να περνάς καλά, αλλά σε ένα δικαστήριο στις 7 το πρωί, ενώπιον ενόρκων, είναι τρέλα.
• Για την αποβολή του από το πανεστήμιο MIU όπου σπούδαζε: Δεν ήταν στην πραγματικότητα πρόβλημα του MIU. Καμία κινηματογραφική σχολή όταν ξεκίνησα εγώ δεν επέτρεπε τις ταινίες που έκανα, ενώ σήμερα στις αμερικανικές κινηματογραφικές σχολές μπορείς να κάνεις τα λεγόμενα snuff films. Σήμερα έχουν αλλάξει τα πράγματα. Στην αρχή δεν είχα ιδέα για το τεχνικό μέρος των ταινιών όμως έμαθα σινεμά γυρίζοντας ταινίες. Αν τους άρεσε αυτό που έβλεπαν, έλεγαν ότι είναι «ωμό», αν όχι έλεγαν ότι είναι «ερασιτεχνικό». Σημαίνει στην ουσία το ίδιο πράγμα…

• Για το ξεκίνημά του: Από την αρχή είχα το δικό μου κοινό. Ο πατέρας μου, μού δάνειζε τα χρήματα κι εγώ του τα επέστρεφα. Ήλπιζε ότι θα σταματούσα να του τα ξεπληρώνω για να μην μπορώ να συνεχίζω να γυρίζω τις ταινίες που τον έκαναν να νιώθει ταπεινωμένος. Γιατί κανείς δεν έλεγε ότι είναι καλές ταινίες και μας συλλάμβαναν! Μας συλλάμβαναν συχνά: Πήγαμε μέχρι και φυλακή για το Mondo Trash (1969) με την κατηγορία της συνομωσίας και της έκθεσης σε ανάρμοστες εικόνες. Την υπόθεση χειρίστηκε η Αμερικανική Ένωση Πολιτικών Δικαιωμάτων και πήρε έκταση σε εθνικό επίπεδο. Ο δικαστής μας διάβασε ένα ποίημα...Ήταν απίστευτο και έδωσε τεράστια διαφήμιση στην ταινία, χωρίς να το έχουμε προσχεδιάσει.
• Για το σύστημα παραγωγής και διανομής που κατάφερε να δημιουργήσει: Προέκυψε από ανάγκη. Είχαμε ένα σύστημα-μικρογραφία του Χόλιγουντ και όταν τελικά πήγαμε στο Χόλιγουντ δεν ήταν πολύ διαφορετικά αλλά έπρεπε να μάθω πως να παρουσιάζω και να πουλάω μια ταινία. Σου έδιναν ένα χωρό χρήματα και δεν χρειαζόταν να τα επιστρέψεις οπότε αυτό και μόνο ήταν εκπληκτικό. Πάντα φρόντιζα να έχω μια διαφημιστική εκστρατεία που να τους κάνει να συνειδητοποιούν ότι με ενδιαφέρει κι εμένα να πετύχουν οι ταινίες μου. Κι όμως οι περισσότερες ταινίες μου δεν έβγαζαν κέρδη. Ήταν αποτυχίες. Απέτυχα...ανεβαίνοντας. Γιατί οι ταινίες που απέτυχαν την πρώτη φορά στο box office απέδιδαν εμπορικά αργότερα στην καριέρα μου. 
• Το πρώτο meeting με μάνατζερ του Χόλιγουντ: Ήταν για το Hairspray. Είχε μόλις βγει το Polyester αλλά φοβούντουσαν πολύ το παρελθόν μου. Η επιτυχία του Cry Baby οδήγησε στο Hairspray. Κάθε στούντιο στο Χόλιγουντ ήθελε να το κάνει. Μου έστελναν μέχρι και δώρα. Έμαθα, ωστόσο, πως να παίζω το παιχνίδι και νομίζω ότι το Χόλιγουντ μου φέρθηκε πολύ δίκαια. Υπάρχει λόγος που αναφέρονται σε αυτό ως σόουμπιζνες και όχι ως σόου-τέχνης. Οι άνθρωποι που δίνουν το πράσινο φως για τις ταινίες σου, το κάνουν τρεις φορές τον χρόνο. Αν χάσουν χρήματα, απολύονται...Αυτό το καταλαβαίνω μόνο που καμιά φορά στην προσπάθειά τους να μην έχουν χασούρα, κάνουν λάθος κινήσεις. Σήμερα πιστεύουν ότι αυτό λύνεται με τις δοκιμαστικές προβολές στο κοινό. Το Hairspray είχε πάει χάλια στις δοκιμαστικές προβολές αλλά το έμαθα κι αυτό. Ξόδευαν τεράστια ποσά για να το δείξουν σε κοινό που εκ προοιμίου ήξεραν ότι δεν τους άρεσε η ταινία πιστεύοντας ότι θα αλλάξουν τους κανόνες αντί να επενδύουν στο κοινό το οποίο επιδοκίμαζε τις ταινίες μου. Όμως έτσι είναι το Χόλιγουντ και έχει πολλές διαφορετικές πολιτικές που μπλέκονται μεταξύ τους. Πάντα, βέβαια, είχα στο τέλος την ταινία που εγώ ήθελα όσα κι αν περνούσα, γιατί με είχαν ανάγκη για να την προωθήσω. Αυτό που πρέπει να μάθεις είναι ότι όσο περισσότερα χρήματα σου παρέχουν, τόσο περισσότερο θα σε παιδέψουν. Το θέμα είναι να μάθεις πως να χειρίζεσαι το Χόλιγουντ για να εξασφαλίζεις τη δουλειά και τις ταινίες σου. 
• Για το πόσο απαίσιες ή αηδιαστικές ήταν οι ταινίες του και το αστείο πίσω από αυτές: Ήταν φριχτές ταινίες! Σε κάθε ταινία που έκανα, σατίριζα ένα κινηματογραφικό είδος. Με το Pink Flamingos, για παράδειγμα, σατίριζα την πορνογραφία...Το Hairspray ήταν μια ταινία για τον χορό, το Cry Baby ήταν μιούζικαλ. Δεν έκανα ποτέ επιστημονική φαντασία ή ρομαντική κομεντί γιατί δεν ήξερα πολλά για τα συγκεκριμένα είδη. Γύριζα πάντα παρωδίες των ειδών που μου άρεσαν. Χλευάζω ό,τι μου αρέσει και δεν είναι πραγματικά ποτέ κακιασμένο το χιούμορ. 
• Για την πολιτική ορθότητα, και το This Filthy World. Παρουσιάζω το σόου συχνά. Δεν με έχουν παρενοχλήσει ποτέ που δεν είμαι πολιτικά ορθός, ακόμα και στα κολέγια που έχω μιλήσει ενώπιον εξαιρετικά πολιτικών ορθών κοινών. Ναι, κοροϊδεύω αλλά η χλεύη στρέφεται προς τον εαυτόν μου και την κουλτούρα από την οποία προέρχομαι, την φιλελεύθερη ιδεολογία. Κατά μία τεχνική έννοια, είμαι πολιτικά ορθός γιατί οι χαρακτήρες που κερδίζουν συνήθως στις ταινίες μου είναι οι άνθρωποι που δεν κρίνουν τους άλλους και δεν υπερβάλλουν - αυτό που η κοινωνία έχει επιβάλλει ως νορμάλ τρόπο ζωής σήμερα. Αυτό νομίζω είναι πολιτικά ορθό. 
• Για το λάθος που κάνουν οι σημερινοί πολίτες και έχουν ηγέτες σαν τον Τραμπ: Οι φασιστικές κομμώσεις διοικούν τον κόσμο! Κοιτάξτε αυτόν στην Βόρεια Κορέα που μοιάζει σαν ένας από το Τρίο Στούτζες, τον άλλο στην Αγγλία που μοιάζει με βούρτσα των Μπιτλς και τον άλλον στο Λευκό Οίκο που μοιάζει με λευκό ηθοποιό που μιμείται τον Τζέιμς Μπράουν. Αν ο ηγέτης σας δεν έχει παράξενο χτένισμα, είστε τυχεροί! Να προσέχετε...