Είδαμε τα «Αδέσποτα Κορμιά»: Τροφή για σκέψη - «Ηθελα ν' ανοίξω μια συζήτηση, όχι να προκαλέσω» λέει η Ελίνα Ψύκου

Υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας προβλήθηκε, στο πλαίσιο του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, η ταινία «Αδέσποτα Κορμιά»,(«Stray Bodies») που προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις λόγω της αφίσας του, στην οποία απεικονίζεται μία εγκυμονούσα εσταυρωμένη, με τραυματισμένο κορμί. Πλήθος αστυνομικών δυνάμεων έκαναν αυστηρούς ελέγχους σε όποιον έμπαινε στην αίθουσα, ενώ απαραίτητη ήταν η υπόδειξη του εισιτηρίου της ταινίας ή της διαπίστευσης από το φεστιβάλ.

Θέματα ζωής, θανάτου, συνόρων, ελευθερίας και θρησκείας εξετάζονται από την Ελίνα Ψύκου στο άλλοτε τρυφερό και συχνά συγκινητικό ντοκιμαντέρ της. Η σκηνοθέτις, η οποία στο παρελθόν έχει παρουσιάσει τα έργα «Η Αιώνια Επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά» και το βραβευμένο από την κριτική επιτροπή της Tribeca «Ο Γιος της Σοφίας», επικεντρώνεται σε μερικά από τα πιο αμφιλεγόμενα θέματα του κόσμου: το δικαίωμα στο θάνατο με υποβοηθούμενη αυτοκτονία, την άμβλωση και την εξωσωματική γονιμοποίηση. Αν και πολλοί δημιουργεί θα μπορούσαν να τα προσεγγίσουν αποκλειστικά από την οπτική γωνία της πρωτοπρόσωπης αφήγησης, η Ψύκου ανοίγει αυτά τα πεδία προς συζήτηση, δίνοντας επίσης φωνή σε όσους έχουν διαφορετική άποψη.

Το γεγονός ότι το «Αδεσποτα Κορμιά» βασίζεται σε προσωπικές μαρτυρίες όσων αναζητούν την ελευθερία, αναδεικνύει σε ποια πλευρά της συζήτησης βρίσκεται η Ψύκου. Ωστόσο, η απόφασή της να περιλάβει και αντίθετες απόψεις εμπλουτίζει το ντοκιμαντέρ, δημιουργώντας έναν πιο ενδιαφέροντα και πολυδιάστατο αφηγηματικό τρόπο. Μέσα από αυτήν την προσέγγιση, το έργο δεν αποφεύγει την πολυπλοκότητα των θεμάτων που παρουσιάζει, καθιστώντας το ακόμα πιο δυναμικό και εμβριθές. Η Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί να λειτουργεί συλλογικά, τουλάχιστον σε οικονομικό επίπεδο, αλλά όσον αφορά την ηθική, τα όρια είναι πιο χαλαρά. Συχνά αυτό οδηγεί ανθρώπους που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πατρίδα τους πάνω σε ιατρικά θέματα, ν’ αναζητούν βοήθεια σε άλλες χώρες της Ευρώπης.

Ενα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η Ρόμπιν, μια νεαρή κοπέλα από τη Μάλτα που έμεινε έγκυος έπειτα από σεξ μιας βραδιάς και τώρα πρέπει να φτάσει μέχρι τη Σικελία για να κάνει την έκτρωση που δεν μπορεί να κάνει νόμιμα στη χώρα της. Παράλληλα, οι Ιταλίδες Κατερίνα και Γκάια έρχονται στην Ελλάδα για να κάνουν εξωσωματική γονιμοποίηση, καθώς η διαδικασία δεν επιτρέπεται στις ανύπαντρες γυναίκες στην πατρίδα τους. Κατά τη διάρκεια της ταινίας βλέπουμε, επίσης, ασθενείς να αναζητούν τη λύση της ευθανασίας στο εξωτερικό, κυρίως στην Ελβετία.

Οι μελωδίες των κομματιών «Papa don’t Preach» της Madonna, «Hope There’s someone» των Antony and the Johnsons και το χριστουγεννιάτικο «The Virgin Mary Had A Baby Boy» των Love to Sing, μαζί με την αγαπημένη μουσική του Μπαχ και τα μελαγχολικά ιταλικά σονέτα, αγκαλιάζουν τις ιστορίες με μια αίσθηση αρμονίας, προσθέτοντας φως και ελπίδα στις ζωές των γυναικών. Μετά την πρεμιέρα στο διαγωνιστικό τμήμα του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, η ταινία «Αδέσποτα Κορμιά» θα παρουσιαστεί στο CPH:DOX, ένα από τα πιο φημισμένα φεστιβάλ παγκοσμίως, ενώ από την Πέμπτη 28 Μαρτίου θα είναι διαθέσιμη στις κινηματογραφικές αίθουσες της χώρα μας μέσω της Cinedoc.

Αμβλώσεις: Ενα ταμπού που πρέπει να σπάσει στη Μάλτα

Στη Μάλτα, οι παραδόσεις, η θρησκεία και η αυστηρή νομοθεσία καθιστούν το θέμα των αμβλώσεων ένα ταμπού. Το κοινωνικό στίγμα επιβαρύνει βαρύτατα τις γυναίκες, ανεξαρτήτως ηλικίας. Η απαγόρευση αυτή είναι καθολική, ακόμα και σε περιπτώσεις βιασμού ή σοβαρών προβλημάτων υγείας. «Είχα βγει για ποτό με φίλους, γνώρισα κάποιον, κοιμηθήκαμε μαζί και έμεινα έγκυος. Δεν ξέρω τι θα κάνω, γιατί δεν έχω καμία επαφή μαζί του. Ηταν για ένα βράδυ... Δεν γνωριζόμαστε. Αλήθεια δεν ξέρω τι θα κάνω. Φοβάμαι πολύ αυτή τη στιγμή. Σκέφτομαι την άμβλωση σαν πιθανότητα και δεν καταλαβαίνω γιατί σε χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία που είναι επίσης καθολικές, οι αμβλώσεις είναι νόμιμες. Δεν καταλαβαίνω ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε αυτές τις χώρες και τη Μάλτα. Θέλω να έχω την ελευθερία της επιλογής» περιγράφει η Ρόμπιν στην αρχή του ντοκιμαντέρ, η οποια είναι έγκυος, αλλά δε θέλει να γίνει μητέρα. 

Στη μικρή νησιωτική χώρα, η προσφορά χαπιών άμβλωσης από έναν γιατρό μπορεί να οδηγήσει σε φυλάκιση διάρκειας τεσσάρων ετών και απαγόρευση άσκησης του επαγγέλματός του για το υπόλοιπο της ζωής του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα κάποιες γυναίκες να καταφεύγουν σε επικίνδυνες μεθόδους, όπως το να πέφτουν από σκάλες ή να χρησιμοποιούν βελόνες πλεξίματος ή ακόμα και δηλητήρια για να διακόψουν την εγκυμοσύνη τους. Αλλες, όπως η Ρόμπιν, αναγκάζονται ν' αναζητήσουν λύσεις στο εξωτερικό, όπως την Ιταλία, όπου οι γυναίκες έχουν πρόσβαση σε ασφαλείς διαδικασίες άμβλωσης.Οι υποστηρικτές αυτής της νομοθεσίας, όπως περιγράφεται στο ντοκιμαντέρ, επισημαίνουν ότι η προστασία της ζωής είναι ο κύριος στόχος, ενώ η πτυχή αυτή φέρει επίσης ένα συμβολικό μήνυμα: ότι το έμβρυο, ως ζωντανός οργανισμός, πρέπει να προστατεύεται, παρόμοια με τα ζώα που κακοποιούνται. 

Η Κατερίνα ονειρεύεται να γίνει μαμά αλλά στην Ιταλία δεν μπορεί

Ταυτόχρονα, η Ιταλία παρουσιάζει ένα παράδειγμα χώρας που απαγορεύει την εξωσωματική γονιμοποίηση σ' ελεύθερες γυναίκες. Ως αποτέλεσμα, η Κατερίνα δεν έχει άλλη επιλογή παρά ν' αναζητήσει βοήθεια στην Ελλάδα ώστε να υποβληθεί σε αυτή τη διαδικασία. «Το όνειρό μου ήταν ν' ανοίξω ένα ορφανοτροφείο, να είμαι κοντά σε παιδιά και να τους δίνω χαρά. Ετσι, πάντα ήθελα να κάνω ένα παιδί ή και δύο. Θέλω να κάνω εξωσωματική γονιμοποίηση στην Ελλάδα, γιατί δεν έχω επίσημη σχέση και εδώ στην Ιταλία δεν επιτρέπεται» εξηγεί η ίδια στην ταινία.

«Πολλές γυναίκες έρχονται μόνες τους για να κάνουν θεραπεία στην Ελλάδα, καθώς η νομοθεσία το επιτρέπει» περιγράφει, αρχικά, ο γιατρός της. «Θ' ακολουθήσεις μια ορμονική θεραπεία που θα ωριμάσει τα ωάριά σου κι όταν είναι πολλά και έτοιμα, θα τα πάρουμε. Και θα τα γονιμοποιήσουμε με το σπέρμα του δότη. Κι όταν, μερικές μέρες μετά, σχηματιστούν τα έμβρυα, θα τα μεταφέρουμε στη μήτρα... Για το σπέρμα, ας πούμε ότι υπάρχουν δύο κατηγορίες. Υπάρχει η ελληνική τράπεζα σπέρματος. Με δότες με χαρακτηριστικά παρόμοια με τα δικά μας, πιο μεσογειακά. Υπάρχει και η δανέζικη τράπεζα, η Krios, που οι δότες της έχουν περισσότερο βόρεια χαρακτηριστικά» προσθέτει.

Μέσα από την ιστορία της 39χρονης Γκάια, μαθαίνουμε περισσότερες λεπτομέρειες για τον αναπαραγωγικό τουρισμό, ο οποίος είναι ένα φαινόμενο που δεν αφορά μόνο την Ιταλία, αλλά και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου η νομοθεσία κάνει διακρίσεις εναντίον ορισμένων μερίδων του πληθυσμού, αναγκάγοντάς τες να ταξιδεύουν στο εξωτερικό για να επιτύχουν τον οικογενειακό σχεδιασμό τους. Από το 2018, όταν ξεκίνησε η περιπέτειά της, έκανε εννέα ταξίδια, πέντε απόπειρες. Εχει πάρει πάνω από 700 χάπια και έχει κάνει 250 ενέσεις. Υπέμεινε 53 περιόδους. «Η πιο δύσκολη περίοδος είναι πάντα μετά τη μεταφορά του εμβρύου, γιατί σημαίνει ότι το σώμα μου δεν μπόρεσε να κρατήσει μια ζωή που υπήρχε ήδη στο κεφάλι μου κι είχε ένα όνομα, κάθε φορά διαφορετικό. Και στο τέλος έπρεπε να πενθήσω, για ένα ταμπόν που το πετάς στα σκουπίδια» αποκαλύπτει η ίδια μπροστά στην κάμερα.  

Τουρισμός… αυτοκτονίας στην Ελβετία

«Θα μπορούσα τη μητέρα μου να την είχα βάλει στο νοσοκομείο τις τελευταίες μέρες. Ωστόσο, δεν θα ήθελε να φύγει εκεί. Μαζί βλέπαμε τηλεόραση, αγκαλιά ήμασταν, το προτιμούσα. Θα ήθελα, όμως, να μου είχαν πει νωρίτερα, ότι δεν υπάρχει περίπτωση να βελτιωθεί κι ας μην αναλωθούμε σε χημειοθεραπείες, ακτινοβολίες που αλλοιώνουν τον άνθρωπο κι ας δούμε τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να ζει καλύτερα. Μπορεί να είχαμε περάσει λιγότερο χρόνο μαζί, να είχαμε πιει λιγότερα ουζάκια, αλλά θα ήταν καλύτερος. Και ίσως να είναι καλύτερα που δεν έχει συναίσθηση ο ασθενής με νεοπλασία στον εγκέφαλο γιατί δεν θα της άρεσε καθόλου αυτό που θα έβλεπε στο τέλος» αφηγείται με δάκρυα στα μάτια η Αναστασία, η οποία έχασε τη μαμά της από καρκίνο.

Κατά τη διάρκεια της ταινίας, ακολουθούμε ανθρώπους που ταξιδεύουν μέχρι την Ελβετία με σκοπό την ευθανασία. Η χώρα εδώ και δεκαετίες επιτρέπει την υποβοηθούμενη αυτοκτονία, καθιστώντας την έναν από τους κύριους προορισμούς για ασθενείς απ' όλη την Ευρώπη που αναζητούν βοήθεια για να τερματίσουν τον πόνο τους. Η ανάπτυξη αυτού που αποκαλείται «τουρισμός αυτοκτονίας» προκάλεσε μεγάλη κοινωνική αναταραχή στην Ελβετία, ωστόσο, το 2011, οι αρχές αποφάσισαν να μην περιορίσουν αυτή την πρακτική.

«Στα 13 χρόνια που εργάζομαι ως γιατρός υποβοήθησης αυτοκτονίας, είδα μόνο μια αρνητική πλευρά. Ανθρωποι από το εξωτερικό έρχονται στην Ελβετία σε κακή κατάσταση, σχεδόν ανίκανοι να ταξιδέψουν. Κι αυτό θα σταματήσει μόνο όταν θα μπορούμε, να πεθαίνουμε σε όλες τις χώρες ορίζοντας τον θάνατό μας, σύμφωνα με τη βούλησή μας. Γι' αυτό βρίσκομαι τώρα στην Ελλάδα για να προωθήσω τη νομιμοποίηση της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας. Οι δημοσιογράφοι με ρωτούν συχνά εάν νιώθω σαν Θεός, σαν Κύριος της ζωής και του θανάτου. Λοιπόν, πράγματι έτσι είναι. Ακόμα κι όταν εργάζομαι ως απλός γιατρός, άσχετα από την υποβοηθούμενη αυτοκτονία. Δίνω στους ασθενείς μου αντιβιοτικά, κάνω χειρουργεία, βάζω στεντ, καμιά φορά ακόμα και δέκα φορές, για να μην πεθάνει κάποιος από καρδιακή προσβολή. Επομένως παρεμβαίνω στο έργο του Θεού και σε αυτή την περίπτωση, αφού ίσως ο Θεός ήθελε να πάρει αυτόν τον άνθρωπο. Αντίστοιχα μπορώ και να δώσω σε κάποιον σε τερματικό στάδιο ασθένειας ένα φάρμακο για να βάλει τέλος στη ζωή του, όπως ακριβώς μπορούσα να του δώσω στεντ ή αντιβιοτικά. Ετσι θα πεθάνει με τον τρόπο του, με τη δική του απόφαση» λέει η Δρ. Ερικα Πράιγιγκ στο φιλμ.

Στην εποχή που οι Ευρωπαίοι περιπλανώνται ελεύθερα από μια χώρα στην άλλη, το ντοκιμαντέρ «Αδέσποτα Κορμιά» αποτελεί ένα πρωτότυπο και εξαιρετικά ενδιαφέρον ταξίδι. Από τη Μάλτα στην Ιταλία και από εκεί στην Ελλάδα και την Ελβετία, οι ηρωίδες διασχίζουν σύνορα για ν' αποκτήσουν πρόσβαση σε στοιχειώδη δικαιώματα. Σαν Αδέσποτα Κορμιά, σε αυτό το συναισθηματικά δύσκολο, αλλά και σουρεαλιστικά χιουμοριστικό ταξίδι, κυκλοφορούν με πλοία, αυτοκίνητα, αεροπλάνα και τρένα και περιφέρονται ζαλισμένα σε σύνορα, εθνικές οδούς, διόδια, αεροδρόμια, λιμάνια και σταθμούς, αναζητώντας απαντήσεις σε υπαρξιακά ερωτήματα, που ως τέτοια δεν μπορούν παρά να σχετίζονται με την ζωή και τον θάνατο.

Η αρχική ιδέα

Η αρχική ιδέα του ντοκιμαντέρ, όπως ανέφερε η Ελίνα Ψύκου στο Q&A μετά την προβολή στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης, ξεκίνησε πριν από δεκατρία χρόνια. «Μ' εντυπωσίασε ιδιαίτερα η απαγόρευση των αμβλώσεων στη Μάλτα, καθώς ήταν κάτι που δεν ήξερα αλλά ούτε ήταν και πολύ γνωστό. Η Μάλτα, μια μικρή χώρα της Ευρώπης, γνωστή κυρίως για τον τουρισμό, έγινε η αφορμή για να εξερευνήσω αυτό το θέμα. Την εποχή εκείνη, η αποτέφρωση ήταν επίσης απαγορευμένη στην Ελλάδα, και οι επιθυμούντες ν' ακολουθήσουν αυτή την πρακτική έπρεπε να ταξιδέψουν στη Βουλγαρία ή τη Γερμανία. Αυτά τα δύο γεγονότα, το ένα στην αρχή και το άλλο στο τέλος της ζωής, έδωσαν το έναυσμα για το ντοκιμαντέρ, το οποίο σταδιακά αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε μέσα στα χρόνια. Ευτυχώς, πριν από τέσσερα χρόνια, λειτούργησε το πρώτο αποτεφρωτήριο στη Ριτσώνα, με την αποτέφρωση να γίνεται νόμιμη και έτσι δεν χρειάστηκε να ταξιδέψουν οι άνθρωποι για να εκπληρώσουν αυτή την επιθυμία. Τα γυρίσματα της ταινίας ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας και διήρκεσαν ενάμιση χρόνο, ενώ ο αρχικός σχεδιασμός είχε ξεκινήσει πολύ νωρίτερα». 

Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που συνάντησε η Ελίνα Ψύκου και η ομάδα της κατά τη διάρκεια της παραγωγής του ντοκιμαντέρ ήταν η αναζήτηση ανθρώπων που θα ήταν πρόθυμοι να μοιραστούν τις δύσκολες και προσωπικές τους ιστορίες μπροστά στην κάμερα. «Ηταν πάρα πολύ δύσκολο να βρούμε άτομα που όχι μόνο βίωναν αυτές τις δραματικές καταστάσεις, αλλά επίσης είχαν το θάρρος και την ανάγκη να τις μοιραστούν δημόσια. Ετσι, σχηματίστηκαν μικρές ομάδες που εργάζονταν παράλληλα σε διάφορες χώρες - Ελλάδα, Ιταλία, Μάλτα, Βουλγαρία και Ελβετία - αναζητώντας τα πρόσωπα και δημιουργώντας αυτό το παζλ στο τέλος. Ηταν μία χρονοβόρα διαδικασία και τους ευχαριστώ όλους πάρα πολύ». 

Για τη δημιουργό, αυτή η ταινία αντιπροσωπεύει μια προσπάθεια ν' ανοίξει νέους δρόμους σκέψης και επικοινωνίας με τον εσωτερικό μας κόσμο και τους γύρω μας. Επιδιώκει να μας καταστήσει πιο ελεύθερους στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το δικό μας σώμα και τα σώματα των άλλων γύρω μας. «Από την αρχή, είχα σαφώς στο μυαλό μου ότι δεν επιθυμούσα να δημιουργήσω μια ακτιβιστική ταινία, αλλά μια ταινία που θα είναι ανοιχτή προς συζήτηση. Φυσικά, έχω μια στάση απέναντι σε αυτά τα ζητήματα και αυτή εκφράζεται όσο ταξιδεύω και συνεργάζομαι με τις γυναίκες. Δεν με ενδιαφέρει να βγω και να το φωνάξω. Στο πανεπιστήμιο, είχα την ευκαιρία να σπουδάσω κοινωνιολογία πριν από τον κινηματογράφο. Ενας από τους καθηγητές που μ' ενέπνευσε ιδιαίτερα μάς είχε πει ότι το πανεπιστήμιο δεν πρόκειται να μας προσφέρει απαντήσεις, αλλά θα μας διδάξει πώς να θέτουμε τις σωστές ερωτήσεις. Αυτό είναι κάτι που πάντα έχω στο μυαλό μου και ήθελα να μοιραστώ με τους άλλους. Ετσι, λοιπόν, κάθε άτομο θα πρέπει ν' αναλάβει την ευθύνη αυτών των απαντήσεων».

Αστυνομοκρατούμενη προβολή

Τα «Αδέσποτα Κορμιά» που βρέθηκαν στο στόχαστρο του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Φιλόθεου εξαιτίας της αφίσας τους, την οποία χαρακτήρισε «βαθύτατα προκλητική για το θρησκευτικό συναίσθημα των χριστιανών της πόλης μας», έγιναν αφορμή για απαγόρευση συγκεντρώσεων από την ΕΛ.ΑΣ. γύρω από χώρους ενδιαφέροντος του φεστιβάλ στην πόλη, με σκοπό την αποτροπή επεισοδίων. «Θα ήθελα πραγματικά να ζητήσω συγγνώμη για το γεγονός ότι η προβολή γίνεται με την παρουσία της αστυνομίας. Αυτό δεν είναι κάτι που με ευχαριστεί, και με λυπεί πάρα πολύ το γεγονός ότι αισθανόμαστε την ανάγκη να προστατευόμαστε εδώ μέσα. Οι χώροι τέχνης δεν θα έπρεπε να είναι τόπος όπου νιώθουμε τέτοια ανάγκη. Πράγματι, η έννοια της προστασίας είναι σημαντική, αλλά δεν πρέπει να νιώθουμε ότι η ελευθερία μας περιορίζεται από αυτήν. Προσωπικά, αντιμετωπίζω αυτήν τη σύγκρουση με τον ίδιο τρόπο που αντιμετώπισα και την διαδικασία δημιουργίας της ταινίας. Κράτησα το προφίλ μου στα κοινωνικά μέσα ανοιχτό, όπως ήταν πριν. Δεν το έκλεισα, αν και θα μπορούσα. Αποφάσισα επίσης να μην κλείσω τη δυνατότητα σχολιασμού, παρότι είχα τη δυνατότητα να το κάνω. Εκανα αυτήν την επιλογή με σκοπό να δώσω τη δυνατότητα σε όλους να εκφραστούν όπως θέλουν».

Στην αφίσα της ταινίας απεικονίζεται μία έγκυος γυναίκα, ημίγυμνη, πάνω στο σταυρό. «Μ' εμπνέει πολύ να χρησιμοποιώ σύμβολα σε όλο μου το έργο, όχι μόνο σε αυτήν την ταινία αλλά και στις προηγούμενες παραγωγές μου. Απολαμβάνω το πείραμα με τα σύμβολα, καθώς πιστεύω πως ακριβώς εκεί κρύβεται η δύναμή τους. Τα σύμβολα ανήκουν σε όλους μας και μπορούμε να τα επαναπροσδιορίσουμε κατά το δοκούν. Οσον αφορά την υπόθεση με τη ροζ σημαία που αναφέρθηκε νωρίτερα, θεωρώ ότι εκεί υπήρξε μια σοβαρή κακή διαχείριση από το ελληνικό κράτος, ειδικά από τον υπουργό Εξωτερικών κ. Γεραπετρίτη. Με την εντολή ν' αποσυρθεί το έργο, αναζωπύρωσε το πνεύμα των διαδηλωτών, όπως φαίνεται και από τις τρέχουσες αντιδράσεις για την αφίσα μας. Συνεπώς, αφού έγινε μια φορά, μπορεί να συμβεί ξανά».

Αναφορικά με το εάν είχε σκοπό να προκαλέσει με τη συγκεκριμένη αφίσα, η ίδια απάντησε ότι «δραστηριοποιούμαι εδώ και έντεκα χρόνια στον χώρο του κινηματογράφου. Αυτή είναι η τρίτη μου ταινία, και μέχρι σήμερα, ούτε εγώ ούτε οι συνάδελφοί μου έχουμε λάβει την προσοχή που αξίζουμε. Υπάρχει μια γενική απάθεια για την ελληνική τέχνη και το ελληνικό σινεμά από τα μέσα ενημέρωσης, την πολιτική και τα κόμματα. Το γεγονός ότι τώρα όλοι αυτοί που αγνοούν την προσπάθειά μας και την ελληνική τέχνη γενικότερα, ασχολούνται μαζί μου, με ξεπερνάει. Ο σκοπός μου ήταν ν' ανοίξω μια συζήτηση. Αυτό ήθελα να κάνω με την ταινία και την αφίσα, που αποτελεί ένα μέσο επικοινωνίας των έργων μας. Αν και περίμενα ότι θα συζητηθεί, δε φαντάστηκα ότι θα συμβεί όλο αυτό. Δεν ήταν στόχος μου να προκαλέσω». 

Διαβάστε ακόμη

Ποια ονόματα ακούγονται για την Προεδρία της Δημοκρατίας - Τι θα μετρήσει στην απόφαση του Μαξίμου

Μαγδεμβουργο: Στην αναζήτηση κινήτρου του δράστη της επίθεσης – Οι ακροδεξιές θεωρίες και οι προειδοποιήσεις

Πρύτανης του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστήμιου: Νέα προπτυχιακά προγράμματα μέσα στο 2025

Η Σημασία των Μιτοχονδρίων στην Αναγεννητική Ιατρική: Ιστορία και Σύγχρονες Θεραπείες