Τα... ψιλά γράμματα της «Επιστολής» του Πικάσο

Είναι γνωστή ως η πριγκίπισσα Τίτι φον Φίρστενμπεργκ, μια παθιασμένη συλλέκτρια της σύγχρονης τέχνης και εκείνο που τη φέρνει στο προσκήνιο είναι η δημοπρασία της συλλογής που διέθετε με αριστουργηματικά έργα τέχνης - αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων.

Αλλωστε, η συλλογή περιλαμβάνει έργα των Πικάσσο, Ρότκο, Νόλντε, Ρενουάρ, Ερνστ και Αρπ, καθώς και άλλων μεγάλων καλλιτεχνών του εικοστού αιώνα, ενώ χάρη στη δημοπρασία που θα πραγματοποιηθεί στις 13 Μαΐου από τον Οίκο Christie’s, αυτή η σπουδαία σειρά έργων θα βγει για πρώτη φορά στη δημοσιότητα! Η πριγκίπισσα Σεσίλ Αμέλια Μπλάφερ (1919-2006) όπως ήταν το πλήρες όνομά της, γεννήθηκε στο Χιούστον και ήταν απόγονος δύο πάμπλουτων οικογενειών του Τέξας με πατέρα τον Ρόμπερτ Λι Μπλάφερ, ιδρυτή του Humble Oil, της σημερινής Exxon Mobile.

Αλλά και η μητέρα της ήταν γόνος της οικογένειας του Γουίλιαμ Τόμας Κάμπελ, από τους ιδρυτές της The Texas Company που σήμερα γνωρίζουμε ως Texaco. Η οικογένεια Μπλάφερ είχε έντονη φιλανθρωπική δράση και ήταν προστάτες των τεχνών, ενώ αυτό το πάθος για την τέχνη πέρασε και στην κόρη τους Τίτι που το 1975, παντρεύτηκε τον πρίγκηπα Τασίλο φον Φίρστενμπεργκ. Στο σαλόνι της δέσποζε ο περίφημος πίνακας «La Lettre» (La Réponse), δηλαδή «Η επιστολή (Η απάντηση)» τον οποίο ο Πάμπλο Πικάσο ολοκλήρωσε στις 16 Απριλίου 1923 και η εκτίμηση της πώλησης ξεκινάει από τα 30.000.000 δολάρια.

Το συγκεκριμένο έργο που αποτελεί την κορυφαία επιλογή της συλλογής είναι ένα από τα τρία πορτρέτα της συζύγου του, της Ρωσίδας μπαλαρίνας Ολγας Κοχλόβκα. Ο Πικάσο και η ΌΙλγα συναντήθηκαν για πρώτη φορά στη Ρώμη τον Φεβρουάριο του 1917 – όταν εκείνη έκανε πρόβες για μία παράσταση μπαλέτου του Σεργκέι Ντιαγκίλεφ. Ο Πικάσσο σχεδίαζε τα κοστούμια της παράστασης και η συνάντησή τους ήταν αυτό που λένε έρωτας με την πρώτη ματιά. Κάπως έτσι, παντρεύτηκαν το επόμενο έτος και πήραν ένα διαμέρισμα στο Παρίσι.

Εκεί, η Όλγα θα γινόταν η μούσα και το μοντέλο του ζωγράφου. Συχνά την μετέτρεπε σε ελληνορωμαϊκή θεά, αλλού απεικονίζεται ως ιταλική Μαντόνα, ή άλλοτε, πιο τρυφερά, ως νέα μητέρα, σε σκηνές εμπνευσμένες από τη γέννηση του μοναδικού τους παιδιού, Πάουλο, το 1921. Πάντως, στο «La Lettre» (La Réponse) οι σκέψεις της Όλγας αποτελούν ένα μυστήριο για εμάς και ίσως και για τον ίδιο τον Πικάσσο, αλλά μοιάζει να τις υπαινίσσεται. Ο διάχυτος αισθησιασμός του μπλε φορέματός της, έρχεται σε αντίθεση με την αιθέρια ομορφιά της και εκείνην την αξιοπρεπή εσωτερική θλίψη που μοιάζει να την διαπερνά.

Μέχρι τη στιγμή που ο Πικάσσο ζωγράφισε το «La Lettre» (La Réponse), οι ανησυχητικές ενδείξεις είχαν γίνει εμφανείς στη σχέση τους. Η αλλαγή στη στάση του ζωγράφου απέναντι στη σύζυγό του αντικατοπτρίζεται στα πορτρέτα του από αυτήν την περίοδο. Η Ολγα είχε παύσει να αποτελεί αντικείμενο μιας θερμής ερωτικής επιθυμίας, αλλά μάλλον ήταν πλέον μία πληγωμένη γυναίκα, απομονωμένη μέσα σε μία εσωστρεφή και πνιγηρή υπερηφάνεια.