Εκθεση Γιάννη Ψυχοπαίδη στον Πόρο: Το Λεμονοδάσος και οι ραψωδίες του Ομήρου

Είναι ένα διπλό καλλιτεχνικό γεγονός υψηλής αισθητικής και αξίας, που συναιρεί θαυμαστά, με έναν τρόπο αλχημικό -θα έλεγε κανείς- την ζωγραφική και την λογοτεχνία. Ολα αυτά μέσα από τη φαντασία και την τέχνη του ζωγράφου Γιάννη Ψυχοπαίδη και την διπλή έκθεση με τίτλο «Ιχνη στον χρόνο» σε επιμέλεια Τατιάνας Σπινάρη –Πολλάλη στην γκαλερί CITRONNE στον Πόρο: Στον χώρο της γκαλερί παρουσιάζεται η έκθεση «Λεμονοδάσος –Ημερολόγια ενός καλοκαιριού» και στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πόρου «Το Αλφάβητο –Αρχαϊκό Παλίμψηστο» - μια συνεργασία της Γκαλερί με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων.

Αλλωστε η σχέση του Γιάννη Ψυχοπαίδη με την λογοτεχνία και την ποίηση είναι μακρά, αφού στο παρελθόν έχει εμπνευστεί -μεταξύ άλλων- από τον Γιώργο Σεφέρη, τον Ανδρέα Εμπειρίκο και την Κική Δημουλά, με την έκθεση αυτή να επιχειρεί να δώσει μία όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα από την σύνθετη εικαστική αναζήτηση αυτού του σημαντικού Ελληνα καλλιτέχνη.

Ο ίδιος αποκαλεί και τις δύο αυτές εκθέσεις εικαστικά ημερολόγια, μια τακτή καταγραφή, στο πλαίσιο της οποίας εκτυλίσσεται μια αφήγηση προσωπική, αλλά με αναφορές σε συλλογική μνήμη: «Τα ίχνη στον χρόνο αποτυπώνουν την μνήμη, την ενσυναίσθηση, την γνώση και την επίγνωση ενός κόσμου κερματισμένου μέσα στην ενότητα του και συμπαγή μέσα στην διάσπασή του, ενός κόσμου αισθαντικού, στοχαστικού και αναστοχαστικού μαζί».

Η επιμελήτρια Τατιάνα Σπινάρη –Πολλάλη εξηγεί στο Εθνος της Κυριακής τις ιδιαιτερότητες αυτής της δίπτυχης έκθεσης στον Πόρο: «Η πρώτη έκθεση με τίτλο “Λεμονοδάσος –Ημερολόγια ενός καλοκαιριού” περιλαμβάνει 67 νεκρές φύσεις, όλα νέα έργα με κοινό χαρακτηριστικό ότι έχουν το ίδιο ύψος (30 εκατοστά) και διαθέτουν όλα μαύρο φόντο. Οπότε, τα έργα αυτά αναπτύσσονται εν είδει αφήγησης. Συνολικά, είναι μια ενότητα που σου δίνει την αίσθηση ενός ημερολογίου προσωπικών και συλλογικών μνημών. Η αφετηρία και αυτής της έκθεσης είναι η λογοτεχνία – τα εξαιρετικά σημαντικό μυθιστόρημα «Λεμονοδάσος» του Κοσμά Πολίτη.

Η εγκατάσταση των έργων της έκθεσης παραπέμπει σε κινηματογραφικά καρέ και ο επισκέπτης της έκθεσης έχει την αίσθηση ότι το ένα έργο σε οδηγεί στο επόμενο. Είναι, κατά κάποιον τρόπο, ίχνη-αποτυπώματα στον χρόνο, θραύσματα εικόνων, έχουμε έναν διάλογο παρελθόντος και παρόντος, μια συρραφή από φλας μπακ. Και, φυσικά, όπως συμβαίνει σε όλα τα έργα του, ο Γιάννης Ψυχοπαίδης αναπτύσσει ένα ολόκληρο σύστημα συμβόλων – δηλαδή, χρυσοί καρποί των εσπεριδοειδών (τα λεμόνια) συνοδεύονται από στοιχεία της καθημερινότητας, όπως το ψωμί ως σύμβολο επιβίωσης το οποίο ιστορικά εξελίσσεται σε κοινωνικό αίτημα, χρηστικά αντικείμενα-σύμβολα δουλειάς και μόχθου, θραύσματα αγαλμάτων που έχουν να κάνουν με θέματα ιστορικής ταυτότητας ή, ακόμη, άνθη και φρούτα που είναι μια κλασική παραπομπή στη νεότητα και τη γονιμότητα.

Στη δεύτερη έκθεση, ο Γιάννης Ψυχοπαίδης παρουσιάζει 24 παλαιότερα έργα του μαζί με 3 νέα έργα με αναφορές στα ευρήματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Πόρου. Τα 24 έργα αντιστοιχούν το καθένα σε ένα από τα 24 γράμματα της αλφαβήτου, αλλά είναι και μια αναφορά στις ομηρικές ραψωδίες. Και αυτή η έκθεση έχει, επίσης, ως αναφορά το βιβλίο, την ελληνική γλώσσα, τα γράμματά της, τα σύμβολά της, τους χαρακτήρες της. Με τα 3 νέα έργα τον απασχολεί η σύγχρονη ιστορική και κοινωνική πραγματικότητα. Θέτει καίρια ερωτήματα όπως αυτό της μετανάστευσης, όπου βλέπει κανείς να αντιπαρατίθενται αναφορές σε φωτογραφίες μεταναστών με απεικονίσεις αρχαίων θραυσμάτων. Κάνει, δηλαδή, μία ιδεολογική και κοινωνική ανάγνωση του παρόντος, το οποίο με τη σειρά του υπενθυμίζει το παρελθόν».