ART ATHINA: Λειτουργικότητα, θέαμα, επώνυμοι και μικροεπεισόδια

Ολοκληρώθηκε χθες η Art Athina, η μεγαλύτερη ετήσια εικαστική διοργάνωση στην Ελλάδα, που πραγματοποιήθηκε φέτος για 24η χρονιά, με το Ζάππειο Μέγαρο να αποδεικνύεται ο καταλληλότερος μέχρι στιγμής χώρος φιλοξενίας των εκθέσεων και των δράσεων.

Η διοργάνωση που έγινε από τις 14 έως τις 16 Σεπτεμβρίου, υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου, ο οποίος έκανε και τα εγκαίνια την πρώτη ημέρα κα με την καλλιτεχνική διεύθυνση της Σταματίας Δημητρακοπούλου, «στέγασε» κάτω από την ομπρέλα της  32 γκαλερί από την Ελλάδα και 4 από το εξωτερικό (Εδιμβούργο, Νιου Τζέρσεϊ, Μελβούρνη, Κύπρος). Κι ακόμα επεκτάθηκε και μέχρι τον θερινό κινηματογράφο «Αίγλη», όπου το τελευταίο βράδυ της διοργάνωσης προβλήθηκαν βίντεο καλλιτεχνών επιλεγμένα από το Daata Editions, μια πλατφόρμα που αναθέτει βίντεο, ήχο, ποίηση και ιστοσελίδες σε μια νέα γενιά καλλιτεχνών που δουλεύουν με κινούμενη εικόνα και ήχο, το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ καθώς και ανεξάρτητους Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες.

Εντός του Μεγάρου πραγματοποιήθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του τριημέρου πρόγραμμα με περφόρμανς από εικαστικούς καλλιτέχνες που εκπροσωπούνταν από τις συμμετέχουσες γκαλερί της Art Athina 2019, σε επιμέλεια της επίκουρης καθηγήτριας στο City University New York και συντονίστρια στο Raymond Pettibon Studio, Σωζήτας Γκουντούνα. Στόχος να φωτιστεί η εξέλιξη της θεατρικότητας της περφόρμανς από την προέλευσή της στο θέατρο έως τη σημερινή της εφαρμογή σε άλλες μορφές τέχνης, και να επικεντρωθεί στις πρακτικές συνεργασίας μεταξύ ιστορικών εικαστικών καλλιτεχνών που έχουν πειραματιστεί με την περφόρμανς και νεότερων καλλιτεχνών. 

Κοντά σε όλα αυτά η ανεξάρτητη επιμελήτρια Κατερίνα Νίκου ανέλαβε το πρόγραμμα συζητήσεων της Art Athina με κεντρικό άξονα συζήτησης το ερώτημα “Το μέλλον είναι το Τώρα;” ενώ υπήρχε και εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Art Athina - We are the future» σχεδιασμένο  από τον μη κερδοσκοπικό διεθνή κοινωνικό φορέα Σύγχρονης Τέχνης και Πολιτισμού, ΚROMA, για παιδιά ηλικίας άνω των έξι ετών, εφήβους και τους συνοδούς τους.

Όλα αυτά συν τη σύμπτωση της διενέργειας δίπλα του  48ου Φεστιβάλ Βιβλίου, έκαναν το τριήμερο στο Ζάππειο μια πολύ θελκτική βόλτα για τους Αθηναίους και τους επισκέπτες. Μακάρι να παραμείνει η διοργάνωση και τα επόμενα χρόνια εκεί, καθώς ακόμα και εάν οι φωτεινοί χώροι του Μεγάρου απαιτούσαν σε κάποιες περιπτώσεις μία κάπως δύσκολη «προσαρμογή» των εκθεμάτων (π.χ.η μίνι-αναδρομική έκθεση του Takis που πέθανε πρόσφατα, με εμβληματικά του έργα από τη Συλλογή του Σταύρου Μιχαλαριά, έκανε τα «Σινιάλα», τα «Λουλούδια», τους μαγνητικούς καμβάδες του και τα Telelumieres να ασφυκτιούν στον περιορισμένο χώρο που καταλάμβανε, εκ των πραγμάτων, η Michalarias Art).  

Αν θα τολμούσε κάποιος μερικές γενικές παρατηρήσεις για μια τόσο ευρεία διοργάνωση θα ήταν ότι είτε λόγω χώρου που προσφερόταν για την ανάδειξη των εκθεμάτων, είτε λόγω της επιδίωξης των διοργανωτών, είδαμε πολύ πιο ενδιαφέροντα έργα απ΄ό,τι σε άλλες διοργανώσεις. Κι ακόμα:

ΤΟ ΕΜΣΤ. Στα πηγαδάκια των φιλότεχνων  βασικό θέμα συζήτησης ήταν το άμεσο μέλλον του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. Με την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη να έχει διαβεβαιώσει ότι τα εγκαίνια του νέου Μουσείου θα γίνουν οπωσδήποτε την Άνοιξη του 2020. Με τις πληροφορίες να λένε ότι η τοποθέτηση της μόνιμης συλλογής έχει ολοκληρωθεί κατά το μεγαλύτερο μέρος της. Με τις φήμες να επιμένουν ότι εντός της εβδομάδας επίκειται η ανακοίνωση από το ΥΠΠΟ του ονόματος του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή του Μουσείου και με τα «κουτσομπολιά» να επιμένουν ότι η κυρία Μενδώνη πραγματοποίησε ραντεβού με την τέως διευθύντρια του ΕΜΣΤ Κατερίνα Κοσκινά και ότι ο Γ.Γ.Σύγχρονου Πολιτισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης είδε την πρώην διευθύντρια Άννα Καφέτση, είναι φυσικό η περιέργεια αλλά και η αγωνία όσων εμπλέκονται ή θα εμπλακούν να είναι στα ύψη.

Οι επώνυμοι

Ανάμεσα στο πολυπληθές κοινό επισκεπτών της Art Athina ήταν ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, αλλά και ο νέος δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης, που συνομίλησε με καλλιτέχνες, ζητώντας τους, μάλιστα, τη βοήθειά τους για την ανάπλαση των δημόσιων χώρων. Η βουλευτής της ΝΔ Ολγα Κεφαλογιάννη, που ενδιαφέρθηκε για πολλά από τα έργα ζητώντας πληροφορίες και συνομιλώντας με τους καλλιτέχνες. Η σύζυγος του πρωθυπουργού Μαρεβα Γκρουμπόβσκι, που μάλιστα ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για μια εικαστική «ποδιά» εμπνευσμένη από την παράδοση και κατασκευασμένη από μικρά μεταλλικά τάματα. Ο πρώην υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ Αριστείδης Μπαλτάς, ο τέως υφυπουργός Πολιτισμού Κώστας Στρατής, ο Στάθης Λιβαθινός κ.ά. Δεν ήταν, όμως, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.

Μια «γκρίνια» 

Για μία τόσο ολοκληρωμένη και εύστοχη φέτος διοργάνωση ας κάνουμε και μία «γκρίνια»: Ο κατάλογος της Art Athina περιλαμβάνοντας, πέρα από 2-3 εισαγωγικά κείμενα, μόνον τις απολύτως απαραίτητες πληροφορίες (γκαλερί, όνομα και έτος γέννησης κάθε καλλιτέχνη και ονομασίες έργων) είχε εξαιρετικά μικρές και κακοτυπωμένες φωτογραφίες και κόστος πολύ υψηλότερο (10 ευρώ) απ΄ό,τι θα άξιζε. Να γκρινιάξουμε επίσης γιατί φέτος δεν γινόταν δεκτό στην είσοδο το δημοσιογραφικό «πάσο» με το οποίο τις προηγούμενες χρονιές το καλλιτεχνικό ρεπορτάζ είχε δωρεάν άδεια εισόδου.

Και ένα επεισόδιο

Τέλος, στο περιθώριο της εκδήλωσης έγιναν και κάποια «επεισόδια» με τους φύλακες ασφαλείας του Ζαππείου Μεγάρου που κλήθηκαν να χειριστούν μια όχι και τόσο συχνή κοσμοσυρροή. Κάποιοι από αυτούς αυτενέργησαν σε βάρος της διοργάνωσης, όπως ο φύλακας που λίγο πριν από την άφιξη του Προέδρου της Δημοκρατίας, απομάκρυνε επιτακτικά μία κοπέλα η οποία φορώντας μόνο εσώρουχα συμμετείχε σε χάπενινγκ του Πάνου Σκλαβενίτη. Όμως μάλλον δόθηκαν εξηγήσεις και ο καλλιτέχνης δεν θέλησε να δώσει μεγαλύτερες διαστάσεις στο θέμα.