54α ΔΗΜΗΤΡΙΑ: Ανάσα στο χρόνο

Μια ριπή φωτός θα φύγει από τον Λευκό Πύργο και θα φωτίσει τον Θερμαϊκό κόλπο και ένα σάλπισμα από τις επάλξεις του μνημείου, θα σημάνει την έναρξη ενός γιγάντιου video mapping και ταυτόχρονα των 54^ων ΔΗΜΗΤΡΙΩΝ, των πολυθεματικών εκδηλώσεων του δήμου Θεσσαλονίκης. Το βράδυ του Σαββάτου 28 Σεπτεμβρίου, η πόλη γιορτάζει, καθώς ξεκινά «ένα φεστιβάλ άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία και τον πολιτισμό της Θεσσαλονίκης, με καλλιτέχνες από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό που δημιουργούν και αφουγκράζονται την εποχή, τις αλλαγές και στήνουν ένα γιορτινό σκηνικό», όπως λέει ο δήμαρχος, Κωνσταντίνος Ζέρβας.

Μέσα από ένα προσεκτικά σχεδιασμένο καλλιτεχνικό πρόγραμμα, η εμπειρία του ατόμου απέναντι σε μια κοινωνία που αλλάζει διαρκώς είναι σταθερά στο επίκεντρο της διοργάνωσης, σε απόλυτη σύγκλιση με τα πιο καίρια, κρίσιμα, αλλά και επείγοντα καλλιτεχνικά, κοινωνικά, πολιτισμικά θέματα. Το θέατρο και η μουσική, ο χορός και τα εικαστικά, αναδεικνύουν τις πιο σύγχρονες καλλιτεχνικές τάσεις, αξιοποιώντας ταυτόχρονα και την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου. Οι φετινές εκδηλώσεις, θα γίνουν από τις 28 Σεπτεμβρίου ως τις 21 Οκτωβρίου και σε αυτές συμμετέχουν ελληνικά σχήματα, τα οποία ενσαρκώνουν ποικίλες καλλιτεχνικές προσεγγίσεις, αλλά και καλλιτέχνες  από την Αγγλία, την Ιταλία, την Πορτογαλία, το Βέλγιο και αλλού.

Για δεύτερη χρονιά φέτος στο πλαίσιο των ΔΗΜΗΤΡΙΩΝ διοργανώνεται το φιλόδοξο εγχείρημα του θεατρικού showcase, όπου καλλιτεχνικοί διευθυντές και διορ­γανωτές ξένων φεστιβάλ θα γνωρίσουν ελληνικές θεατρικές ομάδες και ξεχωριστές, φεστιβαλικού χαρακτήρα, παραγωγές. Στην 54^η διοργάνωσή τους τα ΔΗΜΗΤΡΙΑ έρχονται ανανεωμένα και δίνουν βήμα σε νεανικά, πρωτοποριακά σχήματα. Αυτό είναι το στίγμα τους τα τελευταία χρόνια, ενώ και το φετινό πρόγραμμα καταρτίστηκε από την προηγούμενη δημοτική αρχή, του Γιάννη Μπουτάρη με επικεφαλής την πρώην αντιδήμαρχο Πολιτισμού, Έλλη Χρυσίδου. Το αναγνωρίζει και η νέα αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Στεφανία Τανιμανίδου, η οποία ευχαριστεί μέσω του «Έθνους της Κυριακής», όσους εργάστηκαν για το πρόγραμμα «με την ελπίδα να αποτελέσουν οι εκδηλώσεις, ζύμη για τον καινούριο χαρακτήρα των επόμενων ΔΗΜΗΤΡΙΩΝ, που τόσο ανάγκη έχει η Θεσσαλονίκη». Για το μήνυμα που εκπέμπεται, η κ. Τανιμανίδου επισημαίνει ότι «είναι η  συνέχεια της συνάντησης εμπορευμάτων αλλά και αισθήσεων, ιδεών, βιωμάτων. Τα ΔΗΜΗΤΡΙΑ είναι μία ανάσα μέσα στο χρόνο, γιορτή της μητέρας Θεσσαλονίκης, όπως αναφέρει ο σπουδαίος Κωστής Μοσκώφ το 1955 από το Κάιρο».

Η έναρξη των ΔΗΜΗΤΡΙΩΝ, το Σάββατο, θα έχει χρώμα Λευκού Πύργου. Η Parallaxi, το παλαιότερο Free press σε κυκλοφορία στην Ελλάδα και μια συνέργεια φορέων του πολιτισμού, όπως το ΚΘΒΕ, το Κρατικό Ωδείο, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, μεμονωμένοι καλλιτέχνες, οργανώνουν και συμμετέχουν σε ένα πολυθέαμα εμπνευσμένο από το εμβληματικό μνημείο και την σχέση του με την ζωή της πόλης, στο χθες και στο σήμερα.  Ένα τεράστιο video mapping που θα εξελιχθεί πάνω στο μνημείο όταν νυχτώσει, μουσικά και φωτιστικά δρώμενα γύρω και πάνω από τον Λευκό Πύργο, γεγονότα που θα εξελιχθούν σε στεριά και θάλασσα, ένα θεατρικό δρώμενο, σε κείμενο ειδικά γραμμένο για την ημέρα από τον Άκη Δήμου και σκηνοθετημένο από τον Χάρη Πεχλιβανίδη, και πολλές άλλες εκπλήξεις εμπνευσμένες από την ιστορία του, προσκαλούν την πόλη σε μια αλλιώτικη μέρα στον αγαπημένο της πύργο.Θα προηγηθεί ειδική ξενάγηση στον Λευκό Πύργο, κυνήγι θησαυρού για παιδιά και γονείς με γρίφους από την πορεία του στο χρόνο, ενώ ένα πλοίο θα μετατραπεί σε πλωτό κινηματογράφο στη μνήμη του θρυλικού Κουρσάλ, που έπλεε στο Θερμαϊκό πριν από 100 χρόνια και ήταν ο πρώτος πλωτός κινηματογράφος της ιστορίας.

Μουσική, εικαστικά, θέατρο, κινηματογράφος, διαλέξεις, αποτελούν το πλέγμα των εκδηλώσεων, που θα λάβουν χώρα σε πολλούς χώρους της πόλης στη διάρκεια του επόμενου μήνα.

Στο Αλατζά Ιμαρέτ (30/9) παρουσιάζεται για πρώτη φορά ένα παντελώς άγνωστο κομμάτι της μουσικής παράδοσης της Θεσσαλονίκης, μέσα από τα έργα τεσσάρων Θεσσαλονικέων συνθετών κλασικής, οθωμανικής μουσικής που έζησαν στην πόλη τον 18^ο και 19^ο αιώνα. Τα ονόματά τους, Selanikli Ahmet Efendı, Artaki Candan, Necip Dede, Şevket Bey. Ο πρώτος Τούρκος, ο δεύτερος Αρμένιος, οι δύο τελευταίοι μέλη των Δερβίσικων ταγμάτων της Θεσσαλονίκης της εποχής εκείνης. Μαζί αναδύεται και η λαϊκή μουσική των Τούρκων της πόλης, χαρακτηριστικό μα και τυπικό δείγμα των μουσικών παραδόσεων των Νοτιοανατολικών Βαλκανίων. Οι συντελεστές, έξι μουσικοί. Τρεις Θεσσαλονικείς, με τον «οδηγό» του πρότζεκτ Δημήτρη Βασιλειάδη στο κανονάκι, την έρευνα και τις ενορχηστρώσεις, τον Κώστα Παπαγιαννίδη στο ούτι, και την Έλενα Μουδίρη-Χασιώτου στο τραγούδι. Μαζί τους, δύο καλλιτέχνες από την Αθήνα με μακρά θητεία στην Θεσσαλονίκη, ο Λουκάς Μεταξάς στα κρουστά και η Χρυσάνθη Γκίκα στην πολίτικη λύρα, καθώς και ένας Τούρκος από την Κωνσταντινούπολη, ο Pamir Panya στο νέυ και το τραγούδι.

Η πόλη όπου γεννήθηκε και η γειτονιά όπου μεγάλωσε, η Άνω Πόλη, τιμά τον Αντώνη Σουρούνη, τον συγγραφέα που έφυγε πριν από τρία χρόνια. Στις 15 Οκτωβρίου στο Ισλαχανέ, το πρώτο συγκρότημα ορφανοτροφείου - τεχνικής σχολής της πόλης, που χτίστηκε κατά την τελευταία περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας στη Θεσσαλονίκη, θα γίνει μια μεγάλη έκθεση με τίτλο «Μονοπάτια και Θάλασσες». Η έκθεση περιλαμβάνει προσωπικά αντικείμενα και βιβλία του συγγραφέα, προβολή ντοκιμαντέρ, γωνιά ανάγνωσης, και 23+1 γράμματα του αλφάβητου που χαρακτηρίζουν το έργο του, ενώ στις παράλληλες δράσεις θα δοθεί μια θεατρική παράσταση από το ΚΘΒΕ βασισμένη στο «Μονοπάτι στη θάλασσα», μια περιπατητική ξενάγηση στη γειτονιά του συγγραφέα και ένα θεατρο-παιδαγωγικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα για σχολεία, σχεδιασμένο πάνω στο έργο «Το Μπαστούνι».

Στις 2 Οκτωβρίου εγκαινιάζεται μια ενδιαφέρουσα έκθεση στην Πινακοθήκη της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, που γιορτάζει φέτος 80 χρόνια από την ίδρυσή της. Τίτλος της, «Η Θεσσαλονίκη στους ζωγράφους» και παρουσιάζει έργα κορυφαίων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών με θέμα τοπία, μνημεία και σημαντικές όψεις της Θεσσαλονίκης. Μεταξύ άλλων θα παρουσιαστούν έργα των Σπύρου Βασιλείου, Λουκά Βενετούλια, Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη, Αλέκου Φασιανού, Γιώργου Σταθόπουλου, Πολύκλειτου Ρέγκου, Alex Barkoff, ενώ η έκθεση θα μείνει ανοιχτή για το κοινό μέχρι τις 20 Φεβρουαρίου 2020.

Ο Άρης Μπινιάρης, ένας από τους πιο συζητημένους θεατρικούς σκηνοθέτες των τελευταίων χρόνων, παρουσιάζει την μουσικοθεατρική παράσταση «Ύψωμα 731», στις 12-13 Οκτωβρίου στο Θέατρο Αυλαία. Με όχημα την αφήγηση των γεγονότων στο ύψωμα της Κλεισούρας Καστοριάς, όπου ο ολιγάριθμος ελληνικός στρατός κατατρόπωσε τον ιταλικό στρατό του Μουσολίνι, η μάχη ανάγεται στο υπαρξιακό και ψυχικό πεδίο των ανθρώπων.

Στην καρνιβαλική κουλτούρα και στα τελετουργικά των κατοίκων της Σαρδηνίας μεταφέρει το κοινό η πρωτότυπη διασκευή της κλασικής τραγωδίας του Σαίξπηρ «Μάκμπεθ» από το Teatro di Sardagna, με πρωταγωνιστή τον Alessandro Serra. Πιστό στο πνεύμα του ελισαβετιανού θεάτρου, το έργο υιοθετεί αποκλειστικά μέλη του ανδρικού φύλου στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, ενώ το πρωτότυπο κείμενο μεταφράζεται στη διάλεκτο της Σαρδηνίας, της οποίας η μουσική και τα ηχοχρώματα απηχούν αλλοτινούς καιρούς, βγαλμένους από τα βάθη του ανθρώπινου ψυχισμού.

Πλήθος άλλων εκδηλώσεων πλαισιώνουν το πρόγραμμα των ΔΗΜΗΤΡΙΩΝ, στο οποίο και φέτος έχει ενσωματωθεί η Νύχτα Τέχνης, ο μεγάλος εικαστικός περίπατος της πόλης, αφιερωμένος στα μουσεία και τις αίθουσες τέχνης της Θεσσαλονίκης. Κριτικοί τέχνης, επιμελητές και καλλιτέχνες, αναλαμβάνουν το ρόλο του ξεναγού στο σύγχρονο εικαστικό τοπίο από τις 16 ως τις 18 Οκτωβρίου.