Θεσσαλονίκη: Ξανά στο φως τα «Ιπτάμενα Γλυπτά»

Προσχέδια εξαιρετικής τεχνικής για τα «Ιπτάμενα Γλυπτά» που δεν σώθηκαν -δεν αποκλείεται να καταστράφηκαν, καθώς ήταν από ξύλο, μέταλλο και νήμα-, αλλά και εγχειρίδια διδασκαλίας, ακόμη και ποιήματα, του σπουδαίου ζωγράφου και γλύπτη της Ρωσικής Πρωτοπορίας, Ιβάν Κλιουν, περιλαμβάνει η πολύτιμη Συλλογή Κωστάκη, που βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη. Ο Ιβάν Κλιουν εκπροσωπείται στην Συλλογή Κωστάκη του MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, με περίπου 200 έργα και αντικείμενα και είναι η μεγαλύτερη διεθνώς συλλογή έργων του συγκεκριμένου καλλιτέχνη, καλύπτοντας όλο το φάσμα της Ρωσικής Πρωτοπορίας. 

Τα «Ιπτάμενα Γλυπτά» του Κλιουν παρουσιάστηκαν στην έκθεση 0,10, που εγκαινιάστηκε στις 17 Δεκεμβρίου του 1915 στο Art Bereau στην Αγία Πετρούπολη και βασίστηκε σε μια ιδέα του Καζιμίρ Μαλέβιτς, ο οποίος εισήγαγε με αυτήν το σύστημα του σουπρεματισμού. Στην έκθεση αυτή ο Ιβάν Κλιουν παρουσίασε γλυπτικές κυβιστικές συνθέσεις, για τις οποίες μόνο υποθέσεις μπορούν να γίνουν, αφού πρόκειται για άτιτλα έργα, κάτω από τους γενικούς τίτλου Βασικές αρχές γλυπτικές, Ιπτάμενο γλυπτό και Γλυπτό σε επιφάνεια.

«Είμαστε πολύ υπερήφανοι γιατί στην Συλλογή Κωστάκη έχουμε προσχέδια αυτών των έργων και τον Οκτώβριο θα κάνουμε μια μεγάλη μονογραφία-αφιερωματική έκθεση, την πρώτη σημαντική έκθεση του συγκεκριμένου καλλιτέχνη διεθνώς. Τα πολλά σχέδια του Κλιουν μας δίνουν την δυνατότητα να αποκαταστήσουμε αρκετά χαμένα έργα του», δήλωσε στο «Έθνος της Κυριακής», η Μαρία Τσαντσάνογλου, αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια του Μοmus (Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης) και Διευθύντρια του MOMus-Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη.

Η έκθεση θα έχει τίτλο «Ιβάν Κλιουν: Υπερβατικά τοπία, Ιπτάμενα γλυπτά, φωτεινές σφαίρες» και θα αποτυπώσει τη ζωή του ζωγράφου και γλύπτη, την σταδιοδρομία του από τον συμβολισμό και την γεωμετρία ως τις νεκρές φύσεις και την αναπαραστατική ζωγραφική και φυσικά την πολύ σημαντική διδακτική του δραστηριότητα ως δασκάλου και θεωρητικού στα εργαστήρια VKhUTEMAS. Ο Ιβάν Βασιλίεβιτς Κλιουν γεννήθηκε το 1873 και πέθανε το 1943 στη Μόσχα. Ο συλλέκτης, Γιώργος Κωστάκης, δεν τον γνώρισε ποτέ, απέκτησε ωστόσο έναν μεγάλο αριθμό έργων και μέρος από το αρχείο του από την αδερφή του.

Η έκθεση-αφιέρωμα στον Κλιουν, είναι μία μόνο από τις πολλές διοργανώνεις που ετοίμασε η διοίκηση του MOMus για το 2020. Σύμφωνα με την κ. Τσαντσάνογλου, ο προγραμματισμός βασίζεται στους άξονες Σύνθεση, Συνύπαρξη, Ανασύνθεση, Κριτική, Διαδραστικότητα, Εκπαίδευση και Ψυχαγωγία. «Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα του 2020 καλύπτει όλο το φάσμα των τεχνών, καθώς και διαδρομές από την ιστορικότητα του μοντερνισμού στις ανατροπές του 21^ου αιώνα και προ(σ)καλεί σε διάλογο (για) τις τέχνες, έχοντας πάντα το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον», επισήμανε η κ. Τσαντσάνογλου. 

Ενδιαφέρουσες είναι για τη φετινή χρονιά και οι συμμετοχές έργων της Συλλογής Κωστάκη σε εκθέσεις στο εξωτερικό, όπως στο Μουσείο Πικάσο στη Μάλαγα, στην γκαλερί Τρετιακόφ της Μόσχας, στο Πομπιντού στη Γαλλία, αλλά και στο Canadian Centre for Architecture στο Μόντρεαλ, ενώ στις αρχές της εβδομάδας έγινε γνωστό πως λόγω του κορωνοϊού ακυρώθηκε η έκθεση «One Hundred Years of Russian Design», στο Μουσείο Design της Κίνας στην πόλη Χανγκτσόου, που ήταν προγραμματισμένη για τον Απρίλιο.

Τον Απρίλιο, στο ΜΟΜus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη θα παρουσιαστεί η έκθεση «Utopia Revisited. Λογοτεχνία, Φιλοσοφία και Πολιτική στην Τέχνη της Ρωσικής Πρωτοπορίας». Η έκθεση βασίζεται σε έργα της Συλλογής Κωστάκη και θα δομηθεί σε ενότητες, καθεμιά από τις οποίες θα αφορμάται από αποσπάσματα κειμένων με αναφορά στην ουτοπία, που θα προέρχονται από κείμενα λογοτεχνικά, πολιτικά ή φιλοσοφικά. Μονογραφίες, διεθνείς διοργανώσεις, θεματικές εκθέσεις και συμπαραγωγές, περιλαμβάνει το πρόγραμμα του MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού μουσείου & Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.

Ενδιαφέρον έχουν η έκθεση «Βάλ΄τους Χ-Ο Μαύρος Χάρτης της Ρατσιστικής Βίας», η πρώτη ατομική έκθεση στη χώρα μας του διακεκριμένου Βούλγαρου καλλιτέχνη, Λούτσεζαρ Μπογιατζίεφ, ο οποίος χρησιμοποιεί ευρύτατα μέσα (εγκαταστάσεις, φωτογραφία, ζωγραφική, καλλιτεχνικά βιβλία, κείμενα, βίντεο και performance), η μεταφορά από την Γερμανία της έκθεση «Διαιρεμένες Μνήμες 1940-1950. Ανάμεσα στην Ιστορία και στο Βίωμα», αλλά και η μετεξέλιξη του Εικαστικού Πανοράματος στην Ελλάδα, με τίτλο «Nothing will ever be the same again./Τίποτα δεν θα είναι πια το ίδιο. Η σύγχρονη τέχνη στην Ελλάδα στη δεκαετία 2010-2020».

Το ΜΟΜus-Κέντρο Πειραματικών Τεχνών φιλοξενεί επίσης στο IN-EDIT ένα παγκόσμιο φεστιβάλ μουσικού ντοκιμαντέρ, το φεστιβάλ Off Borders που διερευνά νέες ιδέες στον τομέα του ήχου, του βίντεο της Performance και του χορού, αλλά και το διεθνές Φεστιβάλ Πειραματικής Μουσικής.

Το Μουσείο Φωτογραφίας φιλοξενεί μια έκθεση του Ρότζερ Μπάλεν, του Αμερικανού που ζει εδώ και τέσσερις δεκαετίες στο Γιοχάνεσμπουργκ και είναι από τους πιο επιδραστικούς και σημαντικούς φωτογράφους του 21^ου αιώνα, έκθεση του Δημήτρη Λέτσιου, του Αβραάμ Παυλίδη, κ.ά., ενώ με ενδιαφέρον αναμένεται τον Οκτώβριο η Photobiennale 2020.

Όσο για το ΜΟΜus-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά, φιλοξενεί έκθεση του Στήβεν Αντωνάκου, πρωτοπόρου εικαστικού καλλιτέχνη στη χρήση νέον για περισσότερα από 50 χρόνια, έκθεση έργων του Takis μέσα από τις συλλογές του MOMus, κ.ά.