Βαρθολομαίος: «Το Πατριαρχείο παραμένει ελπίδα για το μέλλον»

Στον κατάμεστο από προσκυνητές Ιερό Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών χοροστάτησε, σύμφωνα με παλαιό έθιμο, την Παρασκευή 29 Μαρτίου, κατά την Ι.Ακολουθία της Γ’ Στάσεως των Χαιρετισμών, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.

Τον θείο λόγο κήρυξε ο Διάκονος Παΐσιος Κοκκινάκης, Διευθυντής του Ιδιαιτέρου Πατριαρχικού Γραφείου, ο οποίος, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι «η περίοδος αυτή την οποίαν διανύουμε είναι περίοδος μεγάλου και δύσκολου πνευματικού αγώνος και δια να τον φέρουμε εις πέρας έχομεν ασφαλώς την ανάγκην των πρεσβειών της Πανάγνου Μητέρας μας».

Εκκλησιάστηκαν o Επίσκοπος Ερυθρών Κύριλλος, ο Καθηγούμενος της Ι.Μ.Εσφιγμένου Αγίου Όρους, Αρχιμ.Βαρθολομαίος, η Πρόξενος της Ελλάδος στην Πόλη, κυρία Δανάη Βασιλάκη, Άρχοντες Οφφικιάλιοι, και πιστοί από την Πόλη και το εξωτερικό.

Αμέσως μετά, σε ομιλία του στην Κοινοτική Αίθουσα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναφέρθηκε στη σημερινή τέλεση της Ακολουθίας των Χαιρετισμών στον ιστορικό Ναό της Παναγίας και το Αγίασμα των Βλαχερνών, στον τόπο όπου για πρώτη φορά εψάλη ο Ακάθιστος Ύμνος.

«Ο Ακάθιστος Ύμνος, το έξοχον αυτό μνημείον πίστεως, θεολογίας, ποιητικής εμπνεύσεως και εκφραστικής τέχνης, είναι αρρήκτως συνδεδεμένος με αυτόν εδώ τον ιερόν τόπον. Γνωρίζετε, ότι το έτος 626 απετράπη η άλωσις της Πόλεως υπό των Αβάρων, με την βοήθειαν της Θεοτόκου, όταν ο Πατριάρχης Σέργιος περιέφερε την εικόνα της Παναγίας Βλαχερνίτισσας εις τας επάλξεις κατά μήκος του τείχους. Με αφορμήν αυτό το θαυμαστόν γεγονός συνετέθη ο Ακάθιστος Ύμνος, ο οποίος εψάλη διά πρώτην φοράν εντός του ναού των Βλαχερνών».

Ο Παναγιώτατος αναφέρθηκε στην ιστορία του αρχικού Ναού, ο οποίος καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1434, και στα ιερά λείψανα που φυλάσσονταν σε αυτόν, καθώς και στα παρακείμενα Ανάκτορα των Βλαχερνών, το Νέον Παλάτιον, που υψώνονταν επί του έκτου Λόφου της Βασιλεύουσας. Στα μέσα του 19ου αιώνα η συντεχνία των Γουναράδων αγόρασε το διασωθέν Αγίασμα και ανήγειρε τον σημερινό μικρό Ναό, ο οποίος κατά τα γεγονότα του 1955 υπέστη μεγάλες καταστροφές, για να επισκευασθεί το 1960.

«Η πορεία της Εκκλησίας εν τω κόσμω ποτέ δεν υπήρξεν «ειδυλλιακή», διότι ποτέ δεν ήταν εξωιστορική, άσαρκη και εξωπραγματική. Ο λαός του Θεού πορεύεται προς την ουράνιον Βασιλείαν, εν τη ιστορία, χωρίς να ταυτίζεται με αυτήν, αλλά αγωνιζομένη ακαταπαύστως διά την κατά Χριστόν μεταμόρφωσίν της, εμπνεομένη και ενισχυομένη υπό των λόγων του Κυρίου. «Θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον» (Ιωάν. ιστ’, 33).

Είναι βέβαιον ότι τα εξωτερικά «μεγαλεία» του Γένους δεν υπάρχουν πλέον εις τας Βλαχέρνας. Όμως, δεν πτοούμεθα. Δεν συγκρίνομεν τα πράγματα ποσοτικώς, αρχιτεκτονικώς, αισθητικώς, εξωτερικώς. Δεν συγκρίνομεν τον σημερινόν ναόν της Παναγίας της Βλαχερνίτισσας με ο,τι υπήρχεν εις το παρελθόν. Μετρά η Αλήθεια, το πνεύμα των Βλαχερνών. Και αυτό συνιστά αιώνιον παρόν, μένει εις τον αιώνα. «Ιησούς Χριστός χθες και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνας» (Εβρ. ιγ’, 8). Και σήμερον η Βλαχέρνα παραμένει σημαντικώτατον πνευματικόν κέντρον της Εκκλησίας και του Γένους. Εις το άκουσμα του ονόματός της δονείται η καρδία των πιστών. Την Παναγίαν την Βλαχερνίτισσαν σκέπτονται και επικαλούνται όλοι εις το άκουσμα του «Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε», όπου και αν ευρίσκωνται. Τα βήματα των ευσεβών προσκυνητών εις την Πόλιν του Κωνσταντίνου, τους οδηγούν εις την Παναγίαν των Βλαχερνών, αυθορμήτως, ως να τους ελκύη μία αγία δύναμις, συχνά χωρίς καν να γνωρίζουν την ιστορίαν και τα θαυμάσια του τόπου. Και όταν φθάσουν, πίνουν τα νάματα της αιωνιότητος, ακούουν άρρητα ρήματα, υφίστανται την «καλήν αλλοίωσιν», νοιώθουν ως να έχουν επιστρέψει, μετά από μακροχρόνιον απουσίαν εν τη ξένη, εις τον πατρικόν οίκον. Και έχουν την αίσθησιν ότι αυτός ο ταπεινός ναός είναι μεγαλύτερος από την Αγίαν Σοφίαν.

Το Αγίασμα, η θαυματουργός εικών της Παναγίας των Βλαχερνών και ο Ακάθιστος ύμνος, τα εγχαραγμένα ανεξίτηλα εις την μνήμην των πιστών, εκφράζουν την μίαν Αλήθειαν, ολόκληρον την πίστιν μας, ακεραίαν την άφατον θείαν φιλανθρωπίαν, ανόθευτον την ελπίδα μας. Εις το Ναί και το Γένοιτο της Παναγίας εις την προαιώνιον Βουλήν του Θεού ευρίσκεται η απάντησις εις τας υπαρξιακάς αναζητήσεις και τους πόθους του ανθρώπου και η διάνοιξις της οδού της θεώσεώς του».

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης σημείωσε ότι με την έννοια αυτή, το πνεύμα του «ένδοξου Βυζαντινισμού» του Κωνσταντίνου Καβάφη, «ο τρόπος του βίου τον οποίον εκπροσωπεί και εκφράζει ο ναός της Παναγίας των Βλαχερνών και η ακλόνητος εμπιστοσύνη των ορθοδόξων πιστών προς την Υπεραγίαν Θεοτόκον, είναι και σήμερον παρουσία ζώσα και ζωοποιός».

«Καθημερινά εις το Φανάρι, εις το Κέντρον της οικουμενικής Ορθοδοξίας, προσκυνούνται και θαυματουργούν αι πάνσεπτοι εικόνες της Παναγίας της Παμμακαρίστου και της Παναγίας της Φανερωμένης, και «κρατείται υψηλά η φιλοτιμία της Εκκλησίας και του Γένους» (Χαλκηδόνος Μελίτωνος, Χαλκηδόνια, σ. 68). Ομολογείται ορθοδόξως η αλήθεια της πίστεως, τηρείται με ευλάβειαν η λειτουργική παράδοσις, η κανονική τάξις και το σταυροαναστάσιμον ήθος, επί τη βάσει του ακλονήτου θεμελίου της Θεολογίας, η οποία, ως ελέχθη προσφυέστατα, «είναι η δύναμις της Εκκλησίας υπέρ πάσαν άλλην, διπλωματικήν ή οικονομικήν ισχύν» (Περγάμου Ιωάννου, Κόσμου Λύτρον, σ. 273). Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον έχει αφήσει την σφραγίδα του εις την ιστορίαν του πνευματικού πολιτισμού της ανθρωπότητος και εξακολουθεί να παράγη πολιτισμόν και να παραμένη φωτεινός φάρος και ελπίς διά το μέλλον. Κατ᾿  άνθρωπον αποτελεί «ιστορικόν παράδοξον», κατά Θεόν, όμως, είναι «συνεχές θαύμα», με την ευδοκίαν του θεμελιωτού και αρχηγού της Εκκλησίας και την σκέπην της Παναγίας και πάντων των Αγίων».

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης συνεχάρη τον Επίσκοπο Αλικαρνασσού Αδριανό, Επόπτη της Περιφερείας  Φαναρίου – Κερατίου Κόλπου, για τον ζήλο και την ευαισθησία με την οποία φροντίζει για την λειτουργία και την προστασία των πολλών Ι.Ναών και προσκυνημάτων της περιοχής αλλά και γενικότερα για την πνευματική διακονία του προς όφελος των πιστών. Την ευαρέσκειά του εξέφρασε και προς τον Πρόεδρο της Κοινότητας, κ.Νικόλαο Καλαμάρη, και τους συνεργάτες του για το έργο που προσφέρουν.

Στην προσφώνηση του ο Επίσκοπος Αλικαρνασσού, επισήμανε ότι η Κυρία Θεοτόκος προστάτευσε το γένος και την Ρωμηοσύνη από πειρασμούς και ποικίλες δυσκολίες και συνέχισε λέγοντας ότι «είναι η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία, η κέδρος η υψίκορμος, η οποία υπό τας αειθαλείς αναδενδράδας της σκέπει των Ορθοδόξων τα συστήματα».

Στη συνέχεια πέντε μαθήτριες και ένας μαθητής του Ζωγραφείου Λυκείου παρουσίασαν ενώπιον του Παναγιωτάτου και των παρισταμένων την ιστορία της Μονής Βλαχερνών και του Ακαθίστου Ύμνου. Οι μαθητές είχαν εκπροσωπήσει τα νιάτα της Ομογένειας, πριν από λίγες ημέρες, με το ίδιο θέμα, στο 5ο Μαθητικό Συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε στο Βυζαντινό Μουσείο της Θεσσαλονίκης. Συγκινημένοι, ο Παναγιώτατος και ο Διευθυντής τους Ζωγραφείου Γιάννης Δεμιρτζόγλου συνεχάρησαν τα παιδιά καθώς και τον Καθηγητή τους, Φιλόλογο Διαμαντή Κομβόπουλο, που τα προετοίμασε.

Επίσκεψη Μητροπολιτών στο Οικουμενικό Πατριαρχείο

Αμέσως μετά την Ακολουθία των Χαιρετισμών, την Έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου επισκέφθηκαν οι Μητροπολίτες  Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου Δαμασκηνός  και Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος, συνοδευόμενοι από κληρικούς και λαϊκούς συνεργάτες τους. Οι δύο Ιεράρχες υπέβαλαν τα σεβάσματά τους προς τον Παναγιώτατο, ο οποίος τους ζήτησε να μεταφέρουν προς τους πιστούς των Επαρχιών τους τις ευλογίες και τα ειλικρινή αισθήματά του πατρικής αγάπης, ευχόμενος η Κυρία Θεοτόκος να προστατεύει και ενδυναμώνει άπαντες.

Την Πέμπτη 28 Μαρτίου, διαδοχικά δεκτοί από τον Οικουμενικό Πατριάρχη έγιναν οι Μητροπολίτες Μάνης Χρυσόστομος, εκ της Εκκλησίας της Ελλάδος, και Αξώμης Δανιήλ, εκ του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, οι οποίοι υπέβαλαν τα σέβη τους και ζήτησαν την πατριαρχική ευχή και ευλογία. Ο Παναγιώτατος συνεχάρη τον Μητροπολίτη Χρυσόστομο, καθώς χθες συμπληρώθηκε ένας χρόνος από την ενθρόνισή του, και του ευχήθηκε να συνεχίσει για πολλά χρόνια να διακονεί με την ίδια αφοσίωση τον πιστό λαό της Μάνης. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης ευλόγησε πατρικώς και το νέο Μητροπολίτη Αξώμης, ο οποίος κατάγεται από την Ζάκυνθο και μέχρι και την εκλογή του διακόνησε ως κληρικός της Ι.Μ.Ζάμπιας, και του ευχήθηκε μακρά, γόνιμη  και καλλίκαρπη Ποιμαντορία προς δόξαν Θεού και προς όφελος του πιστού λαού της αρχαίας και ιστορικής αυτής αφρικανικής εκκλησιαστικής Επαρχίας. 

Νωρίτερα την Πέμπτη, ο Παναγιώτατος δέχθηκε τον Δήμαρχο Κατερίνης Σάββα Χιονίδη, ο οποίος συνοδευόταν από τη σύζυγό του.