5 βήματα κατά της σπατάλης του φαγητού που μπορεί να κάνει ο καθένας μας

Οι αριθμοί τα λένε όλα. Σε παγκόσμιο επίπεδο 1,3 δις τόνοι τροφής καταλήγουν κάθε χρόνο στα σκουπίδια τη στιγμή που σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σ’ όλο τον κόσμο υποσιτίζονται. Εκατοντάδες τόνοι φρούτων και λαχανικών δεν φτάνουν ποτέ στα μανάβικα και στα σούπερ μάρκετ γιατί, είτε λόγω χρώματος, είτε λόγω σχήματος δεν περνάνε το... κάστινγκ. Τα νοικοκυριά πετάνε, τα εστιατόρια πετάνε, τα ξενοδοχεία και τα καταστήματα πετάνε. Όπου είναι γεμάτα τα πιάτα, είναι γεμάτοι κι οι σκουπιδοτενεκέδες. Όμως σιγά-σιγά, πληθαίνουν οι φωνές που επισημαίνουν το πρόβλημα και καλούν σε κινητοποίηση ενάντια στην αλόγιστη σπατάλη του φαγητού.

Εδώ στην Ελλάδα υπάρχει η μη κερδοσκοπική οργάνωση Μπορούμε, που με σύνθημα «Καμία μερίδα φαγητού χαμένη», προωθεί κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνες λύσεις και, σώζοντας φαγητό που σε άλλη περίπτωση θα πετιόταν, καλύπτει τις διατροφικές ανάγκες ανθρώπων που έχουν ανάγκη – αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2011 που πρωτοξεκίνησε μέχρι σήμερα, βρίσκοντας πολλούς συμμάχους στην πορεία, έχει καταφέρει να περισώσει και να προσφέρει πάνω από 28.000.000 μερίδες φαγητού.

Δεν πάει πολύς καιρός που η WWF παρουσίασε την πρωτοβουλία «Hotel Kitchen: Εδώ το φαγητό έχει αξία», καλώντας το περασμένο καλοκαίρι τρία ελληνικά ξενοδοχεία να λάβουν μέρος σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα εφαρμογής ορθών πρακτικών για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων σε όλο το φάσμα της προμήθειας, προετοιμασίας και κατανάλωσης φαγητού και να λειτουργήσουν ως παράδειγμα για το μέλλον.

Είναι ενδεικτικό ότι η Coca Cola λάνσαρε πρόσφατα μια καμπάνια, το «Μενού με ό,τι έχεις», με σκοπό την ευαισθητοποίηση του κοινού γύρω από ζητήματα που αφορούν την ανακύκλωση και την κυκλική οικονομία, επιστρατεύοντας τον Άρη Πετρετζίκη: μπαίνοντας στο σάιτ και επιλέγοντας τα προϊόντα που έχεις διαθέσιμα στο ντουλάπι ή στο ψυγείο σου (όσπρια, τυριά, αυγά, ζυμαρικά, ψωμί κ.ο.κ.) βρίσκεις ποικίλες συνταγές που προτείνει ο δημοφιλής σεφ για να τα αξιοποιήσεις.

Βαδίζοντας στο δρόμο που χάραξαν εφαρμογές του εξωτερικού σαν το Food For All, στο οποίο συμμετέχουν 200 εστιατόρια της Νέας Υόρκης και της Βοστόνης προσφέροντας όσο φαγητό δεν έχει πωληθεί κατά τη διάρκεια της ημέρας με 50% έκπτωση ή το ανάλογης λογικής Too Good To Go, δημιούργημα μιας start-up με έδρα την Κοπεγχάγη που δραστηριοποιείται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και πλέον έχει επεκταθεί στην Αμερική, μια πολιτικός μηχανικός, η Ιωάννα Τσεχελίδου, κι ένας φοιτητής ιατρικής, ο Γιάννης Τήκας, ετοιμάζονται να παρουσιάσουν στην Θεσσαλονίκη την πλατφόρμα Robinfood. Μέσω αυτής, επιχειρήσεις, παντοπωλεία, εστιατόρια, ακόμη και αγρότες θα μπορούν να πουλήσουν στους καταναλωτές τα προϊόντα που έχουν προς άμεση κατανάλωση σε οικονομικές τιμές.

Είναι καλό να τα έχουμε κατά νου όλα αυτά. Με κάθε ελληνικό νοικοκυριό να πετάει στα σκουπίδια περίπου 196 κιλά τρόφιμα ανά άτομο τον χρόνο, είναι ανάγκη να επανεξετάσουμε την αξία της τροφής. Δεν είναι τόσο δύσκολο. Με μερικά απλά βήματα, αλλάζοντας λίγο την καθημερινή μας συμπεριφορά, θα μειώσουμε όσα πετάμε, εξοικονομώντας ταυτόχρονα χρήματα.

Τι μπορούμε να κάνουμε

1. Να φτιάχνουμε ένα εβδομαδιαίο πλάνο φαγητού, τσεκάροντας και αξιοποιώντας όσα έχουμε ήδη στα ντουλάπια και στο ψυγείο και καταγράφοντας, ανάλογα με το τι έχουμε σκοπό να μαγειρέψουμε, τις ανάγκες μας. Ο προγραμματισμός μας βοηθάει να μην υποκύψουμε σε παρορμητικές αγορές και να αποφύγουμε να βρεθούμε με προϊόντα που τελικά δεν θα καταναλωθούν και θα καταλήξουν, μοιραία, στα σκουπίδια.
2. Να αποθηκεύουμε και να ταξινομούμε με προσοχή τα προϊόντα που αγοράζουμε, ούτως ώστε να τα διαχειριζόμαστε πιο σωστά και να ελαχιστοποιήσουμε τις απώλειες. Κινούμενοι προς αυτήν την κατεύθυνση τα χωρίζουμε σε περισσότερο και λιγότερο ευπαθή και τοποθετούμε στο μπροστινό μέρος των ραφιών όσα λήγουν άμεσα, έχοντας κατά νου ότι η ημερομηνία λήξης και το «κατανάλωση πριν από...» είναι δυο διαφορετικά πράγματα κι ότι στη δεύτερη περίπτωση πολλά προϊόντα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και μετά την αναγραφόμενη ημερομηνία – μυρίζουμε, δοκιμάζουμε και αποφασίζουμε. Όσα προϊόντα είναι πιο ευαίσθητα, όπως για παράδειγμα το γάλα, φροντίζουμε να μην τα βάζουμε στις θήκες της πόρτας του ψυγείου, καθώς η αυξομείωση θερμοκρασίας μειώνει το χρόνο ζωής τους.
3. Να αξιοποιούμε όσο το δυνατόν καλύτερα όσα αγοράζουμε. Πολλές φορές κομμάτια λαχανικών που θα κατέληγαν στα σκουπίδια μπορούν, με λίγη φαντασία, να χρησιμοποιηθούν, με ένα σωρό τρόπους: τα φύλλα από το ραπανάκι μπορούν να μπουν σε μια σαλάτα, τα φύλλα και το κοτσάνι του μπρόκολου ή του κουνουπιδιού σε σούπες, πουρέδες και ζωμούς, οι φλούδες του κολοκυθιού μπορούν να γίνουν τσιπς και πάει λέγοντας. Ό,τι απομένει από το καθάρισμα του κρέατος μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί, μαζί με τα κόκαλα, σε ζωμούς.
4. Να κάνουμε κάτι καινούργιο με τα περισσεύματα του φαγητού της προηγούμενης μέρας. Με τα κομμάτια κοτόπουλου που απόμειναν μπορούμε να ετοιμάσουνε μια ωραία κοτόπιτα ή μια σαλάτα, με τα φρούτα μπορούμε να κάνουμε μια κομπόστα ή ένα smoothie, με τα λαχανικά και τα όσπρια της προηγούμενης ημέρας μια βελουτέ. Δεν χρειάζεται να πετάξουμε το μπαγιάτικο ψωμί: μπορούμε να το κόψουμε σε κυβάκια και να τα τηγανίσουμε αντί για κρουτόν, να το χρησιμοποιήσουμε για να φτιάξουμε αυγόφετες (γλυκιές ή αλμυρές) κι άλλα πολλά – μερικές ιδέες μπορείτε να πάρετε εδώ.
5. Όταν τρώμε έξω, σε κάποια ταβέρνα ή εστιατόριο, και περισσέψει φαγητό, μπορούμε να ζητήσουμε να μας το κάνουν πακέτο και να το καταναλώσουμε την επομένη. Έτσι και ό,τι δεν καταναλώθηκε δεν πετιέται και γλυτώνουμε το μαγείρεμα και το έξτρα κόστος.

φωτογραφίες: Unsplash