Ποια είναι τα δηλητηριώδη είδη μανιταριών - Πώς να τα ξεχωρίσετε

Με αφορμή το περιστατικό στη Φλώρινα με τη δηλητηρίαση μαθητή έπειτα από κατανάλωση μανιταριών, ειδικοί δίνουν χρήσιμες συμβουλές σε καταναλωτές και συλλέκτες. Τα δηλητηριώδη είδη μανιταριών στην Ελλάδα ξεπερνούν τα 15, που μπορούν να επιφέρουν ακόμη και τον θάνατο. Η χώρα μας είναι μια από τις πλουσιότερες στην Ευρώπη σε συνολικό αριθμό μανιταριών (όχι μόνο επικίνδυνων) και τα τελευταία χρόνια οι ερασιτέχνες συλλέκτες έχουν αυξηθεί κατακόρυφα και ανέρχονται πλέον σε αρκετές χιλιάδες, με ορισμένους εξ αυτών, όμως, να αγνοούν βασικά μέτρα προφύλαξης.

Τα παραπάνω επισήμανε ο πρόεδρος των Μανιταρόφιλων Ελλάδας, Γιώργος Κωνσταντινίδης, ο οποίος έχει συγγράψει έξι βιβλία για τα μανιτάρια και ετοιμάζει άλλα δύο. Μεταξύ άλλων, επισήμανε ότι από αυτά τα 15 είδη, τα πλέον επικίνδυνα είναι δύο, τα οποία ευθύνονται για το 90% των θανατηφόρων περιστατικών στην Ελλάδα (αλλά και στην Ευρώπη, όπου επίσης υπάρχουν).

Πρόκειται για δύο αμανίτες, τον φαλλοειδή και τον εαρινό, τα οποία είναι ευμεγέθη και όμορφα μανιτάρια και γι' αυτό τραβούν συχνά την προσοχή των ερασιτεχνών συλλεκτών.

Τα υπόλοιπα 13 είδη είναι είτε πολύ μικρά σε μέγεθος είτε πολύ σπάνια, οπότε δεν είναι εξίσου σύνηθες να τα συλλέξει κάποιος. Ένα είδος, επίσης, επικίνδυνο με τα δύο πρώτα, το οποίο, όμως, έχει παρατηρηθεί πάρα πολύ σπάνια στην Ελλάδα και μόνο στην περιοχή των συνόρων με τη Βουλγαρία, είναι ο αμανίτης ο δυσώδης.

Τα περιστατικά στην Ελλάδα

Κάθε χρόνο, σημείωσε ο κ. Κωνσταντινίδης, καταγράφονται στην Ελλάδα περίπου 200 περιστατικά ατόμων (καταναλωτών ή συλλεκτών), που προσέρχονται σε νοσοκομεία με την υποψία δηλητηρίασης από μανιτάρια, και συνήθως - αλλά όχι σε όλες τις περιπτώσεις - έχουν, όντως, δηλητηριαστεί από αυτά.

Τα περισσότερα από αυτά τα περιστατικά είναι ασήμαντα ως προς τον κίνδυνο για την υγεία, αλλά κάθε τρία με πέντε χρόνια καταγράφεται και κάποια μοιραία εξέλιξη. Δυστυχώς, οι άνθρωποι που παρότι δεν έχουν γνώσεις και εξοικείωση με τα μανιτάρια, τα συλλέγουν και τα καταναλώνουν, επειδή μπορεί να μοιάζουν με ακίνδυνα βρώσιμα, είναι περισσότεροι από ό,τι θα ανέμενε κάποιος.

Όπως παρατήρησε ο ειδικός, μιλώντας στο ΑΠΕ, την καλύτερη απάντηση στο εύλογο ερώτημα σχετικά με το πώς είναι δυνατόν να συλλέγει μανιτάρια κάποιος που δεν γνωρίζει βασικά πράγματα για αυτά, τού την έχει δώσει ένας αστυνομικός της Τροχαίας: «Κι εγώ αναρωτιέμαι πώς είναι δυνατόν οι άνθρωποι να οδηγούν υπό την επήρεια αλκοόλ ή ουσιών και να παραβιάζουν τόσο συχνά τον κόκκινο σηματοδότη, αλλά δυστυχώς συμβαίνει και μάλιστα συχνά».

Τα κύρια χαρακτηριστικά

Ο Κωνσταντινίδης απάντησε και στο αν υπάρχουν κάποια μορφολογικά χαρακτηριστικά, που αν συνυπάρχουν σε ένα μανιτάρι, αυξάνονται οι πιθανότητες να πρόκειται για δηλητηριώδες είδος. «Και οι τρεις αμανίτες έχουν τα εξής κοινά χαρακτηριστικά: Πρώτον, είναι ομπρελόμορφοι και αν αναστρέψουμε το "καπέλο" τους θα δούμε ελάσματα (ακτίνες) αντίστοιχα με αυτά που έχουν τα βρώσιμα μανιτάρια (πορτομπέλο, σαμπινιόν, πλευρώτους), αλλά σε αυτή την περίπτωση τα ελάσματα είναι λευκά κι όχι σκουρόχρωμα.

Δεύτερον, στο πάνω μέρος του "ποδιού" τους κρέμεται ένα μεμβρανώδες στοιχείο, σαν φουστίτσα που το λέμε δαχτυλίδι και, τρίτον, η βάση τους δεν αναδύεται απευθείας από το έδαφος, αλλά μέσα από μια κυπελλόμορφη θήκη», εξήγησε, για να διευκρινίσει ότι η συνύπαρξη των τριών αυτών στοιχείων σε ένα είδος αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες να είναι δηλητηριώδες, γι' αυτό και συνιστάται στους αρχάριους να μην το συλλέγουν.