Lockdown: «Η φοίτηση σε βάρδιες ως αναγκαιότητα εν μέσω πανδημίας»

Γράφουν οι Αναστασοπούλου Ελένη, Ρατκίδου Φωτεινή, Σπανού Μαρία και Στέφος Ιωάννης*

Με την έλευση του φθινοπώρου, όπως εξάλλου μας είχαν προϊδεάσει όλοι οι ειδικοί επιστήμονες, ο κορονοϊός επέστρεψε πιο απειλητικός και πιο επιθετικός, αφού πλέον δεν κάνει διάκριση ηλικιών. Σύμφωνα με την καθημερινή εικόνα σχετικά με την πορεία της πανδημίας, τα κρούσματα πολλαπλασιάζονται εκθετικά και ο μέσος ηλικιακός όρος μειώνεται δραματικά. Τόσο στη χώρα μας όσο και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, η κρισιμότητα της κατάστασης επιβάλλει ξανά μέτρα δυσβάσταχτα για τις κοινωνίες και τις οικονομίες. Όσο κι αν φαίνεται αντιφατικό σε καμία χώρα δεν υπήρξε εισήγηση για αναστολή λειτουργίας των σχολικών μονάδων, παρά μόνο των Πανεπιστημίων. 

Γράφουν οι Αναστασοπούλου Ελένη, Ρατκίδου Φωτεινή, Σπανού Μαρία και Στέφος Ιωάννης*

Πέρα από την ιατρική κοινότητα, η εκπαιδευτική κοινότητα από την πρώτη στιγμή θεώρησε πως τα σχολεία πρέπει να λειτουργήσουν, συμβάλλοντας στη γνωστική, κοινωνική, αισθησιοκινητική και ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Ωστόσο, από πολύ νωρίς, η συντριπτική πλειοψηφία των ειδικών επιστημόνων εισηγούνταν συγκεκριμένα μέτρα για τη μείωση του κινδύνου διάδοσης, με βασικότερο όλων τη δημιουργία ολιγομελών τμημάτων. Στην Ευρώπη αυτό εφαρμόστηκε με την εύρεση και αξιοποίηση επιπλέον αιθουσών, καθώς και την αύξηση του εκπαιδευτικού προσωπικού. Συγκεκριμένα, οι περισσότερες χώρες έχουν θεσπίσει έναν συνδυασμό μέτρων που αποσκοπούν στη μείωση της μετάδοσης του κορονοϊού μεταξύ μαθητών και προσωπικού. 

Αυτά περιλαμβάνουν τη χρήση μάσκας προσώπου και μειωμένο μέγεθος τάξης (συνήθως 10-15 μαθητές ή χωρητικότητα περίπου 50%).  Η περίπτωση της Δανίας αξίζει να προβληθεί και να γίνει παράδειγμα προς μίμηση αφού απεδείχθη ότι τα μέτρα τα οποία πήρε είχαν ως αποτέλεσμα την μη σημαντική αύξηση του ποσοστού των περιπτώσεων COVID-19. Ειδικότερα, στη Δανία αποφασίστηκε ο χωρισμός σε μικρά τμήματα, τα οποία  έχουν  ελάχιστη επαφή με άλλους εκτός του τμήματος, η προσέλευση γίνεται  σε ξεχωριστές ώρες, τρώνε μεσημεριανό γεύμα ξεχωριστά και έχουν τον δικό τους χώρο στην παιδική χαρά/αυλή. Αποτελούνται από, περίπου, 12 μαθητές,  με βάση τον μέγιστο αριθμό μαθητών που χωράνε σε μία τάξη διατηρώντας παράλληλα επαρκή φυσική απόσταση μεταξύ των μαθητών και των εκπαιδευτικών, ενώ υπάρχουν ατομικά θρανία που απέχουν μεταξύ τους 1μ και 80 εκατ. 

Στη χώρα μας, ήδη από τις αρχές Σεπτεμβρίου, διακεκριμένα μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας τόνιζαν σε δημόσιες τοποθετήσεις τους ότι δεν αρκεί μόνο η χρήση μάσκας, αλλά αυτή θα πρέπει να συνδυάζεται με την τήρηση των κανόνων υγιεινής και την αυστηρή τήρηση των αποστάσεων. Αυτό επιτυγχάνεται μόνο με τη μείωση του αριθμού μαθητών ανά τμήμα. Ωστόσο, παρά τις εισηγήσεις των ειδικών και τις εκκλήσεις των εκπαιδευτικών, το Υπουργείο Παιδείας δεν έλαβε καμία μέριμνα. Μεσολάβησε το καλοκαίρι κι ενώ όλοι γνώριζαν για την έλευση του δεύτερου κύματος της πανδημίας το Φθινόπωρο, η νέα σχολική σχολική χρονιά ξεκίνησε με περισσότερους μαθητές ανά τμήμα από την προηγούμενη. Δυστυχώς το Υπουργείο Παιδείας δεν προχώρησε, σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, καθώς και Πολιτιστικούς και Αθλητικούς φορείς, στην εξεύρεση και αξιοποίηση χώρων, όπως βιβλιοθήκες, αίθουσες συνεδρίων και αθλητικούς χώρους για εκπαιδευτικούς λόγους, γεγονός που θα επέτρεπε τη λειτουργία μικρότερων τμημάτων σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. 

Λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα της περσινής σχολικής χρονιάς (2019-2020), διαπιστώνουμε ότι παρά τις δηλώσεις της Υπουργού Παιδείας για Μ.Ο. 17 μαθητών ανά τμήμα, η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών φοιτά σε τμήματα με αριθμό άνω των 17 μαθητών. Πιο συγκεκριμένα, το 65% των μαθητών Νηπιαγωγείου, το 61% των μαθητών Δημοτικού Σχολείου, το 92% των μαθητών Γυμνασίου και το 91% των μαθητών Λυκείου. Φέτος ήδη σε 443 σχολεία έχει επιβληθεί η αναστολή λειτουργίας τμημάτων ή ολόκληρης της σχολικής μονάδας. 

Η παραπάνω κρίσιμη κατάσταση, εν όψει μιας εξαιρετικά πιθανής επιδείνωσης το αμέσως προσεχές διάστημα, μας επιβάλλει να μη μείνουμε απλά στις διαπιστώσεις και στην άσκηση κριτικής. Ως εκπαιδευτικοί της τάξης και της πράξης οφείλουμε να προτείνουμε λύσεις εφικτές και υλοποιήσιμες. Καθώς δεν επετεύχθη η εξεύρεση νέων αιθουσών, ο μόνος τρόπος να μειωθεί ο αριθμός μαθητών ανά τμήμα είναι η φοίτηση σε βάρδιες προσωρινά λόγω της πανδημίας. Η παραπάνω πρόταση μπορεί να εφαρμοστεί ως εξής: 

• Η φοίτηση θα περιλαμβάνει δύο βάρδιες, πρωινή και μεσημεριανή. 
• Η δεύτερη βάρδια θα υποκαταστήσει προσωρινά τη λειτουργία του Ολοήμερου- προαιρετικού προγράμματος. Πρόκειται για αναστολή του Ολοήμερου, λόγω έκτακτων υγειονομικών συνθηκών και όχι για κατάργηση του θεσμού και μόνο για όσο διαρκεί η πανδημία. Άλλωστε η τακτική αναστολής του Ολοημέρου εφαρμόζεται εδώ και χρόνια σε περίπτωση απουσίας εκπαιδευτικού, λόγω χρήσης άδειας, εφόσον το Υπουργείο δεν προσλαμβάνει εκπαιδευτικούς για αναπλήρωση βραχυχρόνιων αδειών. Επιπλέον, το τελευταίο διάστημα σε πολλά σχολεία, τα οποία υπολειτουργούν λόγω κλειστών τμημάτων και απουσίας εκπαιδευτικών εξαιτίας του Covid-19, τα Oλοήμερα τμήματα είναι αυτά που αναστέλλονται και οι εκπαιδευτικοί μετακινούνται στο πρωινό πρόγραμμα για να καλύψουν τα κενά, με σκοπό την εύρυθμη λειτουργία του βασικού υποχρεωτικού πρωινού προγράμματος.
• Προσαρμογή των ωρολόγιου προγράμματος. 
• Αξιοποίηση της ίδιας αίθουσας διδασκαλίας, με ενδιάμεση απολύμανση κατά την εναλλαγή της βάρδιας.
• Θέσπιση μέτρων από την Πολιτεία, τα οποία θα διευκολύνουν εργασιακά ή οικονομικά τις οικογένειες των οποίων τα παιδιά δεν θα μπορούν πια να φοιτούν στο ολοήμερο. 
• Αξιοποίηση του υπάρχοντος εκπαιδευτικού δυναμικού (μόνιμοι και αναπληρωτές εκπαιδευτικοί) και πρόσληψη αναπληρωτών εκπαιδευτικών για την κάλυψη των επιπλέον λειτουργικών κενών. 
• Επέκταση του ωραρίου εργασίας των σχολικών καθαριστών από μερικής σε πλήρη απασχόληση και πρόσληψη επιπλέον προσωπικού. 
• Η κατανομή των μαθητών ανά τμήμα και ανά βάρδια θα γίνεται σε συνεργασία του Συλλόγου Διδασκόντων με τον Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων, ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή συναίνεση. 
• Καθημερινή θερμομέτρηση και δειγματοληπτικά τεστ.

Με δεδομένη την πίεση του χρόνου, προκειμένου να περιοριστεί όσο το δυνατόν η διάδοση του ιού, θεωρούμε πως η παραπάνω πρόταση χρήζει της άμεσης υιοθέτησης και εφαρμογής από το Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με την εκπαιδευτική κοινότητα και τους εκπροσώπους της.  

*Η Αναστασοπούλου Ελένη είναι Νηπιαγωγός και πρώην Περιφερειακή Διευθύντρια  Εκπαίδευσης Θεσσαλίας. 
Η Ρατκίδου Φωτεινή είναι Νηπιαγωγός και αιρετό μέλος του ΠΥΣΠΕ Ν. Σερρών.
Η Σπανού Μαρία είναι Νηπιαγωγός και εκπρόσωπος της Ένωσης Νηπιαγωγών.
Ο Στέφος Ιωάννης είναι Δάσκαλος στο Δ.Σ. Κατσικά Ιωαννίνων και πρώην βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ.