Λευτέρης Αραπάκης: Ο 26χρονος που βράβευσε ο ΟΗΕ γιατί καθαρίζει τις θάλασσες από πλαστικά

Στους επτά «Νέους Πρωταθλητές της Γης» (Young Champions of the Earth) που βραβεύει ετησίως ο ΟΗΕ για τις καινοτόμες περιβαλλοντικές δράσεις, συγκαταλέγεται ο 26χρονος Λευτέρης Αραπάκης. Το εν λόγω βραβείο δίδεται από τον ΟΗΕ στο πλαίσιο του προγράμματός του για το Περιβάλλον (UNEP). O 26χρονος Έλληνας, ο μοναδικός Ευρωπαίος που βραβεύεται, τιμήθηκε από τον ΟΗΕ για τη νεοφυή επαγγελματική σχολή αλιείας ΕΝΑΛΕΙΑ, η οποία εκπαιδεύει, ενισχύει και παρέχει κίνητρο στην τοπική αλιευτική κοινότητα να συλλέξει τα πλαστικά από τη θάλασσα, επιτρέποντας έτσι στα αποθέματα ψαριών και στο οικοσύστημα να ανακάμψουν.

Σήμερα η ΕΝΑΛΕΙΑ δραστηριοποιείται πλέον σε 12 ελληνικά λιμάνια και στο Ρίμινι της Ιταλίας, σε συνεργασία με 700 ψαράδες σε 145 σκάφη στην Ελλάδα και την Ιταλία προσφέροντας χρηματική αποζημίωση για τα πλαστικά που επιστρέφουν στην ακτή. Η συλλογή των πλαστικών απορριμμάτων υπολογίζεται στους 12 τόνους μηνιαίως.

Ο Λευτέρης Αραπάκης προέρχεται από οικογένεια ψαράδων. Για πέντε γενιές η οικογένεια του δραστηριοποιείται στα πλούσια νερά της Νοτίου Ελλάδος, αλιεύοντας βακαλάο και μπαρμπούνια. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η υπεραλίευση και η ρύπανση, ειδικότερα από τα πλαστικά, έχουν πλήξει την ελληνική αλιεία, με αποτέλεσμα τη μείωση των αλιευμάτων σε ποσοστό που ανέρχεται στο 34% τα τελευταία 50 έτη. Παράλληλα, ο Λευτέρης παρατήρησε ότι πολλά αλιευτικά σκάφη στην πόλη του, τον Πειραιά, επέστρεφαν με δίχτυα γεμάτα από πλαστικά αντί για ψάρια. Εν συνεχεία, τα πλαστικά αυτά πετάγονταν εκ νέου στη θάλασσα.

«Γινόμουν όλο και πιο ανήσυχος για τη μείωση των ιχθυαποθεμάτων και την αύξηση των πλαστικών», σημειώνει ο Λευτέρης. Με αφορμή την κατάρτιση του προγράμματος σπουδών της σχολής του, ο 26χρονος επιβιβάστηκε σε ένα αλιευτικό και ξεκίνησε την καταγραφή της διαδικασίας του ψαρέματος. Εκεί διαπίστωσε πως τα σκουπίδια που πιάνονταν στα δίχτυα κόντευαν να γίνουν περισσότερα από τα ψάρια. «Μάλιστα, αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν ένα κουτάκι αναψυκτικού το οποίο είχε ξασπρίσει από τα χρόνια και έτσι όπως το κοιτούσα είδα ότι είχε ημερομηνία λήξης το 1987. Ήταν δηλαδή 30 χρόνια μέσα στη θάλασσα», λέει με ειλικρινή έκπληξη και απογοήτευση.

«Το παίρνει ο ψαράς και το ξαναπετάει μέσα στη θάλασσα. Και μου είπε: Ξέρεις κάτι Λευτέρη; Τα πλαστικά δεν είναι δικό μας πρόβλημα». Αυτή η αντίδραση πυροδότησε την ενέργεια για το Mediterranean Cleanup και έφερε τον Λευτέρη ανάμεσα στους επτά Πρωταθλητές της Γης για το 2020. Μάλιστα, τον κατέστησε εκπρόσωπο της Ευρώπης για φέτος, στο πλαίσιο του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον. Γιατί; Εκπαίδευσε και παρακίνησε παλιούς και νέους ψαράδες να συλλέγουν τα πλαστικά σκουπίδια και να τα επιστρέφουν στην ακτή. Από την αρχή της δραστηριοποίησης τους μέχρι σήμερα έχουν βγάλει από τη θάλασσα 80 τόνους πλαστικού.

Κάπως έτσι, ίδρυσε την πρώτη επαγγελματική σχολή αλιείας ΕΝΑΛΕΙΑ το 2016 με διπλό στόχο. Πρώτον να διδάξει τους αλιείς πώς να εξασκήσουν το επάγγελμά τους με έναν πιο οικολογικό τρόπο και δεύτερον να τους συμπεριλάβει στην προσπάθεια να καθαριστεί η Μεσόγειος από τα πλαστικά μέσω της πρωτοβουλίας Mediterranean Cleanup. Από την αρχή της δράσης, η ΕΝΑΛΕΙΑ έχει απομακρύνει περισσότερους από 80 τόνους πλαστικών από τη θάλασσα.

Τα πεταμένα πλαστικά μίας χρήσης έχουν μεγάλες περιβαλλοντικές και κοινωνικοικονομικές συνέπειες συμπεριλαμβανομένης της ανθρώπινης υγείας, ανέφερε ο Γκαϊτάνο Λεόνε, ειδικός στη μόλυνση των πλαστικών. Η εμπνευσμένη δουλειά του Λευτέρη Αραπάκη με την ΕΝΑΛΕΙΑ καταδεικνύει τη σπουδαιότητα των ατομικών και τοπικών πρωτοβουλιών που οδηγούνται από το πάθος και τις κοινές προτεραιότητες για τη συμπλήρωση των δράσεων που λαμβάνονται σε περιφερειακό επίπεδο, επισημαίνεται στη σχετική ανακοίνωση του ΟΗΕ. Επιπλέον, σημειώνεται: σχεδόν 13 εκατ. τόνοι πλαστικών πετάγονται στους ωκεανούς κάθε μέρα, ισότιμο του να ξεφορτώνει ένα φορτηγό σκουπίδια κάθε λεπτό. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2050 θα υπάρχουν περισσότερα πλαστικά στη θάλασσα απ' ό,τι ψάρια.

Αρχικά, ο Λευτέρης Αραπάκης και η ομάδα του αποθήκευαν το πλαστικό σε μονάδες ανακύκλωσης στο λιμάνι. Η αύξηση ωστόσο του όγκου τούς ενθάρρυνε να δημιουργήσουν μια πρωτοποριακή συνέργεια με την Healthy Seas, οργάνωση που εδρεύει στην Ολλανδία και ανακυκλώνει τα δίχτυα που βγαίνουν από τη θάλασσα, με χαλιά, κάλτσες, μάσκες και άλλα χρηστικά προϊόντα. Επιπρόσθετα, η ΕΝΑΛΕΙΑ μετατρέπει τα πλαστικά PET που συλλέγονται από τη θάλασσα (πλαστικά μπουκάλια κυρίως) σε προϊόντα ρουχισμού, μέσω εταιρείας μόδας στη Μαδρίτη.

Ο Λευτέρης, κάτοχος πτυχίου Οικονομικών και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Οικονομικού Πανεπιστήμιου Αθήνας, λέει ότι η ρύπανση από τα πλαστικά στις αλιευτικές περιοχές του Αργοσαρωνικού Κόλπου έχει μειωθεί κατά πολύ. Οι ψαράδες σώζουν τις θάλασσες από τα πλαστικά, προσθέτει. Ωστόσο, η εξάπλωση της πανδημίας COVID-19 «χτύπησε» και την ΕΝΑΛΕΙΑ κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown στην Ελλάδα. Τον Μάρτιο και τον Απρίλιο πολλά από τα συμβόλαια χορηγιών ακυρώθηκαν, ωστόσο η ΕΝΑΛΕΙΑ προσαρμόστηκε στην πανδημία και κατάφερε να αυξήσει το πλαστικό που συλλέγεται από τη θάλασσα, επισημαίνει. Μόλις η πανδημία περάσει, μάλιστα σχεδιάζει να διευρύνει το έργο της ΕΝΑΛΕΙΑ και σε άλλες αλιευτικές χώρες.

Οι επτά βραβευθέντες, όλοι κάτω των 30 ετών και από διαφορετικές περιοχές του κόσμου, επελέγησαν από διεθνή επιτροπή ειδικών ύστερα από ανταγωνιστική δημόσια διαδικασία, στην τελική φάση της οποίας ήταν 35 ανθυποψήφιοι, σημειώνει στην ανακοίνωσή του ο ΟΗΕ. Όπως αναφέρει το ΑΠΕ - ΜΠΕ, το βραβείο προσφέρει κεφάλαιο εκκίνησης και μέντορινγκ στους πρωταθλητές προκειμένου να υποστηρίξουν την πρωτοβουλία τους. Σε όλο τον κόσμο οι νέοι δείχνουν τον δρόμο ζητώντας ουσιαστικές και επείγουσες λύσεις στην τριπλή κρίση της κλιματικής αλλαγής, της απώλειας της βιοποικιλότητας και της μόλυνσης, τονίζει η εκτελεστική διευθύντρια του UNEP Ίνγκερ Άντερσεν.

Εκτός από τον Λευτέρη Αραπάκη, βραβεύτηκαν επίσης οι:

• Niria Alicia Garcia από τις ΗΠΑ
• Xiaoyuan Ren από την Κίνα
• Vidyut Mohan από την Ινδία
• Nzambi Matee από την Κένυα
• Max Hidalgo Quinto από το Περού
• Fatemah Alzelzela από το Κουβέιτ