Ζώα συντροφιάς: Υποχρεωτική στείρωση, ελεγχόμενη αναπαραγωγή και αυστηροποίηση προστίμων

Την υποχρεωτική στείρωση όλων των ζώων συντροφιάς με δυνατότητα σε όλους τους ιδιοκτήτες να προβούν στην αναπαραγωγή τους αλλά μόνο για μία φορά ορίζει το σχέδιο νόμου για την «ευζωία των ζώων συντροφιάς», το οποίο παρουσιάστηκε την Τετάρτη, 24 Φεβρουαρίου, στο υπουργικό συμβούλιο από τον αναπληρωτή υπουργό Εσωτερικών, Στέλιο Πέτσα, επιβεβαιώνοντας πλήρως το ρεπορτάζ του ethnos.gr, το οποίο το παρουσίασε με λεπτομέρειες κατ΄ αποκλειστικότητα.

Ως κίνητρο για τους επιμελείς ιδιοκτήτες ζώων θεσπίζεται η μείωση έως και κατά 10% στα δημοτικά τέλη ή και η παραχώρηση από τους δήμους Voucher για σήμανση, καταγραφή και στείρωση ενώ αυστηροποιούνται περαιτέρω τα πρόστιμα για την κακοποίηση. Να σημειωθεί ότι πρόκειται για την πρώτη φορά που νομοσχέδιο, το οποίο αφορά ζώα έχει ως επισπεύδον το υπουργείο Εσωτερικών και όχι το Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, το οποίο διατηρεί ουσιαστικά στην αρμοδιότητά του, κατά τα φαινόμενα πλέον μόνο τα παραγωγικά ζώα.

Διαβάστε επίσης: Οικογενειακό δίκαιο: Θεσμοθετείται από κοινού άσκηση επιμέλειας τέκνων

Τόσο αυτό όσο και η απουσία της διαβούλευσης με φορείς των κτηνιάτρων, αλλά και με μεγάλο τμήμα της ζωοφιλικής κοινότητας έχουν ήδη προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις. Αλλωστε η Κτηνιατρική Υπηρεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης στη γνώση της οποίας είχε περιέλθει το σχέδιο νόμου, είχε γνωμοδοτήσει απολύτως αρνητικά γι΄αυτό εξαιρώντας ελάχιστες από τις προβλέψεις του και καταλήγοντας ότι αποτελεί ένα «μη επιδιορθώσιμο» κείμενο. Αρνητική ήταν και η στάση των δύο Κτηνιατρικών Σχολών της χώρας.

Η απουσία των κτηνιάτρων μάλιστα είναι ..εκκωφαντική, καθώς λείπουν ακόμα και από την προβλεπόμενη στο σχέδιο νόμου Ειδική Επιτροπή Παρακολούθησης, στην οποία θα συμμετέχουν εκπρόσωποι της Κεντρικής Ενωσης Δήμων, του Συνηγόρου του Πολίτη και των Φιλοζωικών Οργανώσεων, αλλά κανένας κτηνίατρος και μάλιστα σε μία περίοδο που εξαιτίας της πανδημίας, τα ζητήματα των ζωοανθρωπονόσων βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα. Την ίδια στιγμή όσον αφορά τις υιοθεσίες, ο ρόλος των δήμων φαίνεται να υποκαθίσταται σε μεγάλο βαθμό από τις ζωοφιλικές οργανωσεις, οι οποίες θα μπορούν να εκπροσωπούν τον δήμο για την έκδοση των απαιτούμενων για την υιοθεσία ζώων εγγράφων.

Σύμφωνα με τις βασικές αρχές του νομοσχεδίου, το οποίο παρουσιάστηκε σήμερα, προβλέπεται:

• Η ύπαρξη Εθνικού Μητρώου Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ): Τα ζώα συντροφιάς αποκτούν ψηφιακό φάκελο υγείας, μέσω του ΕΜΖΣ. Το ιατρικό ιστορικό των ζώων θα είναι προσβάσιμο ψηφιακά, για τους ιδιοκτήτες και τους κτηνιάτρους, οπουδήποτε, σε οποιαδήποτε έκτακτη περίσταση. Θα περιλαμβάνει στοιχεία υγείας, ταυτότητας και αναπαραγωγής του ζώου, καθώς και του ιδιοκτήτη/εκτροφέα/αναδόχου. Επίσης τον Κωδικό ηλεκτρονικής σήμανσης, κωδικό σήμανσης θηλυκού γονέα, φύλο, χρώμα, φυλή, ημερομηνία στείρωσης, ιατρικές πράξεις, εμβολιασμούς, φαρμακευτική αγωγή, απώλεια/εύρεση, θάνατος, τρόπος απόκτησης, ένδειξη ιδιότητας ως ζώου υπηρεσίας, κυνηγετικού ή ποιμενικού σκύλου, φωτογραφία, αριθμός έγκρισης εκτροφέα, καταγραφή γεννών και απογόνων, ΑΦΜ/στοιχεία ταυτότητας/ στοιχεία επικοινωνίας του ιδιοκτήτη/αναδόχου/εκτροφέα. Τηρείται Μητρώο Φιλοζωικών Σωματείων και Οργανώσεων, Μητρώο Καταφυγίων, Μητρώο επαγγελματιών και ερασιτεχνών εκτροφέων, Μητρώο Εθελοντικής Αιμοδοσίας Ζώων Συντροφιάς.

• Αναπαραγωγή με κανόνες: Θα δίνεται άδεια σε κάθε ιδιοκτήτη δεσποζόμενου μόνο για μία αναπαραγωγή σε όλη τη ζωή του ζώου, με δήλωση υποψηφίων αναδόχων για τα νεογέννητα. Μένει να φανεί βέβαια πόσο εύκολα μπορεί να επιτηρηθεί αυτή η πρόβλεψη. Επιπλέον, παρά την υποχρεωτικότητα της στείρωσης, θα εξακολουθήσει να δίνεται άδεια σε ερασιτέχνες εκτροφείς για αναπαραγωγή με όρια και προϋποθέσεις. Θα προβλεφθεί ανώτατος αριθμός γεννών ανά ζώο σε όλη του τη ζωή και σε κάθε άλλη περίπτωση θα είναι κανόνας η υποχρεωτική στείρωση. Εξαιρέσεις θα υπάρχουν μόνο με ιατρική γνωμάτευση είτε για υπερήλικα ζώα ή ζώα που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένα προβλήματα υγείας. Το μέτρο θα επανεξεταστεί σε ορίζοντα 5ετίας.

• Απαγόρευση πώλησης σκύλων και γατών από pet shop, απαγόρευση αγγελιών για ζευγάρωμα και πώληση/διάθεση ζώων συντροφιάς μόνο από εγκεκριμένους επαγγελματίες ή αδειοδοτημένους εκτροφείς και ιδιοκτήτες.

• Δημιουργείται η Πανελλήνια Πλατφόρμα Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς

• Για την υιοθεσία αδέσποτων, οι δήμοι μπορούν να συνάπτουν συμφωνίες συνεργασίας με καταχωρημένα στο Μητρώο Φιλοζωικά Σωματεία και Οργανώσεις. Στις συμφωνίες μπορεί να ορίζεται ότι τα σωματεία αυτά μπορούν να εκπροσωπούν τον δήμο για την έκδοση των απαιτούμενων για την υιοθεσία ζώων εγγράφων. Επιπλέον επιτρέπεται η υιοθεσία αδέσποτων ζώων από Φιλοζωικά Σωματεία και Οργανώσεις του εξωτερικού εφόσον αυτά λειτουργούν νόμιμα και είναι εγγεγραμμένα στο Μητρώο.

• Η καταβολή αντιτίμου για την πραγματοποίηση υιοθεσιών απαγορεύεται. Επιτρέπεται όμως αόριστα η καταβολή των εξόδων μετακίνησης, σίτισης ή ιατρικής φροντίδας των ζώων.

• Διευρύνεται ο ορισμός της κακοποίησης ζώων με την ξεκάθαρη αναφορά σε εγκατάλειψη, πυροβολισμό, εκούσιο τραυματισμό και φόλες (δηλητηρίαση).

• Αυστηροποιούνται τα υφιστάμενα πρόστιμα και στην κατεύθυνση αυτή υπερτριπλασιάζεται το πρόστιμο για δημοσίευση αγγελίας χωρίς αναφορά του αριθμού σήμανσης και της (νέας) άδειας αναπαραγωγής και οι ποινικές κυρώσεις για σοβαρής απαξίας πράξεις κακοποίησης.

• Εισάγονται διοικητικά πρόστιμα για νέες παραβάσεις, όπως αυτό των 2.000 ευρώ για αναπαραγωγή ενός ζώου περισσότερες από 6 φορές.

• Αναπτύσσεται ψηφιακή εφαρμογή, καθώς και 5ψήφιος αριθμός καταγγελιών για τη διευκόλυνση αναφοράς περιστατικών κακοποίησης ζώων, καθώς και κάθε παράβασης του νομικού πλαισίου για την προστασία των ζώων συντροφιάς.

• Θεσπίζεται ηλεκτρονικό μητρώο στην Εισαγγελία Αθηνών, στο οποίο καταγράφονται όσοι έχουν ποινική καταδίκη για κακοποίηση ζώων. Το Μητρώο ενημερώνεται με μέριμνα και των κατά τόπο Εισαγγελέων και διαλειτουργεί με το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς. Η εγγραφή παραβάτη στο Μητρώο εμποδίζει την καταχώρισή του ως ιδιοκτήτη ζώου στο ΕΜΖΣ, ενώ σε περίπτωση αθώωσης, η εγγραφή διαγράφεται χωρίς ίχνη.

• Θεσπίζεται το πρόγραμμα ΑΡΓΟΣ: Κάθε δήμος υποχρεούται, μόνος ή σε συνεργασία με άλλους ή μέσω Συνδέσμων ή σε συνεργασία με ιδιώτες, να εφαρμόζει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαχείρισης αδέσποτων, που περιλαμβάνει: Περισυλλογή, με εκπαιδευμένα συνεργεία και κατάλληλο εξοπλισμό, σήμανση και ηλεκτρονική καταγραφή, στείρωση και περίθαλψη με τη διασφάλιση των απαραίτητων κτηνιατρικών υπηρεσιών, φιλοξενία, με την ίδρυση και λειτουργία καταφυγίων με νέους κανόνες διαφάνειας και προσβασιμότητας από όλους, υιοθεσία, μέσω της Πανελλήνιας Πλατφόρμας, σε συνεργασία με τις Φιλοζωικές και αποτέφρωση μέσω της λειτουργίας αποτεφρωτηρίων.

Θα υπάρξει ειδικό χρηματοδοτικό εργαλείο με πόρους και από τα προγράμματα του ν.4509/2017, ενώ δίνεται η δυνατότητα σύναψης προγραμματικών συμβάσεων με Αναπτυξιακούς Οργανισμούς για μίσθωση έργου. Σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών, έχουν ήδη εξασφαλιστεί 43 εκατομμύρια ευρώ μέσω του Φιλόδημου για την «Κατασκευή, Επισκευή, Συντήρηση και Εξοπλισμό Εγκαταστάσεων Καταφυγίων Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς.

Μέχρι σήμερα, ο προϋπολογισμός των ενταγμένων προτάσεων αγγίζει το 70% των κονδυλίων, ενώ στο προσεχές μέλλον θα υπάρξει πρόσκληση για την προμήθεια εξοπλισμού και οχημάτων κατάλληλων για την υλοποίηση του προγράμματος διαχείρισης αδέσποτων (800 οχήματα εξυπηρέτησης του προγράμματος σε όλη την Ελλάδα), ενώ θα χρηματοδοτηθεί και η πραγματοποίηση ενός εκατομμυρίου στειρώσεων αδέσποτων ζώων.

Στο νομοσχέδιο προβλέπεται επίσης η επιμόρφωση δημοτικών υπαλλήλων που περισυλλέγουν αδέσποτα ζώα και η εκπαίδευση Αξιωματικών και Λιμενοφυλάκων για θέματα κακοποίησης ζώων.

Αντιδρούν οι κτηνίατροι

«Με θλίψη παρακολουθούμε τον θεσμικό κατήφορο της Κυβέρνησης η οποία ανακοίνωσε ότι στο Υπουργικό Συμβούλιο της Τετάρτης 24/02/2021 θα παρουσιάσει τον νέο σχέδιο νόμου που θα φέρει το προσεχές διάστημα στη Βουλή για τα ζώα συντροφιάς, χωρίς το καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με τις αρμόδιες κτηνιατρικές υπηρεσίες να έχουν επεξεργαστεί τέτοιο σχέδιο και χωρίς να έχει συσταθεί ομάδα εργασίας με συναρμόδιους φορείς για την βελτίωση του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου» σημειώνουν σε ανακοίνωσή τους η Πανελλήνια Ομοσπονδία Γεωτεχνικών Δημοσίων Υπαλλήλων και η Πανελλήνια Ενωση Κτηνιάτρων Δημοσίων Υπαλλήλων.

Επισημαίνουν πως το νομοσχέδιο παρουσιάζεται «από αναρμόδιο Υπουργείο αγνοώντας το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο (εθνικό και ευρωπαϊκό) για τα ζώα συντροφιάς, αγνοώντας την επιστημονική κοινότητα της χώρας καθώς και τους ευρωπαϊκούς και διεθνείς θεσμούς που συμμετέχει η χώρα, δίνοντας ακόμα ένα δείγμα γραφής για το πώς αντιλαμβάνεται η Κυβέρνηση το επιτελικό κράτος και τη διακυβέρνησή του».

Οι κτηνίατροι επισημαίνουν ότι για τη συνταξη του νομοσχεδίου ρωτήθηκαν μόνο οι «επαγγελματίες εκτροφείς που παρουσιάζονται ως ερασιτέχνες (για να ξεφεύγουν από τις απαιτήσεις της ισχύουσας νομοθεσίας), καθώς και μια πλευρά επαγγελματιών «φιλόζωων»», προειδοποιώντας ότι εφόσον διαπιστωθεί πως παραβιάζονται βασικές αρχές της υγείας και της προστασίας των ζώων, θα προσφύγουν στα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα και θεσμούς.

Αντιδράσεις και από την Ομοσπονδία Ζωοφιλικών Σωματείων Ελλάδας

Για «εξωθεσμικές και κρυφές παρεμβάσεις, οι οποίες καθορίζουν πλέον τις νομοθετικές πρωτοβουλίες» κάνει λόγο σε ανακοίνωσή της η Ομοσπονδία Ζωοφιλικών Σωματείων Ελλάδας, κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι αναθέτει τη διαχείριση των αδεσπότων επισήμως στις ΜΚΟ. Θυμίζει τις πρόσφατες δεσμεύσεις του τ. Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και νυν υπουργού Εσωτερικών, Μάκη Βορίδη ότι το σχέδιο νόμου αποτελεί νομοθετική πρωτοβουλία του ΥΠΑΑΤ και τονίζει ότι πάρα τις αντιδράσεις όλων των αρμόδιων και επιστημονικών φορέων σχετικά με την μεταφορά αρμοδιοτήτων διαχείρισης των ζώων συντροφιάς, «μεθοδεύεται πλέον με θεσμική εκτροπή η αναίσχυντη διάλυση του πλαισίου προστασίας των ζώων συντροφιάς», με κύρια σημεία:

• Την ανάθεση της διαχείρισης των αδέσποτων ζώων συντροφιάς σε ΜΚΟ και σωματεία,

• Την δυνατότητα πώλησης αδέσποτων ζώων συντροφιάς,

• Την νομιμοποίηση παραμονής των αδέσποτων ζώων σε παράνομα καταφύγια που λειτουργούν από ιδιώτες και σωματεία,

• Την ανεξέλεγκτη εκτροφή αναπαραγωγή και εμπορία ζώων συντροφιάς σε σπίτια.

«Παράλληλα, δι’ αυτής της επιεικώς ανορθόδοξης οδού για την σύνταξη του σχεδίου νόμου, μεθοδεύεται με σπουδή έμμεση παρέμβαση και στις εν εξελίξει υποθέσεις που ερευνώνται από την δικαιοσύνη και αφορούν περιστατικά παράνομης διακίνησης και εμπορίας ζώων συντροφιάς από ιδιώτες και σωματεία».

Και η Ομοσπονδία συνεχίζει:

«Το πλέον θλιβερό είναι ότι οι παραπάνω μεθοδεύσεις φέρεται πως έχουν την υπογραφή του αξιότιμου κ. Πρωθυπουργού, κάτι το οποίο, αν ισχύει, σημαίνει ότι ο ίδιος αντιλαμβάνεται την προστασία των ζώων συντροφιάς ως μια ακόμα επιχειρηματική αγορά η οποία πρέπει να ελευθερωθεί για να μπορεί ο κάθε επιτήδειος, νόμιμα πλέον, να εμπορεύεται άτυχα και δυστυχή πλάσματα, φορώντας απλά τον φερετζέ του «φιλόζωου», με διόλου ευκαταφρόνητα ποσά να διακινούνται, αθρόα και αφορολόγητα, καθώς αυτά με την σειρά τους φορούν τον φερετζέ της «φιλοζωικής δωρεάς», της «κάλυψης εξόδων» και άλλα λοιπά ευφάνταστα.

Συνεπώς, παρ’ ότι οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι ο κ. Πρωθυπουργός παραμένει σταθερός σε ορισμένες από τις προεκλογικές του δεσμεύσεις όπως «…να βοηθήσουμε τις εθελοντικές οργανώσεις, το φιλοζωικό κίνημα, τις φιλοζωικές οργανώσεις να κάνουν τη δουλειά τους πιο εύκολα χωρίς περιττές γραφειοκρατικές διαδικασίες και χωρίς εμπόδια…», γεννιέται το εύλογο ερώτημα: Έτσι αντιλαμβάνονται στο Μέγαρο Μαξίμου τα κριτήρια ορθής νομοθέτησης και της προστασίας των ζώων συντροφιάς; Γιατί, αν και στην κυβέρνηση προφανώς το έχουν ξεχάσει, αυτός ακριβώς είναι ο σκοπός: η προστασία.

Σε τελείως αντίθετη πορεία, αντί για την προστασία, η κυβέρνηση επιλέγει την εμπορευματοποίηση αυτών των πλασμάτων και την διαχείρισή τους από οποιονδήποτε. Κυριολεκτικά!

Τέλος, με κατάπληξη παρακολουθούμε την εκκωφαντική σιωπή της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ, η οποία φέρεται εδώ και πολύ καιρό να έχει εκχωρήσει αρμοδιότητες οι οποίες, δικαιωματικά και όπως ισχύει σε όλη την Ευρώπη, ανήκουν στο συγκεκριμένο Υπουργείο.

Προφανώς, ο αρμόδιος Υπουργός και η αρμόδια Υφυπουργός ικανοποιούνται από τον ρολό τους στο ΥΠΑΑΤ ως παραθεριστές – παρατηρητές, αν αυτό παρατείνει έστω και λίγο την παραμονή τους στην καρέκλα».