Γιορτή της μητέρας: Οι Μητέρες της Πλατείας Μαΐου, οι Μάνες της Κύπρου, οι Μάνες μας!

Γιορτή για Εκείνη που παντού άγγιζες την έγνοια της, όταν ξυπνούσε τα βράδια κι ερχότανε στις μύτες των ποδιών να δει αν είσαι σκεπασμένος… Γιορτάζει Εκείνη, που ξυπνούσε πριν ξυπνήσεις και κοιμόταν όταν πια είχες αποκοιμηθεί.

«Μητέρα, της λέω, μη μου ετοιμάζεις πιά το γάλα – δεν μπορείς να καταλάβεις ότι είσαι πεθαμένη; Περίμενα να δω τι θα πει. Ήταν Ιούνιος, βράδυ, με μια φανταστική πανσέληνο στον ουρανό. Και μη μου πείτε πως αυτό δεν ήταν μια απάντηση».

Διαβάστε επίσης: Γιορτή της μητέρας 2021: Πότε πέφτει, πώς ξεκίνησε και πώς γιορτάζεται

Μάνες σαν αυτές του Τάσου Λειβαδίτη γιορτάζουν, όχι μοναχά σήμερα.  Μάνες, σαν αυτές που σε κάνουν να μη θες να μεγαλώσεις και μεγαλώνεις μονάχα σαν σταθείς πλάι στο άψυχο σώμα τους, γιορτάζουν καθημερινά στη σκέψη μας. Σαν αφουγκραστείς την απώλεια ακούγοντας στον ύπνο σου τις σιγανές κουβέντες πλάι στο φέρετρο ξανά και ξανά· σαν δεις τις φλόγες των κεριών να τρεμοσβήνουν, όταν από τη μισάνοιχτη πόρτα το νιώθεις πως μπαίνει αθόρυβα η μεγάλη νύχτα της απουσίας Τους.

Κι είναι κι οι Μάνες, οι άλλες, αυτές που δεν προλάβανε να νοιώσουν τα δάχτυλα των παιδιών τους να τους σφαλίζουν τα μάτια. Είναι οι Μάνες που έχασαν τα παιδιά τους, οι Μάνες που ποτέ δεν χαμογέλασαν, που βυθίστηκαν στο έρεβος της ατέλειωτης αγωνίας τους. Σαν τις Μάνες της Plaza del Mayo, στην Αργεντινή.

«Οι μητέρες της Plaza de Mayo, γυναίκες που γεννήθηκαν από τα παιδιά τους· είναι ο χορός σε ελληνική τραγωδία. Κρατώντας τις φωτογραφίες των εξαφανισμένων παιδιών τους, στριφογυρίζουν γύρω από την πυραμίδα, μπροστά από το ροζ προεδρικό μέγαρο, με το ίδιο πάθος που τρέχουν στους στρατώνες, στα αστυνομικά τμήματα και στις εκκλησιές με τα μάτια στεγνά από το κλάμα· απελπισμένες από την απαντοχή για τα παιδιά που είχαν και τα έχασαν, και που ίσως ακόμα κάπου να ανασαίνουν· ποιος ξέρει: «Ξυπνάω και νιώθω σαν να είναι ζωντανός», λέει μία· όλες λένε. Ατέλειωτη αναζήτηση καθώς περνά το πρωί. Πέθανε το μεσημέρι. Αναστήθηκε το απόγευμα. Τότε πιστεύω και πάλι ότι θα γυρίσει και του βάζω ένα πιάτο στο τραπέζι, αλλά πεθαίνει ξανά και το βράδυ κοιμάμαι χωρίς ελπίδα. Ξυπνάω το άλλο πρωί και νιώθω σαν να είναι ζωντανός...». Τις λένε τρελές. Δεν μιλούν συνήθως γι' αυτές». Ο Εντουάρντο Γκαλεάνο γράφει κι εμείς γονατίζουμε ευλαβικά.

Αυτές είναι οι Μάνες της πλατείας Μαΐου, της Plaza del Mayo, οι Αργεντίνες Μάνες, που έχασαν τα παιδιά τους στο βυθό της στρατιωτικής δικτατορίας του Βιντέλα το 1979.

Κι είναι κι οι Μάνες της Κύπρου…

«Έχει περάσει πια σχεδόν μισός αιώνας. Τα πάντα έχουν αλλάξει. Ακόμα και η πλατεία στην οποία στηνόταν το δέντρο με τις κίτρινες κορδέλες και τις φωτογραφίες των αγνοουμένων έχει αλλάξει. Το δέντρο μοιάζει πια παράταιρο. Δεν ταιριάζει με τα λαμπατέρ, τα παγκάκια και τα άλλα στολίδια της πόλης. Λίγοι θυμούνται, λίγοι νοιάζονται. Η Μάνα όμως είναι εκεί. Στο πρόσωπό της είναι χαραγμένος όλος ο πόνος που πέρασε ο τόπος, αλλά που πλέον δύσκολα είναι ορατός… Το δράμα των αγνοουμένων είναι η πιο συγκλονιστική πτυχή της κυπριακής τραγωδίας του ‘74. 

Κάποιοι από τους αγνοούμενους επέστρεψαν. Όχι για να πέσουν σε ανοιχτές αγκαλιές, όπως τους περίμεναν, αλλά μια «αγκαλιά» κόκαλα μέσα σε μικρές λειψανοθήκες: «Την Μανούλλαν μας για πάντα μιτσιοί μιάλοι καρτερούμεν για να μας σφιχταγκαλιάσει τζαι να νεκραναστηθούμεν»…

Οι Mater Dolorosa, οι θλιμμένες Πανάγιες Μητέρες που δεν γιόρτασαν ποτέ, γιορτάζουν σήμερα. Κι οι Μάνες οι χαρούμενες που έζησαν σε μέρες ασυννέφιαστες κι οι Μάνες που βιάστηκαν να «φύγουν» κι εκείνες που «έφυγαν» αργά και βασανιστικά, κι αυτές σήμερα γιορτάζουν. Κι αυτές που μένουν κι αγρυπνάνε κι εκείνες που λείπουν και πρέπει εμείς ν’ ανεβαίνουμε κάθε νύχτα στον ουρανό να τις ανταμώνουμε, κι όλες οι Μάνες της Γης που πόνεσαν, γιορτάζουν σήμερα τυπικά και κάθε στιγμή στην καρδιά μας. Η Σοφία τους πάντα μας στέργει και η ανάσα τους πάντα θα ζεσταίνει!

«Κι ένα τέταρτο μητέρας αρκεί για δέκα ζωές, και πάλι κάτι θα περισσέψει που να το ανακράξεις σε στιγμή μεγάλου κινδύνου». Τι άλλο;