Χαρισματικά παιδιά: Αναζητώντας τους Έλληνες Αϊνστάιν στα σχολεία

Πριν ακόμη γραφτεί στο σχολείο η Φαίη από τον Άγιο Νικόλαο Κρήτης  μπορούσε να διαβάζει και ένιωθε τόσο υπεύθυνη που χρησιμοποιούσε και έπαιζε από τα πέντε της το ψαλίδι σαν… κομπολόι. Από την άλλη, ο Ορέστης διάβαζε Τριβιζά από τα νήπια, ήταν δεινός σκακιστής από κούνια, πρόσθετε τετραψήφιους αριθμούς και πολλαπλασίαζε αν και δεν ήξερε ότι η συγκεκριμένη πράξη λέγεται πολλαπλασιασμός. Και οι δύο κατακτούν πολύ γρήγορα τη γνώση και την κάνουν δικιά τους.

Τους απασχολούν θέματα της επικαιρότητας, κουβεντιάζουν πράγματα που συζητούν οι ενήλικες, τους ενδιαφέρουν κοινωνικά φαινόμενα, έχουν το στοιχείο της αμφισβήτησης, δεν τους πείθεις εύκολα και έχουν μονίμως μια απορία, ζητώντας συνεχώς αποδείξεις. Διαθέτουν ένα ευρύ λεξιλόγιο και σου δίνουν απαντήσεις σε ερωτήματα που μεγάλα παιδιά μπορούν να σου δώσουν.

Πρόκειται για δύο χαρισματικά παιδιά που εντοπίστηκαν μέσω ειδικών τεστ τα οποία σχεδιάστηκαν από το Κέντρο για Χαρισματικά – Ταλαντούχα Παιδιά/Center for Talented Youth Greece (CTY) του πανεπιστημίου Johns Hopkins, το οποίο «τρέχει» από το 1979. Συνολικά υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα τα χαρισματικά παιδιά αποτελούν το 5%-7% του μαθητικού πληθυσμού. 

«Επιχείρηση» εντοπισμού χαρισματικών μαθητών

Αρκετά από αυτά βρίσκουν «καταφύγιο» στο μοναδικό κέντρο για Χαρισματικά – Ταλαντούχα Παιδιά που λειτουργεί στην Ελλάδα από το Κολλέγιο Ανατόλια στη Θεσσαλονίκη σε συνεργασία με το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο. Το Αμερικανικό ίδρυμα έχει στήσει από το 2012 μια γιγαντιαία επιχείρηση για τον εντοπισμό των ακαδημαϊκά μαθητών, των παιδιών με ιδιαίτερα ταλέντα και δεξιότητες που συχνά μένουν «αδιάγνωστα» στην εκπαιδευτική διαδικασία στα σχολεία τη Ελλάδας και της Κύπρου.

Από την έναρξη του προγράμματος το 2013 μέχρι σήμερα περισσότερα από 6.000 παιδιά Δημοτικού, Γυμνασίου, και Λυκείου έχουν παρακολουθήσει τα μαθήματα και προγράμματα του CTY Greece, με το 52%  να έχει λάβει υποτροφία από δωρητές όπως το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος». Πρόκειται για ένα παράλληλο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, ανοιχτό σε όλους τους μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου από κάθε γωνιά της χώρας, ανεξαρτήτως οικονομικής δυνατότητας.

Θεωρία Παιγνίων από το δημοτικό

Μεταξύ άλλων οι μαθητές παρακολουθούν μαθήματα που χαρακτηρίζονται από φαντασία και πρωτοτυπία και διαφοροποιούνται ως προς το περιεχόμενο και τον τρόπο διδασκαλίας τους για να υποστηρίξουν τις ιδιαίτερες ανάγκες μάθησης κάθε παιδιού. όπως Κρυπτολογία, Θεωρία Παιγνίων, Βιοϊατρικές Επιστήμες, Εγκληματολογία, Μαθηματικά υψηλού επιπέδου, Ρομποτική, Συστήματα Αυτόματου Ελέγχου και Νανοτεχνολογία.

«Να βγούμε μια φωτογραφία με τον Ορέστη για να λέω ότι ήταν μαθητής μου στα νήπια γιατί σε λίγα χρόνια θα γράφουν οι εφημερίδες για τον Ορέστη»

Στα νήπια για πρώτη φορά η δασκάλα του Ορέστη Παπανικολάου είπε στη μητέρα του να βγουν μια... αναμνηστική φωτογραφία γιατί στο μέλλον θα τον δει στις εφημερίδες και θέλει να λέει ότι ήταν μαθητής της.  Αργότερα οι δάσκαλοι στο δημοτικό της παραπονέθηκαν να μην τον βοηθάει τόσο πολύ στο σπίτι, με την μητέρα του Ορέστη να απαντά ότι λείπει όλη την μέρα γιατί εργάζεται και όλα τα κάνει μόνος του….

Ειρήνη Τόγια: «Νόμιζα ότι όλα τα παιδιά ήταν έτσι»

«Ο Ορέστης ήταν το πρώτο μου παιδί και αρχικά δεν το κατάλαβα. Νόμιζα ότι έτσι ήταν όλα τα παιδιά. Έκανε περίεργες ερωτήσεις, ήταν μονίμως με ένα γιατί, σε σημείο που γινόταν κουραστικό» θυμάται η μητέρα του, Ειρήνη Τόγια και πρόσθεσε: «Στην αρχή νομίσαμε ότι είχε αυτισμό. Πατούσα στο google και όλα τα συμπτώματα παρέπεμπαν εκεί. Συμβουλευτήκαμε αναπτυξιολόγο όταν ακόμη ήταν 5 χρονών ο Ορέστης και μας πρότεινε να κάνουμε εργοθεραπείες, ενώ μας συνέστησε να σταματήσουμε το σκάκι και να τον γράψουμε σε δραστηριότητες που κάνουν τα παιδιά της ηλικίας του όπως ποδόσφαιρο. Γρήγορα, όμως, καταλάβαμε ότι το παιδί δεν χρειάζεται γιατρο, αλλά θέλει άλλα πράγματα. Και έτσι αποφασίσαμε να δώσει εξετάσεις στο CTY Greece».

Από μικρός ο Ορέστης διέθετε πολύ καλή μνήμη. Αν και προκαλούσε θαυμασμό με τις επιδόσεις του, δεν του άρεσε να ξεχωρίζει, σου έκανε εντύπωση η σοβαρότητά του, στο σχολείο δεν ήταν τόσο κοινωνικός, ενώ συχνά παραπονιόταν γιατί δεν ήθελε να παίξει κυνηγητό και άλλα παιχνίδια της ηλικίας του. Τον ενοχλούσε που κάθε φορά που γινόταν ένας καβγάς, οι συμμαθητές του, του ζητούσαν να πει ποιος έχει δίκιο, ενώ απογοητεύονταν όταν ένιωθε το αίσθημα ματαίωσης από τους καθηγητές του κάθε φορά που του έλεγαν θα συζητήσουμε την... απορία σου άλλη στιγμή, στο διάλειμμα.

«Δυστυχώς το σχολείο δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του. Οι καθηγητές του έκαναν πολύ καλή δουλειά αλλά το σχολείο δεν μπορεί να προσφέρει κάτι. Δεν είναι περίεργα παιδιά είναι κανονικά παιδιά που παίζουν, έχουν φίλους, αλλά πρέπει να έχει νόημα σε αυτό που κάνουν» πρόσθεσε η κ. Τόγια.

Δεν υπάρχει stop. Ό,τι ρωτάς σου το απαντούν

Από την τρίτη δημοτικού ο Ορέστης δοκίμασε την τύχη του στο Κέντρο για Χαρισματικά – Ταλαντούχα Παιδιά παρακολουθώντας το πρόγραμμα «Θέλεις να γίνεις επιστήμονας» όπου έκανε πειράματα. Σήμερα ανυπομονεί να μεγαλώσει και να γίνει υπότροφος στα καλοκαιρινά προγράμματα του CTY Greece στη Θεσσαλονίκη γιατί εκεί οι καθηγητές του απαντούν σε όλες τις ερωτήσεις. «Δεν υπάρχει stop. Δεν υπάρχει όριο. Ό,τι ρωτάς σου το απαντούν. Δεν νιώθουν διαφορετικά, περίεργα εκεί. Δεν θα τον κοροϊδέψει κανείς επειδή δεν θα παίξει μπάσκετ. Δεν θέλουν κάτι άλλο αυτά τα παιδιά. Θέλουν αποδοχή και πρόσβαση σε τέτοια προγράμματα. Δυστυχώς υπάρχουν παιδιά που δεν έχουν καταλάβει τη διαφορετικότητά τους» συμπλήρωσε η κ. Τόγια.

Ορέστης Παπανικολάου: Στο σχολείο δεν κάνεις κάτι παραπάνω 

Στο Κέντρο για Χαρισματικά – Ταλαντούχα Παιδιά ο Ορέστης παρακολούθησε τα μαθήματα Η Βιολογία των Αισθήσεων και Αρχές Σχεδίασης για Μηχανικούς, έμαθε για τα κύτταρα με τη βοήθεια πειραμάτων άνοιξε εγκέφαλο από πρόβατο, είδε πως λειτουργούν η μύτη και τα αυτιά. «Το CTY Greece είναι πολύ ξεχωριστό. Δυστυχώς στο σχολείο δεν θα κάνεις κάτι παραπάνω, παρά μόνο τα βασικά. Πολλές φορές δεν παίρνω απαντήσεις σε ερωτήματα σε αντίθεση το CTY Greece που οι καθηγητές θα σου απαντήσουν ότι και να ρωτήσεις. Και όσο περίεργο και περίπλοκο και αν είναι κάτι θα το καταλάβεις». Έχοντας έφεση στα μαθηματικά και την φυσική όνειρό του όταν μεγαλώσει είναι να γίνει βιολόγος ή γιατρός με σκοπό την έρευνα.

Νοίκιασε σπίτι μόνη της από τα 15!

Χαρισματικό παιδί από τον Άγιο Νικόλαο Κρήτης είναι και η Φαίη Μότσου. Ανέκαθεν ήταν αρκετά πιο υπεύθυνη σε σχέση με τα παιδιά της ηλικίας της, μπορούσε να διαβάζει πριν ακόμη πάει σχολείο, είχε έφεση στα μαθηματικά και δεν έδειχνε να δυσκολεύεται να κατακτήσει κάτι που δεν ήταν αντίστοιχο της ηλικίας της. Έδωσε εξετάσεις στο Κέντρο για Χαρισματικά. -Ταλαντούχα Παιδιά και στα 15 της- εν μέσω πανδημίας- νοίκιασε και έμεινε μόνη της σε σπίτι στη Θεσσαλονίκη για να παρακολουθήσει τα μαθήματα του CTY Greece το περασμένο καλοκαίρι. «Στο σχολείο δυσκολευόταν με τους συμμαθητές της γιατί αυτό το ένα κλικ που είχε παραπάνω φαινόταν σαν εγωιστικό. Σαν να ήταν αυτή και κανένας άλλος. Αντιμετώπιζε απόρριψη. Γιατί σε κανέναν δεν αρέσει να είσαι καλύτερος» τονίζει η μητέρα της Δέσποινα Κουταλάκη. Σχολιάζοντας την καθημερινότητά της στο σχολείο υπογραμμίζει ότι δεν την καλύπτει. Θέλει κάτι παραπάνω που εμείς δεν μπορούμε να της το δώσουμε. Έχει άλλες απαιτήσεις από τους καθηγητές και το σύστημα. Το πρόγραμμα στη Θεσσαλονίκη δίνει μια διέξοδο».

Φαίη Μότσου: Πάω πιο πίσω για να είμαι με το κύμα της τάξης. Βαριέμαι αναγκαστικά

Η Φαίη έχοντας παρακολουθήσει στο CTY Greece. την πρώτη χρονιά διατροφολογία και την δεύτερη μαθήματα ψυχολογίας, σκέφτεται ολοκληρώνοντας το σχολείο στο 2ο ΓΕΛ Αγίου Νικολάου να ασχοληθεί με την ψυχολογία και το ερευνητικό κομμάτι. «Δουλεύω πολύ πιο γρήγορα τα μαθηματικά, λύνω πολύ πιο γρήγορα τις ασκήσεις και πιθανώς σκέφτομαι διαφορετικούς τρόπους όταν δεν ξέρω να κάνω κάτι. Αντιλαμβάνομαι με μεγλύτερη ταχύτητα την ύλη και μπορώ να τα χρησιμοποιήσω πολύ πιο γρήγορα σε σχέση με τα άλλα παιδιά που πρέπει πρώτα να διαβάσουν θεωρία και μετά να κάνουν ασκήσεις. Μπορώ να τα αφομοιώσω κατευθείαν».

Όπως εξηγεί η ίδια το σχολείο της δεν είναι έτοιμο να υποδεχτεί τέτοιους μαθητές. «Δεν είναι προετοιμασμένο για τέτοιες ταχύτητες που 'τρέχω'. Υπάρχουν συγκεκριμένοι μόνο κάποιοι καθηγητές οι οποίοι μπορούν να βοηθήσουν αλλά συνήθως εγώ πάω πιο πίσω για να είμαι με το κύμα της τάξης. Βαριέμαι αναγκαστικά. Πιθανώς θα είχα προχωρήσει πιο γρήγορα και πιο εύκολα αν ήταν τα πράγματα διαφορετικά». 

Πως εντοπίζονται τα χαρισματικά παιδιά

Οι χαρισματικοί μαθητές εντοπίζονται με τεστ στη γλώσσα και τα μαθηματικά τα οποία είναι σχεδιασμένα από το πανεπιστήμιο του  Johns Hopkins. Τα παιδιά εξετάζονται σε αντιληπτική ικανότητα δηλ. σε ικανότητα γλωσσική και μαθηματική δύο επίπεδα πάνω από το επίπεδο της ηλικίας τους και όχι στην ύλη του σχολείου.

Όπως εξηγεί η Διευθύντρια του CTY Greece Δρ Γεωργία Τσουλφά μπορεί ένα χαρισματικό παιδί να μας φαίνεται ότι αδιαφορεί κατά τη διάρκεια του μαθήματος και ότι  βαριέται, επειδή αφομοιώνει την ύλη πιο γρήγορα από τους συμμαθητές του.  Μπορεί να μην έχει πολλά κοινά με τους συμμαθητές του καθώς η αντιληπτική του ικανότητα είναι μεγαλύτερη. Αυτό ισχύει όχι μόνο ως προς το γνωστικό αντικείμενο αλλά και ως προς άλλα χαρακτηριστικά όπως η αίσθηση του χιούμορ. 

Επομένως είναι δύσκολο για τους εκπαιδευτικούς να τον εντοπίσουν γιατί μεταφράζουν τη συμπεριφορά του πολύ άστοχα αρκετές φορές, χαρακτηρίζοντάς τον τεμπέλη, αδιάφορο, κακό μαθητή ενώ όλη αυτή η στάση του παιδιού μπορεί να εκδηλώνει την έλλειψη ανταπόκρισης στις δικές του μαθησιακές ανάγκες. Και επίσης, να τονίσουμε, ότι οι χαρισματικοί μαθητές δεν είναι κατ'  ανάγκη μαθητές με υψηλούς βαθμούς.  

Στόχος του CTY Greece, όπως εξηγεί η κ. Τσουλφά είναι να ικανοποιηθεί η ανάγκη των παιδιών αυτών για μάθηση και γνώση πέρα από τα όρια της σχολικής διδακτέας ύλης. Nα έρθουν σε επαφή με συνομηλίκους τους με κοινά ενδιαφέροντα ώστε να αισθανθούν ότι υπάρχουν και άλλα παιδιά σαν και τα ίδια. 

To πρόγραμμα του CTY Greece δίνει την ευκαιρία σε αυτά τα παιδιά όχι μόνο να αυξήσουν το γνωστικό τους επίπεδο, αλλά και τις κοινωνικές τους δεξιότητες - επειδή είναι 'μειονότητες' μέσα στα σχολεία και πολλά από αυτά μπορεί να μην είναι καλά ενταγμένα στη σχολική κοινότητα. «Στο CTY Greece δημιουργείται ένα περιβάλλον στο οποίο οι μαθητές και οι μαθήτριες νιώθουν αυτοπεποίθηση γιατί το ταλέντο τους αναγνωρίζεται, μαθαίνουν σε βάθος κάτι που τους ενδιαφέρει, και κανένας δεν τους συγκρίνει με κάποιο άλλο παιδί, καθώς το μέτρο σύγκρισης είναι ο εαυτός τους. Σε κάθε περίπτωση, δεν πρόκειται για παράξενα παιδιά, αλλά για παιδιά που έχουν τις ίδιες κοινωνικοσυναισθηματικές ανησυχίες με τους συνομηλίκους τους παρόλο που το γνωστικό τους επίπεδο είναι υψηλότερο. Χρειάζονται, όμως, να νιώσουν ότι βρίσκονται σε ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον που τα υποστηρίζει και ενθαρρύνει την ελευθερία της σκέψη τους» κατέληξε η κ. Τσουλφά.

Αναλυτικά οι ημερομηνίες των εξετάσεων για τα χαρισματικά παιδιά στο CTY Greece είναι:

• Θεσσαλονίκη: 9 και 10 Οκτωβρίου 2021

• Αθήνα: 16 και 17 Οκτωβρίου 2021

• Κομοτηνή: 16 Οκτωβρίου 2021
• Λάρισα: 16 Οκτωβρίου 2021
• Μυτιλήνη: 23 Οκτωβρίου 2021
• Ηράκλειο: 23 Οκτωβρίου 2021
• Καλαμάτα: 6 Νοεμβρίου 2021
• Ιωάννινα: 6 Νοεμβρίου 2021
• Ρόδος: 6 Νοεμβρίου 2021
• Ναύπλιο: 7 Νοεμβρίου 2021
• Βαμβακού Λακωνίας: 13 Νοεμβρίου 2021
• Πτολεμαϊδα: 13 Νοεμβρίου 2021
• Λευκωσία: 13 Νοεμβρίου 2021
• Λεμεσός: 14 Νοεμβρίου 2021

Περισσότερες πληροφορίες για τις εξετάσεις και την εγγραφή σε αυτές, καθώς και δείγματα των τεστ μπορείτε βρείτε στο  www.cty-greece.gr/exams.

Όλες οι ειδήσεις

Πανεπιστήμια: Δεν θα ξεκινήσει τη Δευτέρα η ακαδημαϊκή χρονιά για όλα τα ΑΕΙ

Κλιμακώνει την ένταση η Τουρκία - Τα βλέμματα στις έρευνες του Nautical Geo στην κυπριακή ΑΟΖ

Εκλογές ΚΙΝΑΛ: Η Κεντρική Επιτροπή αποφασίζει για κάλπες - Σε θέση μάχης οι υποψήφιοι