Οι «ματωμένες φράουλες» της Μανωλάδας δικαιώνονται

Ντόμινο αντιδράσεων είχε προκαλέσει το 2013 ο τραυματισμός αρκετών μεταναστών στη Μανωλάδα. Εργάτες, που είχαν έρθει στην Ελλάδα, για καλύτερες συνθήκες εργασίας, ζούσαν σε παραπήγματα, αμείβονταν με πενιχρούς μισθούς και δεν πληρώνονταν εγκαίρως. Μόλις, όμως, έκαναν το... λάθος να ζητήσουν τα δεδουλευμένα μηνών, δέχθηκαν τα πυρά από τους επιστάτες γης... 

Απάνθρωπες συνθήκες εργασίας

Τα αιματηρά επεισόδια, τον Απρίλιο του 2013, ανάμεσα σε μετανάστες – εργάτες γης αλλά και στους επιστάτες των θερμοκηπίων καλλιέργειας φράουλας, στα οποία εργάζονταν, έφεραν στο προσκήνιο τις πιο ζοφερές πτυχές του δράματος. 

Ήταν ακόμη ένα επεισόδιο στον ακήρυχτο πόλεμο της φράουλας που σχεδόν κάθε χρόνο διαδραματίζεται στα χωράφια της Ηλείας. Θύματα, τις περισσότερες φορές τουλάχιστον, οι μετανάστες που ζουν και εργάζονται κάτω από απάνθρωπες συνθήκες εργασίας...

Εκείνη την περίοδο, περίπου 200 μετανάστες από το Μπαγκλαντές και το Πακιστάν ζήτησαν από τους επιστάτες τα δεδουλευμένα αρκετών μηνών. Όμως οι επιστάτες -παρά την αρχική αποχώρησή τους από τα χωράφια τους- επέστρεψαν, κρατώντας καραμπίνες. Κάποιοι, μάλιστα, πυροβόλησαν τους εργάτες γης, τραυματίζοντάς τους. 

Η είδηση έκανε το γύρο του κόσμου

Όπως ήταν αναμενόμενο, η είδηση έκανε το γύρο του κόσμου. Μάλιστα, τα μεγαλύτερα ειδησεογραφικά πρακτορεία αφιέρωσαν εκτενή ρεπορτάζ γύρω από τον τραυματισμό των μεταναστών. Παγκόσμια δίκτυα, όπως το BBC αλλά και το Al Jazeera περιέγραφαν τα επεισόδια με μελανά χρώματα, τονίζοντας τις άθλιες συνθήκες εργασίας των αλλοδαπών. Το BBC, για παράδειγμα, έκανε λόγο για «συνθήκες σκλαβιάς», σημειώνοντας, παράλληλα, ότι οι εργαζόμενοι αμείβονταν με μισθούς πολύ πιο χαμηλούς από αυτούς των ντόπιων εργατών. 

Σε άλλα δημοσιεύματα, οι απεσταλμένοι των Μέσων τόνιζαν ότι οι εργάτες γης αναγκάζονταν να μένουν σε «παράγκες», πληρώνοντας το μεγαλύτερο μέρος τους εισοδήματός τους σε ενοίκιο. 

Στη Μανωλάδα τούς είχαν υποσχεθεί μισθό 22 ευρώ για επτά ώρες εργασίας και τρία ευρώ για κάθε ώρα υπερωρίας. Δούλευαν καθημερινά από τις 7:00 έως τις 19:00 υπό την επίβλεψη των ένοπλων φρουρών. Οι άνθρωποι ζούσαν σε πρόχειρες παράγκες χωρίς τουαλέτες ή τρεχούμενο νερό, ανέφεραν μερικά από τα δημοσιεύματα. Η ατομική τους υγιεινή και το μπάνιο γίνονταν από σωλήνα γεώτρησης στην ύπαιθρο.

Γι' αυτό και η πλειονότητα των κοινωνικών δικτύων είχε καταδικάσει την επίθεση εναντίον των αλλοδαπών. 

Το θέμα είχε φτάσει στη Βουλή

Το θέμα είχε φτάσει στη Βουλή με τον Φώτη Κουβέλη να κάνει λόγο «για απάνθρωπο της υπόθεσης είναι αυτό που προσδιορίζει τον τρόπο ζωής αυτών των ανθρώπων. Είναι απαράδεκτο για τον πολιτισμό και τη Δημοκρατία αυτής της χώρας να έχουμε τέτοιες συνθήκες διαβίωσης ξένων ανθρώπων που ήρθαν στην Ελλάδα αναζητώντας ελάχιστες ημέρες και συνθήκες καλύτερης ζωής. Είναι όλα αυτά προσβλητικά της ανθρώπινης ύπαρξης, του πολιτισμού μας και της Δημοκρατίας. Η κοινωνική συνενοχή επέβαλε τη σιωπή στην Ηλεία σε όλα τα επίπεδα. Πρέπει να γνωρίζουμε όλοι τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν πρέπει να συμψηφίζονται με καμιά σκοπιμότητα. Είναι η πεμπτουσία της λειτουργίας μιας δημοκρατικής κοινωνίας».

Παρέμβαση του Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίνκι

«Πρόκειται για μια άθλια κατάσταση που διαιωνίζεται στην περιοχή και δυστυχώς οι αρμόδιες Αρχές, παρά τα δημοσιεύματα του παρελθόντος, δεν έκαναν το παραμικρό γι' αυτούς τους ανθρώπους. Η υπόθεση της Μανωλάδας είναι μια υπόθεση εμπορίας ανθρώπων και οι ευθύνες της Αστυνομίας γι' αυτό είναι μεγάλες. Κάποιοι συγκαλύπτουν και στο όνομα της δήθεν οικονομικής ανάπτυξης καταπιέζουν και εκμεταλλεύονται αυτούς τους ανθρώπους. Η Δικαιοσύνη στην περιοχή θα έπρεπε να είχε ήδη επιληφθεί του θέματος. Δυστυχώς, τίποτα δεν έγινε και σε αυτή την κατεύθυνση. Αυτή η εκμετάλλευση παράγει χρήμα. Οι τοπικές κοινωνίες έχουν μια αρνητική θέση απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους. Θα συμπεριλάβουμε την υπόθεση σε όλες τις εκθέσεις μας και θα αποδείξουμε ότι η υπόθεση έχει σχέση με την εμπορία των ανθρώπων».

Η δίκη και η καταδίκη

Η δίκη είχε ξεκινήσει στην Πάτρα, προκαλώντας εξαρχής αντιδράσεις, αφού η έδρα είχε κατηγορηθεί για μεροληψία υπέρ των κατηγορουμένων. Κατά την διεξαγωγή της, οι μάρτυρες δεν είχαν τεθεί σε πρόγραμμα προστασίας και έτσι τόσο οι ίδιοι όσο και οι συνήγοροι δέχονταν συνεχείς απειλές. Στο τέλος, κρίθηκαν αθώοι ο επιχειρηματίας και ένας επιστάτης, ενώ οι άλλοι δύο επιστάτες έπεσαν «στα μαλακά». Η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου είχε ζητήσει τότε να μεταβιβαστεί, μόλις καθαρογραφεί, η απόφαση ώστε να εξεταστεί.

Η δικαίωση 

Ωστόσο, η υπόθεση έφτασε ως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο, οπότε και ήρθε η δικαίωση.

Γι' αυτό και στις 30 Οκτωβρίου 2018 μια αναίρεση έρχεται να προστεθεί στη «μαύρη» σελίδα της υπόθεσης της Μανωλάδας, η οποία ποινικά έχει οριστικά κλείσει για τη Δικαιοσύνη.

Η αναίρεση υπέρ του νόμου που ασκήθηκε από τον αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Χαράλαμπο Βουρλιώτη, κατά της αθωωτικής απόφασης των κατηγορουμένων στην υπόθεση της Μανωλάδας αν και δεν αλλάζει τίποτα ποινικά για τους εμπλεκομένους, έρχεται, με καθυστέρηση να αποκαταστήσει τη νομολογία της χώρας μας έναντι του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.

Αιτία, η καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το Μάρτιο του 2017, όταν υποχρεώθηκε η χώρα μας να αποζημιώσει με ποσό που έφτανε συνολικά τα 676.000 ευρώ τους 42 αλλοδαπούς εργάτες που εργάζονταν στα φραουλοχώραφα της Μανωλάδας.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο είχε κρίνει ότι οι συγκεκριμένοι εργάτες γης από το Μπανγκλαντές υπήρξαν θύματα καταναγκαστικής εργασίας και έγιναν στόχος της επίθεσης των επιστατών, που δεν δίστασαν να πυροβολήσουν σε βάρος τους, όταν τον Απρίλιο του 2013, ζήτησαν τα δεδουλευμένα πολλών μηνών. 

Σύμφωνα με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, το ελληνικό κράτος απέτυχε να τους προστατεύσει και δεν ερεύνησε σε βάθος την υπόθεση ούτε τιμώρησε τους υπαίτιους.

Ύστερα από παραγγελία της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου Ξένης Δημητρίου, ο κ. Βουρλιώτης αφού μελέτησε τον παραπεμπτικό βούλευμα, τις δύο αποφάσεις των ελληνικών δικαστηρίων αλλά και εκείνη του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, άσκησε την αναίρεση, η οποία ωστόσο δεν επηρεάζει ποινικά την τύχη των κατηγορουμένων, αφού έχει κλείσει οριστικά και αμετάκλητα η υπόθεση.

Ο κ. Βουρλιώτης έκρινε ότι υπήρξε εσφαλμένη ερμηνεία του νόμου από το Μεικτό Ορκωτό Δικαστήριο της Πάτρας, το οποίο ομόφωνα είχε αθωώσει τους φερόμενους ως βασικούς κατηγορούμενους σε βάρος των οποίων είχε ασκηθεί ποινική δίωξη για βαριά κακουργήματα. Μόνο δύο επιστάτες είχαν καταδικαστεί τότε σε κάθειρξη 7 και 14 ετών για επικίνδυνες σωματικές βλάβες χωρίς όμως να οδηγηθούν στη φυλακή καθώς τους δόθηκε ανασταλτικό αποτέλεσμα στην έφεση.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου θεωρεί ότι κακώς αθωώθηκαν οι κατηγορούμενοι από το αδίκημα της εμπορίας ανθρώπων, απόφαση που κατά την άποψή του, έχει πλημμέλειες όσον αφορά την ερμηνεία της συγκεκριμένης διάταξης. Επιπλέον, στο έγκλημα αυτό, κατά τον κ. Βουρλιώτη, θα έπρεπε να είχαν αποδοθεί και ρατσιστικές διαστάσεις.