«Ελλάδα, υπάρχουμε»: Υπότροφοι χωρίς λεφτά και άδειες παραμονής – Τι καταγγέλλουν για τα δικαιώματα που στερούνται

Καθυστερήσεις στις πληρωμές, προβλήματα επιβίωσης, προΰποθέσεις που αλλάζουν, γραφειοκρατία, ληγμένες άδειες παραμονής και τεράστιο ψυχολογικό κόστος επεφύλασσε, μεταξύ άλλων, η απόφαση δεκάδων υποτρόφων του Υπουργείου Εξωτερικών, να φτάσουν  στη χώρα μας, γεμάτοι όνειρα και φιλοδοξίες και να σπουδάσουν στο πανεπιστήμιο της επιλογής τους.

«Δεν ντρέπομαι να πω την ιστορία μου. Δεν ντρέπομαι γιατί δίνω όλη μου την ψυχή γι' αυτό που σπουδάζω και παρά τις αντιξοότητες, προσπαθώ να γίνω καλύτερος άνθρωπος. Ντρέπομαι που δεν ξέρω σε ποιον να απευθυνθώ. Πρέπει κάποιος να ακούσει αυτή την ιστορία. Ελλάδα, υπάρχουμε!». Με αυτά τα λόγια η 23χρονη Τζούρτζιγια Μάτιτς από τη Σερβία περιγράφει στο ethnos.gr όλα όσα βιώνουν οι ξένοι υπότροφοι που επιλέγουν την Ελλάδα για σπουδές αλλά και όσα περνά η ίδια εδώ και τέσσερα χρόνια που ζει μόνιμα στην Αθήνα ως φοιτήτρια στο τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου. «Διεκδικούμε τα νόμιμα δικαιώματά μας ως φοιτητές. Τίποτα παραπάνω», επισημαίνει και άλλη 24χρονη φοιτήτρια από την Παλαιστίνη, η οποία δεν θέλησε να δημοσιοποιηθεί το όνομά της και η οποία σε έναν περίπου χρόνο θα ολοκληρώσει τις σπουδές της στη Νομική Αθηνών, παρά τις αντιξοότητες που αντιμετώπισε.

Ο γολγοθάς που άρχισε το 2019

Τα δύο κορίτσια περιγράφουν με απόλυτη ακρίβεια ένα μονάχα μέρος από τις καθημερινές δυσκολίες που καλούνται να ξεπεράσουν δεκάδες φοιτητές που έρχονται στην Ελλάδα για να σπουδάσουν. Προσοχή, να το πράξουν μετά από κάλεσμα που απευθύνει το ίδιο το Υπουργείο Εξωτερικών και σκεπτόμενοι πως εφόσον αυτό συμβαίνει, υπάρχουν και οι απαραίτητοι πόροι - που υπόσχεται το πρόγραμμα- για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην το διάστημα που θα βρίσκονται στην Ελλάδα.

Η διαδικασία μάλιστα για να κερδίσει κανείς την υποτροφία δεν είναι καθόλου εύκολη. Τα παιδιά που επιλέγονται από την Ελλάδα ήταν άριστοι μαθητές στη χώρα τους και αφού φτάσουν εδώ θα πρέπει να μάθουν καλά την ελληνική γλώσσα ώστε όντως να γίνουν δεκτοί από τη σχολή των ονείρων τους. Για να μη χάσουν δε την υποτροφία, οφείλουν να επιτυγχάνουν σε συγκεκριμένο αριθμό μαθημάτων. Με δεδομένα όλα αυτά, πρέπει να γίνει απόλυτα κατανοητό πως τίποτα δεν τους χαρίστηκε. Αντιθέτως, ήρθαν εδώ και πάλεψαν με όλες τους τις δυνάμεις για να τα καταφέρουν από την ηλικία των 18 ετών.

Η Τζούρτζιγια Μάτιτς έφτασε στην Ελλάδα το 2017. Ήταν μάλιστα από τους λίγους φοιτητές της Σερβίας που επιλέχθηκαν να μπουν στο πρόγραμμα μαζί με παιδιά από άλλες χώρες όπως η Κίνα, η Γεωργία, η Παλαιστίνη, η Αίγυπτος, το Ιράν, η Αλβανία, το Μαυροβούνιο κτλ. Ξεκίνησε να μαθαίνει την ελληνική γλώσσα, χωρίς να γνωρίζει ούτε λέξη στην αρχή, όμως δεν φοβήθηκε τίποτα. Η επιλογή της ήταν συνειδητή και ήταν έτοιμη να κυνηγήσει τα όνειρά της. Όπως εξηγεί, επέλεξε τη χώρα μας, καθώς ερχόταν διακοπές με την οικογένειά της και την είχε αγαπήσει.

Αρχικά έλαβε από το Υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο είναι υπεύθυνο για τα εν λόγω προγράμματα, ένα ποσό χρημάτων - άνω των 700 ευρώ - όπως οριζόταν από τη διαδικασία, προκειμένου να ξεκινήσει τη ζωή της στη νέα πλέον πόλη που θα κατοικούσε μέχρι να έπαιρνε πτυχίο. Σύμφωνα με την προκήρυξη της υποτροφίας, για το έτος 2017-2018, οι υποψήφιοι υπότροφοι οι οποίοι δεν είχαν πιστοποιητικό γλωσσομάθειας ελληνικής γλώσσας επιπέδου Β2, θα παρακολούθησαν μαθήματα ελληνικών διάρκειας 8 μηνών και, εν συνεχεία, το 2018-2019 θα ξεκινούσαν τις σπουδές τους.

Για να λάβει την επόμενη δόση χρημάτων, ως εκ τούτου, θα έπρεπε να περάσει συγκεκριμένα μαθήματα ελληνικών στο διδασκαλείο, πράγμα που έπραξε. Να σημειωθεί ότι η Τζούρτζιγια, όπως και η 24χρονη, μιλούν σήμερα άπταιστα ελληνικά. Οφείλουμε επίσης να επισημάνουμε πως τα παιδιά, έφτασαν στην Ελλάδα - πολλά από αυτά με τους γονείς τους -  χωρίς να έχουν καμία βοήθεια για την ανεύρεση σπιτιού και για άλλες βασικές λεπτομέρειες που χρειάζεται ένα άτομο όταν έρχεται σε μια ξένη χώρα. Παράλληλα, έπρεπε να συνεννοηθούν για την έκδοση ΑΦΜ, ΑΜΚΑ, άδειας παραμονής στο τμήμα Διεύθυνσης Αλλοδαπών και Μετανάστευσης, στο οποίο, όπως καταγγέλλουν, οι υπάλληλοι δεν μιλούσαν αγγλικά.

Η ίδια, με τη βοήθεια μιας γυναίκας από τη χώρα της, βρήκε άμεσα όμως ένα μικρό διαμέρισμα στο Παγκράτι για να μείνει. Μέχρι κάποια στιγμή, όλα έδειχναν να προχωρούν με τις καλύτερες προϋποθέσεις. Τα λεφτά δεν θα ήταν πολλά, ήταν όμως μια καλή αρχή για την εξασφάλιση των βασικών αγαθών.

Τα αναπάντητα ερωτήματα

Τα προβλήματα ξεκίνησαν ουσιαστικά το 2019. Το ποσό της υποτροφίας που έπρεπε να καταβληθεί στις αρχές Μαρτίου δεν καταβλήθηκε ποτέ και σαφή απάντηση από τις αρμόδιες Αρχές – παρά τα επαναλαμβανόμενα τηλεφωνήματα -  δεν ήρθε ποτέ. Η 23χρονη φοιτήτρια μιλά για συνεχείς υπεκφυγές και αλλεπάλληλες καθυστερήσεις που έφτασαν δεκάδες φοιτητές στα όρια της απελπισίας. Δεν ήταν λίγοι αυτοί που επέλεξαν να φύγουν για τη χώρα τους, σκεπτόμενοι πως στην Ελλάδα οι συνθήκες δεν τους ευνοούν. Να σημειωθεί ότι το ethnos.gr επικοινώνησε με τους αρμόδιους φορείς, προκειμένου να θέσει κάποια ερωτήματα για το θέμα, χωρίς όμως να λάβει κάποια απάντηση.

«Δεν ήθελα να ξεκινήσω κάτι και να μην το τελειώσω. Ένιωθα πως έχτιζα κάτι που δεν ήθελα να γκρεμίσω. Αποφάσισα να μείνω και να παλέψω με κάθε κόστος. Στην αρχή έλεγα στους γονείς μου για τα προβλήματά μου, μόνο αφού τα έλυνα. Δεν ήθελα να ξέρουν τίποτα, δεν ήθελα να τους αγχώσω, παρόλο που κάποιες φορές με συμβούλεψαν και εκείνοι να γυρίσω πίσω στη Σερβία», περιγράφει η Τζούρτζιγια.

«Δεν ήμουν έτοιμη για όλα αυτά όταν ήρθα. Και τώρα βιώνω τα ίδια προβλήματα, αλλά τουλάχιστον έχω μάθει να τα αντιμετωπίζω. Πώς σκέφτηκαν στο Υπουργείο ότι είναι δυνατόν να επιβιώσει ένα παιδί που οι γονείς του μένουν τόσο μακριά και δεν μπορούν να το βοηθήσουν, που δεν έχει μητρική του γλώσσα τα ελληνικά, που δεν έχει δικαίωμα να δουλέψει παραπάνω από τέσσερις ώρες, που πρέπει να διαβάζει συνέχεια για να περνάει τουλάχιστον τον ελάχιστο αριθμό μαθημάτων και να φτάσει στο επίπεδο στο οποίο βρίσκονται οι Έλληνες φοιτητές; Πώς ακριβώς να επιβιώσει;», συμπληρώνει.

Οι μήνες περνούσαν, οι δόσεις που θα έπρεπε δεν καταβάλλονταν, όμως οι υποχρεώσεις έτρεχαν. Η φοιτήτρια άφησε το σπίτι που νοίκιαζε στο Παγκράτι και με τη βοήθεια μιας φιλανθρωπικής οργάνωσης εγκαταστάθηκε σε ένα καινούριο δωρεάν στον Νέο Κόσμο. Σε σύντομο χρονικό διάστημα βρήκε και την πρώτη της δουλειά, δεν γινόταν άλλωστε αλλιώς. Έτσι, ξεκίνησε να βοηθά οικογένειες, προσέχοντας μικρά παιδιά, όποτε υπήρχε ανάγκη. «Δεν θα έπαιρνα κάποιο σπουδαίο μισθό, όμως υπήρχαν στιγμές που πεινούσα, δεν είχα περιθώρια», λέει.

Η 23χρονη μιλά στο ethnos.gr και για το πρόβλημα υγείας που αντιμετώπισε το 2019 όταν ξαφνικά παρουσίασε συμπτώματα άσθματος, χωρίς να έχει προηγούμενο και για τους επόμενους έξι μήνες που ήταν εξαρτώμενη από εισπνεόμενα φάρμακα. Με αφορμή το συγκεκριμένο θέμα, αναφέρεται στην απουσία της υγειονομικής περίθαλψης για τους φοιτητές, πράγμα που σημαίνει πως πρέπει να απευθυνθούν σε ιδιωτικά ιατρεία και να πληρώσουν από την τσέπη τους σε περίπτωση που πάθουν κάτι.

Η Τζούρτζιγια μετά το ξέσπασμα του κορονοϊού, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι το οποίο της παρείχε η φιλανθρωπική οργάνωση και εγκαταστάθηκε σε ένα άλλο που βρήκε σε καλή τιμή, αφού πρώτα για κάποιο διάστημα χρειάστηκε να μείνει προσωρινά στην οικία μιας φίλης της. Δυστυχώς, σήμερα καλείται εκ νέου να ψάξει στέγη, καθώς ο ιδιοκτήτης χρειάζεται το διαμέρισμα.

Η δόση που αναζητούν εδώ και έναν χρόνο

Οι φοιτητές του προγράμματος Υποτροφιών έχουν να δουν λεφτά - αυτά που τους αναλογούν - εδώ και περίπου έναν χρόνο. Όπως διευκρινίζει η 23χρονη, έπρεπε να έχουν λάβει μια δόση από τον περασμένο Μάρτιο, όμως αυτό δεν έγινε ποτέ και την τελευταία φορά που εισέπραξαν χρήματα ήταν τον Νοέμβριο του 2020. Λίγο πριν το τέλος της συνέντευξης και στην προσπάθειά μας να αντιληφθούμε τα τεράστια εμπόδια που καλείται ένα νεαρό άτομο να αφήσει πίσω του για να τα βγάλει πέρα, ενώ μάλιστα βρίσκεται σε μια ξένη χώρα, της απευθύνουμε το ερώτημα αν σκέφτηκε ποτέ να τα παρατήσει. Η απάντησή της έρχεται σαν φυσικό επακόλουθο του δυναμισμού και της επιμονής που τη διακατέχει καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της συζήτησης.

«Δεν μπορώ να περιγράψω την ψυχολογική κατάσταση στην οποία βρισκόμουν και η οποία δεν έχει αλλάξει μέχρι σήμερα. Αυτό δεν το περίμενα. Δεν ήρθα για αυτό. Μιλώ για τις δυσκολίες που έχουν αντιμετωπίσει όλοι οι υπότροφοι του προγράμματος. Ήμουν μια άριστη μαθήτρια στη Σερβία. Επέλεξα να έρθω εδώ. Να μάθω την ελληνική γλώσσα, την ελληνική κουλτούρα, να κάνω κάτι διαφορετικό. Και κατέληξα να πεινάω στην Αθήνα την άνοιξη του 2019. Στη γλώσσα της ψυχολογίας, θα χαρακτηρίζαμε την εμπειρία μας “τραυματική”. Θέλουμε κάποιος να μας δώσει μια εξήγηση, το θέμα είναι σοβαρό. Δεν θέλω να τα παρατήσω», αναφέρει.

Χωρίς περίθαλψη και άδεια παραμονής

Ανάλογες είναι οι περιγραφές και της 24χρονης Παλαιστίνιας φοιτήτριας από τη Νομική Αθηνών. Η ίδια ήρθε το 2016 στη χώρα μας, ενώ χαρακτηρίζει τον εαυτό της «τυχερό» σε σύγκριση με άλλους σπουδαστές, αφενός γιατί από την αρχή το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο οποίο υπάγεται η σχολή της, της εξασφάλισε μια θέση στις φοιτητικές εστίες και αφετέρου γιατί οι γονείς της είχαν τη δυνατότητα να της στέλνουν κάποια χρήματα για βοήθεια. «Τα 368 ευρώ τον μήνα που μας αναλογούν, το 2018 μπορεί να ήταν ένα ποσό με το οποίο μπορείς να κάνεις πράγματα, σήμερα ωστόσο στην Ελλάδα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά και δύσκολα μπορείς να πληρώσεις και νοίκι με αυτά. Εμείς όμως δεν τα παίρνουμε καν», υπογραμμίζει.

Κατά τη συζήτησή μας όμως θέτει και δύο πολύ βασικά ζητήματα τα οποία καλούνται να λύσουν οι δεκάδες υπότροφοι στην Ελλάδα ανάμεσα σε άλλα. Το πρώτο είναι αυτό της δωρεάν υγειονομικής περίθαλψης και το δεύτερο είναι αυτό της άδειας παραμονής, η οποία αποτελεί απαραίτητη προϋποθέση για να ζήσει κάποιος από τους σπουδαστές στη χώρα μας με ασφάλεια και χωρίς τον κίνδυνο απέλασης. «Όταν ήρθαμε μαζί με όλα τα έγγραφα λάβαμε και ένα χαρτί το οποίο ανέφερε πως σαν υπότροφοι δικαιούμαστε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Στην πράξη όμως αυτό δεν ίσχυσε ποτέ, καθώς σε εγκύκλιο που εκδόθηκε λίγο αργότερα, η εν λόγω κατηγορία ανθρώπων, δεν συμπεριλαμβανόταν σε όσους έχουν το δικαίωμα για κάτι τέτοιο. Άρα, βρεθήκαμε όλοι στον αέρα», εξηγεί προσθέτοντας πως έχει επιλέξει να κάνει ιδιωτική ασφάλιση. «Κάποια παιδιά δεν έβγαλαν καν ΑΜΚΑ. Ήμασταν τυχερές με την Τζούρτζιγια που προλάβαμε να εκδώσουμε. Πληρώνουμε από την τσέπη αν χρειαστούμε κάποιο γιατρό».

Εξίσου σημαντικό είναι και το θέμα με τις άδειες παραμονής. Η ίδια καταγγέλλει τρομερές καθυστερήσεις και προβλήματα γραφειοκρατίας που θέτουν τα παιδιά σε μεγάλο κίνδυνο. «Όταν ήρθα μου έδωσαν βίζα για έξι μήνες. Μετά πήγα στο τμήμα Διεύθυνσης Αλλοδαπών και Μετανάστευσης και έπρεπε να περιμένω έναν χρόνο για την ανανέωση. Όταν την έλαβα το 2018, το χαρτί έγραφε πως την έχω παραλάβει από το 2017. Σε άλλα παιδιά έδωσαν ληγμένη άδεια και μάλιστα χαριτολογώντας τους έλεγαν “αν δείτε αστυνομία, στρίψτε”», επισημαίνει.

Σύμφωνα με την ίδια, συν τοις άλλοις, σε ό,τι αφορά την άδεια παραμονής, πλέον δεν γίνεται ανανέωση, αλλά παράταση. Αυτό όμως σημαίνει πως το έγγραφο δεν φέρει σφραγίδα και δεν αναγνωρίζεται από πολλά κράτη. Οι φοιτητές, ως εκ τούτου, κάθε φορά που θέλουν να ταξιδέψουν στη χώρα τους, αναγκάζονται να συνεννοηθούν με τις πρεσβείες για να μην αντιμετωπίσουν πρόβλημα όταν γυρίσουν πίσω.

«Ζω στην Ελλάδα πέντε χρόνια και δεν έχω βιώσει ρατσισμό από τους ανθρώπους γύρω. Έχω πολλούς φίλους Έλληνες. Όμως το σύστημα με τις υποτροφίες δεν λειτουργεί σωστά. Ζητάμε τα δικαιώματά μας», δηλώνει λέγοντας τα αυτονόητα. «Έμαθα ελληνικά παρά τις δυσκολίες της αρχής. Δεν θέλω να γυρίσω πίσω, δεν μπορώ να το κάνω. Η χώρα μου είναι σε πόλεμο. Αν επιστρέψω θα πεθάνω», λέει κλείνοντας και όση ώρα ανοίγει τον δρόμο για τον επίλογο αυτής της συζήτησης, δίνει την αφορμή για να αποχωριστούμε με μια κυρίως σκέψη. Οι νέοι που ήρθαν εδώ δεν πιστεύουν σε χαμένες μάχες. Και όλοι εμείς οφείλουμε να βοηθήσουμε - με κάθε τρόπο- για να κερδίσουν τη συγκεκριμένη.

Όλες οι ειδήσεις

Γιώργος Παπανδρέου για πρόεδρος ΚΙΝΑΛ: Χρειαζόμαστε μια Νέα Αλλαγή

«Φώναζε βοήθεια» - Η οικογενειακή τραγωδία πίσω από τη δολοφονία στο Αιγάλεω

Δακτύλιος 2021 στην Αθήνα: Όσα αλλάζουν από 25 Οκτωβρίου - Όλο το ΦΕΚ

Τουρκία: Ο Ερντογάν αύξησε μόνος του τον μισθό του

Αναδρομικά συνταξιούχων: Ταφόπλακα από Ελεγκτικό Συνέδριο για τα δώρα