Παγκόσμια Ημέρα για την Καταπολέμηση της Έμφυλης Βίας: Τέσσερα λεπτά στο μυαλό μιας κακοποιημένης - Εσύ αντέχεις;

Η Καρολάιν επέλεξε να γυρίσει την πλάτη της σε μια τελειωμένη σχέση, η Δώρα απηύθυνε έκκληση για βοήθεια όταν η οργή του συντρόφου της ξεχείλισε απειλητικά, η Γαρυφαλλιά ασφυκτιούσε επειδή επεδίωξε να είναι ο εαυτός της. Είναι μόνο τρεις από τις δεκατρείς γυναικοκτονίες που απασχόλησαν τα μέσα ενημέρωσης το 2021, θέτοντας και πάλι στο προσκήνιο τη νoμική αναγνώριση του φαινομένου ως κάτι διακριτό από την ανθρωποκτονία εκ προθέσεως. Και παρόλο που οι προσπάθειες των κινημάτων και των γυναικείων συλλογικοτήτων για να γίνει αυτό πράξη είναι συστηματικές, όπως φαίνεται, αυτά που οφείλουμε ακόμα όλοι να δώσουμε είναι πολλά.

«Μη με αφήσεις ποτέ»

Η Lacta σε συνεργασία με το Κέντρο Διοτίμα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Έμφυλης Βίας δημιούργησε φέτος ένα βίντεο που μιλά για τις γυναικοκτονίες στο πλαίσιο της ενδοοικογενεικής/ενδοσυντροφικής βίας αλλά και όσα προηγούνται αυτών. Κυρίως όμως, κάνει σαφή τη μοναξιά που βιώνει μια γυναίκα όταν κακοποιείται, που δυσκολεύεται να πιστέψει, που δεν μπορεί να μιλήσει και που παρακολουθεί την απόπειρά της για διαφυγή από την κόλαση της κλειστής πόρτας να γίνεται η αφορμή για ακόμα πιο έντονη βία, σωματικές και ψυχολογικές απειλές.

«Σκοπός μας ήταν να καταδείξουμε ότι η γυναικοκτονία δεν είναι μια ‘’κακιά στιγμή’’, αποτελεί κορύφωση μια κλιμακούμενης φάσης βίας, έντασης και απειλών μέσα στη σχέση. Αποτελεί το αιματηρό τέλος μια διαδικασίας διαρκούς εκφοβισμού, κακοποίησης και κοινωνικού ελέγχου από μεριάς του δράστη. Παράλληλα θέλουμε να κινητοποιήσουμε κάθε γυναίκα που βιώνει βία, να της δείξουμε ότι δεν είναι η μόνη, αλλά και δεν θα είναι μόνη και όποτε θελήσει να φύγει από την κακοποίηση μπορεί να αναζητήσει βοήθεια και υποστήριξη από εξειδικευμένους φορείς», αναφέρει στο ethnos.gr η Νατάσα Κεφαλληνού, υπεύθυνη επικοινωνίας του Κέντρου Διοτίμα.

Το βίντεο που μέχρι αυτή την ώρα έχει κοινοποιηθεί από δεκάδες χρήστες στα social media είναι η απόδειξη πως όσα έχουν συμβεί και φέτος στη χώρα μας δεν είναι μια ανούσια στατιστική αλλά τραγικές ιστορίες που «ουρλιάζουν». Που δείχνουν με κάθε τρόπο πως όσο η πατριαρχία και οι σύγχρονοι όροι της παραμένουν σταθεροί, τόσο η γυναικεία ευαλωτότητα θα είναι μια καθημερινή πραγματικότητα που δεν μπορεί να αρθεί με τη θέσπιση ενός ειδικού κανόνα.

Σε αριθμούς

Τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί από τους αρμόδιους φορείς είναι ενδεικτικά. Η τελευταία έκθεση του ΟΗΕ που δόθηκε στη δημοσιότητα αποδεικνύει πως 137 γυναίκες ανά τον κόσμο δολοφονούνται καθημερινά από τον σύντροφό τους ή από κάποιον συγγενή τους. Σύμφωνα πάλι με την πιο πρόσφατη έκθεση για τη βία κατά των γυναικών από τη Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΟΠΙΦ), την περίοδο Μαρτίου - Απριλίου 2020, στα συμβουλευτικά κέντρα του δικτύου δομών για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών απευθύνθηκαν 549 γυναίκες στο σύνολο. Οι επικρατέστερες μορφές και τους δύο μήνες αναφοράς υπήρξε η ενδοοικογενειακή βία με σχεδόν 84%. Περίπου το 28% των γυναικών έλαβε ψυχολογική υποστήριξη και το 26% νομική υποστήριξη.

Έξαρση λόγω της πανδημίας

Στην Ελλάδα, το διάστημα της πρώτης καραντίνας οι κλήσεις προς την Τηλεφωνική Γραμμή Υποστήριξης SOS 15900, αυξήθηκαν κατά 230%. Η επικρατέστερη μορφή βίας για την περίοδο αναφοράς - όπως έχει ήδη αναφερθεί - είναι η ενδοοικογενειακή βία σε ποσοστό 84% από το σύνολο των καταγεγραμμένων μορφών βίας στα Συμβουλευτικά Κέντρα ανά την επικράτεια, ενώ ακολουθούν με μικρότερα ποσοστά η σεξουαλική παρενόχληση και ο βιασμός 2%. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η σχέση θύματος - θύτη είναι κυρίως συζυγική (νυν ή πρώην) κατά 56%, καθώς και συντροφική (νυν ή πρώην) σε ποσοστό 13%, ενώ το 12% εκ του συνόλου των γυναικών θυμάτων που εξυπηρετήθηκαν από τα Συμβουλευτικά Κέντρα του Δικτύου Δομών της ΓΓΟΠΙΦ κατήγγειλαν ότι ο θύτης είναι μέλος της οικογένειας (π.χ αδερφός, πατέρας ή και άλλος συγγενής).

Σύμφωνα όμως με το Κέντρο Διοτίμα, είναι αναγκαίο να εμπεδωθεί ότι η έκτακτη συνθήκη της πανδημίας δεν είναι η αιτία της ενδοοικογενειακής βίας. Ένας βίαιος σύζυγος/σύντροφος που από πριν ασκούσε λεκτική, ψυχολογική, οικονομική ή ακόμη και σωματική βία είναι εξαιρετικά πιθανόν σε αυτή τη συνθήκη να γίνει πιο επιθετικός. Έτσι η προϋπάρχουσα βίαιη συμπεριφορά γίνεται συχνότερη και απειλητικότερη κατά την περίοδο της πανδημίας.

Χαρακτηριστικό είναι πως μετά το τέλος της πρώτης καραντίνας ήταν πολλές οι επιζώσες ενδοοικογενειακής βίας, που ζήτησαν υποστήριξη και νομική βοήθεια από το συγκεκριμένο Κέντρο. Ο αριθμός των γυναικών αυξήθηκε ιδιαίτερα μάλιστα κατά τη διάρκεια του δεύτερου lockdown, ιδίως από τον Ιανουάριο του 2021, οπότε ξέσπασε και το ελληνικό #metoo.

Να σημειωθεί επίσης πως μόνο στο τρίμηνο Μαΐου - Ιουλίου 2021, βάσει των καταγραφών του Δικτύου Υποστηρικτικών Δομών και της Γραμμής Υποστήριξης SOS 15900, υποστήριξη και βοήθεια ζήτησαν 1.398 γυναίκες, ενώ στους Ξενώνες του Δικτύου φιλοξενούνταν 232 άτομα εκ των οποίων 109 γυναίκες και 123 παιδιά, καλύπτοντας περίπου το 58% της συνολικής δυναμικότητάς τους. Από τις καταγραφές προέκυψε ότι:

• Το επικρατέστερο είδος έμφυλης βίας ήταν η ενδοοικογενειακή βία με 78% από το σύνολο των καταγεγραμμένων μορφών βίας κατά των γυναικών.
• Η σχέση επιζήσασας - δράστη είναι κυρίως συζυγική κατά 56%, συντροφική σε ποσοστό 13%, ενώ το 8% αφορά άλλο μέλος της οικογένειας.
• Το 45% των γυναικών είναι έγγαμες, το 18% εκ τους συνόλου δηλώνει ανύπαντρη, με σχεδόν ίδιο ποσοστό 11% να βρίσκονται σε διάσταση ή να είναι διαζευγμένες, ενώ το 3% σε κατάσταση συμβίωσης.
• Το 71% δήλωσε ότι έχει τέκνο/τέκνα ενώ το 29% ότι δεν έχει.
• Το μεγαλύτερο ποσοστό (28%) αφορά γυναίκες ηλικίας μεταξύ 36 - 45, ακολουθούν σε ποσοστό 22% οι ηλικιακές ομάδες μεταξύ 46 - 55 χρονών και το 18% αφορά ηλικίες 26 - 35 χρονών, ενώ σε ποσοστό 8% είναι νεαρά κορίτσια έως 25 ετών, με ίδιο ποσοστό 6% αφορά τις γυναίκες 56-60 ετών καθώς και γυναίκες άνω των 60 ετών. Τέλος το 11% από τα σύνολα των γυναικών δεν αποκάλυψε τα στοιχεία που αφορούν την ηλικία τους.
• Οι περισσότερες (23%) έχουν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, το 16%την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, το 14% εκ του συνόλου την μεταλυκειακή εκπαίδευση, με ίδιο ποσοστό 8% την υποχρεωτική εκπαίδευση και το δημοτικό, ακολουθούν με 6% οι εξυπηρετούμενες που έχουν ολοκληρώσει την τεχνολογική εκπαίδευση, το 3% έχει ολοκληρώσει μεταπτυχιακές σπουδές, ενώ το 21% δεν αποκάλυψε τα στοιχεία αυτά.
• Από τις γυναίκες που ζήτησαν βοήθεια την ίδια χρονική περίοδο, το 43% είναι εργαζόμενες και το 36% ανενεργές, το 5% συνταξιούχες και το 12% δεν αποκάλυψε αυτά τα στοιχεία.
• Σε ποσοστό 76% ανέφεραν ότι έχουν ελληνική υπηκοότητα, το 12% είναι γυναίκες πρόσφυγες και μετανάστριες οι οποίες ζουν στην Ελλάδα ενώ το 12% εκ του συνόλου δεν αποκάλυψε τα στοιχεία αυτά.

Τετραπλασιάστηκαν οι καταγγελίες μέσα σε μια δεκαετία

Aκόμα ένα στοιχείο που αξίζει να αναφερθεί είναι πως σύμφωνα με τα στοιχεία των εκθέσεων, από το 2010 έως και το 2019, οι καταγγελίες για εγκλήματα ενδοοικογενειακής βίας τετραπλασιάστηκαν. Συγκεκριμένα, το 2010 ο ετήσιος αριθμός καταγγελιών, ανεξαρτήτως του φύλου του θύματος ή του θύτη, της μεταξύ τους σχέσης, όπως και της μορφής της βίας, άγγιζε τις 1.303, ενώ το 2019 ο αριθμός αυτός εκτοξεύτηκε στις 5.220.

«She’s gone» (Για ένα αδειανό πουκάμισο), η έκθεση στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

Σήμερα 25 Νοεμβρίου, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα, εγκαινιάζεται η έκθεση She’s gone (Για ένα αδειανό πουκάμισο) η οποία τελεί υπό την Αιγίδα της A.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Η Πρεσβεία του Ισραήλ στην Ελλάδα και το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης συνδιοργανώνουν την παρουσίαση στην Ελλάδα της διεθνούς έκθεσης She’s gone που ξεκίνησε στο Ισραήλ και στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα ενάντια στο παγκόσμιο φαινόμενο της έμφυλης βίας και των γυναικοκτονιών που διαπράττονται από συζύγους, συντρόφους και άλλα μέλη της οικογένειας.

H έκθεση είναι ένα κάλεσμα προς όλους μας, μεμονωμένα άτομα και κυβερνητικούς φορείς, όχι μόνο για να ευαισθητοποιήσουμε, να προστατέψουμε και να εκπαιδεύσουμε, αλλά επίσης για να οικοδομήσουμε ένα περιβάλλον, στην οικογένεια και εκτός αυτής, όπου οι γυναίκες προστατεύονται και έχουν ίσα δικαιώματα σε μια ζωή χωρίς εκφοβισμό.

Το She’s gone (Για ένα αδειανό πουκάμισο) είναι ένα παγκόσμιο έργο που ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, από πόλη σε πόλη, μια διαμαρτυρία για το παγκόσμιο φαινόμενο των γυναικοκτονιών και μια κραυγή σιωπής εκ μέρους όλων των αθώων θυμάτων που δολοφονήθηκαν μόνο και μόνο επειδή ήταν γυναίκες.

Δημιουργοί εγκατάστασης είναι οι Ισραηλινοί Keren Goldstein, σκηνοθέτις ντοκιμαντέρ και ακτιβίστρια κατά της έμφυλης βίας και ο Adi Levy, συν - διευθυντής της έκθεσης και σχεδιαστής.

Η έκθεση αποτελείται από ρούχα, που φορούσαν οι δολοφονημένες γυναίκες. Ένα πράσινο μπλουζάκι, ένα παλτό από ψεύτικη γούνα, ένα μακρύ κεντημένο φόρεμα, ένα τζιν παντελόνι, ένα τυχερό φούτερ, φορεμένο πριν από κάθε διαγώνισμα, ένα τοπ και ένα σακάκι, αγορασμένα ειδικά για γάμο. Τα ρούχα αυτά είναι σιωπηλές μαρτυρίες από ζωές γυναικών γεμάτες νόημα, ελπίδες και όνειρα, που αφαιρέθηκαν απότομα και βίαια. Κρατούν μέσα τους ιστορίες απουσίας, θλίψης και ορφάνιας.

Δείτε περισσότερα εδώ

• Σημειώνεται ότι η Γραμμή SOS 15900 είναι µια υπηρεσία εθνικής εµβέλειας που δίνει τη δυνατότητα στις γυναίκες θύµατα βίας ή σε τρίτα πρόσωπα να επικοινωνήσουν άµεσα µε ένα φορέα αντιµετώπισης της έµφυλης βίας. Τη γραμμή στελεχώνουν ψυχολόγοι και κοινωνιολόγοι που παρέχουν άμεση βοήθεια σε έκτακτα και επείγοντα περιστατικά βίας σε 24ωρη βάση, 365 µέρες το χρόνο. Ταυτόχρονα υπάρχει δυνατότητα ηλεκτρονικής επικοινωνίας των γυναικών µέσω της διεύθυνσης e-mail: sos15900@isotita.gr