Ταμείο Ανάκαμψης: Πράσινο φως για αστικές αναπλάσεις - Οι επτά άξονες των έργων

Τα 203,9 εκατομμύρια ευρώ αγγίζει ο συνολικός προϋπολογισμός από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που θα διατεθεί σε δήμους και Περιφέρειες για παρεμβάσεις βελτίωσης του δημόσιου χώρου και του κτιριακού αποθέματος των αστικών περιοχών. Οι παρεμβάσεις μπορούν να γίνουν σε δημόσια και δημοτικά κτίρια και θα αφορούν σε στοιχεία εκσυγχρονισμού, λειτουργικότητας, βιοκλιματικού σχεδιασμού και ενεργειακής αναβάθμισης, προώθηση της κυκλικής οικονομίας, διαχείρισης των φυσικών πόρων, υιοθέτηση «έξυπνων» εφαρμογών και καινοτόμων τεχνολογιών.

Η σχετική πρόσκληση προς τους δήμους, τις Περιφέρειες και τις Αναπτυξιακές Ανώνυμες Εταιρίες/Οργανισμούς των ΟΤΑ και κάθε δημόσιο φορέα αναρτήθηκε στη «Διαύγεια» και περιλαμβάνει έργα σε επτά άξονες. Στο πρόγραμμα μπορούν να ενταχθούν μόνο νέα έργα, τα οποία δεν έχουν ενταχθεί σε άλλα προγράμματα χρηματοδότησης.

Η πρόσκληση του υπουργείου Περιβαλλοντος «τρέχει» από σήμερα, ενώ τα χρονοδιαγράμματα είναι δεσμευτικά χωρίς δυνατότητα παρατάσεων. Πρώτη προθεσμία συμμετοχής ορίζεται στις 8 Απριλίου 2022 για την πρώτη κατάθεση φακέλλου. Το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί στο τέλος του 2025, ενώ οι εργασίες από τους αναδόχους των έργων πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2025.

Οι επτά άξονες των έργων αναλυτικά αφορούν

Αναπλάσεις εμβληματικού χαρακτήρα, οι οποίες μπορούν να συμπεριλαμβάνουν ολοκληρωμένη ανάδειξη και αναβάθμιση ιστορικών κέντρων, ή άλλων ευρύτερων αστικών περιοχών, καθώς και αναπλάσεις μεγάλων παραλιακών ή άλλων ιστορικών και σημαντικών μετώπων.

Ενδεικτικά έργα που χρηματοδοτούνται είναι: ανάπλαση ιστορικών κέντρων, ευρύτερη ανάπλαση υποβαθμισμένων περιοχών, ανενεργών βιομηχανικών περιοχών, σημαντικές πολεοδομικές και περιβαλλοντικές παρεμβάσεις σε υπαίθριους κοινόχρηστους χωρους όπως δίκτυα ήπιας μετακίνησης για πεζούς και ποδηλάτες, μεγάλης κλίμακας πεζοδρομήσεις σημαντικών οδικών αξόνων, δημιουργία γραμμικών οδικών πάρκων, επισκευή, αναβάθμιση και επανάχρηση κτιρίων (δημόσιων και δημοτικών κτιρίων), αποκατάσταση και αναβάθμιση όψεων μεγάλων αστικών ιστορικών μετώπων σε πλατείες, μεγάλους ή σημαντικούς οδικούς άξονες και εκτεταμένες αναπλάσεις παραλιακών μετώπων (δημόσια ή/και δημοτικά κτίρια, ελεύθεροι δημόσιοι χώροι, πράσινο, λιμενικές εγκαταστάσεις, χώροι αναψυχής κ.λπ.).

Αποκατάσταση και επανάχρηση κτιριακού αποθέματος (δημοτικών κτιρίων). Οι παρεμβάσεις μπορούν να συμπεριλαμβάνουν αποκατάσταση και επανάχρηση κτιρίων ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας (διατηρητέα ή μη) καθώς και κάθε άλλου ανενεργού κτιριακού αποθέματος, αισθητική, λειτουργική και στατική αναβάθμιση κτιρίων ή/και ολόκληρων κτιριακών συνόλων (δημόσιων ή/και δημοτικών).

Ενδεικτικά έργα που χρηματοδοτούνται είναι: Παρεμβάσεις αποκατάστασης ή/και επανάχρησης και βιοκλιματικής αναβάθμισης δημόσιων ή/και δημοτικών κτιρίων (π.χ. πράσινες στέγες, πράσινοι τοίχοι, προσθήκη θερμοκηπίων) με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, διατηρητέων και μη, παρεμβάσεις αισθητικής ή/και λειτουργικής αναβάθμισης κτιρίων ή και κτιριακών συνόλων (δημόσιων ή/και δημοτικών) ή/και αποκαταστάσεις όψεων κτιρίου ή κτιριακών συνόλων (δημόσιων ή/και δημοτικών) καθώς επίσης και χρήση «έξυπνων εφαρμογών» και καινοτόμων τεχνολογιών ενίσχυσής τους, προς την ανθεκτικότητα τους

Αναπλάσεις περιοχών υδάτινων διαδρομών και δημιουργία πλέγματος πρασίνου οι οποίες μπορούν να συμπεριλαμβάνουν αναπλάσεις σε ρέματα, ποταμούς, λίμνες. Στηνκατηγορία αυτή περιλαμβάνονται και ρέματα/παραρεμάτιες/παραποτάμιες/παραλίμνιες περιοχές, εκτός σχεδίου των οποίων η ανάπλαση κρίνεται αναγκαία για τον ολοκληρωμένο χαρακτήρα του έργου ως συνοδό έργο.

Ενδεικτικά έργα και μελέτες που χρηματοδοτούνται είναι: Μελέτες οριοθέτησης ρεμάτων, έργα για αναπλάσεις παραρεμάτιων περιοχών, παραποτάμιων περιοχών και παραλίμνιων περιοχών, παρεμβάσεις αποκάλυψης μπαζωμένων και εγκιβωτισμένων ρεμάτων και ποταμών, αποκατάσταση της κοίτης, ανάπλαση της παρακείμενης περιοχής, παρεμβάσεις δημιουργίας συνολικού πλέγματος – δικτύου πρασίνου ή/και νερού, με αναβάθμιση των υφιστάμενων πράσινων χώρων, δημιουργία νέων και διασύνδεση όλων των παραπάνω με διαδρομές ήπιας μετακίνησης

Συνολικές στρατηγικές παρεμβάσεις σε κατοικημένες περιοχές οι οποίες μπορούν να συμπεριλαμβάνουν προσδιορισμό και έργα δημιουργίας περιοχών με ειδικά χαρακτηριστικά (π.χ. περιοχές με χαμηλές ταχύτητες ή/και ήπιας κυκλοφορίας, περιοχές με εσωτερικούς δρόμους χωρίς αυτοκίνητα, κ.λπ.), καθώς και δημιουργία δικτύου ήπιων διαδρομών σε επίπεδο δημοτικής κοινότητας – γειτονιάς.

Ενδεικτικά έργα που χρηματοδοτούνται είναι: Έργα ανάπλασης κατοικημένων περιοχών και δημιουργία θυλάκων χαμηλών ταχυτήτων ή/και χαμηλών εκπομπών ρύπων (low emission zones), έργα δημιουργίας περιοχών με εσωτερικούς δρόμους μόνο για πεζούς και ποδήλατα (superblocks), περιοχών με χαμηλές ταχύτητες ή/και ήπιας κυκλοφορίας, living streets, cycle streets κ.λπ., έργα αναβάθμισης των κοινόχρηστων χώρων για ολόκληρες γειτονιές, δημιουργία δικτύου ήπιων διαδρομών (πεζόδρομοι, οδοί ήπιας κυκλοφορίας, ποδηλατόδρομοι), αξιοποίηση ανενεργών σιδηροδρομικών γραμμών κ.α. Αναπλάσεις δημόσιου χώρου με βιοκλιματικά στοιχεία και έξυπνες εφαρμογές, οι οποίες μπορούν να συμπεριλαμβάνουν δημιουργία δικτύων ήπιων μορφών μετακίνησης (πεζοδρόμων & οδών ήπιας κυκλοφορίας, διαπλατυμένων πεζοδρομίων, πλατειών, ποδηλατικών υποδομών, οριοθέτηση παρόδιας στάθμευσης, συστήματα ελεγχόμενης στάθμευσης κ.λπ.) καθώς και υλοποίηση συνοδών έργων στον υπαίθριο δημόσιο χώρο για την εγκατάσταση σημείων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, εγκατάσταση σταθμών κοινόχρηστων οχημάτων/ποδηλάτων/μικροκινητικότητας, κλπ.

Ενδεικτικά έργα που χρηματοδοτούνται είναι: Έργα ενίσχυσης της βιώσιμης κινητικότητας και της προσβασιμότητας του δημόσιου χώρου, έργα βιοκλιματικού σχεδιασμού υπαίθριων κοινόχρηστων χώρων, αξιοποίηση ανενεργών υφιστάμενων σιδηροδρομικών γραμμών, έργα αναβάθμισης αστικού εξοπλισμού και χρήση «έξυπνων» στοιχείων υπαίθριων κοινόχρηστων χώρων, έργα/Παρεμβάσεις για κατασκευές, smart εφαρμογές και λοιπά στοιχεία ενίσχυσης και βελτίωσης της προσβασιμότητας, έργα για (ανα)κατασκευές και έξυπνες εφαρμογές αναβάθμισης των στάσεων ΜΜΜ της δημοτικής συγκοινωνίας, έργα για την εγκατάσταση συστημάτων παρακολούθησης, μετρήσεων και διαχείρισης της στάθμευσης, της αποκομιδής απορριμμάτων, της ενεργειακής κατανάλωσης, των ομβρίων και του νερού ποτίσματος. Παράλληλα μπορεί να χρηματοδοτηθεί η δημιουργία ψηφιακών πλατφορμών για την εξυπηρέτηση των ήπιων μορφών μετακινήσεων, δημοτικής συγκοινωνίας, τα δίκτυα ανακύκλωσης και διαλογής στην πηγή, τα δίκτυα επανάχρησης αντικειμένων και συσκευών κ.λπ.

Ανάπτυξη αστικού πρασίνου, που μπορούν να συμπεριλαμβάνουν δίκτυα αστικού πρασίνου καθώς και εφαρμογές και δράσεις ανάπτυξης πρασίνου σε δημοτικά και δημόσια κτίρια (στην εν λόγω κατηγορία περιλαμβάνονται και περιοχές περιαστικού πρασίνου εκτός σχεδίου, η ανάπλαση των οποίων κρίνεται αναγκαία για τον ολοκληρωμένο χαρακτήρα του έργου ως συνοδό έργο).

Ενδεικτικά έργα που χρηματοδοτούνται είναι: Δημιουργία και λειτουργία πληροφοριακών συστημάτων μεγάλων μητροπολιτικών πάρκων, έργα ανάπλασης, ανανέωση μεγάλων, μεσαίων και μικρών χώρων πρασίνου, σε συνδυασμό με έξυπνα συστήματα παρακολούθησης και διαχείρισης ενέργειας και φυσικών πόρων, έργα δημιουργίας δικτύου pocket parks, έργα δημιουργίας ψηφιακού χάρτη πράσινων χώρων, «πράσινων» και «μπλε» διαδρομών, και συνδυασμός με app εφαρμογή για την εξυπηρέτηση των πολιτών και των επισκεπτών μιας πόλης και την βελτίωση του city branding – συνέργεια με λοιπές λειτουργούσες app εφαρμογές, έργα δημιουργίας πράσινων οροφών και πράσινων τοίχων σε δημοτικά και δημόσια κτίρια και έργα για αντικατάσταση/εμπλουτισμό της περίφραξης με χαμηλό πράσινο, αντικατάσταση των σκληρών επιστρώσεων στους υπαίθριους χώρους στάθμευσης δημόσιων ή/ και δημοτικών κτιρίων με πράσινο, πράσινες σχολικές αυλές

«Έξυπνα» συστήματα και εφαρμογές, όπως τα έργα εγκατάστασης αισθητήρων και μετρητών για την κατανάλωση και εξοικονόμηση νερού στα κτίρια, έργα εγκατάστασης συστημάτων αξιοποίησης «γκρι» νερού από δημόσια και δημοτικά κτίρια για πότισμα, πλύσιμο οδών, πλύσιμο αυτοκινήτων κ.λπ., έργα δημιουργίας υποδομών συλλογής και επανάχρησης ομβρίων υδάτων και έργα δημιουργίας δημοτικής ψηφιακής Πλατφόρμας διαχείρισης υλικών και αντικειμένων (π.χ. από ανακαινίσεις και κατεδαφίσεις, συσκευές από δεύτερο χέρι).

«Καλές πρακτικές» αναπλάσεων

Στην πρόσκληση περιλαμβάνεται και σειρά αναπλάσεων εμβληματικού χαρακτήρα, οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν δράσεις - «πιλότους» για τους δήμους.

THE HAFEN CITY PROJECT – ΑΜΒΟΥΡΓΟ

Το πρόγραμμα ανάπλασης του Hafen City αποτέλεσε ίσως το μεγαλύτερο πρόγραμμα ανάπτυξης στο εσωτερικό μιας ευρωπαϊκής πόλης, βάσει έκτασης (2,2 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα στην τελική του μορφή) και δημιούργησε «πρότυπο» για την ανάπτυξη μιας πόλης στις παρυφές ενός ποταμού.

Η περιοχή παρέμβασης βρίσκεται στην ελεύθερη λιμενική ζώνη του Αμβούργου στον ποταμό Έλβα, σε μια έκταση που καταλαμβανόταν από παλιές βιομηχανικές αποθήκες κτισμένες την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που με τα χρόνια εγκαταλείφθηκαν. Η ιδιαιτερότητα της ανάπλασης δεν έγκειται μόνο στην έκτασή της, αλλά επίσης στο γεγονός ότι αυτή βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και τα ποιοτικά κριτήρια ανακλούνται στο σωστό συνδυασμό των επιμέρους χρήσεων, στη ζωντάνια των χώρων και στον πρωτοποριακό τρόπο κατασκευής. Χαρακτηριστικό στοιχείο είναι η υψηλής ποιότητας και αισθητικής αρχιτεκτονική των κτιρίων και των ανοικτών υπαίθριων χώρων, καθώς και η πολυεπίπεδη σχέση με το υγρό στοιχείο. Στην περιοχή διατηρήθηκαν μόνο λίγα, εντυπωσιακά κτίρια των περασμένων αιώνων και για την πλειονότητα των κτιρίων έχουν χρησιμοποιηθεί πρωτοποριακός σχεδιασμός και μέθοδοι κατασκευής. Δημιουργούνται καταστρώματα περιπάτου, δρόμοι, πάρκα, και κτίρια παρέχοντας 5.500 κατοικίες για 12.000 κατοίκους και γραφειακούς χώρους δίνοντας εργασία σε 40.000 ανθρώπους, καθώς και πλείστες άλλες χρήσεις.

Με εξαίρεση τα καταστρώματα περιπάτου, όλη η περιοχή (δρόμοι, πάρκα, κτίρια) σηκώθηκε περίπου 8 μέτρα πάνω από το επίπεδο του νερού δημιουργώντας μια νέα, ενιαία τοπογραφία εξασφαλίζοντας παράλληλα πρόσβαση στο νερό δίνοντας έμφαση στην τυπική ατμόσφαιρα λιμανιού. επιτροπή ανάπτυξης της πόλης’ που δημιουργήθηκε ειδικά για αυτό το σκοπό.

ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΑΡΑΛΙΑΚΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ LEITH DOCKS – ΕΔΙΜΒΟΥΡΓΟ

Η περιοχή παρέμβασης καλύπτει έκταση 170 εκταρίων, στην παλιά λιμενική/βιομηχανική ζώνη, με συγκέντρωση πρώην βιομηχανικών και εμπορικών χρήσεων που θα τοποθετηθούν σε άλλα σημεία της πόλης. Το έργο συνδέεται με την μικρότερη σε έκταση ανάπλαση του παραλιακό μέτωπο του Granton επίσης στο Εδιμβούργο.

Η βασική αρχή που χρησιμοποιήθηκε στην ανάπλαση είναι η δυναμική μίξη χρήσεων από λειτουργίες όπως γραφεία, ξενοδοχεία, αναψυχή, εμπόριο, δημόσιος χώρος και κατοίκηση, με στόχο την εδραίωση ενός ενεργού αστικού περιβάλλοντος και της δημιουργίας μια ένωσης ανάμεσα στο παραλιακό μέτωπο και τις υπάρχουσες τριγύρω γειτονιές.

Στο πλαίσιο σχεδιασμού της περιοχής σχεδιάζονται 9 νέα διασυνδεδεμένα, βιώσιμα παραλιακά «χωριά» πάνω σε 144 εκτάρια πρώην βιομηχανικής γης, περιοχή μεγαλύτερη ακόμα και από το κέντρο του Εδιμβούργου. Μεταξύ τους χαράσσονται άξονες/διαδρομές που εξασφαλίζουν την θέα σε σημαντικά τοπόσημα της πόλης συμπεριλαμβανομένου του Κάστρου του Εδιμβούργου, του Calton Hill και του Arthur’s Seat, δημιουργώντας τη δομή για τον σχεδιασμό και συνδέοντας το παραλιακό μέτωπο με το κέντρο της πόλης.

Επιπλέον αυτών, στην περιοχή παρέμβασης υπάρχουν 12 κτίρια, τα οποία έχουν καταγραφεί από το νόμο ως κτίρια που αξίζει να διατηρηθεί η ιστορική σημασία τους, καθώς και 5 αποβάθρες ως αξιολογα αρχιτεκτονικά στοιχεία. Περιλαμβάνεται επίσης ο πύργος του Martello που χρονολογείται από την περίοδο του Ναπολέοντα. Τέλος, η περιοχή του λιμανιού που γειτνιάζει με την θάλασσα, έχει χαρακτηριστεί ως σημείο Ειδικού Επιστημονικού Ενδιαφέροντος και περιοχή Ειδικής Προστασίας και χρήζει ιδιαίτερης περιβαλλοντικής προστασίας.

Το πρόγραμμα ανάπλασης περιλαμβάνει, κατ’ ελάχιστο: νέο δίκτυο τραμ, ποσοστό 30% των κατοικιών θα έχουν 3 ή περισσότερα δωμάτια, για οικογένειες, κατασκευή μιας σειράς κατοικήσιμων γειτονιών που θα παρέχουν μια μείξη κατοικιών ως προς τον τύπο, το μέγεθος, την ιδιοκτησία και τις προσιτές τιμές, νέο γυμνάσιο για 1.000 παιδιά, 3 νέα δημοτικά σχολεία για περισσότερα από 1.300 παιδιά καθώς και νέες τάξεις για τα υπάρχοντα Καθολικά Σχολεία, νέες πισίνες, κέντρα αθλητισμού, γήπεδα και πάρκα για skate, αναβάθμιση του συστήματος μεταφορών, δημιουργία δύο νέων τοπικών εμπορικών κέντρων, δημιουργία μεικτής συνοικίας, με κύρια χρήση την εργασία, λειτουργία χρήσεων αναψυχής και τουρισμού.

ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΗΣ POTSDAMER PLAZT - ΒΕΡΟΛΙΝΟ

H Potsdamer Platz βρίσκεται στο κέντρο του Βερολίνου, σε θέση εφαπτόμενη με το μεγάλο πάρκο της πόλης, το Tiergarten, και σε άμεση σχέση στα δυτικά της με το Kulturforum, ένα από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά κέντρα του Βερολίνου, στα βόρεια με το Reichstag και στα ανατολικά με το διοικητικό κέντρο του Βερολίνου.

Η πλατεία βρίσκεται πολύ κοντά στην Friedrich strasse, τον σημαντικότερο εμπορικό άξονα του Βερολίνου κατά την δεκαετία του ‘20, ο οποίος μετά την πτώση του τείχους επανακτά την αίγλη του. Το 1961, με την ανέγερση κατά μήκους της Potsdamer Platz,του τείχους του Βερολίνου, η πλατεία χάνει ολοκληρωτικά το ρόλο της, καθώς από χώρος συγκέντρωσης και διέλευσης, μετατρέπεται σε ένα σύνορο, ένα αστικό no man’s land, το οποίο στα επόμενα χρόνια ερημώνεται.

Με την πτώση του τοίχους το 1989 η πλατεία αναδεικνύεται σε περιοχή - κλειδί για το Βερολίνο, τόσο σε συμβολικό/πολιτικό επίπεδο όσο και σε σε στρατηγικής σημασίας αστικό σημείο, λόγω της γειτνίασης με το πολιτιστικό, εμπορικό και διοικητικό κέντρο της πόλης. Για την ανάπλαση της ευρύτερης περιοχής της Potsdamer Platz και της Leipziger Platz, διοργανώθηκαν στην σειρά αρκετοι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί. Βασικός στόχος όλων των προτάσεων αποτέλεσε η διατήρηση του προϋπάρχοντα πολεοδομικού ιστού, και του χαρακτήρα του βερολινέζικου αστικού ιστού και η ανασυγκρότηση της αστικής συνέχειας στην καταστραμμένη από τον πόλεμο και απαξιωμένη από το τείχος, κεντρική αυτή περιοχή.

Στην περιοχή ανάπλασης γίνεται χρήση στοών στο ισόγειο για την εξυπηρέτηση εμπορικών χρήσεων και επιλογή υλικών σε γήινες αποχρώσεις. Οι χρήσεις γης απαρτίζονται κατά 50% από χώρους γραφείων, ενώ κατά 30% σχεδιάζονται χρήσεις σχετικές με την διασκέδαση (θέατρα, ξενοδοχεία, σινεμά), χρήσεις εμπορικές και άλλες σχετικές με τη διανομή εμπορευμάτων, ενώ ένα ποσοστό 20% συμπληρώνεται από κατοικίες.

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ SUPERBLOCKS - ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ

Τα Superilles, ή superblocks στην αγγλική γλώσσα, αποτελούν ένα πειραματικό έργο που έχει σχεδιαστεί από το Δημοτικό Συμβούλιο της Βαρκελώνης σε συνεργασία με τον Αστικό Οργανισμό Οικολογίας (Urban Ecology Agency), που έχει ως στόχο την προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας, την εντατική χρήση των δημόσιων χώρων, την προαγωγή της βιοποικιλότητας και της κοινωνικής συνοχής με τη συμμετοχή του κοινού, το μειωμένο οικολογικό αποτύπωμα και, εν γένει, την ενίσχυση της ανθρώπινης διάστασης της πόλης. Οι άνω στόχοι επιτυγχάνονται με την πιλοτική προώθηση ενός νέου τύπου αστικής οργάνωσης σε πέντε μακρο-περιοχές ειδικά επιλεγμένες για το πείραμα. Δημιουργήθηκαν εδαφικές μονάδες μεγέθους 9 οικοδομικών τετραγώνων, με ήπιας κυκλοφορίας εσωτερικούς δρόμους στους οποίους πραγματοποιούνται παρεμβάσεις πολεοδομικού σχεδιασμού και λαμβάνουν χώρα περιβαλλοντικές δραστηριότητες.

Στις εξωτερικές / περιμετρικές διαδρομές επιτρέπεται η κίνηση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ) και των αυτοκινήτων με 50 χλμ./ώρα, ενώ στις εσωτερικές διαδρομές επιτρέπονται, σε κινήσεις βρόγχων, μόνο ιδιωτικά οχήματα με 10 χλμ./ώρα, ώστε να δοθεί προτεραιότητα στους πεζούς και ποδηλάτες. Η ως άνω κυκλοφοριακή διευθέτηση στα superblocks της Βαρκελώνης επιτρέπει τη συνεχή ροή στην περίμετρο τους, ενώ στο εσωτερικό δημιουργήθηκαν οδοί ήπιας κυκλοφορίας. Η πλευρά των superblocks της Βαρκελώνης είναι μεγέθους περίπου 400μ.

ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ VILLETTE – ΠΑΡΙΣΙ

Στο βορειοανατολικό άκρο του 19ου διαμερίσματος του Ile-de-France συναντά κανείς τη Villette χτισμένη σε μια πεδιάδα ανάμεσα στους λόφους του Buttes-Chaumont και την Μονμάρτη. Σε έναν από τους μεγαλύτερους εναπομείναντες κενούς χώρους του Παρισιού, μια έκταση μεγαλύτερη του 1χλμ στη μια πλευρά και 700μ στην άλλη, όπου κατά το παρελθόν βρίσκονταν τα σφαγεία και η αγορά κρεάτων του Παρισιού, σήμερα, ανάμεσα στις στάσεις του μετρό Porte de Pantin και Porte de la Villette, απλώνεται ένα από τα σημαντικότερα πάρκα της πόλης, το Parc de la Villette. Έχοντας προκηρύξει εθνικό διαγωνισμό για τη δημιουργία του Cite des Sciences et de l’ Industrie, η κατασκευή του πάρκου στο σύνολό της ολοκληρώθηκε το 1995. Το Parc de la Villette, εξ’ ορισμού, καλείται ως το πάρκο για τον 21ο αιώνα.

Πρόκειται για ένα project διεθνούς εμβέλειας που είχε σκοπό την εξυγίανση μιας πρώην βιομηχανικής περιοχής, την οικολογική της αναβάθμιση και την απόδοσή της στην κοινωνία του Παρισιού, στη γειτονιά, στον κάτοικο. Καθοριστικός παράγοντας για την ανάδειξη του project και τη δημοτικότητά του αποτέλεσε η απόσταση του πάρκου από το ιστορικό κέντρο του Παρισιού αφού βρίσκεται εντός του Ile-de-France και είναι εύκολα προσβάσιμο με το μετρό. Η απουσία ορίων ως προς τη γύρω περιοχή επιτρέπει την ελεύθερη είσοδο στο χώρο, στις πλευρές που δεν καλύπτονται από υδάτινα κανάλια. Στο πάρκο συνυπάρχουν χωροθετημένες πολιτιστικές, ψυχαγωγικές, αθλητικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, ανοιχτοί χώροι πρασίνου που διαθέτει, καθώς και το Εθνικό Μουσείο Επιστημών και το Εθνικό Κέντρο για σπουδές μουσικής και χορού, ενισχύοντας παράλληλες δράσεις. Το σύστημα των «γραμμών», οι διαδρομές που συνδέουν το πάρκο με την πόλη και τις εσωτερικές δραστηριότητες μεταξύ τους είναι τρεις: ο υδάτινος (το παλιό εμπορικό κανάλι), ο εναέριος (οι σκεπασμένοι, τεμνόμενοι άξονες της ανυψωμένης γέφυρας) και ο επίγειος (το ελικοειδές μονοπάτι που ενώνει τους φιλοσοφικούς κήπους).

ΑΣΤΙΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 3 POCKET PARKS MANHATTAN NEW YORK CITY

Η Ν.Υόρκη είναι μια πόλη στην οποία τα πάρκα έχουν σημαίνοντα ρόλο στην ζωή των κατοίκων – και βεβαίως το πιο γνωστό είναι το Central Park στο οποίο υπολογίζεται ότι οι επισκέπτες φτάνουν τα 25 εκατομμύρια τον χρόνο.

Ταυτόχρονα με την δημόσια διαχείριση των κατά κανόνα μεγάλων πάρκων, αναπτύχθηκαν και τα Pocket parks, τα οποία στην πλειοψηφία τους έχουν πλέον πάρει τα ονόματά τους από τις εταιρείες που δημιουργήθηκαν γι αυτόν τον σκοπό. Στην κατευθυνση αυτή υπήρξαν δύο ενδιαφέροντα προγράμματα: Το πρόγραμμα Adopt – A – Park με κίνητρα σε μεμονωμένα άτομα, ομάδες, εταιρείες, επαγγελματίες κ.ο.κ. να έχουν ενεργό συμμετοχή στην δημιουργία πράσινων χώρων. Μέσω αυτού δίνεται η δυνατότητα σε ενεργούς πολίτες και μέλη να αναλάβουν συγκεκριμένη δράση, όπως π.χ. την επέμβαση στην πλακόστρωση σε υπαίθριο Κ.Χ., την μετατροπή μιας νησίδας στον οδικό χώρο ή μιας συμβολής οδών σε μικρό χώρο πρασίνου, έως και την ανακαίνιση μιας παιδικής χαράς.

Το δεύτερο πρόγραμμα ήταν το Urban Park Rangers, το οποίο ξεκίνησε το 1979, και έκτοτε βοήθησε τους Νεοϋορκέζους και τους επισκέπτες όλων των ηλικιών να ανακαλύψουν και να εξερευνήσουν τον φυσικό κόσμο της Νέας Υόρκης μέσω της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, της υπαίθριας αναψυχής, της διαχείρισης της άγριας ζωής και της ενεργού εθελοντικής συντήρησης.

Το Samuel Paley Park είναι ένα ιδιωτικό πάρκο ανοιχτό στο κοινό, που σχεδιάστηκε από τον R.Zion και χρηματοδοτήθηκε από το ίδρυμα W. Paley. Δημιουργήθηκε το 1967 και έχει έκταση 390τ.μ. Ιδιωτικό και ανοιχτό στο κοινό είναι και το Green Acre Park που ολοκληρώθηκε το 1971 από το Greenacre Foundation και επαναχρηματοδοτήθηκε πριν από μερικά χρόνια από την Mrs Jean Mause. Βρίσκεται σε κοντινή απόσταση μερικών οικοδομικών τετραγώνων από το Paley Park και έχει έκταση περίπου 1,5 στρ.

Το Bryant Park είναι ένα δημόσιο πάρκο που τελεί υπό ιδιωτική διαχείριση και το οποίο δημιουργήθηκε μέσω της ανάπλασης της πλατείας Reservoirτο 1884. Βρίσκεται στην περιοχή Midtown του Manhattan, ανάμεσα από την 5η και την 6η λεωφόρο και μεταξύ της 40ης και 42ης οδού. Έχει σημαντικό μέγεθος, λίγο παραπάνω από 9,5 στρ. Επίσημα το πάρκο με την σημερινή μορφή του αποδόθηκε το κοινό το 1992 και το 2010 συμπεριλήφθηκε στους 10 καλύτερους τόπους των ΗΠΑ.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ “POCKET PARK SCHEME” ΤΗΣ ΚΟΜΗΤΕΙΑΣ NORTHAMPTONSHIRE ΑΓΓΛΙΑ

Το πρόγραμμα του Northamptonshire είναι το παλιότερο πρόγραμμα pocket parks της Αγγλίας το οποίο αρχικά λειτούργησε μέσω της τοπικής κοινότητας την δεκαετία 1980-1990, μετά από την εφαρμογή της ομώνυμης ιδέας (Pocket Park Scheme) του A.Teulon. Στο διάστημα αυτό δημιουργήθηκαν 18 pocket parks όλα με δράση εθελοντών. Μέχρι σήμερα έχουν δημιουργηθέι πάνω από 80 pocket parks μεγέθους που κυμαίνεται από 0,4 έως 34 εκτάρια.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Small Public Urban Green Spaces (SPUGS) - ΚΟΠΕΓΧΑΓΗ

Η πόλη της Κοπεγχάγης, ως μέρος ενός μεγαλύτερου οράματος για να γίνει η πιο πράσινη πρωτεύουσα στον κόσμο, εφάρμοσε 14 επιπλέον pocket parks που δημιουργήθηκαν έως το 2015.

Τα κριτήρια της πόλης για την δημιουργία τους καθορίζουν ότι ένα pocket park δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 5.000τ.μ., πρέπει να έχει τουλάχιστον ένα είδος βλάστησης, άμεση δημόσια πρόσβαση και διακριτά όρια που το χωρίζουν από τον περιβάλλοντα δημόσιο χώρο.

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ – ΠΑΡΙΣΙ

Πάνω από 40.000 άτομα συμμετείχαν στο στάδιο της ψηφοφορίας του πρώτου συμμετοχικού προϋπολογισμού της πόλης του Παρισιού. Οι κάτοικοι του Παρισιού συμμετείχαν στο πρόγραμμα συμμετοχικού σχεδιασμού και η ιδέα “Des Jardins sur les Murs» («Πράσινοι τοίχοι») βρέθηκε στην κορυφή κατά τη ψηφοφορία των πολιτών με 21.319 ψήφους.

Έτσι αποφασίστηκε να κατασκευαστούν 41 κάθετοι «πράσινοι τοίχοι» σε όλα τα δημοτικά διαμερίσματα της πόλης. Εν συνεχεία, σε στενή συνεργασία με τους δημάρχους των 20 διαμερισμάτων του Παρισιού, εντοπίστηκαν 41 κατάλληλοι τοίχοι, 27 από τρία ιδρύματα, ενώ 9 από τους 41 ανήκουν σε ιδιόκτητα κτίρια. Εκτός από τους πράσινους τοίχους, το πρόγραμμα συμπεριλαμβάνει: 1.000.000 τ.μ. από φυτεμένα δώματα και πράσινους τοίχους, το 1/3 των οποίων χρησιμοποιούνται για την παραγωγή φρούτων και λαχανικών, 300.000 τ.μ νέων χώρων πρασίνου στη πόλη, 20.000 περισσότερα δέντρα στο Παρίσι, 200 έργα πρασίνου που θα επιλεγούν από τους κατοίκους και πειραματική εφαρμογή πρότυπων δεντροφυτεύσεων σε δυο επιλεγμένους δρόμους.

SMART ΑΣΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ CITIES NET – ΚΑΡΔΙΤΣΑ

Ενσωματώνοντας την αναπτυξιακή στρατηγική του φορέα CitiesNet, ο Δήμος Καρδίτσας έχει υλοποιήσει μία σειρά έργων υποδομών, στοχεύοντας στον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση των υφιστάμενων δομών. Η εγκατάσταση των απαραίτητων υποδομών όπως ευρυζωνικό δίκτυο οπτικών ινών και η δημιουργία Ασύρματου Δικτύου Ελεύθερης Πρόσβασης, αποτέλεσαν τα βασικά εργαλεία για τη στήριξη των έξυπνων εφαρμογών. Στον τομέα της διακυβέρνησης ο Δήμος έχει δημιουργήσει την εφαρμογή «myKarditsaApp» μέσα από την οποία δύναται ο κάθε πολίτης να αποστείλει άμεσα τα αιτήματά του στο διαδικτυακό σύστημα. Επίσης μέσα από την ιστοσελίδα του Δήμου κάποιος χρήστης μπορεί να περιηγηθεί ψηφιακά στον επίσημο χάρτη της πόλης (City Guide) μέσω της χρήσης Γεωγραφικού Πληροφοριακού Συστήματος (GIS).

Στηρίζοντας τη βιώσιμη κινητικότητα, η πόλη έχει προάγει ως ανθρώπινο δικαίωμα τη χρήση του ποδηλάτου, προσφέροντας στους πολίτες τη δυνατότητα να μετακινηθούν άμεσα και απρόσκοπτα μέσω της ενοικίασης δημόσιων ποδηλάτων. Το σύστημα το οποίο επελέγη για την οργάνωση του εγχειρήματος, ονομάζεται easy bike και λειτουργεί υπό την αρχή της ηλεκτρονικής ενοικίασης. Το λογισμικό το οποίο διαχειρίζεται τη διαδικασία επιτρέπει την αλληλεπίδραση με το χρήστη μέσω του κινητού του ή στους σταθμούς, ενημερώνοντάς τον για τη λειτουργία, τη χρήση, τη χρέωση και τις προϋποθέσεις. Αυτό επιτυγχάνεται παρακολουθώντας τη λειτουργία του συστήματος μέσω διαδικτύου και ενσωματωμένου συστήματος Gps στα ποδήλατα.

Μέχρι σήμερα έχουν εγκατασταθεί έξι σταθμοί ποδηλάτων εξυπηρετώντας με 60 ποδήλατα τους κατοίκους της Καρδίτσας. Η ενίσχυση της χρήσης του ποδηλάτου καθώς και η βελτίωση της υγείας των πολιτών, υλοποιείται μέσα από την προώθηση της εφαρμογής στο κινητό ‘Bikeyourcity’. Με τη λειτουργία της εφαρμογής καταγράφονται τα χιλιόμετρα που έχει διανύσει κάποιος, υποβοηθώντας τους κατοίκους να βελτιώνουν την υγεία τους μέσα από τη χρήση του ποδηλάτου.