Η επόμενη μέρα των Ουκρανών προσφύγων στην Ελλάδα: Από τις φλόγες του πολέμου, στον αγώνα για στέγη και έκδοση ΑΦΜ

Διακόσιοι με 250 Ουκρανοί πρόσφυγες καταφτάνουν καθημερινά από τις φλόγες του πολέμου στον Προμαχώνα μέσω Ρουμανίας και Βουλγαρίας είτε με λεωφορεία, είτε σχηματίζοντας μικρά κομβόι αυτοκινήτων. Μέχρι στιγμής έχουν περάσει τα σύνορα 9.500 Ουκρανοί σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου. Οι περισσότεροι προτιμούν να μείνουν στους 25.000 Ουκρανούς συγγενείς τους που μένουν μόνιμα στη χώρα μας, ενώ λιγότεροι επιλέγουν να νοικιάσουν τα σπίτια που παραθερίζουν τα καλοκαίρια ή να μείνουν προσωρινά σε ξενοδοχεία με την ελπίδα ότι θα τελειώσει σύντομα ο πόλεμος και θα επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Όσοι δεν έχουν εξασφαλίσει διαμονή κατευθύνονται σε δομές προσφύγων που βρίσκονται κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα.

Σε σταθμό υποδοχής προσφύγων έχουν μετατραπεί τα γραφεία του ΕΟΤ στον Προμαχώνα

Στον Προμαχώνα το γραφείο του ΕΟΤ έχει μετατραπεί σε τμήμα υποδοχής των Ουκρανών προσφύγων από 40 υπαλλήλους του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου οι οποίοι βρίσκονται εκεί ανά βάρδιες όλο το 24ωρο από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε το προσφυγικό κύμα. Οι γραφειοκρατικοί έλεγχοι είναι ελαστικοί, προσπαθώντας οι ελληνικές αρχές να μειώσουν τις ουρές στα σύνορα αλλά και να απαλύνουν την αγανάκτηση και ταλαιπωρία των ανθρώπων που είναι ζωγραφισμένη στα πρόσωπά τους.

«Είναι πρόσφυγες ταλαιπωρημένοι απ' όλη την κατάσταση. Έχουν άγχος, αγωνία και έρχονται με σκοπό να γυρίσουν γρήγορα σπίτια τους. Δεν μιλούν και πολύ, και αποφεύγουν να συζητήσουν την κατάσταση» παρατηρεί ο Γιώργος Τομπουλίδης Προϊστάμενος του ελληνικού οργανισμού Τουρισμού και υπόλογος στα θέματα λειτουργίας του συνοριακού σταθμού Προμαχώνα στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης. «Οι άνθρωποι είναι σε σοκ. Οι άνδρες τους σφάζονται, σκοτώνονται στην Ουκρανία. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να επιστρέψουν στη χώρα τους» λέει από την πλευρά του στο ethnos.gr ο Μάνος Λογοθέτης, Γενικός Γραμματέας Υποδοχής Αιτούντων Άσυλο στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου.

Κάθε έλεγχος λεωφορείου Ουκρανών διαρκεί περίπου δύο ώρες. Όσα μικρά παιδιά, γυναίκες και ηλικιωμένοι στερούνται ταξιδιωτικών εγγράφων οδηγούνται απευθείας στο γραφείο που έχει στηθεί στα σύνορα για τον πρόξενο της Ουκρανίας που έχει έρθει από τη Θεσσαλονίκη για το σκοπό αυτό. Ο Ουκρανός πρόξενος μαζί με την Αστυνομία μεριμνούν για να δοθούν άμεσα τα απαραίτητα έγγραφα για να μπουν στην Ελλάδα οι πρόσφυγες.

Πρώτο καλωσόρισμα με πορτοκαλάδες και σάντουιτς-Έφτιαξαν παιδική χαρά για τα προσφυγόπουλα

Μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες έκδοσης διαβατηρίων σε ειδικό περίπτερο που έχει στήσει η ελληνική πλευρά προσφέρονται στους Ουκρανούς πρόσφυγες καφές, τσάι, φρούτα, πορτοκαλάδες, σάντουιτς και αναψυκτικά για ένα πρώτο καλωσόρισμα όπως αναφέρει ο κ. Λογοθέτης. Λίγα μέτρα παρακάτω και εντός του τελωνείου οι Αρχές δημιούργησαν σε έναν χώρο 250 τ.μ. μια πρώτη μορφή φιλοξενίας, στήνοντας παιδότοπο για τα προσφυγόπουλα αλλά και ειδικούς χώρους για να ξαποστάσουν οι Ουκρανοί. Ειδική λωρίδα για αυτοκίνητα και λεωφορεία, η οποία όμως προς το παρόν δεν έχει ενεργοποιηθεί, έχει ήδη φτιαχτεί προκειμένου να συνεχιστεί η ομαλή και χωρίς προβλήματα διέλευση οχημάτων από το συνοριακό σταθμό του Προμαχώνα ακόμη και σε περίπτωση που αυξηθούν οι προσφυγικές ροές.

Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα Υποδοχής Αιτούντων Άσυλο το πρώτο κομμάτι που έπρεπε να διασφαλιστεί σε συνεργασία με την Αστυνομία ως σύνορο Σένγκεν στον Προμαχώνα «ήταν να έχουμε διαδικασίες, αλλά να μην εξαντλούμε την αυστηρότητα των διαδικασιών σε γυναίκες και παιδιά που έρχονται από την Ουκρανία. Οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν όλοι διαβατήρια όπως οι ηλικιωμένοι, ενώ ειδικά τα παιδιά 4-5 ετών δεν έχουν προλάβει να εκδώσουν στη χώρα τους. Συνεργαστήκαμε πάρα πολύ με την Αστυνομία η οποία είχε την ευαισθησία να ‘τρέξουμε’ την διαδικασία και να μην δημιουργηθούν ουρές. Δεν θέλαμε τα σύνορα της χώρας και ειδικά ο Προμαχώνας να γίνει ένα απέραντο τσαντίρι και να δούμε εικόνες όπως στην Μόρια. Το κράτος έπρεπε να είναι εδώ και είναι εδώ οργανωμένα. Και μην ξεχνάτε ότι από τον Προμαχώνα περιμένουμε και την είσοδο των τουριστών στην επόμενη φάση».

Οι προορισμοί των Ουκρανών προσφύγων στην Ελλάδα

Μετά την ολοκλήρωση των ελέγχων και των απαραίτητων διαδικασιών το 90% κατευθύνεται στη νότια Ελλάδα, κυρίως στην Αθήνα, σε νησιά και λιγότεροι στη Βόρεια Ελλάδα (Θεσσαλονίκη, Κατερίνη, Πλαταμώνας, Χαλκιδική). «Η πλειοψηφία ξέρει που θα πάει μετά τα σύνορα. Έχουν συγγενείς και φίλους για να τους φιλοξενήσουν, ενώ κάποιοι άλλοι προτιμούν να μείνουν στα σπίτια που παραθερίζουν κάθε καλοκαίρι» είπε ο κ. Τομπουλίδης. Το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου αναμένεται να δραστηριοποιηθεί το επόμενο διάστημα και σε Πάτρα, Κρήτη και Ηράκλειο λαμβάνοντας υπόψιν και το μεγάλο αριθμό αδειών παραμονής Ουκρανών σε αυτές τις περιοχές.

Δεν λείπουν και αυτοί που προτιμούν να νοικιάσουν κάποιο δωμάτιο ξενοδοχείου ή προσωρινά ακόμη και σπίτι μέσω Airbnb. Όσοι δεν πρωοθούνται άμεσα στη ενδοχώρα, κατευθύνονται προσωρινά στη δομή υποδοχής προσφύγων στο «Κλειδί» Σερρών το οποίο απέχει μόλις 4 χλμ. από τον Προμαχώνα.

4.500 ανοιχτές θέσεις σε δομές προσφύγων για όσους Ουκρανούς δεν φιλοξενούνται σε σπίτια

Αλλά και όσοι φτάνουν αργά το βράδυ στα σύνορα και χρειάζονται να ξεκουραστούν ή τους αφήνουν τα ταξί στα βουλγαρικά σύνορα και μετά περπατούν με τα πόδια μέχρι τα ελληνικά, μεταφέρονται στη δομή που είναι στο Κλειδί για να ξεκουραστούν μία, δύο μέρες. Η ελληνική πολιτεία φροντίζει για τη μόνιμη διαμονή όσων Ουκρανών δεν έχουν βρει κάποιο κατάλυμα για να μείνουν το επόμενο διάστημα.

Η διαχείριση των προσφυγικών ροών είναι προς το παρόν διαχειρίσιμη δεδομένης και της συγκυρίας ότι αυτή την περίοδο δεν υπάρχουν πιέσεις από τα νησιά. Όσοι πρόσφυγες και μετανάστες φτάνουν στα νησιά φιλοξενούνται εκεί με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλές άδειες θέσεις στην ενδοχώρα. Συνολικά το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου διαθέτει αυτή τη στιγμή 4.500 θέσεις σε δομές και αυτές μπορούν να επεκταθούν δυνητικά αν χρειαστούν σε 15.000. Από αυτές, οι 4.000 είναι σε δομές στη Βόρεια Ελλάδα, όπως στην Νέα Καβάλα στο Κιλκίς που έχει 1.500 θέσεις. «Περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει. Υπάρχει το καλό σενάριο να γυρίσουν στα σπίτια τους. Υπάρχει, όμως, και το κακό σενάριο να χάσουν τον πόλεμο και να ρθουν και οι άντρες τους στην Ελλάδα για μια πιο μόνιμη εγκατάσταση. Ετοιμαζόμαστε και για τα δύο σενάρια» πρόσθεσε ο κ. Λογοθέτης.

Συνολικά η χώρα διαθέτει 28 ανοιχτές δομές με χωρητικότητα 26.000 θέσεις. Ακόμη 15.000 θέσεις υπάρχουν στα νησιά και στον Έβρο ενώ προς διάθεση είναι και 17.000 διαμερίσματα. Η συνολική δυναμικότητα της χώρας είναι 60.000 θέσεις προσφύγων και σήμερα σε αυτές φιλοξενούνται 28.452.

Διεθνή προστασία μέχρι 2,5 χρόνια έχουν όσοι Ουκρανοί φτάνουν στην Ελλάδα-Τι περιλαμβάνει το πλήρες πακέτο για τους πρόσφυγες

Οι Ουκρανοί πρόσφυγες που φτάνουν στην Ελλάδα θα αποκτήσουν διεθνές καθεστώς επικουρικής προστασίας για ένα χρόνο με δυνατότητα παράτασης ακόμη ενάμιση χρόνου. «Άρα έχουν μπροστά τους 2,5 χρόνια αν τα πράγματα πάνε στραβά. Αυτό τους εξασφαλίζει σίτιση, στέγαση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ΑΦΜ, ΑΜΚΑ, άνοιγμα λογαριασμού για πρόσβαση στην εργασία. Από τη στιγμή που θα ζητήσουν την υποστήριξη του ελληνικού κράτους θα πάρουν το πλήρες πακέτο που περιλαμβάνει όλα τα παραπάνω. Εμφανίστηκαν, ωστόσο, κάποιοι που μένουν σε φιλικά σπίτια αλλά δεν θέλουν να τους επιβαρύνουν με την σίτιση. Δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα. Ή δηλώνεις ότι ‘δεν έχω δυνατότητα να συντηρήσω τον εαυτό μου και την οικογένειά μου και αναλαμβάνει το κράτος την υποστήριξή σου, λαμβάνοντας το πλήρες πακέτο. Ή αν προτιμάς να μείνεις σε σπίτι που πληρώνεις ενοίκιο ή στο σπίτι που σε φιλοξενούν δεν μπορείς να πάρεις το υπόλοιπο πακέτο πέρα από την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, αποκτώντας ΑΜΚΑ» διευκρινίζει ο κ, Λογοθέτης.

Έρχονται υπουργικές αποφάσεις για τους Ουκρανούς 

Την ίδια ώρα η ελληνική πολιτεία έχει ανοίξει τρεις τηλεφωνικές γραμμές. Η πρώτη γραμμή δέχεται τις δωρεές και προσφορές για όσους ταξιδεύουν στην Ελλάδα, η δεύτερη αφορά όσες δωρεές και προσφορές πηγαίνουν στην Ουκρανία ενώ λειτουργεί και μια τρίτη απευθείας γραμμή όπου δέχεται ερωτήματα και απορίες Ουκρανών που έφτασαν στην χώρα μας. Μεταξύ των αποριών είναι για πόσο χρονικό διάστημα μπορούν να κυκλοφορήσουν τα ΙΧ τους με ξένες πινακίδες στη χώρα, αν τα κατοικίδιά τους είναι χωρίς εμβόλια τι να κάνουν κ.α.. «Αυτά και πολλά άλλα θα διευθετηθούν με υπουργικές αποφάσεις. Έχουμε ενενήντα μέρες μπροστά μας για να τα λύσουμε» είπε ο κ. Λογοθέτης.

Ανοίγει η πλατφόρμα προ-καταγραφής των Ουκρανών: Πότε και πως θα βγάλουν ΑΜΚΑ, ΑΦΜ και προσωρινή ταυτότητα

Στο μεταξύ στις 28 Μαρτίου θα ενεργοποιηθεί η πλατφόρμα προ-καταγραφής και ο καθένας από το κινητό του θα μπορεί να ενεργοποιεί τα στοιχεία του. Στις 4 Απριλίου στους δικαιούχους θα έρθει μήνυμα για να προσέλθουν σε συγκεκριμένη ημερομηνία σε σημεία καταγραφής κοντά στον τόπο κατοικίας που έχουν δηλώσει για να πάρουν ΑΜΚΑ, ΑΦΜ, βίζα και προσωρινή ταυτότητα.

Δεν κάνουμε διαχωρισμό βάσει θρησκείας και χρώματος

Απαντώντας στην κριτική που δέχεται η ελληνική πολιτεία ότι κάνει ξεχωριστές δομές για τους Ουκρανούς και τους επιφυλάσσει διαφορετικό καθεστώς λόγω θρησκείας και χρώματος ο κ. Λογοθέτης ξεκαθαρίζει ότι είναι διαφορετικό το καθεστώς γιατί οι άνθρωποι αυτοί έχουν ενεργό ταυτοποητικό ταξιδιωτικό έγγραφο. «Δεν πηγαίνουν σε ένα νησί και σου λένε ήρθα αλλά δεν έχω κανένα νομιμοποιητικό έγγραφο. Φτάνουν με διαβατήριο. Άρα μας γλιτώνουν από μια πολύ επίπονη διαδικασία που λέγεται καταγραφή και ταυτοποίηση».  

Υπενθυμίζει, παράλληλα, ότι αυτοί οι άνθρωποι μέχρι σήμερα- πριν το πόλεμο-μόνο με το διαβατήριο έμπαιναν νομίμως ως τουρίστες στη χώρα μας για 90 μέρες χωρίς καμία άλλη διαδικασία. Παράλληλα, τονίζει ότι οι Ουκρανοί έχουν πόλεμο με έναν τρίτο παίκτη, αντιμετωπίζοντας την εισβολή της Ρωσίας σε αντίθεση με τους Αφγανούς και τους Σύριους που είχαν εμφύλιο πόλεμο. Από την άλλη, όπως λέει ο κ. Λογοθέτης, «τοποθετούμε ξεχωριστά τους Ουκρανούς γιατί είναι μειοψηφία, πρόκειται κυρίως για γυναίκες και παιδιά και άρα ποιο ευάλωτες ομάδες. Καταλαβαίνεται τι σημαίνει να βάλεις λόγου χάριν 20 ξανθιές γυναίκες με Άραβες». Υπενθυμίζει ότι κάτι αντίστοιχο έγινε και με την πληθυσμιακή ομάδα των Γιαζίντι οι οποίοι απομονώθηκαν στις Σέρρες για να προστατευθούν από αντίπαλες εθνοτικές ομάδες.

Σχολεία για παιδιά Ουκρανών σε 30 δομές

Έτοιμο να υποδεχτεί παιδιά Ουκρανών είναι και το δίκτυο σχολείων με ειδικές τάξεις υποδοχής που έχει δημιουργηθεί στη χώρα τα προηγούμενα χρόνια. Συνολικά λειτουργούν 30 ειδικές τάξεις υποδοχής που τα μαθήματα δεν γίνονται στα ελληνικά και αφορούν παιδιά που δεν μιλούν την ελληνική γλώσσα. Σύμφωνα με την νομοθεσία θα πρέπει να ενταχθούν στις κατά τόπους σχολικές μονάδες εντός έξι μηνών από την άφιξή τους στη χώρα. Ωστόσο, όπως λέει ο κ. Λογοθέτης, ελάχιστοι είναι αυτοί που έχουν δείξει κάποιο ενδιαφέρον για να πάνε τα παιδιά τους στο σχολείο. «Δεν είναι στις προτεραιότητές τους. Οι περισσότεροι περιμένουν να τελειώσει ο πόλεμος και να επιστρέψουν στη χώρα τους». 

Αβαρλής: «Σπάνε» τα τηλέφωνα στο δήμο Θεσσαλονίκης

Πάνω από 20 τηλέφωνα καθημερινά δέχονται οι υπηρεσίες του δήμου Θεσσαλονίκης από συγγενείς και φίλους Ουκρανών, ρωτώντας για το που μπορούν να φιλοξενηθούν οι πρόσφυγες πολέμου. «Κάποιοι που τους φιλοξενούν, βλέπουν μεγάλη παράταση της διαμονής τους και μας μεταφέρουν ότι δεν μπορούν να τους διατηρήσουν επί μακρόν. Και ψάχνουν εναλλακτικές λύσεις» δήλωσε ethnos.gr o Γιώργος Αβαρλής αντιδήμαρχος Επιχειρησιακού Σχεδιασμού, Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης & Μεταναστευτικής Πολιτικής. 

Ο δήμος Θεσσαλονίκης αν και έχει 150 κενές θέσεις σε διαμερίσματα μέσω του προγράμματος ESTIA δεν μπορεί προς το παρόν να τα διαθέσει σε Ουκρανούς πρόσφυγες. Όπως εξηγεί ο κ. Αβαρλής το πρόγραμμα ESTIA δίνει μέχρι στιγμής το δικαίωμα φιλοξενίας μόνο σε όσους αιτούνται άσυλο. Οι Ουκρανοί, όμως, έχουν πάρει διεθνή προστασία για ένα χρόνο από την ΕΕ. Η διεθνής προστασία δεν καλύπτει την κατοικία. Αντίθετα, καλύπτει την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, την εργασία και την εκπαίδευση ων προσφύγων.  Με την επιστολή που έστειλε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας στον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου Νότη Μηταράκη ζητά να ανοίξει η πλατφόρμα όπου συμπληρώνονται οι αιτήσεις για τους ωφελούμενους του προγράμματος ESTIA και για τους Ουκρανούς πρόσφυγες. 

Όπως είπε ο κ. Λογοθέτης το επόμενο διάστημα αναμένεται να αναπτυχθεί και το σύστημα με τα διαμερίσματα. «Υπάρχουν αρκετές προσφορές διαμερισμάτων για φιλοξενία Ουκρανών. Είμαστε ευγνώμονες. Θα τις χρησιμοποιήσουμε όταν εξασφαλίσουμε και τους πόρους για την συντήρηση (λογαριασμούς κοινής ωφέλειας) των διαμερισμάτων».