Μα τι είναι τέλος πάντων αυτά τα Βιομηχανικά διδακτορικά;

«Βιομηχανικά διδακτορικά; Μα αν αποφασίσεις ότι χρηματοδοτείς κυρίως ότι ζητάει η αγορά ουσιαστικά αποκλείεις το μέλλον…Εάν σκεφτόμαστε έτσι τον 19ο αιώνα δεν θα είχε εφευρεθεί ποτέ ο ηλεκτρισμός. Θα είχαμε όμως εξαιρετικής ποιότητας κεριά και λαμπάδες… Γιατί αυτό ήταν το προϊόν που, την περίοδο εκείνη, ζητούσε ο κόσμος και οι επιχειρήσεις. Ο επιστήμονας όμως πρέπει να έχει μπροστά του τον καθαρό, ελεύθερο ουρανό…»

Η τροπολογία που ψηφίστηκε τις προηγούμενες μέρες για τα "βιομηχανικά διδακτορικά" δεν αποτελεί παρά ένα ακόμη επεισόδιο στο σίριαλ εμπορευματοποίηση της Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης.

Όπως εύστοχα επισημαίνει η Δημοκρατική Πανεπιστημονική Κίνηση (ΔΗΠΑΚ - ΑΕΙ) η ρύθμιση για τα "βιομηχανικά διδακτορικά", κοντολογίς η κατά παραγγελία έρευνα από μια ιδιωτική επιχείρηση που ήδη υπάρχει και η κυβέρνηση δίνει τώρα και θεσμική κάλυψη, θεσμοθετεί την απελευθέρωση της έρευνας από ακαδημαϊκά κριτήρια και απαιτήσεις.

Προβλέπει ότι τα επιστημονικά ερωτήματα της έρευνας η μεθοδολογία το χρονοδιάγραμμα η αξιολόγηση και διάδοση των αποτελεσμάτων τα πνευματικά δικαιώματα που απορρέουν από αυτά οι όροι εργασίας και αμοιβής των φοιτητών αλλά και οι αμοιβές των καθηγητών θα είναι αποτέλεσμα ατομικής διαπραγμάτευσης μεταξύ τριών ισότιμων μερών Καθηγητή-φοιτητή- επιχείρησης.

Οι δε συσχετισμοί της θα αποτυπώνονται σε μια τριμερή συμφωνία που θα επικυρώνεται από ένα επιχειρηματικό πανεπιστήμιο που διψά για έσοδα.

Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του ξεπουλήματος και της απαξίωσης των διδακτορικών σπουδών αρκεί να σημειώσουμε ότι προβλέπεται ακόμα και εκπροσώπηση της επιχείρησης στην τριμελή επιτροπή με μόνο προσόν την κατοχή διδακτορικού τίτλου σπουδών του εκπροσώπου της

Συγκεκριμένα, προβλέπεται:

«η συνεργαζόμενη επιχείρηση ή βιομηχανία υποδεικνύει έναν (1) εκπρόσωπό της με εμπειρία και γνώση σχετική με το αντικείμενο της διδακτορικής διατριβής, που έχει ως καθήκοντα την καθοδήγηση του υποψήφιου διδάκτορα. Ο εκπρόσωπος της επιχείρησης ή της βιομηχανίας δύναται να συμμετέχει ως μέλος στην τριμελή συμβουλευτική επιτροπή, εφόσον είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος, κατόπιν σύμφωνης γνώμης Συνέλευσης του τμήματος κατά παρέκκλιση των άρθρων 38 και 41 του ν. 4485/2017».

Είναι εξαιρετικά επικίνδυνο και δυσοίωνο το γεγονός ότι ενώ η τροπολογία αναφέρεται με αρκετή λεπτομέρεια στα δικαιώματα των επιχειρήσεων δεν προβλέπει κάποιο δικαίωμα για τα άλλα δύο μέρη της συμφωνίας: τον φοιτητή και τον καθηγητή.

Ο θεσμός των βιομηχανικών διδακτορικών

Ο θεσμός των βιομηχανικών διδακτορικών ανήκει στο πλαίσιο επιδότησης του ιδιωτικού τομέα για να πράξει αυτό που θα έπρεπε ούτως ή άλλως να κάνει στην προσπάθεια να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά του.

Σύμφωνα με τον υφιστάμενο σχεδιασμό, τα βιομηχανικά διδακτορικά στοχεύουν στην εξεύρεση μιας επιστημονικά τεκμηριωμένης λύσης σε συγκεκριμένο τεχνικό πρόβλημα μιας επιχείρησης που είναι, κατά κανόνα, και ο παραγγελιοδόχος της έρευνας.

Η πρακτική αυτή θα οδηγήσει στην υποβάθμιση του εγχώριου ερευνητικού και ακαδημαϊκού οικοσυστήματος και, ενάντια στις σύγχρονες ανάγκες της χώρας, θα αποτελέσει εμπόδιο για την ανάπτυξη ενός νέου παραγωγικού προτύπου που οφείλει να βασίζεται στην οικονομία και στην κοινωνία της γνώσης

Όπως εύστοχα επισημαίνει ο διδάκτωρ Φυσικής Γιώργος Χουρδάκης:

• Αλλοιώνει τον χαρακτήρα της έρευνας. Η εκπόνηση ενός διδακτορικού στοχεύει στην παραγωγή νέας πρωτότυπης γνώσης για την προαγωγή της επιστήμης, στο πλαίσιο ελεύθερης (βασικής) έρευνας και όχι στην επίλυση ενός τεχνικού προβλήματος με διεξαγωγή βιομηχανικής έρευνας ή πειραματικής ανάπτυξης. Υπάρχουν άλλα πιο πρόσφορα εργαλεία για τα δύο τελευταία είδη.
• Ακυρώνει το πλεονέκτημα και τη δυναμική της έρευνας να παράγει αποτελέσματα σε τομείς συχνά διαφορετικούς από την αρχική της κατεύθυνση. Ολα τα σημαντικά επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα της σύγχρονης εποχής, σε επιστημονικές περιοχές όπως η Βιοτεχνολογία, η Νανοτεχνολογία και η Πληροφορική, προέρχονται ή στηρίχτηκαν από ερευνητικές δραστηριότητες σε τομείς όπως τα Αφηρημένα Μαθηματικά και η Θεωρητική Φυσική που δεν είχαν αρχικά προφανή σχέση με την τελική εφαρμογή και φυσικά καμία προοπτική εμπορικής εκμετάλλευσης.
• Εμποδίζει την ελεύθερη διακίνηση της γνώσης. Στο πλαίσιο των βιομηχανικών διδακτορικών, τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας ανήκουν σε όλους τους εμπλεκομένους και ορίζονται με ιδιωτικό συμφωνητικό. Η κατοχύρωση πατεντών, η βιομηχανική ιδιοκτησία και το εμπορικό απόρρητο θα δυσχεράνουν την απρόσκοπτη διάχυση της γνώσης, τις δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά και τις ανακοινώσεις σε συνέδρια.
• Διαμορφώνει επιστήμονες που δεν μαθαίνουν να σκέπτονται ελεύθερα, «out of the box», αλλά κοντόφθαλμα, με περιορισμένο οπτικό πεδίο. Ομως αυτός ακριβώς ο ρηξικέλευθος τρόπος σκέψης είναι το προσόν που αναζητούν όλες οι καινοτόμες εταιρείες σε παγκόσμιο επίπεδο στα νέα ταλέντα που προσλαμβάνουν.
• Σε χώρες όπως η Ελλάδα, οι οποίες και λόγω μεγέθους δεν συμμετέχουν αποφασιστικά στη διαμόρφωση των διεθνών αποφάσεων για την κατεύθυνση της έρευνας, είναι άστοχος και επικίνδυνος ο εγκλωβισμός του επιστημονικού δυναμικού στις εκάστοτε ανάγκες της αγοράς. Οι αποφάσεις της αγοράς είναι απρόβλεπτες, ευμετάβλητες, με βραχυπρόθεσμο ορίζοντα και σίγουρα δεν λαμβάνονται με κύριο γνώμονα το ευρύτερο κοινωνικό όφελος και τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.
• Ως τελευταίο σημαντικό σημείο, αξίζει πραγματικά να αναρωτηθούμε για την τύχη των Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών στο πλαίσιο του θεσμού των βιομηχανικών διδακτορικών.

Απροκάλυπτα

Καθόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι, πριν λίγους μήνες ο υφυπουργός παιδείας, αρμόδιος για τα ΑΕΙ, Άγγελος Συρίγος ανακοίνωσε στη Βουλή την συν χρηματοδότηση Κράτους και ιδιωτικών φορέων με το ποσό των 37 εκατομμυρίων ευρώ για τα Βιομηχανικά Διδακτορικά.

Ακόμη πιο απροκάλυπτα ο Γενικός Γραμματέας Έρευνας Θανάσης Κυριαζής για τα Βιομηχανικά Διδακτορικά σημειώνει:

• θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας, ότι μέσω των βιομηχανικών διδακτορικών δίνεται η δυνατότητα, κάποια εργαστήρια να γίνονται μέσα στη βιομηχανία.
• Είναι μεγάλη υπόθεση να μπει στην παραγωγή από την αρχή και εκτός της πρακτικής άσκησης, στην οποία υποβάλλονται ή δέχονται να πάνε κάποιοι φοιτητές -και κατά την άποψή μου πρέπει να είναι υποχρεωτική η πρακτική άσκηση, γιατί με την πρακτική αξία έρχεσαι σε επαφή, ακριβώς, με αυτά τα οποία θέλει οικονομία- αλλά με βιομηχανικά διδακτορικά, είναι ακόμη πιο πολύ, γιατί μέσω των διδακτορικών κάνεις την έρευνα και η έρευνα αυτή γίνεται μέσα στη βιομηχανία και ξέρεις.
• Δεν είναι θέμα το αν θα εκμεταλλευτεί η βιομηχανία τα δικά σου θέματα. Είναι ότι θα εκμεταλλευτείς και εσύ τα θέματα της βιομηχανίας, για να μπορείς να προχωρήσεις.

Σύμφωνα με τη Δρ Μαρία Μποζούδη, Senior Advisor ΣΕΒ, "κεντρική πρόκληση της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης είναι η μετατροπή της γνώσης σε προστιθέμενη αξία, ανταγωνιστικά βιομηχανικά προϊόντα, και καλές θέσεις εργασίας. Ο θεσμός των βιομηχανικών διδακτορικών διευκολύνει τη διάδραση της επιστημονικής κοινότητας με τον βιομηχανικό κόσμο προς αυτό. Πρόκειται για πλήρη διδακτορικά προγράμματα που βασίζονται στη συνεργασία ερευνητών, πανεπιστημίων και βιομηχανίας, και συνδυάζουν την επιστημονική έρευνα και γνωστική εξειδίκευση των υποψηφίων διδακτόρων με την πρακτική εφαρμογή της γνώσης στην παραγωγή".

Διαβάστε ακόμη στο alfavita.gr:

ΑΣΕΠ: Έρχονται 115 νέες μόνιμες προσλήψεις στην ΕΛΣΤΑΤ

ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ - ΑΣΕΠ: Άμεσα 13 Μόρια χωρίς Μεταπτυχιακό