Ντεπώ: Ανοίγει για το κοινό το Σαββατοκύριακο η «καρδιά» του μετρό της Θεσσαλονίκης

Ανοίγει για το κοινό το Σαββατοκύριακο, στο πλαίσιο του OPEN HOUSE THESSALONIKI 2022, το Ντεπώ (Depot) του μετρό, το Αμαξοστάσιο της Πυλαίας, το οποίο αποτελεί το δεύτερο κτίριο (το άλλο είναι ο Σταθμός Παπάφη), με το οποίο η Αττικό Μετρό Α.Ε. συμμετέχει στη διοργάνωση.

Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό συγκρότημα κτιρίων που χάρις στον σχεδιασμό του ανταγωνίζεται με αξιώσεις την αναγνωρισιμότητα της ομώνυμης γειτονιάς της Θεσσαλονίκης.

Η Αττικό Μετρό ανοίγει για ακόμα μία φορά χώρους της στο κοινό με στόχο να προβληθεί το έργο των αρχιτεκτόνων της οι οποίοι εκτός από την δύσκολη άσκηση του σχεδιασμού φιλικών και λειτουργικών σταθμών και συνοδών εγκαταστάσεων που αποτελούν μέρη ενός εξαιρετικά περίπλοκου δικτύου, έχουν εκπαιδευτεί να συνεργάζονται με πλειάδα ειδικοτήτων μηχανικών και επιστημόνων, που ως σύνολο έχουν αποκτήσει μία τεράστια τεχνογνωσία και έχουν καλλιεργήσει δεξιότητες που τους επιτρέπουν να δίνουν άμεσες και ευέλικτες λύσεις στα απρόβλεπτα προβλήματα που εκ των πραγμάτων εμφανίζει ένα υπόγειο έργο.

Το νέο Depot της Θεσσαλονίκης

Εδώ και λίγα χρόνια, στην συμβολή των οδών Ερυθρού Σταυρού 20-24 και Ποσειδώνος 40-60 στα όρια του Δήμου Πυλαίας, σε άμεση γειτνίαση με τον Δήμο Καλαμαριάς από τον οποίον χωρίζεται από την Περιφερειακή Τάφρο, ένα σύγχρονο, πολυσύνθετο και πολυμορφικό συγκρότημα αναδύθηκε δυναμικά από το υπόγειο δίκτυο και ενσωματώθηκε στον πολεοδομικό ορίζοντα της πόλης.

Πρόκειται για το Depot του μετρό της Θεσσαλονίκης, το Αμαξοστάσιο Πυλαίας, μία εντυπωσιακή κτιριακή σύνθεση εμβαδού δομημένης επιφανείας 90.000 τ.μ., η οποία εμπεριέχει το σύνολο των λειτουργιών που απαιτούνται για την διαχείριση, την λειτουργία και την συντήρηση του υπερσύγχρονου συστήματος αυτόματης διακίνησης συρμών μετρό και ως εκ τούτου, μπορεί να χαρακτηρίζεται ως η «καρδιά του δικτύου».

Οπως σημειώνει η Αττικό Μετρό, ήδη, από τον περασμένο Αύγουστο, εκτός από τα ήδη απασχολούμενα στο depot στελέχη του μηχανισμού της αναδόχου κοινοπραξίας που ολοκληρώνουν τις ελάχιστες υπολειπόμενες διαμορφώσεις, τις εγκαταστάσεις των μηχανημάτων και συστημάτων και πραγματοποιούν τις απαραίτητες δοκιμές και την κίνηση των συρμών, σε πτέρυγα του Κτιρίου 1 έχουν μεταφερθεί τα γραφεία Θεσσαλονίκης του κυρίου του έργου, της Αττικό Μετρό Α.Ε.

Καθώς πρόκειται για έναν χώρο που καλείται να εξυπηρετήσει πολλαπλές λειτουργίες στις οποίες μελλοντικά θα προστεθούν και νέες ανάγκες λόγω των επεκτάσεων του μετρό, η λειτουργική επίλυση των σύνθετων απαιτήσεων υπήρξε η πρώτη βασική αρχή του επιλεγέντος σχεδιασμού της αρχιτεκτονικής σύνθεσης. Σε αυτήν προστέθηκαν η εργονομία και η κάλυψη του συνόλου των τρεχουσών και των μελλοντικών αναγκών, ο σαφής διαχωρισμός των δικτύων κυκλοφορίας, συρμών, οχημάτων και πεζών και η ασφαλής και ανεμπόδιστη κυκλοφορία τους, η οπτική άνεση σε επίπεδο εσωτερικού & εξωτερικού περιβάλλοντος, η διαφάνεια, η διαμπερότητα και οι οπτικές φυγές, ο παθητικός αερισμός και δροσισμός των κτιρίων, η εκμετάλλευση του φυσικού φωτός και των σκιάσεων και η πλαστικότητα των μορφών.

Οι λειτουργίες του συγκροτήματος οργανώνονται γύρω από ένα σύνθετο δίκτυο τροχιών, που τροφοδοτεί τις σήραγγες του συστήματος Μετρό Θεσσαλονίκης, ένα εσωτερικό ιδιωτικό οδικό δίκτυο κίνησης οχημάτων, που συνδέεται με το εξωτερικό δίκτυο των δρόμων και ένα ασφαλές σύστημα πεζής κυκλοφορίας εργαζομένων και επισκεπτών, με διακριτές και διαχωρισμένες πορείες πεζών.

Στην εγγενή περιπλοκότητα της σύνθεσης ήρθε να προστεθεί και η ιδιαιτερότητα της κατασκευής του εν λόγω συγκροτήματος, το γεγονός ότι η επίπεδη επιφάνεια του διαθέσιμου οικοπέδου των 50 στρεμμάτων) δεν επαρκούσε για να φιλοξενήσει σε πλήρη οριζόντια ανάπτυξη ενιαίας στάθμης, όλες τις απαιτούμενες λειτουργίες συνεργείων και συντήρησης, εκτιμηθέντος εμβαδού 90.000 τ.μ., που αποτελεί τη συνήθη διεθνή πρακτική.

Ως εκ τούτου, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά διεθνώς η χωροθέτηση βασικών λειτουργιών αμαξοστασίου σε κτιριακές υποδομές που εδράζονται σε διαφορετικά υψόμετρα και συνδέονται σιδηροδρομικά μεταξύ τους με ανηφορικές διαδρομές, τροχιές και γέφυρες.

Για τη χωρική οργάνωση του έργου έγινε αρχικώς εκσκαφή όλου του οικοπέδου ώστε να αξιοποιηθεί πλήρως η υψομετρική διαφορά των 15 μέτρων μεταξύ της στάθμης τροχιάς των εισερχόμενων από το δίκτυο συρμών και το υφιστάμενο οδικό δίκτυο. Διαμορφώθηκαν διαφορετικά επίπεδα μέσω διαδοχικών αναβαθμών στον περιβάλλοντα χώρο, και οργανώθηκαν οι κύριες υποστηρικτικές λειτουργίες σε δύο κυρίαρχα κτιριακά συγκροτήματα γύρω από τις χαράξεις των οδεύσεων των συρμών:

-             το Συγκρότημα των Εγκαταστάσεων Συντήρησης και γραφειακών χώρων (Complex 1) και

-             το Συγκρότημα Σταβλισμού/Εναπόθεσης των συρμών, στο οποίο στεγάζεται και το Κέντρο Ελέγχου Λειτουργίας (ΚΕΛ) και γραφειακοί χώροι (Complex 2).

Τα δυο κύρια κτιριακά συγκροτήματα εκτός από σιδηροδρομικό και οδικό δίκτυο που τα περιβάλλει, συνδέθηκαν μεταξύ τους με μεταλλική πεζογέφυρα που εξυπηρετεί την ασφαλή κίνηση των εργαζομένων.

Ο ελεύθερος υπαίθριος χώρος αντιμετωπίσθηκε γλυπτικά, με αναβαθμούς και φυτεύσεις, που υποστηρίζονται από επιμελημένης μορφής ανεπίχριστα τοιχεία σκυροδέματος, ιδιαίτερης μορφολόγησης.

Ταυτοχρόνως οι θεάσεις προς τον εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλοντα χώρο του συγκροτήματος, τις κινήσεις των συρμών, αλλά και οι οπτικές φυγές προς τον πολεοδομικό ορίζοντα της Θεσσαλονίκης είναι κυρίαρχες.

Οι κτιριακές εγκαταστάσεις στο σύνολό τους,

-             φιλοξενούν την διαχείριση εξ’ ολοκλήρου του αυτοματοποιημένου δικτύου του μετρό Θεσσαλονίκης (ΚΕΛ),

-             καλύπτουν στο σύνολό τους τις απαιτήσεις συντήρησης και επισκευής,

-             έχουν την δυνατότητα υποστήριξης 600 περίπου θέσεων εργασίας,

-             δέχονται την στάθμευση μέχρι και 35 περίπου συρμών σε στεγασμένους εσωτερικούς χώρους και συνεργεία (έχουν ήδη παραληφθεί οι πρώτοι 18 ενώ εντός του Δεκεμβρίου συμβασιοποιείται η προμήθεια άλλων 25) και

-             διαθέτουν υπόγειο χώρο στάθμευσης δυο επιπέδων, δυναμικότητας 310 θέσεων ΙΧ και 100 δικύκλων.

Η διάχυση του φωτός, η διαμπερότητα και οι οπτικές φυγές σε όλα τα επίπεδα των συγκροτημάτων, ως βασικές συνθετικές αρχές, επιτυγχάνονται μέσα από ανοίγματα σε δάπεδα και όψεις, καθώς και από τη διάπλαση φεγγιτών οροφής, ποικίλων μορφών και τύπων.

Πρόσθετες υποστηρικτικές λειτουργίες του συνόλου, όπως το εφεδρικό ΚΕΛ, το Κτίριο Συντήρησης Τροχιάς, η αποθήκευση καυσίμων, τα φυλάκια εισόδου, το πλυντήριο των συρμών, η αποθήκη εύφλεκτων υλικών, τα αντλιοστάσια κ.α., έχουν χωροθετηθεί αυτόνομα σε κομβικά σημεία της σύνθεσης.

Από αυτές αξίζει να τονιστεί ο Πρότυπος Βρεφονηπιακός Σταθμός που πρόκειται να ικανοποιεί τις ανάγκες φιλοξενίας έως και 36 παιδιών.

Τι θα δουν οι επισκέπτες του OPEN HOUSE THESSALONIKI 2022

Κατ’ αρχάς, για λόγους ασφαλείας, οι επισκέπτες θα κινηθούν αποκλειστικά στο επίπεδο της εισόδου από την οποία θα εισέλθουν στο συγκρότημα και μόνο σύμφωνα με τις οδηγίες των συνοδών.

Η ακριβής θέση της εισόδου στους χάρτες της Google:

https://goo.gl/maps/xBfzaC8ude9Zkb9n7 (απέναντι από το The Mart και δίπλα στον Σταθμό Μεταφόρτωσης Απορριμάτων του Δήμου Θεσσαλονίκης).

Από την είσοδο της οδού Ερυθρού Σταυρού, οι επισκέπτες θα οδηγούνται αρχικά στους χώρους συντήρησης των συρμών, στο Complex 1, το οποίο εντέλει στο σύνολό του, θα διατεθεί αποκλειστικά στην εταιρία λειτουργίας και συντήρησης του μετρό Θεσσαλονίκης, η οποία θα αναδειχθεί από τον διαγωνισμό που βρίσκεται εν εξελίξει και στο πλαίσιο του οποίου αναμένεται στις 12 Δεκεμβρίου να κατατεθούν οι προσφορές των υποψηφίων αναδόχων.

Τι πρέπει να ξέρουν οι επισκέπτες για το Complex 1:

Η προσπέλαση των συρμών από το επίπεδο του χώρου Εναπόθεσης (Complex 2) στο χώρο των Συνεργείων (Complex 1) γίνεται μέσω ειδικής ανηφορικής τροχιάς, η οποία σε μεγάλο μήκος έχει τη μορφή εναέριας γέφυρας. Στη μέση της διαδρομής πραγματοποιείται η αλλαγή του συστήματος οδήγησης των συρμών από αυτόματο σε χειροκίνητο, και γι’ αυτό έχει διαμορφωθεί ειδική στάση/αποβάθρα για την επιβίβαση του χειριστή οδήγησης.

Η οδήγηση των συρμών με χειριστή θα πραγματοποιείται μόνο για την είσοδό τους στους χώρους συντήρησης και σε περιπτώσεις εκτάκτων συμβάντων. Όλες οι υπόλοιπες κινήσεις των συρμών, δηλαδή και η μεταφορά επιβατών, θα γίνονται αυτόματα χωρίς οδηγό. Η κίνησή τους βασίζεται στο σύστημα σηματοδότησης CBTC (communications-based train control) και είναι απολύτως ασφαλής και αξιόπιστη. Τα χειριστήρια του συρμού θα παραμένουν κλειδωμένα στις ειδικές θήκες που υπάρχει κάτω από τα παράθυρα των δύο όψεων.

Η είσοδος των συρμών για επισκευή στο συγκρότημα των εγκαταστάσεων συντήρησης γίνεται από τη νότια όψη, μέσω διακλάδωσης της κύριας τροχιάς σε 10 επιμέρους διαδρομές, όσες και οι διαφορετικές λειτουργίες συντήρησης.

Στο συγκρότημα περιλαμβάνονται ο κύριος χώρος επιθεώρησης και συντήρησης συρμών, το συνεργείο επισκευών, ο τόρνος, το βαφείο, ο χώρος αμαξωμάτων, η κεντρική αποθήκη ανταλλακτικών, αίθουσες μηχανολογικού εξοπλισμού, εργαστήρια και οι γραφειακοί χώροι της εταιρίας λειτουργίας καθώς και υπόγειο parking δύο επιπέδων δυναμικότητας στάθμευσης 310 οχημάτων και 100 δικύκλων.

Η ανάγκη γεφύρωσης μεγάλων ανοιγμάτων στους χώρους των συνεργείων λόγω της πυκνής σιδηροδρομικής χάραξης, οδήγησε στην κατασκευή δύο αλληλοτεμνόμενων τοξωτών μεταλλικών κατασκευών, ασύμμετρης χάραξης, ιδιαίτερης πλαστικότητας και χαρακτήρα, με άνοιγμα γεφύρωσης 40 μέτρων.

Δυτικά και βόρεια των μεταλλικών κελυφών αναπτύσσονται με συμβατική κατασκευή οπλισμένου σκυροδέματος, τα εργαστήρια, οι χώροι των ανταλλακτικών και τα γραφεία της εταιρίας λειτουργίας.

Μετά την περιήγηση – ξενάγηση στο ισόγειο επίπεδο του Complex 1, στο οποίο θα έχουν την ευκαιρία να δουν τους συρμούς που θα είναι σταθμευμένοι στους χώρους ελαφριάς συντήρησης, οι επισκέπτες θα κατευθύνονται μέσω της στεγασμένης μεταλλικής γέφυρας που επιτρέπει την άνετη θέαση των δύο διαφορετικών επιπέδων της σιδηροδρομικής επιδομής, των εξόδων του Χώρου Εναπόθεσης των συρμών και των εισόδων των σηράγγων, στον πρώτο όροφο του Complex 2, όπου και το εντυπωσιακό Κέντρο Ελέγχου Λειτουργίας (ΚΕΛ) το οποίο έχει ήδη κερδίσει το προσωνύμιο «Ακρωτήριο Κανάβεραλ».

Τι πρέπει να ξέρουν οι επισκέπτες για το Complex 2:

Το Κέντρο Ελέγχου Λειτουργίας διαθέτει πανοραμική θέα προς την κύρια είσοδο των συρμών μέσω κεκλιμένου εξωτερικού διώροφου υαλοπετάσματος ειδικών προδιαγραφών, κατάλληλου για την ακουστική θωράκιση του χώρου.

Ο κυρίαρχος ρόλος του, ως «καρδιάς του συστήματος», σηματοδοτείται με την κόκκινης απόχρωσης εξωτερική περιμετρική επένδυση της όψης του, που το διακρίνει από το υπόλοιπο κτίριο.

Η οργάνωση της διώροφου ύψους κύριας αίθουσας των χειριστών  διαθέτει κυρίαρχη καμπύλη κατασκευή, ενσωμάτωση των οθονών παρακολούθησης του συστήματος και καμπυλόγραμμη αμφιθεατρική διάταξη των εργονομικών θέσεων εργασίας με αισθητικά άρτιο και λειτουργικά επαρκέστατο υπερσύγχρονο εξοπλισμό.

Οι υποστηρικτικοί σε αυτήν χώροι οργανώνονται περιμετρικά από τρεις πλευρές, χωροθετημένοι σε δυο ορόφους, σε άμεση λειτουργική και οπτική συσχέτιση με την κεντρική αίθουσα.

Διάδρομος κυκλοφορίας εξουσιοδοτημένων επισκεπτών, διαχωρισμένος με διώροφο υαλοπέτασμα, δίνει την δυνατότητα παρακολούθησης-παρατήρησης των εργασιών του ΚΕΛ, χωρίς να παρεμποδίζεται η λειτουργία του.

Στις δύο ανώτερες στάθμες του Κτιρίου – Γέφυρα  που ενώνει διαμπερώς τα δύο άκρα του οικοπέδου και είναι κατασκευασμένο από συμβατική κατασκευή σκυροδέματος, θα στεγαστούν οριστικά οι υπηρεσίες Θεσσαλονίκης της Αττικό Μετρό, οι οποίες θα κληθούν να διαχειριστούν και τις σχεδιαζόμενες επεκτάσεις του μετρό με προτεραιότητα αυτές προς τα βορειοδυτικά του πολεοδομικού συγκροτήματος και το αεροδρόμιο, αλλά και να επιβλέπουν την εταιρία λειτουργίας. Συμπεριλαμβάνονται κύριοι διοικητικοί γραφειακοί χώροι, χώροι συνεδριάσεων, χώροι υποδοχής, εστιατόριο εργαζομένων, υποστηρικτικοί χώροι, καθώς και υπαίθρια φυτεμένα δώματα.

Ως κεντρική πρόσβαση του συγκροτήματος κατά την πλήρη απόδοσή του στους χρήστες, θα χρησιμοποιείται η ανατολική είσοδος – έξοδος της οδού Ποσειδώνος 40 -60, η οποία οδηγεί τους πεζούς στον δεύτερο όροφο του Κτιρίου – Γέφυρα, από τον χώρο υποδοχής του οποίου οι εισερχόμενοι θα κατέρχονται στο επίπεδο του πρώτου ορόφου και στην συνέχεια θα μπορούν να μετακινούνται προς τον τελικό προορισμό τους.

Για τον λόγο αυτό έχει κατασκευαστεί και μεταλλική κλίμακα περιβαλλόμενη από υαλοπίνακες, η οποία αναρτάται από την πλάκα του δευτέρου ορόφου και η οποία δεσπόζει οπτικά στον χώρο στεγασμένο προαύλιο χώρο του ΚΕΛ απ’ όπου είναι δυνατή και η θέαση τόσο της περιμετρικής τροχιάς – γέφυρας των συρμών όσο και του διακριτού κίτρινου κύβου που θα στεγάζει τον βρεφονηπιακό σταθμό και αποτελεί τμήμα της στεγασμένης οροφής της τροχιάς  κίνησης των συρμών προς το συγκρότημα των συνεργείων. Μάλιστα, η διαμπερής κεντρική αίθουσα παιχνιδιού του σταθμού απολήγει σε υαλοπέτασμα που ατενίζει την τροχιά των συρμών, από όπου τα παιδιά θα προσλαμβάνουν την κίνηση των τρένων ως ένα ιδιαίτερο παιγνίδι θέασης.

Ο κύριος χώρος εναπόθεσης των συρμών,  οργανώνεται σε δύο κύρια επίπεδα χαμηλότερα από τη στάθμη φυσικού εδάφους της περιοχής και φιλοξενεί 20 συρμούς σε 10 παράλληλες τροχιές, με ενδιάμεσες αποβάθρες.

Σε όροφο γύρω από διαμορφωμένο εσωτερικό αίθριο με θέα τους συρμούς, δημιουργήθηκαν υποστηρικτικοί γραφειακοί χώροι ανοικτού και κλειστού σχεδιασμού, ενώ στο καμπύλο κτίριο της ανατολικής πλευράς που έχει σχεδιαστεί ώστε να διαθέτει χαρακτηριστικά αυτονομίας, θα εγκατασταθεί ο Οργανισμός Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης.

Ο στατικός φορέας στήριξης της οροφής διαμορφώθηκε από κυκλικής διατομής υποστυλώματα, οπλισμένου σκυροδέματος και γεφυρώθηκε με καμπυλόγραμμες τοξωτές μεταλλικές κατασκευές μεταβλητής διατομής.

Για την έξοδό των επισκεπτών θα ακολουθηθεί η αντίστροφη διαδρομή από το ΚΕΛ μέσω της μεταλλικής πεζογέφυρας και στην συνέχεια περιμετρικά της δυτικής όψης του Complex 2.

Τις αρχιτεκτονικές μελέτες του Depot εκπόνησε η αρχιτέκτων της Αττικό Μετρό Α.Ε. Πολυξένη Αντωνίου.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ

Το Depot του μετρό (το ίδιο και ο Σταθμός Παπάφη) θα είναι επισκέψιμος το Σαββατοκύριακο από τις 10.00 μέχρι τις 15.00.

Σύμφωνα με τους κανόνες των διοργανωτών, δεν γίνονται κρατήσεις, η είσοδος είναι ελεύθερη για όλους ενώ  συνιστάται στους επισκέπτες να προσέρχονται εγκαίρως στα κτίρια που θέλουν να επισκεφθούν, καθώς δεν πραγματοποιούνται ξεναγήσεις μετά τη λήξη του ωραρίου, οπότε αν υπάρχει αναμονή ενδέχεται να μην καταφέρουν να παρακολουθήσουν την ξενάγηση, χωρίς να αποκλείεται η παράταση για όσους θα περιμένουν στην ουρά.

Επίσης, για την περιήγησή τους στις εγκαταστάσεις της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ καθώς πρόκειται για χώρους με ιδιαίτερες απαιτήσεις ασφαλείας αφού αφενός μέχρι την παράδοσή τους οι χώροι διατηρούν τον εργοταξιακό χαρακτηρισμό τους και αφετέρου τυχόν παρέκκλιση από τις προκαθορισμένες οδεύσεις μπορεί να οδηγήσει σε περιοχή που ηλεκτροδοτείται με ρεύμα τάσης 750 Volts, οι επισκέπτες θα πρέπει να ακολουθούν αποκλειστικά τις προδιαγεγραμμένες διαδρομές. Όσοι δεν συμμορφώνονται με τις οδηγίες θα παρακαλούνται να απομακρυνθούν. Οι φωτογραφήσεις και η λήψη video θα είναι ελεύθερες