Το ποδήλατο ως βασικό μέσο μεταφοράς: Μόλις στο 0,5% η χρήση του στην Ελλάδα - O οδηγός Δημόσιας Πολιτικής για το Ποδήλατο

Υστερα από δύο ολόκληρα χρόνια παραμονής της στα συρτάρια του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, η Εθνική Στρατηγική για το Ποδήλατο, το προσχέδιο της οποίας είχε αποστείλει το υπουργείο Περιβάλλοντος στα συναρμόδια υπουργεία για διαβούλευση το 2020 και έκτοτε αγνοείται η τύχη του, φαίνεται ότι μπαίνει και επισήμως στην άκρη.

Το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών ανάρτησε στην ιστοσελίδα του ένα άλλο κείμενο τον Οδηγό Δημόσιας Πολιτικής για το Ποδήλατο, ο οποίος περιλαμβάνει τον σχεδιασμό για την προώθηση του ποδηλάτου στην Ελλάδα, με στόχο την αύξηση της χρήσης του έως το 2030.

Στο μεταξύ το μερίδιο χρήσης του ποδηλάτου στη χώρα μας για το σύνολο των μετακινήσεων παραμένει ελάχιστο με την Ελλάδα να έχει χάσει τη χρυσή ευκαιρία να διατηρήσει τον ενθουσιασμό που το συνόδευε τη διετία της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων κάνοντας πιο φιλικές τις πόλεις για τη χρήση του.

Την ίδια στιγμή τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) των Δήμων έλαβαν ακόμα μία παράταση έως τα τέλη του 2024 για τους ΟΤΑ που δεν έχουν ξεκινήσει την κατάρτισή τους, με την Πολιτεία να φροντίζει να δώσει μια παράταση και στον εαυτό της καθώς ούτε η Κοινή Υπουργική Απόφαση για τη δημιουργία της Ηλεκτρονικής Πλατφόρμας γι΄ αυτά έχει εκδοθεί.

Αποτέλεσμα των πολιτικών που επί χρόνια αποτελούν απλά διαπιστώσεις και ευχολόγια είναι το ποδήλατο ως μέσο μεταφοράς να εξακολουθεί να μην κατέχει τη θέση που του αναλογεί στις προτιμήσεις των χρηστών της οδού. Το μερίδιο χρήσης του στη χώρα μας καταλαμβάνει μόλις το 0,5% και παρά την αυξητική τάση των τελευταίων ετών, υπολείπεται σημαντικά από χώρες όπως η Ολλανδία (27%) και η Δανία (15%).

14 αγορές ποδηλάτων ανά 1.000 πολίτες

Αναφορικά με τις πωλήσεις ποδηλάτων, το 2019 στην Ελλάδα κυμάνθηκαν ανά 1.000 κατοίκους σε 14, σε υψηλότερα επίπεδα μόνο από την Βουλγαρία (10) και την Τουρκία (12). Τα τελευταία δύο χρόνια βεβαια με τα ηλεκτρικά ποδήλατα, η αγορά έχει ενισχυθεί έως και κατά 150%, σύμφωνα με το υπουργείο, χωρίς ωστόσο να μπορεί να ανταγωνιστεί τη Δανία με 89 πωλήσεις ανά 1.000 κατοίκους, το Βέλγιο με 68 και την Ολλανδία με 58.

Παρόλες τις δυσκολίες, πάντως, πάνω από το 25% των ερωτηθέντων σε πρόσφατα ερευνητικά στοιχεία που συγκέντρωσε το υπουργείο δήλωσε ότι χρησιμοποιεί καθημερινά το ποδήλατο, αλλά κυρίως για αναψυχή και άσκηση (66%), ενώ οι 6 στους 10 απάντησαν ότι θα ήθελαν να κάνουν περισσότερες αστικές μετακινήσεις με αυτό.

Παρά τη μικρή χρήση του όμως, οι ποδηλάτες πληρώνουν βαρύ φόρο αίματος στην άσφαλτο. Αν ληφθεί υπόψη ότι το μερίδιο χρήσης του ποδηλάτου αντιστοιχεί σε 0,5% και το ποσοστό εμπλοκής σε θανατηφόρο ατύχημα ανέρχεται στο 3,2% καθίσταται σαφές ότι το ποδήλατο εμφανίζει υψηλό βαθμό επικινδυνότητας αναλογικά με τη χρήση του ως μέσο μετακίνησης, αναδεικνύοντας την έλλειψη μέτρων για την προστασία των ευάλωτων χρηστών, ιδιαίτερα εκτεθειμένων σε συνθήκες ατυχήματος.

Οι βασικοί λόγοι, για τους οποίους το ποδήλατο δεν «περπατάει» στην Ελλάδα, όπως έχουν αναλυθεί επανειλημμένως από συγκοινωνιολόγους, είναι το γεγονός ότι οι πόλεις είναι δομημένες γύρω από τη μηχανοκίνητη κυκλοφορία, ενώ είναι ανύπαρκτοι οι οργανωμένοι χώροι προστατευμένης στάθμευσης. Επιπλέον υπάρχουν λίγες και ελλιπώς συντηρημένες υποδομές κυκλοφορίας ποδηλάτου, από τις οποίες απουσιάζει η λογική του συγκοινωνιακού δικτύου και απουσία κινήτρων για τη χρήση του.

Στο κείμενο του οδηγού της δημόσιας πολιτικής για το ποδήλατο προβλέπεται η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων για την ανάπτυξή του σε 8+2 πυλώνες οι οποίοι είναι οι εξής:

• Υποδομές φιλικές για το Ποδήλατο με σκοπό να αυξηθούν τα δίκτυα ποδηλατικών διαδρομών, αλλά και να θεσπιστούν υποχρεωτικές θέσεις στάθμευσης ποδηλάτων.
• Ενίσχυση της αίσθησης ασφάλειας των χρηστών Ποδηλάτου μέσω των κανόνων κυκλοφορίας για πιο δίκαιη και ασφαλή συνύπαρξη όλων των χρηστών στην οδό.
• Το Ποδήλατο, κρίκος στην αλυσίδα της πολυτροπικότητας, για την ανεμπόδιστη μεταφορά του με τα δημόσια μεταφοράς, αλλά και τη διασφάλιση υποδομών φόρτισης του φιλικού μέσου σε σταθμούς μέσων σταθερής τροχιάς.
• Ποδηλατικός τουρισμός, μοχλός για την οικονομική και βιώσιμη ανάπτυξη, μέσω της δημιουργίας των κατάλληλων δομών για τον συντονισμό και την προώθηση του ευρωπαϊκού ποδηλατικού δικτύου EuroVelo.
• Ποδηλατώ στην εργασία, κίνητρα για εργαζόμενους & επιχειρήσεις, ώστε το Ποδήλατο να αντιμετωπιστεί ως ισότιμος τρόπος μεταφοράς για τη μετάβαση στην εργασία, αλλά και για την αξιοποίησή του στην αστική εφοδιαστική.
• Αλλαγή Νοοτροπίας για το Ποδήλατο. Εκπαίδευση – Επικοινωνία για την ασφαλή χρήση του ποδηλάτου και την ένταξή του ως ισότιμου μέσου μεταφοράς σε όλες τις φάσεις σχεδιασμού: χωροταξίας και πολεοδομίας, ανάπτυξης συστημάτων μεταφορών.
• Ποδηλατώ για την καλή υγεία. Ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών του κλάδου υγείας για την προώθηση του ποδηλάτου ως σωματικής δραστηριότητας που βελτιώνει και ωφελεί την υγεία όλων των ηλικιακών ομάδων.   
• Χρηματοδότηση, απαραίτητος «τροχός» για την επιτυχία της πολιτικής, μέσω της δημιουργίας ειδικού αναπτυξιακού προγράμματος χρηματοδότησης για τη στήριξη των δημοτικών και περιφερειακών αρχών, δίνοντας προτεραιότητα στη χρηματοδότηση δράσεων που εντάσσονται σε ΣΒΑΚ, αλλά και τη θέσπιση χρηματοδοτικών εργαλείων για τον ιδιωτικό τομέα.

Για την υλοποίηση των ανωτέρω πυλώνων δράσης, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών αναλαμβάνει τον ρόλο του Εθνικού Συντονιστή για το Ποδήλατο, με σκοπό να συντονίσει το σύνολο των αρμόδιων φορέων.

Επόμενο βήμα είναι η κατάρτιση και εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το ποδήλατο, το οποίο θα αναπτυχθεί με τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων Υπουργείων, υπηρεσιών και φορέων, και στη συνέχεια θα θεσμοθετηθεί από την Πολιτεία ως υποχρεωτική δέσμη μέτρων - δράσεων που θα κληθούν οι αρμόδιοι φορείς να υλοποιήσουν.

Στο πλαίσιο αυτό θα επικαιροποιηθεί ο Κανονισμός Επιβατών (για όλα τα Μεταφορικά Μέσα: ΟΑΣΑ, ΚΤΕΛ, τουριστικά λεωφορεία, διεθνείς γραμμές, συμπεριλαμβανομένης και της δυνατότητας μεταφοράς ποδηλάτων και πατινιών). Επιπλέον, θα υπάρξει πρόσκληση σε Περιφέρειες για χάραξη Εθνικών Ποδηλατικών Διαδρομών και επέκταση ευρωπαϊκών ποδηλατικών Διαδρομών Eurovelo στα ελληνικά νησιά. Στα μέτρα εντάσσεται και η Πληροφοριακή Σήμανση για τα Ποδήλατα, καθώς επίσης και η εγκατάσταση ηλεκτρικών φορτιστών σε σταθμούς του δικτύου της ΣΤΑ.ΣΥ., ενώ θα συνδιοργανωθεί με τη ΔΕΗ το e-bike festival και θα επιμετρηθούν οι διαδρομές EuroVelo στην Ελλάδα.

«Το όραμά μας είναι η προώθηση της χρήσης του ποδηλάτου, ώστε να αποτελέσει ισότιμο μέσο για κάθε σκοπό μετακίνησης για όλους τους πολίτες, γεγονός που θα συνεισφέρει συνολικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, στην προστασία του περιβάλλοντος, στη δημόσια υγεία και στη βιωσιμότητα των πόλεων μας. Ο Οδηγός αποτελεί το κείμενο βάσης, το οποίο θεμελιώνει τη βούλησή μας για την προώθηση του ποδηλάτου ως το πιο πράσινο μέσο μεταφοράς, που συνιστά, άλλωστε, μέρος της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ, της Στρατηγικής για τη Βιώσιμη και Έξυπνη Κινητικότητα και της Στρατηγικής για την Αστική Κινητικότητα», επεσήμανε σε δήλωσή του ο υφυπουργός Μεταφορών, Μιχάλης Παπαδόπουλος.

Τι είναι το EuroVelo

Το EuroVelo είναι ένα ποδηλατικό δίκτυο 17 διαδρομών μεγάλης απόστασης που συνδέει ολόκληρη την Ευρώπη μέσα από διαδρομές 90.000 χιλιομέτρων διασχίζοντας 42 χώρες. Τρεις από αυτές τις διαδρομές έχουν τμήματα στην Ελλάδα:

1. Διαδρομή 8: Ξεκινά από το Cadiz της Ισπανίας, εισέρχεται στην Ελλάδα από την Ηγουμενίτσα και μέσω Πάτρας και στη συνέχεια μέσω παραλιακής διαδρομής στον Κορινθιακό, καταλήγει στην Αθήνα και έπειτα στη Σμύρνη και στην Κύπρο.

2. Διαδρομή 11: Ξεκινά από το Βόρειο Ακρωτήρι, εισέρχεται στην Ελλάδα από τη συνοριακή γραμμή των Ευζώνων και καταλήγει στην Αθήνα

3. Διαδρομή 13: Ονομάζεται και “Σιδηρούν Παραπέτασμα” και αποτελεί Πολιτιστική Διαδρομή του Συμβουλίου της Ευρώπης, εισέρχεται στη χώρα μας από τα σύνορα με τη Βουλγαρία και διασχίζει το ελληνικό έδαφος για περίπου 80 χλμ πριν συνεχίσει προς το πρώην Ανατολικό μπλοκ.

To δίκτυο EuroVelo εκτιμάται πως με την ολοκλήρωσή του, θα δημιουργήσει πάνω από 7 δις ευρώ έσοδα κάθε χρόνο, και θα αποτελέσει την κύρια διαδρομή για περισσότερα από 60εκ. ποδηλατικά ταξίδια στην Ευρώπη.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Κόλαφος η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την τραγική κατάσταση στο ΕΣΥ - Τα δημόσια νοσοκομεία δεν γνωρίζουν πόσο χρεώνουν τις νοσηλείες
• Εκλογές 2023 - Δύσκολη η εξίσωση: Πώς φαίνεται να διαμορφώνεται το μετεκλογικό τοπίο και τι μηνύματα στέλνουν οι δημοσκοπήσεις
• Ελληνοτουρκικά: Βήμα προς αποκλιμάκωση; Οι συμβολισμοί της επίσκεψης Παναγιωτόπουλου και Μηταράκη και το μενού των συζητήσεων
• Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας: Έδωσαν ληγμένα και μουχλιασμένα τρόφιμα στους φοιτητές - Η εταιρεία έσβησε την ημερομηνία λήξης
• Το μηδενικό έλλειμμα του 2022 ξεκλειδώνει την επενδυτική βαθμίδα - 900 εκατ. το ετήσιο όφελος