Απογοητευμένοι από το κράτος οι πληγέντες: Πλειστηριασμοί ακινήτων σεισμοπλήκτων στο Αρκαλοχώρι - Χωριό-«φάντασμα» η Βρίσα 6 χρόνια μετά τον σεισμό

Τις αντοχές του κράτους να συνδράμει τους πολίτες, οι οποίοι βλέπουν τις περιουσίες τους να εξαφανίζονται από τη μια στιγμή στην άλλη, δοκιμάζουν τα φυσικά φαινόμενα που επαναλαμβάνονται με ολοένα μεγαλύτερη συχνότητα και ένταση τα τελευταία χρόνια.

Παρά τις εξαγγελίες για αποζημιώσεις που γίνονται συνήθως άμεσα, οι ίδιες οι αποζημιώσεις και η αποκατάσταση των βλαβών ακολουθούν ρυθμούς, τους οποίους συχνά οι πιο ηλικιωμένοι κάτοικοι των περιοχών που δοκιμάστηκαν δεν προλαβαίνουν καν να δουν να καρποφορούν.

Μόλις σβήσουν τα φώτα των προβολέων από τόπους και χωριά, τα οποία γνώρισαν την καταστροφή, οι κάτοικοι μένουν συνήθως μόνοι να παλεύουν με τη γραφειοκρατία και την υποστελέχωση των υπηρεσιών του δημοσίου για να μπορέσουν να λάβουν τις αποζημιώσεις που τους αναλογούν.

Το κράτος όχι μόνο απουσιάζει, αλλά συχνά τους βάζει όλο και περισσότερα εμπόδια στην προσπάθειά τους να ανακάμψουν. Στο Αρκαλοχώρι της Κρήτης που σχεδόν το ισοπέδωσε ο σεισμός του 2021, σαν να μην έφτανε το ότι δεν προχωρούν οι αιτήσεις για ανακατασκευές και επισκευές, πλέον άρχισαν και οι πλειστηριασμοί, καθώς τα κατασχετήρια του προηγούμενου διαστήματος μετατρέπονται το ένα μετά το άλλο σε πλειστηριασμούς ελλείψει κάποιας ειδικής πρόνοιας για τους σεισμόπληκτους.

Και όλα αυτά την ώρα που ο αριθμός των πληγέντων από φυσικές καταστροφές πολλαπλασιάζεται χρόνο με το χρόνο με τις φωτιές, τις πλημμύρες αλλά και τους σεισμούς να αφήνουν πίσω τους κάθε φορά δεκάδες ή και εκατοντάδες οικογένειες άστεγες, περιουσίες κατεστραμμένες, πηγές εισοδήματος που εξαφανίστηκαν σε λίγα 24ωρα ή ακόμα και σε δευτερόλεπτα στην περίπτωση των σεισμών.

Το πιο ανησυχητικό μάλιστα είναι το γεγονός ότι τα όσα συμβαίνουν στο Αρκαλοχώρι δεν είναι η εξαίρεση, αλλά τείνουν να γίνουν ο κανόνας. Ακόμα ένα χωριό, τα Βρισά της Λέσβου, το οποίο είχε χτυπηθεί από τον Εγκέλαδο το 2017, έξι χρόνια πριν, παραμένει φάντασμα με κτίρια - κουφάρια, τα οποία ξεκίνησαν να ανακατασκευάζονται, αλλά δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ καθώς η εκταμίευση των δόσεων της αποζημίωσης καθυστερεί.

Στην αρχή των φετινών πυρκαγιών, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης δεσμεύτηκε για ένα ταχύτερο και αποτελεσματικότερο σύστημα κρατικής αρωγής υπογραμμίζοντας πως «η καταγραφή των ζημιών έχει ήδη ξεκινήσει και θα κινηθούμε με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς απ’ ό,τι εκινείτο το κράτος στο παρελθόν, ώστε να μπορούν να ξαναφτιάξουν τα σπίτια τους και να ξαναβάλουν τη ζωή τους σε μία τάξη».

Την ίδια στιγμή οι κατοικοι των περιοχών που είχαν πληγεί σε παλαιότερες καταστροφές γνωρίζουν ότι η Πολιτεία δεν έχει ακόμα φτάσει στο σημείο να αντιμετωπίζει τους πληγέντες με ένα ενιαίο σχέδιο με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πολίτες δύο ταχυτήτων: «Στο Αρκαλοχώρι ξεκίνησαν ήδη οι πλειστηριασμοί σε ακίνητα σεισμοπλήκτων. Η προστασία μας από τα χρέη κράτησε μόλις έξι μήνες όταν γνωρίζουμε ότι σε άλλες περιοχές της χώρας έχει παραταθεί ήδη για επτά εξάμηνα, δηλαδή 3,5 χρόνια. Και αυτό είναι που θα έπρεπε να γίνεται. Δε ζητά κανείς να μην προστατεύονται οι κάτοικοι των άλλων περιοχών. Το αντίθετο είναι που ζητάμε, να υπάρχει ένα ενιαίο δίχτυ προστασίας για όλους. Δεν είμαστε τζαμπατζήδες. Ζητάμε να γίνει δεκτό το αίτημα περί παράτασης της αναστολής πλειστηριασμών για τους σεισμόπληκτους του Αρκαλοχωρίου, όπως ακριβώς συνέβη και με άλλες περιοχές της χώρας που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές», λέει στο «Έθνος» ο πρόεδρος του Συλλόγου Σεισμοπλήκτων του δήμου Μινώα Πεδιάδας «Ελπίδα», Κώστας Γκαντάτσιος.

Πριν λίγες ημέρες έγινε ο πλειστηριασμός ενός μεγάλου ακινήτου και δύο αγροτεμαχίων σεισμοπλήκτων της περιοχής με τον Σύλλογο να εκτιμά ότι έως το τέλος του χρόνου θα ακολουθήσουν περί τους 50 πλειστηριασμούς ακόμα μόνο στον συγκεκριμένο δήμο: «Τα funds και οι τράπεζες εντέχνως αποκρύπτουν ότι αυτές οι περιοχές είναι σε ειδικό καθεστώς και ζητούν το 100% της αξίας του ακινήτου, όταν είναι κοινή λογική ότι αυτή έχει απομειωθεί σημαντικά μετά τη φυσική καταστροφή», εξηγεί ο κ. Γκαντάτσιος.

Μέχρι τώρα έχουν καταχωριστεί συνολικά 16 κατασχετήρια για περισσότερα του ενός ακινήτου το καθένα που αφορούν τους σεισμόπληκτους της περιοχής.

Στην τελευταία έρευνα που πραγματοποίησε ο Σύλλογος στο Υποθηκοφυλακείο Αρκαλοχωρίου, διαπιστώθηκε μάλιστα ότι έχουν καταχωριστεί τέσσερεις νέες κατασχέσεις στην περιφέρεια του Δήμου Μινώα Πεδιάδας από 16/05/2023 μέχρι 03/07/2023. Και συγκεκριμένα:

- Στις 16-5-2023 κατάσχεση που αφορά μία (1) τριώροφη οικοδομή εντός του οικισμού Αρκαλοχωρίου.

- Στις 29-6-2023 κατάσχεση που αφορά μία (1) ισόγεια μονοκατοικία εντός του οικισμού Γασίου Αρκαλοχωρίου.

- Στις 30-6-2023 κατάσχεση που αφορά τρεις (3) οριζόντιες ιδιοκτησίες (διαμερίσματα) εντός του οικισμού Αρκαλοχωρίου και

- Στις 3-7-2023 κατάσχεση που αφορά μία (1) διώροφη οικοδομή εντός του οικισμού Αυλής».

«Υπάρχουν πληροφορίες ότι επίκεινται και άλλες επιδόσεις κατασχετηρίων εντός του Ιουλίου, ενώ σε άλλες περιπτώσεις έχουν οριστεί ήδη ημερομηνίες πλειστηριασμών σε συμπολίτες μας εντός του μηνός Ιουλίου», αναφέρεται σε ανακοίνωση του Συλλόγου.

Οι σεισμόπληκτοι ζητούν επίσης:

Αναπροσαρμογή των όρων ως προς τη ρύθμιση οφειλών σε τράπεζες λόγω ανωτέρας βίας

Ειδική πρόβλεψη για την προστασία της πρώτης κατοικίας και προστασία από τις αξιώσεις των funds, καθώς όπως τονίζουν η ελληνική και ευρωπαική νομοθεσία δεν επιτρέπουν καταχρηστικές πρακτικές σε περιοχές που έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.

Η προστασία από τις κατασχέσεις δεν είναι όμως το μόνο μέτρο χωρίς ενιαία ισχύ για τους πληγέντες. Υπάρχουν πληγείσες περιοχές, στις οποίες οι επιστρεπτέες προκαταβολές των κατοίκων έγιναν μη επιστρεπτέες, κάτι το οποίο επίσης δεν ίσχυσε για το Αρκαλοχώρι.

Ο τόπος που εδώ και 22 μήνες προσπαθεί να σηκώσει κεφάλι έχει ακόμα περίπου 600 κατοίκους να ζουν σε κοντέινερς, ενώ και το κουδούνι των σχολείων θα ηχήσει για ακόμα μια φορά το Σεπτέμβριο σε κοντέινερ. Κι αυτό την ώρα που και οι κατεδαφίσεις προχωρούν με απελπιστικά αργούς ρυθμούς.

Στο μεταξύ και το ζήτημα των αδειών παραμένει στάσιμο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συλλόγου, από τους 1.200 φακέλους που έχουν κατατεθεί, έχουν εγκριθεί μόλις οι 8, ενώ περίπου 8.000 είναι οι φάκελοι που δεν έχουν κατατεθεί ακόμα. Στα ήδη πολλά προβλήματα ήρθε να προστεθεί και η «μετακόμιση» σε άλλο υπουργείο της σχετικής Διεύθυνσης, η οποία από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών πήγε στο υπουργείο Κλιματικής Αλλαγής, με τη σχετική γραφειοκρατία της μεταφοράς να καθυστερεί έτι περαιτέρω την πρόοδο των αιτήσεων. Επιπλέον το νέο υπουργείο θα πρέπει να κινηθεί γρήγορα προκειμένου να ανανεωθούν εγκαίρως οι συμβάσεις των εργαζομένων, οι οποίοι απασχολούνται στη συγκεκριμένη Διεύθυνση προκειμένου να μη συμβει αυτό που έγινε πέρυσι με τους υπαλλήλους να βρίσκονται εκτός σύμβασης, να έχουν χάσει το δικαίωμα υπογραφής και απλά να βλέπουν τις αιτήσεις να στοιβάζονται.

Προβλήματα και με την κρατική αρωγή

Και ενώ η διαδικασία των πλειστηριασμών που αφορούν ακίνητα των σεισμοπλήκτων βρίσκεται σε εξελιξη, σοβαρά προβλήματα αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι και με την «κρατική αρωγή». Όπως εξηγούν οι ίδιοι, η κρατική αρωγή έχει δύο σκέλη: το 80% προέρχεται από το κράτος με βάση την εκτίμηση της προκληθείσας ζημιάς και το υπόλοιπο 20% για το σπίτι ή το κατάστημα προέρχεται από άτοκο δάνειο από τράπεζες. Και εκεί είναι που αρχίζουν τα προβλήματα καθώς έως τώρα όσοι έχουν απευθυνθεί σε τραπεζικά ιδρύματα συνάντησαν την άρνηση των τραπεζών να τους χορηγησουν το δάνειο.

Το μόνο πράγμα που φαίνεται να έχει λυθεί έως τώρα είναι το ζήτημα με το μπλοκάρισμα των λογαριασμών των σεισμοπλήκτων που περιείχαν τα χρήματα της κρατικής αρωγής. Ωστόσο και αυτό είναι άγνωστο ακόμα εάν λύθηκε μόνο για εκείνους, οι οποίοι είχαν απευθυνθεί στο Σύλλογο και ακολούθησαν οι σχετικές διαμαρτυρίες ή συνολικά.

Για όλα αυτά τα ζητήματα σε ενημερωτική εκδήλωση, η οποία πργματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες, προτάθηκε η σύσταση μιας επιτροπής, στην οποία θα μετέχουν το ΤΕΕ Κρήτης και άλλα επιμελητήρια και στόχο θα έχει τον συντονισμο στον αγωνα των σεισμοπλήκτων, αλλά και τη συλλογική διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους.

Βρίσα Λέσβου: Έξι χρόνια μετά το χωριό είναι φάντασμα

Σε χωριό – φάντασμα έχει μετατραπεί το παραδοσιακό χωριό Βρίσα της Λέσβου, όπου ο χρόνος φαίνεται να έχει σταματήσει την 12η Ιουνίου 2017, όταν χτυπήθηκε από τον σεισμό 6,3 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και στην κυριολεξία θάφτηκε στα χαλάσματα.

Αν και οι άδειες που έχουν εκδοθεί φτάνουν περίπου τις 120, τα σπίτια που έχουν ανακατασκευαστεί δεν ξεπερνούν τα 15.

«Αν περάσει κανείς από το χωριό, θα δει πολλά σπίτια με καινούργια κεραμίδια, αλλά στην πραγματικότητα είναι σχεδόν όλα κουφάρια. Ο κόσμος δεν έχει τα χρήματα για να συνεχίσει», λέει ο πρόεδρος του Συλλόγου Σεισμοπλήκτων, Νίκος Γκουγκούλιος προσθέτοντας πως από τα 400 κτίρια του χωριού, μόνο τα 15 έχουν ολοκληρωθεί.

Κι αυτό διότι δεν αρκεί η αδειοδότηση, η οποία είναι ούτως ή άλλως χρονοβόρα, αλλά απαιτείται και χρηματοδότηση. Αυτή τη στιγμή οι περισσότεροι εάν θέλουν να προχωρήσουν στην αποπεράτωση των σπιτιών και των καταστημάτων τους, πρακτικά θα πρέπει να το κάνουν με δικά τους χρήματα και να περιμένουν να αποπληρωθούν τη δεύτερη ή την τρίτη δόση της στεγαστικής συνδρομής όποτε γίνει αυτό. Εως σήμερα από τα 200 κτίρια που έχουν χαρακτηριστεί «κόκκινα» έχουν ολοκληρωθεί μόνο τα 15, ενώ από τα 200 που έχουν χαρακτηριστεί ως «κίτρινα» δεν έχει ολοκληρωθεί κανένα. 

«Αυτή τη στιγμή το χωριό έχει γεμίσει με μισοχτισμένα σπίτια. Σε όλες τις καθυστερήσεις ήρθαν να προστεθούν και οι αυξήσεις στα οικοδομικά υλικά την ώρα που και οι εκταμιεύσεις των δόσεων αργούν».

Οπως και σε άλλες πληγείσες περιοχές, μία από τις βασικές αιτίες γι΄αυτό είναι η υποστελέχωση των τοπικών διευθυνσεων αποκατάστασης από φυσικές καταστροφές εξαιτίας της οποίας καθυστερούν και οι αυτοψίες των εργασιών αποκατάστασης και επισκευής που θα «ξεπαγώσουν» τις δόσεις.

Το καλοκαίρι του 2022 μία δεύτερη καταστροφή γέμισε με απόγνωση τους λιγοστούς κατοίκους που μένουν ακόμα στη Βρίσα καθώς οι περισσότεροι έχουν αναγκαστεί να μετακινηθούν σε άλλες περιοχές. Η πυρκαγιά στην περιοχή κατέκαψε περίπου το 1/3 των αγροτικών εκτάσεων της περιοχής της Βρίσας, κυρίως ελαιόδεντρα, για τα οποία ακόμα αναμένονται οι αποζημιώσεις.

Την ίδια στιγμή, έξι χρόνια μετά τον σεισμό, υπάρχουν ακόμα στο χωριό ετοιμόρροπα κτίρια, ενώ δεν έχει αρθεί και το καθεστώς επικινδυνότητας της περιοχής προκειμένου να ξανανοίξουν κάποια καταστήματα.