Έκτακτη τροπολογία από την κυβέρνηση για τις περιοχές σε έκτακτη ανάγκη: Στο Υποδομών η αρμοδιότητα των έργων αποκατάστασης

Έμμεση παραδοχή του προβληματικού και ανεπαρκούς νομοθετικού πλαισίου, το οποίο κατακερμάτιζε τις ευθύνες για τη μη εκτέλεση ή την λανθασμένη εκτέλεση και τις καθυστερήσεις κρίσιμων έργων σε πληγείσες από φυσικές καταστροφές περιοχές, αποτελεί η τροπολογία που κατέθεσε το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και αφορά τις διαδικασίες κατεπείγουσας εκτέλεσης έργων σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας.

Με fast track διαδικασίες και με τη ...δοκιμασμένη λύση των απευθείας αναθέσεων και με εξαίρεση από τις διαδικασίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης, η κεντρική κυβέρνηση αφαιρεί επί της ουσίας την αρμοδιότητα των έργων αποκατάστασης, αλλά και των αντιπλημμυρικών έργων από φορείς όπως η Τοπική Αυτοδιοίκηση (δήμοι και περιφέρειες), καθώς ορίζεται ότι στο εξής το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών θα είναι αυτό που θα «τρέχει» και θα επιβλέπει τα έργα, ακόμα και αν αυτά δεν ανήκουν στις αρμοδιότητές του. Επιπλέον ανοίγει παράθυρο και για την επίταξη εκτάσεων προς απαλλοτρίωση.

Το υπουργείο και ενώ ολόκληρα χωριά της Θεσσαλίας παραμένουν βυθισμένα στη λάσπη, παραδέχεται την έως τώρα αναποτελεσματική και αργή διαχείριση των συνεπειών των φυσικών καταστροφών, καθώς στην αιτιολογική έκθεση της τροπολογίας αναφέρεται σαφώς στην ανάγκη να αποφευχθούν «καθυστερήσεις στην αποκατάσταση των εκτεταμένων ζημιών στις υποδομές προκαλούν ανυπέρβλητα εμπόδια στην ασφαλή διαβίωση και μετακίνηση προσώπων και αγαθών, προβλήματα εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου και σοβαρές επιπτώσεις στην κοινωνική και οικονομική ζωή περιοχής».

Συγκεκριμένα με την τροπολογία, η οποια κατατέθηκε στο νομοσχέδιο για τη δικαστική αστυνομία, το οποίο συζητείται σήμερα στη Βουλή, ορίζεται ότι στις περιοχές που κηρύσσονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας και απαιτείται κατεπείγουσα εκτέλεση έργων που συνδέονται, άμεσα ή έμμεσα, με την αποκατάσταση των υποδομών τους, το υπουργείο θα μπορεί να αναλαμβάνει μέσω των υπηρεσιών και των εποπτευόμενων φορέων του, το σχεδιασμό, την ανάθεση και την εκτέλεση των κατεπειγόντων έργων αποκατάστασης βλαβών των υποδομών, ακόμα και όταν αυτά δεν υπάγονται στις αρμοδιότητές του. Δε γίνεται, πάντως, σαφέστερη αναφορά στο είδος ή τον προυπολογισμό των έργων.

Η ανάληψη της ευθύνης για έργα που δεν υπάγονται στις αρμοδιότητές του, θα γίνεται με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου, κατόπιν σχετικής εισήγησης του υπουργού Υποδομών, στην οποία θα περιλαμβάνεται συνοπτική περιγραφή των σχετικών έργων.

Με αποφάσεις του υπουργού θα εξειδικεύονται τα προς εκτέλεση έργα που είναι κατεπείγοντα και αναγκαία αποκλειστικά για την αποκατάσταση βλαβών στις υποδομές και δεν περιλαμβάνουν εργασίες συμπλήρωσης ή επέκτασης με την εξαίρεση των απολύτως απαραίτητων συνοδών έργων, ιδίως αντιπλημμυρικής προστασίας στο σύνολο της λεκάνης απορροής.

Για την ανάθεση των συγκεκριμένων θα αρκεί σύνταξη και έγκριση εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής του τεύχους τεχνικής περιγραφής των προς εκτέλεση εργασιών, του χρονοδιαγράμματος εκτέλεσής τους, του προϋπολογισμού δημοπράτησης και του τεύχους Ειδικής Συγγραφής Υποχρεώσεων (Ε.Σ.Υ.).

Για τη σύνταξη των στοιχείων αυτών το υπουργείο θα μπορεί να προσλάβει Νομικούς και Τεχνικούς Συμβούλους σε αριθμό που δεν καθορίζεται, αλλά θα προκύπτει από απόφαση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών. Η σύναψη σύμβασης των συμβούλων μάλιστα θα προχωρά χωρίς να απαιτείται γνώμη του αρμοδίου Τεχνικού Συμβουλίου Δημόσιων’Εργων του υπουργείου και χωρίς να απαιτείται χρησιμοποίηση του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ.).

Επιπλέον θα επιτρέπετα η κατά παρέκκλιση απόσπαση στο υπουργείο για 2 + 2 χρόνια υπαλλήλων του δημοσίου τομέα, αλλά και η πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού.

Τις μελέτες και το κόστος τους θα αναλαμβάνει ο ανάδοχος κάθε έργου, ενώ εκτός των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων, η τροπολογία ανοίγει το δρόμο και για την επίταξη εκτάσεων: «Αναγκαστικές απαλλοτριώσεις εκτάσεων για εκτέλεση έργου του παρόντος διενεργούνται με τη διαδικασία του άρθρου 7Α του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων (ν. 2882/2001, Α’ 17), χωρίς να αποκλείεται και διαδικασία επίταξης των προς απαλλοτρίωση εκτάσεων μετά των συστατικών τους και των επικειμένων, για την έγκριση της οποίας δεν απαιτείται γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων Εργων του Υπουργείου και Μεταφορών», αναφερεται στην τροπολογία.

Πώς θα επιλέγονται οι ανάδοχοι

Κατά τη διαδικασία επιλογής του αναδόχου θα προσκαλούνται τουλάχιστον τρεις εργοληπτικές επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν αποδεδειγμένη εμπειρία στην εκτέλεση έργων αντίστοιχης κατηγορίας υποδομών, οι οποίες θα πρέπει να υποβάλουν την προσφορά τους εντός 10 ημερών.

Αποκλειστικό κριτήριο ανάθεσης της σύμβασης θα είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει τιμής.

Στο τίμημα θα περιλαμβάνονται:

• η εκπόνηση όλων των μελετών
• οι δαπάνες για το σύνολο των υποχρεώσεων εκ μέρους του αναδόχου,
• το ποσοστό για γενικά έξοδα και όφελος του αναδόχου,
• οι πάσης φύσεως απρόβλεπτες δαπάνες κατά την κατασκευή του έργου,
• οι δαπάνες για την εκτίμηση της αξίας των απαλλοτριωμένων ακινήτων
• οι δαπάνες για την εκπόνηση και υλοποίηση Τεχνικής Περιβαλλοντικής Μελέτης.

Επίσης ορίζεται ότι καθυστερήσεις στην υλοποίηση του έργου οφειλόμενες σε υπαιτιότητα της αναθέτουσας αρχής, πλην των περιπτώσεων ανωτέρας βίας, δε δημιουργούν δικαίωμα αίτησης αποζημίωσης εκ μέρους αναθέτουσας αρχής, ούτε στην περίπτωση αναθεώρησης τιμών.

Με δεύτερο άρθρο της τροπολογίας προβλέπεται χορήγηση αποζημίωσης εκτός των μελών των επιτροπών κρατικής αρωγής, και στα μέλη των κλιμακίων αυτοψιών και των ομάδων υποστήριξης.

Επίσης η ίδια τροπολογία ορίζει ότι στα κτίσματα που επλήγησαν από τις πλημμύρες, καλύπτονται τα έξοδα έκτακτου ελέγχου των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων και έκδοσης υπεύθυνης δήλωσης αδεισύχου εγκαταστάτη (ΥΔΕ). Οι πιστώσεις που προκύπτουν καλύπτονται από ειδικό λογαριασμό, ενώ γι΄αυτό το σκοπό, θα διατεθεί ποσό έως 12 εκατομμυρίων ευρώ. Με κοινή υπουργική απόφαση των συναρμόδιων υπουργών θα καθορίζονται οι δικαιούχοι, η διαδικασία, το ύψος οικονομικής ενίσχυσης ανά παροχή, τα δικαιολογητικά, οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες και οι επιμέρους αρμοδιότητές τους.

Το ποσό που θα διατεθεί είναι αφορολόγητο, ανεκχώρητο και ακατάσχετο στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, δε δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη και δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού προνοιακού χαρακτήρα.

Τέλος με την ίδια τροπολογία, δίνεται μία ακόμα παράταση στην αναστολη έκδοσης οικοδομικών αδειών στον Υμηττό έως και το τέλος της χρονιάς καθώς παραμένει ακόμα σε εκκρεμότητα ύστερα από πολλά χρόνια, η έκδοση του απαραίτητου Προεδρικού Διατάγματος.

Ευκαιρία για νέες απευθείας αναθέσεις βλέπει η αντιπολίτευση

Για άλλη μια κρίση, την οποία η κυβέρνηση μετατρέπει σε ευκαιρία απευθείας αναθέσεων σε μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους και αδιαφάνειας, έκανε λόγο ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτης Φάμελλος σχολιάζοντας την τροπολογία.

«Στο πρώτο άρθρο είναι μια ευκαιρία για αναθέσεις διότι υπάρχει διαδικασία για τις καταστάσεις εκτακτης ανάγκης για την επίλυση άμεσων ζητημάτων. Ψάχνετε μια διαδικασία για να ενοποιήσετε μη ομοειδή έργα και να τα αναθέσετε σε μεγάλες κατασκευαστικές εταιρίες. Θέλετε να κάνετε την κρίση της χώρας, την κρίση της Θεσσαλίας, ευκαιρία», ανέφερε προσθέτοντας πως «εδώ υποκρύπτεται και αδιαφάνεια και πίσω από την αδιαφάνεια υπάρχει η διαφθορά. Θεωρείτε αδύναμη την πολιτεια και με τη δικαιολογία των αδύναμων δημόσιων υπηρεσιών, ερχεστε να κάνετε απευθείας αναθέσεις. Αυτό είναι πρόβλημα που εσείς δημιουργείτε. Εσείς φθείρετε το ελληνικό κράτος και έρχεστε με αυτήν τη δικαιολογία είτε για τους εργολάβους είτε για τους αναδόχους δασών», κατέληξε ο κ. Φάμελλος.

«Είναι προβληματικό, λυπηρό, η πρώτη πράξη της κυβέρνησης, αντί να ενημερώσει για ένα εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης, ένα εθνικό σχέδιο θωράκισης της Θεσσαλίας, να είναι μία τροπολογία με νέες μόνιμες παρεκκλίσεις και απευθείας αναθέσεις, με υποβαθμισμένες τις τεχνικές υπηρεσίες του Δημοσίου», ανέφερε από την πλευρά του ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ, Δημήτρης Μάτζος.

Και συνέχισε: «Δεν θα κουραστούμε να το λέμε ότι ιδίως την επαύριο αυτής της βιβλικής κρίσης, απαιτείται διαφάνεια και λογοδοσία και στις πηγές χρηματοδότησης, γιατί ακούμε για ένα Ταμείο Ανάκαμψης που δεν αναθεωρείται και τελικά εσείς οι ίδιοι αναφωνείτε "κι όμως αναθεωρείται"».Κάλεσε τον κ. παριστάμενο υπουργό Υποδομών και Μεταφορών να εξηγήσει ποιος, πώς, πότε θα διαχειριστεί τους πόρους που θα έχει η χώρα στη διάθεσή της. «Το λέμε αυτό, κύριε υπουργέ, κι σας ρωτάμε: Πώς μπορούμε να σας εμπιστευτούμε φέτος, όταν πριν από τρία χρόνια ο προκάτοχός σας, το 2020, πάλι τα ίδια έλεγε; Και χρήματα πήρε και χρήματα έδωσε και αναθέσεις έκανε και χρήματα μοίρασε, όμως έργα δεν παραδόθηκαν ή έργα παραδόθηκαν και βούλιαξαν, επίσης αντί για αντιπλημμυρικά έργα έγιναν έργα οδοποιίας, έργα επικοινωνίας, έργα αθλητισμού. Και ελέγχεται η Περιφέρεια Θεσσαλίας και οι Δήμοι της Θεσσαλίας από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου γι' αυτές τις πράξεις και τις παραλείψεις», είπε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ.

Σταϊκούρας: Εκτακτος μηχανισμός αντιμετώπισης

Για έναν νέο έκτακτο μηχανισμό για την ταχεία αντιμετώπιση των συνεπειών της καταστροφικής κακοκαιρίας «Daniel» έκανε λόγο ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταικούρας υποστηρίζοντας στη Βουλή την εν λόγω τροπολογία.

Προσέθεσε μάλιστα ότι η χρηματοδότηση είναι εξασφαλισμενη σε ύψος 600 εκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας σε ό,τι αφορά τα έργα βραχείας αποκαταστασης υποδομών που αφορούν το κεφάλαιο της προσβασιμότητας κυρίως οδικά, σιδηροδρομικά και αποκαταστάσεις γεφυρών.

«Ο μηχανισμός αυτός βασίζεται στο εξής δίπτυχο: Αφενός, στην ανάληψη δυνατότητας σχεδιασμού, ανάθεσης, εκτέλεσης και παρακολούθησης υλοποίησης επειγόντων έργων που δεν ανήκουν σήμερα στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.

Με τον τρόπο αυτό η Κεντρική Διοίκηση γίνεται άμεσος αρωγός επίλυσης ζωτικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, πρωτίστως, οι κάτοικοι των πληγεισών περιοχών.

Αφετέρου, στην επιτάχυνση των διαδικασιών που αφορούν στην εκκίνηση και υλοποίηση των έργων αποκατάστασης».

Απαντώντας στις αιτιάσεις περί διαφάνειας και λογοδοσίας, ο υπουργός υπογράμμισε: «Η προτεινόμενη διάταξη, με διαφάνεια και θεσμική διασφάλιση, εκτιμούμε ότι θα προσδώσει στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών την απαιτούμενη ευελιξία για να δρομολογήσει, συντεταγμένα και υπεύθυνα, την ανάταξη των βασικών υποδομών των πληγεισών περιοχών της χώρας», σημείωσε ο υπουργός.