Καθυστερήσεις γράφει το πρόγραμμα Smart Cities για τους δήμους: Εκκληση να επισπεύσουν τις διαδικασίες

Μόλις 52 από τους 332 δήμους της χώρας έχουν καταφέρει να ενταχθούν στο πρόγραμμα Smart Cities για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των δήμων, μέσα σε διάστημα τριών ετών από την ανακοίνωσή του και δύο χρόνων από την επίσημη έναρξή του.

Οπως επισημάνθηκε την Πέμπτη στο πλαίσιο εκδήλωσης για την ένταξη των δήμων στη δράση με ομιλητές τον υπουργό Εσωτερικών, Θοδωρή Λιβάνιο και τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρη Παπαστεργίου, έως και σήμερα είχαν καταθέσει φακέλους 312 δήμοι, ενώ είκοσι δήμοι δεν κατέθεσαν καν φάκελο. Ωστόσο η υποστελέχωση των ΟΤΑ Α' Βαθμού σε συνδυασμό με την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού Πληροφορικής φαίνεται ότι οδηγεί σε καθυστερήσεις ακόμα και στις περιπτώσεις που έχουν κατατεθεί αιτήσεις.

Συγκεκριμένα, τα στοιχεία μαρτυρούν ότι:

• 217 δήμοι έχουν λάβει επιστολές για συμπληρωματικά στοιχεία.
• 181 δήμοι έχουν ολοκληρώσει την πρώτη φάση της αξιολόγησης.
• 58 δήμοι έχουν ολοκληρώσει το στάδιο της αξιολόγησης μαζί με τις εγκρίσεις των διακηρύξεων. Από αυτούς οι 52 εντάχθηκαν στο πρόγραμμα, αλλά έξι δήμοι απορρίφθηκαν. Οπως μάλιστα διευκρινίστηκε την Τετάρτη δεν υπάρχει η δυνατότητα επανακατάθεσης φακέλου προτάσεων από τους συγκεκριμένους δήμους.

Φαίνεται όμως πως οι καθυστερήσεις δε σταματούν σε αυτό το στάδιο καθώς στη δημοπράτηση έργων έχουν προχωρήσει μόνον έξι δήμοι και αυτοί περί τους τρεις μήνες μετά την ένταξή τους.

Που οφείλονται οι καθυστερήσεις

Οπως έχει επισημανθεί και σε πρόσφατη συνεδρίαση του Δ.Σ της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) από αιρετούς, μεγάλο μέρος των ελλιπών φακέλων αποδίδεται στο γεγονός ότι το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης απορρόφησε από τους δήμους περίπου 90 στελέχη για διάστημα 3 + 3 ετών, οι οποίοι εξακολουθούν να πληρώνοται μέσω των δήμων, αλλά να δουλεύουν για το κεντρικό κράτος αφήνοντας στους ΟΤΑ ένα δυσαναπλήρωτο ψηφιακό κενό.

Σε ερώτηση του «Εθνους» εάν η κατάσταση αυτή έχει επηρεάσει και τις χαμηλές επιδόσεις των δήμων στη μετάβασή τους προς το «εξυπνότερο», ο κ. Παπαστεργίου απάντησε ότι έχει συσταθεί ήδη ομάδα τεχνικής βοήθειας, η οποία ωστόσο απαρτίζεται από περίπου δέκα άτομα για ένα σημαντικό αριθμό δήμων, όπως προκύπτει και από τις περιπτώσεις από τις οποίες έχουν ζητηθεί συμπληρωματικά στοιχεία. Οι καθυστερήσεις μάλιστα ειναι τέτοιες που από ορισμένους δήμους έχουν ζητηθεί πρόσθετα στοιχεία από τον Απρίλιο και ακόμα δεν έχουν παρασχεθεί.

Να σημειωθεί ότι τους ρυθμούς επιβραδυναν και οι δημοτικές εκλογές, από τις οποίες προέκυψαν σε πολλές περιπτώσεις και διαφορετικές δημοτικές αρχές. Πολλοί νέοι δήμαρχοι μάλιστα ζήτησαν τροποποίηση των προτάσεων ή διαφορετικό μείγμα έργων χωρίς ωστόσο κάτι τέτοιο να είναι εφικτό.

Στόχος του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, πάντως, είναι μέχρι τον Οκτώβριο να έχουν προχωρήσει στα επόμενα στάδια εκατό δήμοι και μέχρι το τέλος του 2024, να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία για το σύνολο αυτών.

Τι είναι το πρόγραμμα Smart Cities

Το πρόγραμμα Smart Cities υλοποιείται μέσω του Προγράμματος «Ψηφιακός Μετασχηματισμός» του ΕΣΠΑ 2021 - 2027 με συνολικό προϋπολογισμό 235.285.163 ευρώ, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο 45% του προυπολογισμού του προγράμματος ψηφιακός μετασχηματισμός για εφαρμογές Πληροφορικής. Πιο συγκεκριμένα, ο προϋπολογισμός για τις συγκεκριμένες 52 εντάξεις ανέρχεται σε περισσότερα από 39 εκατ. ευρώ. Το ποσό για κάθε Δήμο κυμαίνεται από 210.000 έως 2.770.000 ευρώ ανάλογα με τον πληθυσμό του.

Στο πρόγραμμα εντάσσονται δράσεις που αφορούν τη βιώσιμη μετακίνηση, την εξοικονόμηση ενέργειας, την ενδυνάμωση της τοπικής δημοκρατίας, την προστασία από κυβερνο-επιθέσεις, την ενίσχυση των ψηφιακών υποδομών και ευρύτερα τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών, των επιχειρήσεων και της ποιότητας ζωής των πολιτών.

Τα έργα ανέρχονται κατά μέσο όρο σε 10 ανά Δήμο και επιλέγονται μεταξύ 38 προτεινόμενων έργων από τους ίδιους τους Δήμους με βάση τις τοπικές ανάγκες.

Τα συναρμόδια υπουργεία απευθύνουν έκκληση στους δήμους να επισπεύσουν τις διαδικασίες, ενώ ο προιστάμενος της αρμόδιας Διεύθυνσης του υπουργείου, Μανώλης Γιαμπουράς ζήτησε και από τους ενταγμένους δήμους να τηρήσουν ευλαβικά τις διαγωνιστικές διαδικασίες εξασφαλίζοντας τον ανταγωνισμό ώστε να μην υπάρχουν ζητήματα με την ΕΔΕΛ και την Ευρωπαική Επιτροπή, να υλοποιήσουν τα έργα εντός των χρονοδιαγραμμάτων καθώς θα ακολουθήσουν δειγματοληπτικοί έλεγχοι και απαιτείται τυπικότητα στους φακέλους και να φροντίσουν να πληρούνται απολύτως οι κανόνες δημοσιότητας. Ανέφερε επίσης ότι υπάρχει περιθώριο τροποποιήσεων σε περίπτωση που υφίσταται υπόλοιπο προυπολογισμού από κάποια δράση που απορρίφθηκε, αλλά ζήτησε να υπάρξει αποκλειστικά μία νέα υποβολή προκειμένου να μην υπάρχει απόκλιση από τα χρονοδιαγράμματα.

Οι δημοφιλείς και αντιδημοφιλείς δράσεις

Από το σύνολο των προτάσεων που υπέβαλαν οι 312 Δήμοι, οι πέντε δημοφιλέστερες είναι οι ακόλουθες:

• Η ολοκληρωμένη υποδομή  προστασίας από κυβερνοεπιθέσεις (Network Firewall, Endpoint security κλπ.) και η παροχή συστήματος τηλε-εργασίας που επιλέχθηκε από 165 Δήμους 
• Η κεντρική ενιαία πλατφόρμα διαχείρισης και συλλογής δεδομένων δράσεων ψηφιακού μετασχηματισμού των ΟΤΑ που επιλέχθηκε από 149 Δήμους
• Η οργάνωση γραφείου κίνησης και η διαχείριση δημοτικού στόλου οχημάτων που επιλέχθηκε από 145 Δήμους
• Ο έξυπνος οδηγός Πόλης / Δήμου με καταγραφή τοπικών επιχειρήσεων που επιλέχθηκε από 144 Δήμους
• Το σύστημα διαχείρισης ηλεκτρονικών πληρωμών που επιλέχθηκε από 135 Δήμους

Τα πέντε λιγότερο δημοφιλή έργα, όπως προκύπτει από τα μέχρις στιγμής στοιχεία των αιτήσεων είναι:

• Η εγκατάσταση έξυπνων συστημάτων μέτρησης ποιότητας υδάτων για την οποία ενδιαφέρον έδειξαν μόνο 18 δήμοι.
• Η ψηφιακή πλατφορμα συνεδριάσεων συλλογικών οργάνων και επιτροπών, για την οποία υπήρξαν αιτήσεις μόνο από 15 δήμους.
• Τα συστήματα έξυπνης άρδευσης που συγκέντρωσαν ενδιαφέρον μόνο από 14 δήμους.
• Τα συστήματα ενημέρωσης για την κυκλοφορία που θέλησαν να εγκαταστήσουν μόλις 13 δήμοι.
• Η ψηφιοποίηση και διατήρηση φακέλων των Δημοτικών Επιχειρήσεων Υδρευσης Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), για την οποία έδειξαν ενδιαφέρον μόνο 7 δήμοι.

Αναφερόμενος στο πρόγραμμα ο Υπουργός Εσωτερικών, Θοδωρής Λιβάνιος δήλωσε: «Έχουμε διαβεβαιώσει από την πρώτη στιγμή τους φορείς και εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης ότι θα διαθέσουμε προς αυτούς όλα τα απαραίτητα εργαλεία για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των πόλεών τους. Στο πλαίσιο αυτό, η δράση για τις “Smart Cities” που υλοποιείται σε αγαστή συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, δίνει την ευκαιρία στους Δήμους να προσφέρουν καλύτερες υπηρεσίες στο κοινό και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής όλων των πολιτών με αιχμή του δόρατος την τεχνολογία».

«Το πρόγραμμα ψηφιακού μετασχηματισμού των ΟΤΑ είναι σημαντικό για τους Δήμους»

Ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου δήλωσε: «Η τεχνολογία εξελίσσεται ταχύτατα και μας προσφέρει εργαλεία τα οποία μπορούν να μας βοηθήσουν σημαντικά να οικοδομήσουμε τις πόλεις του μέλλοντος. Πρόκειται για πόλεις “έξυπνες” που αφουγκράζονται τις ανάγκες των πολιτών και δίνουν λύση στα προβλήματά τους. Αυτός είναι και ο δικός μας στόχος στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών δίνουμε στους Δήμους την ευκαιρία να υιοθετήσουν τα τεχνολογικά εργαλεία εκείνα που θα τους βοηθήσουν να γίνουν πιο φιλικοί, πιο προσβάσιμοι και πιο βιώσιμοι. Θέλουμε πόλεις όπου οι δημότες θα μετακινούνται με ευκολία, θα συμμετέχουν ενεργά στη λήψη αποφάσεων, θα εξυπηρετούνται άμεσα και άκοπα από τις δημοτικές υπηρεσίες. Με μία λέξη θέλουμε οι πόλεις μας να είναι “ανθρώπινες”».

Ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου δήλωσε: «Το πρόγραμμα ψηφιακού μετασχηματισμού των ΟΤΑ: «Smart Cities», είναι πολύ σημαντικό για τους Δήμους και τους πολίτες όλης της χώρας», ανέφερε προσθέτοντας: «Είμαστε θετικοί και επισημαίνουμε την αύξηση του ρυθμού των αξιολογήσεων και της έκδοσης των σχετικών Αποφάσεων Ένταξης για να υλοποιηθούν τα προγραμματισμένα από τους δήμους έργα το συντομότερο δυνατόν».

Οι δήμοι που εντάχθηκαν στο Πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός τον ΟΤΑ» και ο προϋπολογισμός ανά Δήμο:

...