Σε θέση μάχης δήμοι και Υπουργείο Περιβάλλοντος για τη μεγάλη δίκη του ΣτΕ: Πώς θα ανοικοδομηθούν τα ελεύθερα οικόπεδα που έχουν μείνει στην Αθήνα

Σε θέση μάχης βρίσκονται δήμοι και υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας μόλις δύο 24ωρα πριν τη μεγάλη δικαστική αναμέτρηση στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), από την έκβαση της οποίας θα κριθεί εν πολλοίς το πώς θα ανοικοδομηθούν τα λιγοστά ελεύθερα οικόπεδα που έχουν μείνει στην Αθήνα αλλά και στα άλλα μεγάλα αστικά κέντρα της επικράτειας.

Την Παρασκευή 11 Οκτωβρίου ξεκινά, όπως όλα δείχνουν, η μεγάλη δίκη στο ΣτΕ για τη συνταγματικότητα της οριζόντιας νομοθέτησης κινήτρων σε δόμηση και ύψος του ΝΟΚ (Νέου Οικοδομικού Κανονισμού), η οποία έφερε στα άκρα τις σχέσεις μεταξύ δημάρχων και Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) και κεντρικού κράτους.

Από την οριστική απόφαση της ολομέλειας του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου της χώρας θα κριθεί και το εάν θα «ξεπαγώσει» η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα με τη χρήση των κινήτρων, η οποία έχει μείνει στάσιμη εδώ και περίπου ένα χρόνο, ύστερα από τις τέσσερεις αποφάσεις του Ε΄ τμήματος του ΣτΕ που παρέπεμψε το θέμα στην ολομέλεια για οριστική κρίση, δίνοντας πάντως στο σκεπτικό του επιχειρήματα που αμφισβητούν τα οριζόντια ευεργετήματα του ΝΟΚ.

Πότε θα ξεκαθαρίσει το τοπίο

Πάντως, η κατάσταση δεν αναμένεται να έχει ξεκαθαρίσει απολύτως πριν τις αρχές του 2025 το νωρίτερο, καθώς θα απαιτηθεί κι ένα διάστημα μέχρι να καθαρογραφεί η όποια απόφαση ληφθεί σε περίπου τρεις μήνες από τώρα. Μάλιστα σε περίπτωση οριστικής απορριπτικής απόφασης από τον Ολομέλεια του ΣτΕ, υπάρχει το ενδεχόμενο ακόμα και να κριθούν αυθαίρετες και κατεδαφιστέες οι κατασκευές, ή να ακυρωθούν συμβόλαια αγοράς ακινήτων σε οικοδομές που έχουν ανεγερθεί με τα μπόνους του ΝΟΚ.

Το υπουργείο Περιβάλλοντος κρατά κλειστά τα χαρτιά του ενόψει της μεγάλης δίκης. Ωστόσο αυτήν την περίοδο διενεργεί μελέτη, στην οποία θα στηρίξει την επιχειρηματολογία του. Αυτός είναι και ο λόγος, για τον οποιο, όπως επεσήμανε κατά τη χθεσινή συνεδρίαση της ΚΕΔΕ ο αντιπρόεδρός της και δήμαρχος Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, μπορεί να μη δόθηκε αναβολή στη δίκη λόγω της κρισιμότητάς της, αλλά δόθηκε ένα «παράθυρο» αναμονής από τον εισηγητή προκειμένου να εξεταστούν και τα στοιχεία της μελέτης που θα προσκομίσει η πλευρά του υπουργείου.

Οι δήμοι από την άλλη πλευρά προχωρούν με πρόσθετη παρέμβαση επτά σημείων, με τον πρόεδρο της ΚΕΔΕ, Λάζαρο Κυρίζογλου να εκτιμά ότι τα κίνητρα του ΝΟΚ θα καταπέσουν εν  όλω ή εν μέρει, όπως είπε. Η σχέση μεταξύ των δύο πλευρών χαρακτηρίζεται μάλλον ...πολεμική με τον κ. Κυρίζογλου να αναφέρει χωρίς περιστροφές την Τρίτη πως «θα πρέπει να το αντιληφθούν όλοι στην κυβέρνηση ότι αυτήν την περίοδο τα περισσότερα προβλήματα υπάρχουν και προέρχονται από το ΥΠΕΝ και την κάτω από την κορυφή της πυραμίδας ηγεσία υφυπουργούς, γενικούς γραμματείς, κλπ».

Να σημειωθεί ότι η ΚΕΔΕ δε συμφωνεί ούτε με την ΚΥΑ για την κοστολόγηση του νερού, για την οποία, όπως επεσήμαναν οι εκπρόσωποί της δε ρωτήθηκαν, ενώ εκκρεμεί και η συζήτηση της προσφυγής που έχουν καταθέσει 164 δήμοι κατά του υπουργείου για το τέλος ταφής, η οποία αποτελεί την πιο μαζική προσφυγή δήμων κατά της κεντρικής διοίκησης.

Σε ό,τι αφορά τα κίνητρα του ΝΟΚ, η ΚΕΔΕ ασκεί πρόσθετη παρέμβαση υπέρ του δήμου Αλίμου που ήταν ο πρώτος που κινήθηκε νομικά κατά των κινητρων. Ετερος διάδικος είναι οι κατασκευαστές των τεσσάρων κτιρίων που ανεγέρθηκαν με οικοδομικές άδειες του ΝΟΚ στον Άλιμο.

Με παρέμβασή του θα υποστηρίξει τη συνταγματικότητα των κινήτρων το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) και κατασκευαστικές εταιρίες. Να σημειωθεί ότι ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός έχει πολλάκις αναφερθεί στο χτύπημα που έχει επιφέρει η κατάσταση αυτή στην οικοδομική δραστηριότητα κάνοντας πρόσφατα λόγο για «παρακμή ασφάλειας δικαίου».

Βάσει της πρόσθετης προσφυγής της ΚΕΔΕ, η οποία όπως γράφει το ecopress.gr, κατατέθηκε από ομάδα διακεκριμένων νομικών, με επικεφαλής την Γλυκερία Σιούτη καθηγήτρια Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών και τον δικηγόρο Νικόλαο Κανελλόπουλο, κυρίαρχη υποστηρικτική γραμμή της επιχειρηματολογίας των δήμων είναι το γεγονός ότι το ίδιο το υπουργείο έσπευσε να νομοθετήσει εξαιρέσεις από την οριζόντια εφαρμογή των κινήτρων στις δημοτικές ενότητες Ψυχικού, Φιλοθέης και Εκάλης στο παρά πέντε του κλεισίματος της Βουλής για τις εκλογές του 2023, γεγονός που όπως επισημαίνεται στην προσφυγή «συνομολογεί την αντισυνταγματικότητα της οριζόντιας εφαρμογής των επίμαχων διατάξεων».

Δεδομένου μάλιστα ότι η εξαίρεση στηρίχθηκε στο γεγονός ότι οι τρεις περιοχές είναι «κηπουπόλεις», σύμφωνα με τους νομικούς, δημιουργείται μια «θεμελιώδης αντίφαση», καθώς δεν είναι οι μοναδικές.

Το δεύτερο σημείο, στο οποίο στέκεται η προσφυγή της ΚΕΔΕ είναι η τροπολογία, με την οποία το υπουργείο επιχείρησε να κατευνάσει τις αντιδράσεις προβλέποντας περιορισμό στην προσαύξηση του συνολικού ύψους των κτιρίων μεχρι την ολοκλήρωση των νέων Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ) στο τέλος του 2025, την εκπόνηση ειδικής μελέτης και ελέγχους από ελεγκτές δόμησης για υπερβάσεις. Ωστόσο, σύμφωνα με τους προσφεύγοντες, η κίνηση αυτή αφενός συνομολογεί ότι τα εν λόγω κίνητρα δεν είναι ευεργετικά σε κάθε περίπτωση, αλλά και το γεγονός ότι δεν είχε προηγηθεί μελέτη πριν την εφαρμογή των κινήτρων, ενώ παράλληλα παραδέχεται ότι τον τελικό λόγο γα τον τρόπο δόμησης θα έχουν τα ΤΠΣ.

Επιπλέον, σύμφωνα με την προσφυγή της ΚΕΔΕ, δεν εξετάστηκαν από το υπουργείο εναλλακτικές λύσεις για περιβαλλοντική και ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, όπως θα ήταν η απευθείας θέσπιση υποχρέωσης κατασκευής κτιρίων υψηλής ενεργειακής απόδοσης, ή, αντίστοιχα, η απευθείας μείωση του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης στις περιοχές ούτως ώστε να απελευθερωθούν ακάλυπτοι χώροι των οικοπέδων, δηλαδή χωρίς την παροχή αντίστοιχων κινήτρων αμφιβόλου αποτελεσματικότητας.