Γλυπτά Παρθενώνα: Η «σκληρή» στάση της βρετανικής κυβέρνησης και το «ανοιχτό παράθυρο» στην επιστροφή τους από το Βρετανικό Μουσείο

Οι συνομιλίες σχετικά με τα Γλυπτά του Παρθενώνα μεταξύ της Αθήνας και του Βρετανικού Μουσείου είναι «αρκετά προχωρημένες», όπως αναφέρει ο Guardian, αν και αξιωματούχοι έχουν αποφασίσει ότι η «πολιτιστική διαμάχη» θα είναι χαμηλά στην ατζέντα όταν ο πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, συναντηθεί με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Η τύχη των κλασικών αριστουργημάτων, η οποία προκάλεσε πέρυσι διαμάχη μεταξύ του Ρίσι Σουνάκ και του Κυριάκου Μητσοτάκη, δεν θα τεθεί ενεργά από καμία πλευρά όταν οι δύο ηγέτες θα έχουν τις πρώτες τους συζητήσεις στην Ντάουνινγκ Στριτ. Ο εκπρόσωπος του Στάρμερ δήλωσε τη Δευτέρα: «Η θέση μας για τα μάρμαρα του Έλγιν δεν έχει αλλάξει».

Ωστόσο, πηγές ανέφεραν ότι οι συνομιλίες μεταξύ του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών και του Τζορτζ Όσμπορν, του προέδρου του Βρετανικού Μουσείου, κινούνται προς «μια κατ' αρχήν συμφωνία» για την επανένωση των αρχαιοτήτων στην Αθήνα. «Το κλίμα έχει αλλάξει εντελώς», δήλωσε μια πηγή που βρίσκεται κοντά στις διαπραγματεύσεις.

Προβλέπεται ότι η όποια συμφωνία θα υποστηρίζεται από μια πολιτιστική σύμπραξη μεταξύ των δύο χωρών, με τα γλυπτά να επιστρέφουν στην Αθήνα και να επανενώνονται με άλλα έργα που εκτίθενται σήμερα στις αίθουσες του Παρθενώνα στο Μουσείο της Ακρόπολης - με αντάλλαγμα έργα τέχνης που θα βρεθούν στο επίκεντρο κυλιόμενων εκθέσεων στο Λονδίνο.

Ανατροπή δεδομένων με τη νίκη των Εργατικών

Τον Σεπτέμβριο, μόλις δύο μήνες μετά την εκλογική νίκη των Εργατικών, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, δήλωσε στον Guardian ότι πίστευε πως μια συμφωνία ήταν «σχετικά κοντά». Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Αθήνας και του Βρετανικού Μουσείου ξεκίνησαν το 2021.

Περιγράφοντας τις συζητήσεις ως «ειλικρινείς και ανοιχτές» ο Γεραπετρίτης δήλωσε: «Υπάρχει μια κοινή αντίληψη ως προς το πώς μπορούμε να δομήσουμε τη συνεργασία μας και νομίζω ότι με τη νέα κυβέρνηση των Εργατικών θα έχουμε καλύτερη ευκαιρία να ολοκληρώσουμε πραγματικά τη συμφωνία, διότι δεν θα αντιταχθεί σε μια συμφωνία που θα επιτευχθεί μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και του Βρετανικού Μουσείου. Υπάρχει μια κρίσιμη μάζα πολιτικής βούλησης».

Με το περίγραμμα μιας συμφωνίας να έχει ήδη περιγραφεί, οι διαπραγματεύσεις επικεντρώνονται τώρα στις πρακτικές λεπτομέρειες, συμπεριλαμβανομένου του πρωτοφανούς βήματος της μεταφοράς τόσο ανεκτίμητων θησαυρών από τη Βρετανία στην Ελλάδα, ανέφεραν πηγές.

Προτεραιότητα της κυβέρνησης Μητσοτάκη ο επαναπατρισμός των Γλυπτών

Το Βρετανικό Μουσείο εκθέτει τα Γλυπτά του Παρθενώνα από την απόκτησή τους από τον Λόρδο Έλγιν το 1816. Ως πρεσβευτής της Αγγλίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο Έλγιν είχε διατάξει την απομάκρυνσή τους από την Ακρόπολη υπό συνθήκες που μέχρι σήμερα παραμένουν εξαιρετικά αμφιλεγόμενες. Σκαλισμένα από τον Φειδία, τον αρχιγλύπτη του Περικλή, τα αρχαία κοσμούσαν τη μνημειώδη ζωφόρο του Παρθενώνα από τον 5ο αιώνα π.Χ.

Ο αριστοκράτης ισχυρίστηκε ότι είχε λάβει άδεια από τις οθωμανικές αρχές για να βάλει συνεργεία εργατών να τα απομακρύνουν από τον ναό - ένα έγγραφο του οποίου η ύπαρξη νωρίτερα φέτος αμφισβητήθηκε από την Τουρκία.

Ο Μητσοτάκης έχει θέσει τον επαναπατρισμό των έργων τέχνης ως προτεραιότητα της κυβέρνησής του. Όμως τη Δευτέρα, εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης διέψευσε δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε εμπλακεί προσωπικά τις τελευταίες εβδομάδες στις συνομιλίες με το μουσείο ή ότι η Αθήνα ήταν πρόθυμη να αποδεχθεί μια συμφωνία που θα αναγνώριζε τη βρετανική ιδιοκτησία των αντικειμένων - το σημείο που αποτελούσε μέχρι σήμερα το αγκάθι της συμφωνίας δανεισμού.

«Δεν υπήρξε καμία ιδιωτική συνάντηση του πρωθυπουργού τις τελευταίες εβδομάδες που να συνδέεται με τα γλυπτά, όπως έχει αναφερθεί», δήλωσε ο εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης. Ενώ η επιστροφή των θησαυρών παρέμενε «ένα μόνιμο αίτημα ... το οποίο συνεχίζουμε να προωθούμε ως έθνος, κράτος και ελληνική κυβέρνηση», η διαδικασία διαπραγμάτευσης βρισκόταν τώρα στο Βρετανικό Μουσείο, δήλωσε στους δημοσιογράφους.

«Πόρτα» από Σουνάκ

Ο επίσημος εκπρόσωπος του Στάρμερ δήλωσε ότι τα μάρμαρα «δεν θα είναι στην ατζέντα του πρωθυπουργού» όταν θα συναντηθεί με τον Μητσοτάκη την Τρίτη.

«Η εστίασή του θα είναι στην υποστήριξη της Ουκρανίας και στην επείγουσα ανάγκη για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Η θέση μας για τα μάρμαρα των Ελγινείων δεν έχει αλλάξει. Παραμένει θέμα του Βρετανικού Μουσείου και η κυβέρνηση δεν σχεδιάζει να αλλάξει τον νόμο που θα επέτρεπε τη μόνιμη μετακίνηση των γλυπτών του Παρθενώνα», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος.

Πέρυσι, σε αυτό που περιγράφηκε ως «υστερία» που προκλήθηκε από τον Μητσοτάκη, ο οποίος παρομοίασε την κατακερματισμένη ζωφόρο των γλυπτών με τη Μόνα Λίζα που «κόβεται στη μέση», ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Ρίσι Σουνάκ ακύρωσε απότομα τις συνομιλίες της Ντάουνινγκ Στριτ με τον Έλληνα ομόλογό του στο Λονδίνο. Αντ' αυτού, κανονίστηκε εσπευσμένα συνάντηση με τον Στάρμερ, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι δεν θα σταθεί εμπόδιο σε μια συμφωνία που θα επιτευχθεί μεταξύ του Βρετανικού Μουσείου και της ελληνικής κυβέρνησης, αν οι Εργατικοί εκλεγούν στην εξουσία.

Η διπλωματική «γκάφα» του Σουνάκ χαιρετίστηκε στη συνέχεια στην Ελλάδα ως μια άνευ προηγουμένου ευλογία για μια εκστρατεία που, εν μία νυκτί, έλαβε περισσότερη παγκόσμια δημοσιότητα από κάθε άλλη φορά.