Το «παράθυρο» για να επανέλθουν τα μπόνους σε ύψος παρά την απόφαση του ΣτΕ

Νέα επεισόδια στη διαμάχη που έχει ξεσπάσει για τα μπόνους σε ύψος και δόμηση του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) θα πρέπει να αναμένονται το προσεχές διάστημα, καθώς μπορεί η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) να τα έκρινε αντισυνταγματικά δικαιώνοντας δημάρχους και πολίτες που είχαν προσφύγει επιζητώντας την ακύρωση οικοδομικών αδειών, αλλά το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επιμένει και διαμηνύει ότι αυτά θα επανέλθουν προβλεπόμενα στον εν εξελίξει πολεοδομικό σχεδιασμό.

Στην περίπτωση αυτή οι δήμοι θα έχουν μόνο γνωμοδοτικό ρόλο με το υπουργείο από την πλευρά του να πηγαίνει και ένα βήμα παραπέρα προαναγγέλλοντας για ακόμα μία φορά νομοθετική ρύθμιση επί του θέματος το περιεχόμενο της οποίας θα προσδιοριστεί πλήρως μόλις γνωστοποιηθεί η καθαρογραμμένη απόφαση του ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου και μελετηθεί το σκεπτικό της απόφασης και οι προτάσεις του ΣτΕ.

Το παράθυρο της πολεοδομικής «νομιμοποίησης» της εφαρμογής των κινήτρων μένει άλλωστε ανοιχτό και από την απόφαση του ΣτΕ, από την οποία συνάγεται ότι τα κίνητρα δεν μπορούν να εφαρμοστούν οριζόντια σε όλες τις περιοχές, αλλά μόνο εάν έχουν προβλεφθεί στα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, τα οποία καταρτίζονται σε όλη την επικράτεια αυτήν την περίοδο.

Στο... αντίπαλο στρατόπεδο, πάντως, οι δήμαρχοι που πρωτοστάτησαν στον αγώνα κατά του ΝΟΚ, όπως ο δήμαρχος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, αλλά και η ΚΕΔΕ αναφέρονται σε μία μεγάλη νίκη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κατά της υπερδόμησης.

Να σημειωθεί ότι η απόφαση του ΣτΕ δεν έχει δημοσιοποιηθεί ακόμα, κάτι που αναμένεται να γίνει τον προσεχή Ιανουάριο, αλλά γνωστοποιήθηκε με ανακοίνωση του Προέδρου του Δικαστηρίου, Μιχαήλ Πικραμένου.

Το γεγονός αυτό μάλιστα έχει προβληματίσει έντονα τους υπέρμαχους των κινήτρων του ΝΟΚ, με πηγές προσκείμενες σε αυτούς να επισημαίνουν ότι για πρώτη φορά ένα δελτίο Τύπου καταργεί ένα νόμο και ορίζει αυτόματους περιορισμούς και απαγορεύσεις στη δόμηση πριν ακόμα γνωστοποιηθεί η απόφαση του ΣτΕ και χωρίς να παρέχονται στοιχεία επί του σκεπτικού του, των ψηφισάντων, του περιεχομένου της κρίσης, κλπ.

Τι ορίζει η απόφαση του ΣτΕ

Βάσει της απόφασής του, το ΣτΕ δείχνει κόκκινη κάρτα στα κίνητρα που προκύπτουν από τον ΝΟΚ καταλήγοντας ότι η οριζόντια εφαρμογή τους αντίκειται στο Σύνταγμα. Διαχωρίζει τις περιπτώσεις οικοδομικών αδειών με χρήση των μπόνους που ήδη προχωρούν και δεν έχουν προσβληθεί δικαστικά έως και την χθεσινή ημέρα έκδοσης της ανακοίνωσης, σημειώνοντας πως οι εργασίες μπορούν να συνεχιστούν για λόγους ασφάλειας δικαίου.

Αναλυτικά, το δικαστήριο έκρινε ότι:

• Οι διατάξεις του ΝΟΚ βάσει των οποίων θεσπίζονται κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστή δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτηρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου, αντίκεινται στo άρθρο 24 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος. Κι αυτό, όπως επισημαίνεται, «όχι, κατ’ αρχήν, εξαιτίας του περιεχομένου τους, αλλά για τον λόγο ότι παρέχεται με τις διατάξεις αυτές, απ’ ευθείας στις υπηρεσίες δόμησης, η δυνατότητα να εκδίδουν οικοδομικές άδειες, κατ’ απόκλιση, και μάλιστα ουσιώδη, από τους ισχύοντες κατά το πολεοδομικό καθεστώς κάθε περιοχής όρους δόμησης. Τα παρεχόμενα με τις διατάξεις αυτές κίνητρα πρέπει να έχουν ληφθεί υπ’ όψιν και να έχουν σταθμισθεί οι συνέπειές τους στο οικιστικό περιβάλλον κάθε περιοχής κατά το στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού, κατόπιν ειδικής επιστημονικής μελέτης που να τεκμηριώνει τις περιεχόμενες στις διατάξεις αυτές ρυθμίσεις σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες και την εν γένει φυσιογνωμία κάθε οικισμού».
• Αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης (δυνάμει του άρθρου 11 παρ. 6 του ΝΟΚ), των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια (άρ. 19 παρ. 2 του ΝΟΚ). Αυτά μπορούν να κατασκευάζονται προσμετρώμενα στον συντελεστή δόμησης, αναφέρει ξεκάθαρα η απόφαση.
• Αντιθέτως, δεν αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των έρκερ και των κλιμακοστασίων.

Για τους λόγους αυτούς το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο καταλήγει ότι οι προσβαλλόμενες άδειες πρέπει να ακυρωθούν.

Ο πρόεδρος του ΣτΕ σπεύδει, πάντως, να τονίσει ότι «σταθμίζοντας αφενός τις αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης των διοικουμένων και αφετέρου το δημόσιο συμφέρον, το ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο έκρινε ότι τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την παρούσα ανακοίνωση».

Διευκρινίζει επίσης ότι ο περιορισμός των αποτελεσμάτων της αντισυνταγματικότητας δεν καταλαμβάνει εκκρεμείς δίκες.

Σκυλακάκης: Μετά την απόφαση του ΣτΕ, κίνητρα θα προβλεφθούν στον υπό εξέλιξη πολεοδομικό σχεδιασμό

«Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικράτειας (ΣτΕ) για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (μια νομοθεσία του 2012) αφορά -κατά κύριο λόγο- στη νομολογία του για τη συνταγματικά προβλεπόμενη ανάγκη τοπικού, πολεοδομικού σχεδιασμού», σημειώνει σε δήλωσή του ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης.

Χαρακτηρίζει σημαντικό το γεγονός ότι με την απόφαση αυτή, δεν επηρεάζεται καμία υφιστάμενη οικοδομή (πλην όσων αποτελούν, ήδη, αντικείμενο προσφυγής), είτε αυτή έχει ολοκληρωθεί είτε με οποιονδήποτε τρόπο έχουν αρχίσει οι εργασίες σε αυτή, καθώς κάτι τέτοιο «θα δημιουργούσε πολύ σοβαρή ανασφάλεια δικαίου και θα επηρέαζε αρνητικά χιλιάδες πολίτες και επαγγελματίες».

Κατά τον υπουργό, σημαντικό είναι και το γεγονός ότι με την απόφαση αυτή «επιβεβαιώνεται η δυνατότητα να υπάρχουν, όπου είναι ανάγκη για λόγους περιβαλλοντικούς ή άλλους, ειδικά κίνητρα (bonus) σε ό,τι αφορά στα ύψη, στα δώματα, στις φυτεμένες στέγες, κ.λπ». Ο κ. Σκυλακάκης εξηγεί ότι τα εργαλεία αυτά, είναι απολύτως απαραίτητα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, ιδίως στις πυκνοδομημένες περιοχές, καθώς ο τρόπος που είναι σήμερα δομημένες οι μεγαλουπόλεις (μεγάλη κάλυψη, με μικρό ύψος), τις καθιστά μη βιώσιμες μακροχρόνια σε ένα περιβάλλον οξυνόμενης κλιματικής κρίσης και αυξημένων θερμοκρασιών.

Προαναγγέλλει μάλιστα και άμεση νομοθετική πρωτοβουλία ανακοινώνοντας ότι: «τα κίνητρα αυτά θα προβλεφθούν συνεπώς, όπου αυτό καθίσταται αναγκαίο, στο πλαίσιο του τοπικού, πολεοδομικού σχεδιασμού, που βρίσκεται σε εξέλιξη, με αντίστοιχη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης, η οποία θα αναληφθεί άμεσα, ώστε να υπάρχει ορατότητα και νομική ασφάλεια. Η κυβέρνηση υλοποιεί, άλλωστε, εδώ και τρία χρόνια το μεγαλύτερο πρόγραμμα τοπικού σχεδιασμού από συστάσεως του ελληνικού Κράτους, το οποίο θα μας επιτρέψει να καθιερώσουμε με τρόπο νομικά αδιαμφισβήτητο κίνητρα, όπως αυτά περιέχονται στο ΝΟΚ, εκεί που είναι πράγματι αναγκαία».

Ο υπουργός προανήγγειλε επίσης την ανάληψη πολλαπλών πρωτοβουλιών ώστε να περιοριστούν τα φαινόμενα τοπικής διαφθοράς, που συνδέονται με την εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας. «Φαινόμενα που από την υπόθεση της Χαλκιδικής που αποκαλύφθηκε σήμερα, προκύπτει ότι μπορεί να είναι εκτεταμένα σε περιοχές και να αποκτούν την υπόσταση ακόμα και εγκληματικής οργάνωσης», ανέφερε. Στις πρωτοβουλίες αυτές μάλιστα συζητείται να ενταχθεί και νομοθετική ρύθμιση, με την οποία ο έλεγχος των Υπηρεσιών Δόμησης (Πολεοδομίες) θα περάσει από τους δήμους στο υπουργείο.

Υπενθυμίζεται ότι πολύ πριν εκδοθεί η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, νομοθετική ρύθμιση, η οποία θα διασφαλίζει όλες τις νομίμως εκδοθείσες άδειες είχαν προαναγγείλει και από το βήμα πρόσφατου συνεδρίου τόσο ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Νικος Ταγαράς όσο και ο γ.γ. Χωρικού Σχεδιασμού, Ευθύμης Μπακογιάννης: «Πρωτίστως η κυβέρνηση και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθιστούν σαφές ότι θα διασφαλιστεί το σύνολο των οικοδομικών αδειών, οι οποίες έχουν εκδοθεί νομίμως. Η χώρα έχει ασφάλεια δικαίου και θα κάνει τα πάντα, νομοθετικά αν χρειαστεί, έτσι ώστε να διασφαλίσει την ασφάλεια δικαίου των οικοδομικών αδειών, που έχουν σήμερα εκδοθεί από τη διοίκηση», είχε αναφέρει ο κ. Μπακογιάννης.

Δήμαρχοι: Δικαιώθηκε η Αυτοδιοίκηση

Για πλήρη δικαίωση ων θέσεων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κάνει λόγο σε δήλωσή του ο δήμαρχος 3Β, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος σημειώνοντας πως η απόφαση του ΣτΕ «αποτελεί επιστέγασμα του αγώνα που δίνει η Τοπική Αυτοδιοίκηση και ειδικότερα οι δήμοι Αλίμου και Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης τους τελευταίους μήνες με σειρά προηγούμενων αποφάσεων του ΣτΕ».

Μιλώντας στο «Έθνος» ο κ. Κωνσταντέλλος που ήταν από τους πρώτους δημάρχους που είχαν αντιδράσει και προσφύγει για τα κίνητρα του ΝΟΚ, επεσήμανε ότι «δικαιώνονται οι προσπάθειες για λιγότερο τσιμέντο στις πόλεις μας καθώς εισακούστηκαν οι ανησυχίες μας παρά τον άνισο αγώνα μεταξύ Δαβίδ και Γολιάθ αφού απέναντι στους 2-3 δήμους που προσέφυγαν υπήρχαν το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, οι ομοσπονδίες των κατασκευαστών και βεβαίως το υπουργείο Περιβάλλοντος. Είμαστε πολύ χαρούμενοι για την εξέλιξη αυτή κι ελπίζουμε άπαντες να έχουν λάβει τα μηνύματα της απόφασης».

_{Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πρόεδρος της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), Λάζαρος Κυρίζογλου επισημαίνει ότι «όσα ανακοίνωσε ο Πρόεδρος του ΣτΕ, αποτελούν  δικαίωση των θέσεων και των αγώνων της αυτοδιοίκησης, να προστατεύσουμε τη φυσιογνωμία των πόλεων μας και την ποιότητα ζωής των πολιτών των τοπικών μας κοινωνιών. Αναμένουμε το επόμενο διάστημα την καθαρογραμμένη απόφαση».}