Ας εκπαιδευτούµε να ζούµε µε τα ακραία φαινόµενα

Η «προσωποποίηση του κινδύνου» ώστε να αντιληφθεί ακόµα και ο τελευταίος πολίτης πως οι φυσικές καταστροφές δεν κάνουν διακρίσεις και ότι ο καθένας θα µπορούσε να βρεθεί αντιµέτωπος µε τον κίνδυνο, σε συνδυασµό µε την ύπαρξη σχεδίων πρόληψης, προστασίας και ενηµέρωσης, αποτελεί «κλειδί», σύµφωνα µε τους ειδικούς, για µια αποτελεσµατική πολιτική προστασία. Πρώτο βήµα βέβαια, όπως εξηγούν στο «Εθνος», είναι να παραδεχθούµε ότι ακραία καιρικά φαινόµενα θα συµβαίνουν όλο και συχνότερα, καθώς η κλιµατική αλλαγή ήρθε για να… µείνει.

Παράλληλα, όπως σηµειώνει ο καθηγητής και ειδικός στη διαχείριση φυσικών καταστροφών, Κώστας Συνολάκης, η Πολιτική Προστασία στην Ελλάδα θα πρέπει να δώσει µεγάλη σηµασία στη διεθνή εµπειρία και να καταβάλει προσπάθεια ώστε να µη χάνει τη «µεγάλη εικόνα»: «Ενα από τα βασικά λάθη που έγιναν τα προηγούµενα χρόνια είναι ότι η χώρα είχε εστιάσει όλο το ενδιαφέρον της Πολιτικής Προστασίας στον κίνδυνο πυρκαγιών, αγνοώντας το σύνολο των φαινοµένων.

Αλλά και στο ζήτηµα των πυρκαγιών η έµφαση δινόταν µόνο στο ζήτηµα της πυρόσβεσης, όταν για την αποτελεσµατική προστασία των πολιτών θα πρέπει να ακολουθούνται όλα τα βήµατα: πρόγνωση - προειδοποίηση - διαχείριση της κρίσης - αποκατάσταση των καταστροφών. Θα πρέπει πλέον να δούµε όλο το φάσµα, να αντιµετωπίσουµε ολιστικά το ζήτηµα αξιοποιώντας τη διεθνή εµπειρία» υπογραµµίζει. Προσθέτει µάλιστα ότι ακόµα και στην πρόσφατη τραγωδία της Χαλκιδικής πολλοί εστιάζουν µόνο στη λειτουργία της έγκαιρης προειδοποίησης πολιτών µέσω της τηλεφωνικής γραµµής 112, την οποία και ο ίδιος χαρακτηρίζει απαραίτητη. Προσθέτει, ωστόσο, ότι πίσω από το µήνυµα που θα αποσταλεί στους πολίτες κρύβεται ολόκληρη επιστήµη. «Εχει σηµασία τι είδους µήνυµα θα αποσταλεί στους πολίτες, τι γλώσσα θα χρησιµοποιηθεί, ποιες πληροφορίες θα περιλαµβάνει και πόσο µεγάλο θα είναι. Εχει καταδειχθεί από έρευνες ότι µηνύµατα τέτοιου είδους δεν πρέπει να υπερβαίνουν τις δυο-τρεις γραµµές.  Το ιδανικό είναι να µην ξεπερνούν σε µέγεθος ένα tweet, κάτι µε το οποίο είναι εξοικειωµένο µεγάλο τµήµα του πληθυσµού» εξηγεί ο κ. Συνολάκης.

«Προσωποποίηση»

Η έγκαιρη και έγκυρη ενηµέρωση των πολιτών είναι εξίσου σηµαντική και για τον δρα Μιχάλη ∆ιακάκη, επιστηµονικό συνεργάτη του ΕΚΠΑ, ο οποίος όµως διευκρινίζει ότι πάνω απ’ όλα θα πρέπει να «προσωποποιηθεί» ο κίνδυνος από τον καθένα µας. «Και αυτό γιατί έχει παρατηρηθεί ότι ακόµα και χώρες, στις οποίες λειτουργούν τα πιο εξελιγµένα συστήµατα προειδοποίησης εξακολουθούν να έχουν αρκετά θύµατα, διότι έχουν αποτύχει να πείσουν το σύνολο των πολιτών ότι η πολιτική προστασία έχει σχέση µε την αντίληψη του ατόµου.

Πρέπει να καταπολεµηθεί η παγιωµένη πεποίθηση ότι “αυτό αποκλείεται να συµβεί σε µένα”» τονίζει. Αλλωστε, σύµφωνα µε τον κ. ∆ιακάκη, θα πρέπει να µάθουµε να ζούµε και να προφυλασσόµαστε από ακραία καιρικά φαινόµενα τα οποία εκδηλώνονταν µεν στην Ελλάδα και τα προηγούµενα χρόνια, αλλά όχι µε αυτήν τη συχνότητα. Οσο για το υφιστάµενο θεσµικό πλαίσιο για την πολιτική προστασία στην Ελλάδα, σύµφωνα µε τον επιστηµονικό συνεργάτη του ΕΚΠΑ, είναι επαρκές, αλλά θα πρέπει να ενισχυθεί η αποκέντρωση µε την παροχή περισσότερων δυνατοτήτων σε δήµους και περιφέρειες για την κατάρτιση τοπικών σχεδίων πρόληψης και δράσης.

«Ηταν δύσκολο να εντοπιστεί το φαινόµενο της Χαλκιδικής»

Αναφερόµενος στα συστήµατα ενηµέρωσης, ο πρόεδρος του Συστήµατος Εγκαιρης Προειδοποίησης για τσουνάµι της UNESCO, σεισµολόγος Γεράσιµος Παπαδόπουλος, επισηµαίνει ότι είναι δύσκολο επί του παρόντος να έχουµε πιο περιορισµένο γεωγραφικό εντοπισµό των µετεωρολογικών φαινοµένων από την ΕΜΥ. «Είναι δύσκολο, αν και στο εξωτερικό έχουν αρχίσει να το καταφέρνουν. Για ένα φαινόµενο όπως αυτό της Χαλκιδικής δεν υπάρχει σύστηµα που να µπορεί να δώσει στον πολίτη την προειδοποίηση που χρειάζεται. Και αυτό γιατί είναι πολύ εντοπισµένο γεωγραφικά και οργανώνεται µέσα σε λίγα λεπτά. Ακόµα και αν υπάρχει η τεχνολογία, δεν µπορεί να δώσει την πληροφορία τόσο άµεσα όσο το χρειάζεται ο πολίτης. Κακώς δηµιουργούνται παραπλανητικές εντυπώσεις ότι το 112 θα µπορούσε να βοηθήσει ουσιαστικά» λέει χαρακτηριστικά.

Για τον κ. Παπαδόπουλο βασική προτεραιότητα αποτελεί η εκπαίδευση των πολιτών, η αντιµετώπιση της αυθαίρετης και ως εκ τούτου ευάλωτης δόµησης, η λήψη προληπτικών µέτρων και -όπου υπάρχει η δυνατότητα- ο εντοπισµός και η χαρτογράφηση των σηµείων κινδύνου από τις Αρχές σε συνεργασία µε τους επιστήµονες: «Το πρώτο που πρέπει να γίνει είναι να υπάρξει µακροπρόθεσµος ορίζοντας της ενηµέρωσης των πολιτών και των τουριστών για τους διάφορους τύπους κινδύνων σε κάθε περιοχή. Το δεύτερο που βοηθά είναι ο έλεγχος των αυθαίρετων κατασκευών. Οι αυθαίρετες κατασκευές είναι πιο ευάλωτες στον φυσικό κίνδυνο. Πρέπει να γίνει συνείδηση των πολιτών και αντικείµενο επιτήρησης από τις Αρχές» καταλήγει.