Οι αστρονομικοί μισθοί, τα golden boys και οι οικονομικοί έλεγχοι στις ΜΚΟ

Αποδοχές που σε ορισµένες περιπτώσεις ξεπερνούν τα 10.000 ευρώ µηνιαίως φαίνεται πως απολαµβάνουν στελέχη ανθρωπιστικών οργανώσεων, ιδίως εκείνων µε διεθνή δράση, που ήρθαν στην Ελλάδα να συµβάλουν στην αντιµετώπιση της προσφυγικής κρίσης. Ανθρωποι που γνωρίζουν καλά τις διαδικασίες έδωσαν στο «Έθνος» συγκεκριµένα παραδείγµατα υψηλών αµοιβών:

• Τρία ανώτατα στελέχη που ήρθαν από το εξωτερικό και ανέλαβαν δράση σε διεθνή οργανισµό προκειµένου να οργανώσουν τεχνικά τις δοµές φιλοξενίας έλαβαν, κατ' αντιστοιχία, 120.881 ευρώ για εννέα µήνες (13.431 τον µήνα), 99.361 για εννέα µήνες (11.040) και 80.8064 για πέντε µήνες (16.172 ευρώ µηνιαίως).
• Διεθνής οργανισµός που προσέφερε υπηρεσίες ειδικά στον παιδικό πληθυσμό προσέφερε αµοιβές ευρώ 14.675 µηνιαίως στον γενικό συντονιστή και τον υπεύθυνο Επιχειρήσεων και 12798 ευρώ στους υπευθύνους Παιδικής Προστασίας και Εκπαίδευσης. Το αντίστοιχο εγχώριο προσωπικό βρισκόταν λίγο χαµηλότερα στις αµοιβές, αλλά πολύ υψηλότερα από τις αµοιβές που κυκλοφορούν εντός Ελλάδας, καθώς οι τέσσερις Ελληνες υπεύθυνοι Παιδικής Προστασίας, Εκπαίδευσης, Παρακολούθησης Εργου και Επικοινωνίας λάµβαναν 8.921 ευρώ µηνιαίως.
• Διεθνής οργανισµός περίθαλψης που προσέφερε ιατρικές υπηρεσίες σε πρόσφυγες προσέλαβε προσωπικό από το εξωτερικό µε µηνιαία αµοιβή 5.308 για παιδίατρους, 6.635 ευρώ για νοσοκόµες, 6.635 ευρώ για τον οικονοµικό διευθυντή και  6.810 ευρώ για τον επικεφαλής όλων (Team Leader).

Οι αµοιβές που απολαµβάνουν τα στελέχη της αποκαλούµενης «βιοµηχανίας του ανθρωπισµού» µοιάζουν, σε πολλές περιπτώσεις, εξωπραγµατικές, χωρίς αυτό, βεβαίως, να τις καθιστά παράνοµες ή να σηµαίνει ότι δεν παράγουν έργο. Τα πράγµατα ξεφεύγουν από τη λογική όταν προσφέρεται ανθρωπιστική βοήθεια σε αναπτυσσόµενες χώρες, όπου η απόσταση από τις αµοιβές των ντόπιων είναι χαώδης. Σε πολλές περιπτώσεις το ύψος των αµοιβών δικαιολογείται από το γεγονός ότι οι αποστολές θεωρούνται «υποκαταστήµατα» οργανώσεων µε έδρα στη Γενεύη ή τη Νέα Υόρκη, οπότε τα µισθολόγια επηρεάζονται από τα εκεί δεδοµένα. Αλλοτε, τα στελέχη ζητούν υψηλή αµοιβή, ως κίνητρο απέναντι στις δυσκολίες που έχουν να αντιµετωπίσουν κάπου στην Αφρική, µέσα σε συνθήκες πολέµου ή ασθενειών.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, πάντως, οι δυσκολίες ήταν σαν εκείνες που περιγράφονταν σε κείµενο το οποίο συνόδευε το συµβόλαιο οργάνωσης που ανέλαβε να οργανώσει τα hotspots στα νησιά: «Αντιστοιχούν ένα ντους ανά 80 άτοµα, µία τουαλέτα ανά 49 άτοµα, ένα ζεστό ντους ανά 123 άτοµα και µία πηγή τρεχούµενου νερού ανά 120 άτοµα». Το πρόβληµα της διαχείρισης των κονδυλίων που παρέχει η διεθνής κοινότητα στις ΜΚΟ είναι παλαιό και έχει έρθει πολλές φορές στην επιφάνεια µε αφορµή ανθρωπιστικές κρίσεις σε αναπτυσσόµενες χώρες. Εκείνο που προκαλεί, όµως, συχνά συζητήσεις στο εσωτερικό των οργανώσεων είναι το ύψος των αµοιβών που απολαµβάνουν ιδίως τα υψηλόβαθµα στελέχη, και µάλιστα µε τεράστιο «άνοιγµα» ανάµεσα στους τοπικούς εργαζοµένους και εκείνους που έρχονται από το εξωτερικό.

Το πρόβληµα της διαχείρισης των κονδυλίων που παρέχει η διεθνής κοινότητα στις ΜΚΟ είναι παλαιό και έχει έρθει πολλές φορές στην επιφάνεια µε αφορµή ανθρωπιστικές κρίσεις σε αναπτυσσόµενες χώρες

Χρηματοδότηση από ΕΕ

Οργανώσεις όπως η Υπατη Αρµοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και ο ∆ιεθνής Οργανισµός Μετανάστευσης (∆ΟΜ), καθώς και πολλές άλλες διεθνείς και ελληνικές ΜΚΟ, έχουν έως τώρα συνάψει συµβόλαια –τα περισσότερα απευθείας µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή– ύψους 827,25 εκατ. ευρώ. Από αυτά τη µερίδα του λέοντος (506,58 εκατ.) απορροφά η Υπατη Αρµοστεία που έχει ασχοληθεί µε πλήθος έργων από τη στιγµή που ξέσπασε η κρίση το 2015 και απεδείχθη ότι η ελληνική Πολιτεία δεν ήταν προετοιµασµένη να διαχειριστεί ένα τόσο πολύπλοκο πρόβληµα. Η UNHCR ασχολήθηκε σχεδόν µε τα πάντα: από το να συµβουλεύει το ∆ηµόσιο για το πώς θα στήνει καταυλισµούς, πώς θα οργανώσει τις υπηρεσίες ασύλου, νοίκιασε σπίτια και καταλύµατα, πλήρωσε άλλες ΜΚΟ για επιµέρους προγράµµατα και οργάνωσε το πρόγραµµα µέσω του οποίου οι πρόσφυγες λαµβάνουν βοήθεια σε µετρητά, ώστε να µαγειρεύουν µόνοι τους, αντί να στήνονται στα συσσίτια.

Ο ∆ΟΜ, µε 119,69 εκατ. ευρώ, ήταν ο δεύτερος µεγαλύτερος «εργολάβος», οργανώνοντας µετακινήσεις και δοµές φιλοξενίας, προγράµµατα για ευάλωτες οµάδες κ.λπ. Το υπόλοιπο ποσό των 200,98 εκατ. ευρώ, σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχεία της Κοµισιόν, µοιράστηκαν οι οργανώσεις Danish Refugee Council, UNICEF, Χαµόγελο του παιδιού, Μετάδραση, Ισπανικός Ερυθρος Σταυρός, Γιατροί του Κόσµου, Arbeiter Samariter Bund, International Rescue Commitee, IFRC, Danish Refugee Council, Terre des Hommes, Mercy Corps, CARE, Norwegian Refugee Council, Save the Children και OXFAM. Μέσω αυτών χρηµατοδοτήθηκαν δεκάδες άλλες µικρότερες ΜΚΟ, ενώ άλλες δραστηριοποιήθηκαν µε χρήµατα ιδιωτών ή βάσει του δικού τους προϋπολογισµού.

Σε κόντρα

Δεν έλειψαν, όµως, και οι περιπτώσεις εκείνες στις οποίες το ελληνικό κράτος βρέθηκε σε σύγκρουση µε τις οργανώσεις, ιδίως όταν το αποτέλεσµα των υπηρεσιών  ήταν απογοητευτικό και ασκούνταν κριτική εντός και εκτός Ελλάδας. Χαρακτηριστική ήταν η υπόγεια κόντρα που ξέσπασε στο πρώτο ξεχειµώνιασµα του 2016, όταν χιλιάδες άνθρωποι βρέθηκαν να παγώνουν στη Μόρια της Λέσβου και κάποιοι πέθαναν όταν το χιόνι σκέπασε τις νάιλον σκηνές τους. Σε άλλες περιπτώσεις, αφορµή ήταν διεθνή σκάνδαλα που ξεσπούσαν όπως εκείνο της OXFAM ή όταν µέλη της οργάνωσης ERCI κατηγορήθηκαν από την Αστυνοµία για πλαστογραφία, παραβίαση µυστικών της Πολιτείας, κατασκοπεία και παράνοµη κατοχή φορητών ασυρµάτων ναυτικού τύπου στη Λέσβο.

Σχετικές αναφορές συµπεριλάβαµε σε δηµοσίευµα του «Εθνους» την περασµένη Πέµπτη («Από κόσκινο οι ΜΚΟ»), µε αφορµή απόφαση του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής να αλλάξει τον κανονισµό λειτουργίας του µητρώου των ΜΚΟ. Σύµφωνα µε τον νέο κανονισµό, προβλέπονται διαδικασίες για να εγγραφεί µια ΜΚΟ στο Μητρώο ώστε να έχει δικαίωµα παροχής υπηρεσιών, αλλά και τρόποι για να διαγραφεί (δεν υπήρχαν στον προηγούµενο κανονισµό) εάν καταδικαστεί ή υποπέσει σε ολισθήµατα.

Βάσει του δηµοσιεύµατος, ετέθη ερώτηµα στον υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής ∆ηµήτρη Βίτσα την ίδια µέρα στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου. Απαντώντας, ο γενικός γραµµατέας του υπουργείου Κ. Παπαδηµητρίου ανέφερε ότι η απόφαση ελήφθη για να γίνει «πιο αποτελεσµατικό το εργαλείο που έχει στα χέρια του το υπουργείο». Στη συνέχεια, ο κ. Βίτσας είπε ότι εντάσσεται στις διαδικασίες ελέγχου, προσθέτοντας ότι «αυτό έχει να κάνει και µε τις ξένες χώρες». «Ελεγχος παντού για τη δράση των ΜΚΟ» τόνισε ο υπουργός, αλλά ανέφερε πως «είναι θετικό γεγονός» η πλειονότητα των δράσεών τους και πως δεν συµφωνεί καθόλου «µε αυτήν τη συλλήβδην άποψη ότι οι ΜΚΟ κατασπαταλούν χρήµατα ή κλέβουν».