Θέατρο Λυκαβηττού: Περπατώντας ανάµεσα σε... σκουριασµένες αναµνήσεις

Ένα βενζινοπρίονο παίρνει µπρος και κόβει τη διάθεση προσκυνήµατος µε την οποία περνούµε τη σκουριασµένη πύλη που οδηγεί στο θεόκλειστο εδώ και πέντε χρόνια θέατρο του Λυκαβηττού. Λίγο πιο πέρα, ο Γιάννης, ήρεµος µε το καπελάκι του, πριονίζει ένα δέντρο που κατάφερε να φυτρώσει και να φθάσει στα επτά µέτρα ύψος περνώντας ανάµεσα στα καθίσµατα της πρώτης σειράς. Εδώ που κάθισαν επί σχεδόν πέντε δεκαετίες αµέτρητες ψυχές για να ζήσουν τη συγκίνηση µιας συναυλίας ή µιας θεατρικής παράστασης παλιότερα, η φύση ήρθε να καλύψει το κενό, θυµίζοντας κάπως εκείνα τα ντοκιµαντέρ που εξηγούν πώς θα γινόταν ο κόσµος εάν ξαφνικά έπαυαν να ζουν άνθρωποι.

Ο Γιάννης είναι ο µοναδικός εργάτης που ασχολείται αυτές τις µέρες µε την αποκατάσταση του θεάτρου του Λυκαβηττού. Οι αρµόδιοι όµως της Εταιρείας Ακινήτων του ∆ηµοσίου (ΕΤΑ∆), της Περιφέρειας Αττικής και του υπουργείου Πολιτισµού υπόσχονται πως τον ερχόµενο Απρίλιο ο χώρος θα έχει µετατραπεί σε εργοτάξιο για να φέρει το ιστορικό θέατρο στην αρχική του µορφή τον Οκτώβριο του 2019. Φιλόδοξο το σχέδιο και εµείς αποφασίζουµε να το µιµηθούµε: Να ανακαλύψουµε πού κρύβονται ανάµεσα στα αγριόχορτα, τα σκουριασµένα σίδερα και τους ξεφτισµένους τοίχους οι δονήσεις που γέννησαν θεϊκές φωνές και χαρισµατικοί καλλιτέχνες.

Καταλύτης ο Μίκης

Τα πλαστικά καθίσµατα που τοποθετήθηκαν το 1977 αντικαθιστώντας τους ξύλινους πάγκους του 1965 µοιάζουν από µακριά να βρίσκονται σε καλή κατάσταση σε σχέση µε την ηλικία τους. Μία από τις πρώτες συναυλίες που στήριξαν ήταν εκείνη του Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος λειτούργησε προφανώς ως καταλύτης για να οργανώνονται όλο και συχνότερα συναυλίες στο θέατρο, που εγκαινιάστηκε το 1965 για χάρη της τραγωδού Αννας Συνοδινού.

Ανεβαίνουµε τα σιδερένια σκαλοπάτια παρέα µε τη σκουριά που τα κατακλύζει. Ολόκληρος ο σκελετός του θεάτρου στηρίζεται πάνω σε 76 πυλώνες που πατούν σε τσιµεντένια βάθρα. Το σχέδιο του πρωτοποριακού αρχιτέκτονα Τάκη Ζενέτου δέχθηκε τότε αρκετή κριτική. Αποδείχθηκε όµως ισχυρή ιδέα, αν και αντιµετωπίστηκε αρχικά ως προσωρινή λύση για να «γεµίσει» ο χώρος του παλιού λατοµείου ώστε να γνωρίσει το αθηναϊκό κοινό τις αρχαίες τραγωδίες. Το λατοµείο αυτό προµήθευε επί δεκαετίες την πρώτη ανοικοδόµηση της Αθήνας, µισθωµένο από τη Μονή Πετράκη.

Ο λόφος του Λυκαβηττού είναι ένα από τα πολλά ακίνητα που έχουν δηλωθεί στο Κτηµατολόγιο τόσο από την Εκκλησία όσο και από το ∆ηµόσιο. Όπου ∆ηµόσιο σηµαίνει αφενός ΕΤΑ∆ για τα 36 στρέµµατα γύρω από το θέατρο, αφετέρου ∆ήµος Αθηναίων για όλη την υπόλοιπη έκταση. Κράτησε πολλά χρόνια η διαµάχη µεταξύ ΕΤΑ∆-δήµου για το ποιος έχει το πάνω χέρι στον ψηλότερο λόφο της πόλης. Ενα από τα θύµατα αυτής της διαµάχης ήταν και το ίδιο το θέατρο µε τα πορτοκαλί, κίτρινα και άσπρα καθίσµατα...

Τα χρώµατα, βέβαια, δεν ξεχώριζαν στις ασπρόµαυρες τηλεοπτικές µεταδόσεις που οργάνωνε στη δεκαετία του ’70 η κρατική ΕΡΤ ελκύοντας στον Λυκαβηττό όλο και περισσότερους καλλιτέχνες και θεατές. Ξαρχάκος, Μαρκόπουλος, Πλέσσας, Κουγιουµτζής. Οι µουσικοί στήνονταν πάνω στην κυκλική ορχήστρα, δίπλα στις κερκίδες. Ανάµεσά τους κινούνταν οι τεράστιες τηλεοπτικές κάµερες της εποχής και σέρνονταν αµέτρητα καλώδια πάνω στο µωσαϊκό που πατούµε αυτήν τη στιγµή. Οι ρωγµές που το χαράζουν είναι ελάχιστες µπροστά στα πόδια που το πάτησαν, την αποθέωση που γνώρισε, τις εξέδρες που στήθηκαν πάνω του, ακόµη και το γκαζόν που «έσπειρε» πάνω του για χάρη µιας συναυλίας του το 2002 ο αξέχαστος Λουκιανός Κηλαηδόνης.

Ο Γιάννης µαζεύει το κοµµένο δέντρο και εµείς περνούµε κάτω από τις κερκίδες στο δάσος των πυλώνων που στηρίζουν το δηµιούργηµα του Ζενέτου.

Θυµίζει γιγάντιο παιδικό παιχνίδι Μεκανό, µα κατάφερε να στηρίξει αποτελεσµατικά τα όνειρα και τις παραγωγές τόσο διαφορετικών εποχών. Χρόνης Αηδονίδης και B.B. King, Μανώλης Αγγελόπουλος και Nick Cave, Τρύπες και James Brown, Πάνος Γαβαλάς και Buena Vista Social Club, Γιώργος Νταλάρας και Prodigy. Την τελευταία συναυλία κάθε καλοκαιριού µε τον αείµνηστο Νίκο Παπάζογλου. Με τα χρόνια, οι λιτές περιγραφές του Γιώργου Παπαστεφάνου αντικαθίστανται από υπερπαραγωγές µε ροµποτικά φώτα, λέιζερ, ασύρµατα µικρόφωνα και κάµερες που τρέχουν πάνω από το κοινό.

Ηταν έπειτα από µια τέτοια υπερπαραγωγή για τα 20 χρόνια του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, τον Ιούνιο του 2008, που «έσκασε η βόµβα». Ο ∆ήµος Αθηναίων αποφασίζει σφράγιση του θεάτρου ως επικινδύνως ετοιµόρροπου βασισµένος σε µια επιστολή της τότε ιδιοκτήτριας ΕΤΑ (Τουριστικά Ακίνητα). ∆εκαέξι µέρες αργότερα, η ΕΤΑ στέλνει άλλη επιστολή λέγοντας ότι τα προβλήµατα ασφάλειας δεν είναι τόσο σοβαρά. Η ζηµιά όµως έχει γίνει. Οι συναυλίες συνεχίζονται όλο και αραιότερα. Το 2011 θα γίνουν κάποια έργα προσωρινής στήριξης µε πρόσθετες σκαλωσιές πάνω σε νέα βάθρα που τώρα θα ξηλωθούν.

Εκατοντάδες τόνοι σίδερου διακλαδίζονται πάνω µας ανάλαφρα καθώς πλησιάζουµε στα καµαρίνια. Ο διάδροµος, µακρύς και κυρτός, οδηγεί σε δεκάδες πόρτες. Γυαλιστερές φορµάικες, τεράστιοι ηλεκτρικοί πίνακες, κρεµάστρες µε µπλουζάκια Λακόστ στο χρώµα της σκόνης, ντουζιέρες και καθρέφτες. Σαν να περιµένουν κάποιος να λύσει τα µάγια και να διορθώσει το βραχυκύκλωµα σε αυτόν τον πυκνωτή συλλογικής µνήµης και προσωπικών συγκινήσεων.

Οι εργασίες

Σύµφωνα µε τη µελέτη αποκατάστασης, το µεταλλικό κοχύλι θα πρέπει κατ’ αρχάς να γυµνωθεί από καθίσµατα και λαµαρίνες. Θα ακολουθήσουν έλεγχος και τοπικές ενισχύσεις στις συνδέσεις και αντικατάσταση όλων των παλαιών κοχλιών (βίδες) µε νέους γαλβανισµένους εν θερµώ.

Οι εργασίες στα αποσυναρµολογηµένα κοµµάτια θα γίνουν σε εργοστάσιο όπου θα κατασκευαστούν και τα εντελώς νέα µέλη προκειµένου όλα να έρθουν εδώ, να συναρµολογηθούν και να βαφούν µε βάση τους νέους κανονισµούς ασφαλείας. «Σκοπός είναι», λέει ο µελετητής καθηγητής ΕΜΠ Κ. Καραδήµας, «µετά την ολοκλήρωση των εργασιών, οι διαφορές να είναι ορατές µόνο από ένα έµπειρο µάτι»