ΣτΕ για νέες ταυτότητες: Παράνομα τα στοιχεία υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης

«Κόκκινο» άναψε το Συμβούλιο της Επικράτειας σε κάποια από τα στοιχεία που Κοινή Υπουργική Απόφαση του 2018 προέβλεπε ότι θα περιέχουν οι νέες ταυτότητες. Ειδικότερα, στις νέες ηλεκτρονικές αστυνομικές ταυτότητες που θα τεθούν σε κυκλοφορία και περιέχουν ηλεκτρονικό τσιπάκι («RFID chip»), δεν μπορεί να περιέχονται-αποθηκεύονται τα στοιχεία που απαιτούνται για τις Υπηρεσίες Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, καθώς σύμφωνα με το ΣτΕ αυτό είναι παράνομο.

Στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο είχαν προσφύγει, μεταξύ άλλων, περίπου 70 πολίτες, ένας αρχιμανδρίτης και 3 πρωτοπρεσβύτεροι, δύο δικηγόροι, η «Εστία Πατερικών Μελετών», το «Ελληνορθόδοξο Κίνημα  Σωτηρίας», κ.λπ. και ζητούσαν να ακυρωθεί η 8200/0-297647/10.4.2018 ΚΥΑ που προβλέπει την έκδοση νέου τύπου δελτίων αστυνομικών ταυτοτήτων με «RFID chip» και παράλληλα καθορίζει τα προσωπικά στοιχεία που θα περιλαμβάνουν.

Οι νέες ηλεκτρονικές ταυτότητες θα περιλαμβάνουν, εκτός των έως τώρα γνωστών δεδομένων, μεταξύ των άλλων, μητρώο κοινωνικής ασφάλισης (ΑΜΚΑ), ομάδα αίματος και rhesus (προαιρετικά), την ιδιότητα του κατόχου της ταυτότητας ως συνταξιούχου, την πρόσκαιρη και μόνιμή κατοικία, κ.λπ.

Ακόμη, θα αποθηκεύονται τα στοιχεία εκείνα που απαιτούνται για τις υπηρεσίες Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Δηλαδή, θα μπορεί η νέα ταυτότητα να καλύπτει όλες τις συναλλαγές του πολίτη με τους φορείς του δημοσίου τομέα, όπως είναι φορολογικές συναλλαγές, διακίνηση εγγράφων μεταξύ των δημοσίων υπηρεσιών, κ.λπ. Επίσης, η επίμαχη υπουργική απόφαση προβλέπει την συγκρότηση ειδικού αρχείου ταυτοτήτων στην ΕΛ.ΑΣ., όπως και ενιαίο κωδικό αριθμό μητρώου (ΕΚΑΜ) για κάθε πολίτη, με 13 ψηφία και σύμβολα.

Τι λέει το ΣτΕ

Το Δ΄ Τμήμα του ΣτΕ με μια σειρά αποφάσεων απέρριψε όλους τους ισχυρισμούς των προσφευγόντων εκτός από έναν. Αναλυτικότερα, έκρινε το ΣτΕ ότι νόμιμα περιλαμβάνονται στις νέες ταυτότητες τα στοιχεία που προβλέπονται από την επίμαχη υπουργική απόφαση, παρά το γεγονός ότι αποτελούν προσωπικά δεδομένα τα οποία θα περιλαμβάνονται ακόμη και χωρίς τη συγκατάθεση του πολίτη και κατόχου του Δελτίου Αστυνομικής Ταυτότητας. Και αυτό γιατί είναι αναγκαία για την εκτέλεση έργου που εμπίπτει στην  άσκηση της δημόσιας εξουσίας και αφορά δημοσίου συμφέροντος σκοπό.

Ωστόσο, οι Σύμβουλοι Επικρατείας έκριναν ότι μη νόμιμα προβλέπεται να περιλαμβάνονται στις νέου τύπου αστυνομικές ταυτότητες, τα στοιχεία εκείνα που απαιτούνται για τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Και αυτό, γιατί κρίθηκε από το ΣτΕ ότι δεν είναι κρίσιμα στοιχεία για την απόδειξη της ταυτότητας των πολιτών, αλλά ούτε μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι σύμφωνα με το νόμο 1599/1986, όπως βάσιμα υποστηρίζουν οι προσφεύγοντες. Έτσι, καταλήγει το ΣτΕ η αποθήκευση των στοιχείων που απαιτούνται  για τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, δεν είναι νόμιμη.

Τι υποστήριζαν οι προσφεύγοντες

Οι προσφεύγοντες υποστήριζαν μεταξύ αλλων ότι τα  στοιχεία που περιλαμβάνονται στο «RFID chip» των νέων ταυτοτήτων, χωρίς να έχει προηγηθεί η συγκατάθεση των πολιτών, αποτελούν προσωπικά δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, τα οποία σχετίζονται με το πρόσωπο του κάθε πολίτη, ενώ αποθηκεύεται και ελέγχεται κάθε συναλλαγή του είτε με τις δημόσιες είτε με τις ιδιωτικές υπηρεσίες.

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της νέας ηλεκτρονικής ταυτότητας είναι –όπως υποστήριζαν οι προσφεύγοντες- ότι λόγω του «RFID chip» που περιέχει είναι εφικτός ο εντοπισμός και η γνώση της ακριβούς γεωγραφικού στίγματος της θέσης του κατόχου της ταυτότητας, ακόμα και εάν αυτός βρίσκεται σε ιδιωτικό χώρο. 

Ο εντοπισμός αυτός των πολιτών μέσω του «RFID chip» των ταυτοτήτων έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με το Σύνταγμα, το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την  ΕΣΔΑ, την Οικουμενική διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών περί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το νόμο για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, κατέληγαν στις αιτήσεις τους οι προσφεύγοντες στο ΣτΕ.

Η πρώτη αντίδραση από το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής

«Χωρίς βασικές αλλαγές στο σχεδιασμό, θα προχωρήσει το έργο των νέων ταυτοτήτων από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης παρά την κόκκινη κάρτα που έδειξε η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ)», ανέφεραν πηγές από το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής.

Κι αυτό γιατί, όπως μεταδίδουν οι ίδιες πηγές, «η συγκεκριμένη απόφαση μελετάται αλλά βάσει των πρώτων στοιχείων δεν φαίνεται να επηρεάζει σημαντικά τον σχεδιασμό, δεδομένου ότι αυτός βασίζεται σε συγκεκριμένες οδηγίες της Ευρωπαικής Ενωσης». Ωστόσο - συμπληρώνουν - θα πρέπει το συντομότερο δυνατό να «θεραπευτούν» ορισμένες υπουργικές αποφάσεις της προηγούμενης ηγεσίας του υπουργείου προκειμένου να ενσωματώνουν τις επιταγές του ΣτΕ.