Λέσβος: Η Γιαπωνέζα δημοσιογράφος που μαθαίνει origami στα προσφυγόπουλα (pics)

Η 33χρονη Γιούκα Κουμακούρα ζει στο μακρινό Τόκιο και εργάζεται ως δημοσιογράφος στη μεγαλύτερη εφημερίδα της Ιαπωνίας. Τα τελευταία χρόνια αφιερώνει τον χρόνο των διακοπών της στη Λέσβο, όπου μαθαίνει τις τεχνικές του origami σε παιδιά προσφύγων-μεταναστών και Ελλήνων τσιγγάνων. Είναι ο δικός της τρόπος να τα απασχολεί δημιουργικά, να τα κρατάει ήρεμα και να αποσπά τη σκέψη τους από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.

Η Γιαπωνέζα εθελόντρια με τις πολύχρωμες χάρτινες δημιουργίες της βάζει το δικό της λιθαράκι στις πολυεθνικές «Γέφυρες Τέχνης» (Art Bridges) που χτίζει εδώ και χρόνια στη Μυτιλήνη η Κολομβιανή πολίτης του κόσμου, πρώην δημοσιογράφος και η ίδια, Άνχελα Μαρία Αρμπελάες. Μέσα από τη μουσική και την καλλιτεχνική δημιουργία η ψυχή ηρεμεί, η ματιά ξεθολώνει και το αύριο φαντάζει πιο αισιόδοξο.

Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στη Λέσβο, ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Φιλίππο Γκράντι, είχε την ευκαιρία να συναντήσει τα μέλη της εθελοντικής ομάδας, να μιλήσει με τα παιδιά και να πάρει ως δώρο ένα πλεκτό παραδοσιακό καλάθι, που έφτιαξαν μόνα τους, γεμάτο από καλλιτεχνικές δημιουργίες, ζωγραφιές, κατασκευές origami με τα ονόματά τους και τα δακτυλικά τους αποτυπώματα. «Αυτό είναι κάτι πραγματικά όμορφο», είπε, και μίλησε για την ελπίδα που δίνει στα παιδιά η ενασχόλησή τους με την τέχνη.

Η Γιούκα έμαθε για την προσφυγική – μεταναστευτική κρίση στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, μέσα από την επαγγελματική της δραστηριότητα ως δημοσιογράφος στη Japan News, την ημερήσια αγγλόφωνη εφημερίδα που εκδίδει στο Τόκιο η πρώτη σε κυκλοφορία ιαπωνική εφημερίδα Yomiuri Shimbun. Μεταξύ των θεμάτων αρμοδιότητάς της είναι το ζήτημα των προσφύγων στην Ιαπωνία και στο εξωτερικό. «Έχω συμμετάσχει σε διάφορες εθελοντικές δράσεις, από τότε που ήμουν φοιτήτρια στο πανεπιστήμιο. Το Νοέμβριο του 2018 στις διακοπές μου αποφάσισα να κάνω το πρώτο μου ταξίδι στην Ελλάδα και τη Λέσβο για να δω με τα μάτια μου τι συμβαίνει και να συνεισφέρω», λέει στο ethnos.gr.

Μέχρι τότε η ίδια γνώριζε λίγα για την Ελλάδα: Ότι είναι μια χώρα με μακρά ιστορία και πολιτισμό, όμορφη θάλασσα, καλό φαγητό, που υποφέρει τα τελευταία χρόνια από την προσφυγική – μεταναστευτική κρίση. Επίσης, ότι είναι ο τόπος γέννησης των Ολυμπιακών Αγώνων, που θα διοργανώσει το Τόκιο το 2020.

Πριν από το μακρινό ταξίδι στη Λέσβο, το οποίο διευκρινίζει πως έκανε με δικά της έξοδα, είχε συμπληρώσει το βιογραφικό της σε μια ηλεκτρονική λίστα υποψήφιων εθελοντών, και μια λίστα με τις δεξιότητές της, που θα μπορούσαν να βοηθήσουν. Μια από αυτές, η τέχνη του origami, άρεσε στην Κολομβιανή ιδρύτρια του Art Brigdes, που την προσκάλεσε στη Λέσβο για να τη διδάξει σε παιδιά προσφύγων και Ελλήνων τσιγγάνων.

H παραδοσιακή τέχνη των κατασκευών με χαρτί («Oru» στα ιαπωνικά σημαίνει «διπλώνω», και «kami» σημαίνει χαρτί) έχει ευεργετικές ιδιότητες στην ψυχοσύνθεση των παιδιών. «Κάνουμε μαζί στολίδια και άλλα διακοσμητικά αντικείμενα. Τα χρώματα και τα όμορφα σχέδια φωτίζουν το συναίσθημα των ανθρώπων. Όταν κανείς διπλώνει το χαρτί, παραμένει ήρεμος και εστιασμένος στη δημιουργικότητα», λέει η 33χρονη Γιαπωνέζα, η οποία γνωρίζει τεχνικές για 50 διαφορετικές κατασκευές με origami, και προσθέτει πως εκτός από μια μορφή τέχνης και ένα εκπαιδευτικό παιχνίδι, μπορεί να είναι και ένας τρόπος επικοινωνίας. «Κάνουμε χαρούμενες συνομιλίες, παρά τις διαφορές στη γλώσσα και στην ηλικία».

Λόγω της επαγγελματικής της δραστηριότητας, η Γιούκα δεν μπορεί να βρίσκεται συχνότερα στη Λέσβο. Στη δεύτερη επίσκεψή της, ωστόσο, το προηγούμενο διάστημα, είδε με χαρά πως μεταξύ των παιδιών έχουν αναδειχτεί οι «origami masters», οι πρεσβευτές που μαθαίνουν την τέχνη στα άλλα παιδιά.

Η ίδια δεν κρύβει την ανησυχία της για την εκπαίδευση των παιδιών προσφύγων. «Ζήτησα από κάποια παιδιά να γράψουν για τα όνειρα και τις ελπίδες τους, πάνω σε πουλιά που φτιάξαμε με origami. Μερικά απ΄ αυτά μου είπαν ότι δεν μπορούν να γράψουν ούτε στη μητρική τους γλώσσα, ούτε στα αγγλικά», είπε και πρόσθεσε: «Τα παιδιά αυτά ζουν την πιο κρίσιμη περίοδο της ζωής τους στα προσφυγικά στρατόπεδα. Όπως όλα τα παιδιά, μαθαίνουν πιο γρήγορα από τους ενήλικες, αλλά δεν τους παρέχεται αυτή η εκπαίδευση. Η Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να έχουν επίγνωση ότι ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τους εκτοπισμένους θα διαμορφώσει το μέλλον των χωρών τους. Για παράδειγμα, το μέλλον της Συρίας ή του Αφγανιστάν όταν τελειώσουν οι συγκρούσεις και η αστάθεια, θα εξαρτηθεί από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τον πληθυσμό τους στο εξωτερικό».

Αναφορικά με τους Έλληνες τσιγγάνους, τους οποίους γνώρισε για πρώτη φορά όταν ήλθε στην Ελλάδα, λέει πως οι συνθήκες διαβίωσής τους είναι από τις χειρότερες που έχει δει στη ζωή της. «Πιστεύω ότι ένας από τους τρόπους για τον τερματισμό του αέναου κύκλου της φτώχειας είναι η κατάλληλη εκπαίδευση στα παιδιά. Οι Έλληνες Ρομά είναι μέρος του καλύτερου μέλλοντος της Ελλάδας», υποστηρίζει.

Οι «Γέφυρες Τέχνης» της Κολομβιανής εθελόντριας

Οι «Γέφυρες Τέχνης» (Art Bridges) άρχισαν να χτίζονται στη Λέσβο το 2016, στην κορύφωση της προσφυγικής – μεταναστευτικής κρίσης. Μέσα σε ένα κοντέινερ του δημοτικού προσφυγικού καταυλισμού Καρά Τεπέ στη Μυτιλήνη, προσφυγόπουλα άρχισαν να μαθαίνουν μουσική με …πλαστικά μπουκάλια (χρησιμοποιούνται στο αρχικό στάδιο εκμάθησης φλογέρας) και ένα βιολί που είχε αγοράσει με 10 ευρώ από την Ομόνοια η Άνχελα Μαρία Αρμπελάες. Μέσα σε λίγους μήνες η ομάδα μεγάλωσε, αποκτήθηκαν όργανα με δωρεές και δημιουργήθηκε μια πολυπληθής πολυπολιτισμική ορχήστρα που έδωσε την πρώτη της συναυλία τον Δεκέμβριο του 2016 για την Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστών.

Τρία χρόνια μετά, η ομάδα εξακολουθεί να προωθεί την κοινωνική ένταξη των παιδιών μέσα από τη μουσικοθεραπεία και άλλες καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Διδάσκει βιολί, τσέλο και φωνητικά σε παιδιά προσφύγων και Ελλήνων τσιγγάνων, διοργανώνει εργαστήρια κεραμικής και άλλων παραδοσιακών κατασκευών που προωθούν τον διαπολιτισμικό διάλογο, καθώς και σεμινάρια origami, με τη βοήθεια της Γιαπωνέζας εθελόντριας. «Αυτό που μας ενδιαφέρει να είναι να στήσουμε γέφυρες προσέγγισης και κοινωνικής ένταξης για παιδιά από διάφορες χώρες και διάφορα κοινωνικά υπόβαθρα», λέει στο ethnos.gr η Κολομβιανή εθελόντρια.

Η ίδια ζει στην Ελλάδα από το 1998 και στη Λέσβο από το 2015, όπου βρέθηκε ως ανταποκρίτρια ξένων ΜΜΕ για την προσφυγική κρίση.

Το 2012 βραβεύτηκε από τον τότε πρόεδρο της Κολομβίας Χουάν Μανουέλ Σάντος Καλντερόν, ως μια από τους 100 σημαντικότερους Κολομβιανούς της διασποράς. Στην ίδια λίστα ήταν ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, ο ζωγράφος Φερνάντι Μποτέρο, αλλά και η ποπ σταρ Σακίρα.