Οι γυναίκες φρουροί του Ανατολικού Αιγαίου

Κρατούν τα τιμόνια σκαφών του Λιμενικού Σώματος, περιπολούν μέρα ή νύχτα στη θαλάσσια οριογραμή μεταξύ ακτών της Σάμου και μικρασιατικών παραλίων και με επιδέξιους χειρισμούς είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν κάθε πρόκληση. Η επιθετική τακτική της τουρκικής πλευράς δεν επιτρέπει ούτε στιγμή αδράνειας. Επιχειρήσεις αποτροπής, καταδιώξεις διακινητών και δασώσεις προσφύγων γίνονται σε 24ωρη βάση, ενώ δεν λείπουν και τα επεισόδια εμπλοκής με τουρκικές ακταιωρούς.

Η 29χρονη Δέσποινα Διακοβασίλη και η 31χρονη Έφη Καλλιοντζή, έχουν παράλληλες διαδρομές που τις οδήγησαν στην πρώτη γραμμή φύλαξης των θαλάσσιων συνόρων της χώρας και της Ευρώπης. Τα τέσσερα χρόνια που υπηρετούν στο Σώμα συνέπεσαν με τη μεγαλύτερη μεταπολεμική προσφυγική και μεταναστευτική κρίση στη γηραιά ήπειρο.

Οι δύο νεαρές φρουροί του Ανατολικού Αιγαίου, κυβερνήτες αντίστοιχα ενός περιπολικού και ενός ναυαγοσωστικού του Λιμενικού Σώματος, διηγούνται στο «Έθνος της Κυριακής» ιστορίες δραματικής διάσωσης ανθρώπων στη φουρτουνιασμένη θάλασσα, αλλά και περιστατικά εμπλοκής με τουρκικές ακταιωρούς. Περιγράφουν τις «μάχες» που δίνουν καθημερινά για τον έλεγχο των προσφυγικών – μεταναστευτικών ροών, ειδικά τις τελευταίες τρεις εβδομάδες που η απέναντι πλευρά έχει κλιμακώσει την επιθετική της στρατηγική. Η υπηρεσία βρίσκεται σε κατάσταση αυξημένης επιφυλακής, ενώ ρεπό και άδειες έχουν ανακληθεί.

Οι μαρτυρίες τους είναι αποκαλυπτικές της τακτικής της Τουρκίας, που χρησιμοποιεί ανθρώπινες ζωές ως πιόνια σε ένα ανήθικο παιχνίδι στρατηγικής. Τα σκάφη της Τουρκικής Ακτοφυλακής, όχι μόνο δεν εμποδίζουν την πορεία των φουσκωτών προς τα ελληνικά νησιά, αλλά και τα συνοδεύουν στη διαδρομή ως τα ελληνικά ύδατα. Ανά πάσα στιγμή είναι έτοιμα να εμπλακούν και σε επεισόδια, παρενοχλώντας με προκλητικό τρόπο, ή και εμβολίζοντας τα ελληνικά περιπολικά, όπως έχει αποδειχτεί από βίντεο που έχουν δει το φως της δημοσιότητας το τελευταίο διάστημα.

«Περιπολούμε νύχτα και μέρα πάνω στην οριογραμμή. Βλέπουμε -με οπτική παρατήρηση ή στο ραντάρ τη νύχτα- να έρχονται λέμβοι γεμάτες με μετανάστες και δίπλα τους, σε απόσταση μερικών μέτρων, να βρίσκεται τουρκική ακταιωρός, αλλά να μένει αμέτοχη», λέει η 29χρονη επικελευστής Δέσποινα Διακοβασίλη, κυβερνήτης του Περιπολικού 604 του Λ.Σ., με μήκος 19 μέτρων και τετραμελές πλήρωμα.

Η ίδια κατάγεται από οικογένεια ναυτικών και ήξερε από μικρή ότι θα ασχοληθεί με τη θάλασσα. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Νίσυρο και σε ηλικία 18 ετών πήγε στην Αθήνα για να σπουδάσει στην Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού στον Ασπρόπυργο. Εργάστηκε για κάποια χρόνια ως δόκιμος σε δρομολόγια επιβατηγών πλοίων στο Αιγαίο και το 2014 πήρε μέρος στον διαγωνισμό του Λιμενικού. Από το 2016 υπηρετεί στη Σάμο, παίρνοντας το τιμόνι του ΠΛΣ 604.

Σ’ αυτά τα χρόνια έχει καταγράψει αμέτρητες ώρες περιπολιών, έχει διασώσει χιλιάδες ανθρώπους σε κίνδυνο, έχει καταδιώξει διακινητές και έχει διαχειριστεί επεισόδια με σκάφη της Τουρκικής Ακτοφυλακής.

όπως το 2018 στο Αγαθονήσι. Τότε, όπως λέει, είχε δεχτεί κλήση από το Παρατηρητήριο Αγαθονησίου, προκειμένου να εκδιώξει τουρκικές ακταιωρούς που παρενοχλούσαν Έλληνες ψαράδες και όταν έφτασε είδε τους Τούρκους συναδέλφους της να κάνουν επικίνδυνους ελιγμούς γύρω από το δικό της σκάφος πριν απομακρυνθούν προς τα τουρκικά παράλια.

«Κάνω αυτό για το οποίο έχω εκπαιδευτεί, εκτελώντας εντολές και βοηθώντας την πατρίδα μου. Το ότι είμαστε ελάχιστες οι γυναίκες σε αυτό το πόστο μου δίνει ένα επιπλέον κίνητρο και έναν παραπάνω λόγο να είμαι περήφανη. Οι γυναίκες σήμερα έχουν αποδείξει πως μπορούν να κάνουν ό,τι και οι άνδρες, σε ποσοστό θα έλεγα 95%», αναφέρει.

Η παράλληλη διαδρομή της Έφης Καλλιοντζή ξεκίνησε επίσης από την ίδια Ακαδημία Εμποροπλοιάρχων, αλλά σε διαφορετική σειρά. Έτσι οι δύο γυναίκες δεν συναντήθηκαν στην Ακαδημία, αλλά όταν εντάχτηκαν στο Λιμενικό και τοποθετήθηκαν στο Λιμεναρχείο Σάμου.

Στο μεσοδιάστημα μπάρκαρε και ταξίδεψε για κάποια χρόνια με γκαζάδικα στη Λατινική Αμερική, μέχρι το 2014, όταν αποφάσισε να …επαναπατριστεί και να συμμετάσχει στον διαγωνισμό του Λιμενικού.

Η 31 ετών σήμερα επικελευστής κυβερνά το ναυαγοσωστικό Ν/Γ 513 του Λιμεναρχείου Σάμου με 6μελές πλήρωμα. Επί τέσσερα έτη έχει συμμετάσχει σε εκατοντάδες περιστατικά διάσωσης, πολλά εκ των οποίων έγιναν σε ιδιαίτερα δυσχερείς και επικίνδυνες συνθήκες.

Την έχει σημαδέψει η εικόνα μιας μάνας από τη Συρία που κρατούσε το μωρό της σε μάρσιππο και αρνούνταν να της το δώσει. «Βλέπω ακόμα μπροστά μου το πρόσωπό της. Δεν είχε εμπιστοσύνη. Της έλεγα να δώσει πρώτα το μωρό και μετά να ανέβει εκείνη, αλλά δεν το άφηνε. Με το που σήκωσε το πόδι για να βγει από το φουσκωτό, το μωρό σχεδόν της έφυγε από τα χέρια, το έπιασα τελευταία στιγμή πριν πέσει στη θάλασσα», θυμάται.

Το τελευταίο διάστημα οι περιπολίες έχουν ενταθεί, θυμίζοντας παλιότερες εποχές έξαρσης των ροών. «Είμαστε συνηθισμένες. Υπήρξαν περίοδοι που το σκάφος έμενε ελάχιστα δεμένο στο λιμάνι. Θυμάμαι μια περίοδο που επί τρεις μέρες βγαίναμε, σώζαμε κόσμο, τους φέρναμε και ξαναβγαίναμε αμέσως», τονίζει.

Σε αντίθεση με την ομόβαθμό της, η επικελευστής δεν κατάγεται από οικογένεια με ναυτική παράδοση. Μεγάλωσε στην Αθήνα και επέλεξε η ίδια ως υπηρεσία πρώτης τοποθέτησης τη Σάμο στη διαδικασία επιλογής, τον Ιούνιο του 2016, παρόλο που γνώριζε ότι τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου βρίσκονταν στο επίκεντρο της προσφυγικής – μεταναστευτικής κρίσης με ανεξέλεγκτες ροές. «Δεν με φοβίζουν τα δύσκολα, ήθελα να βοηθήσω την πατρίδα μου», υπογραμμίζει.

Μέχρι σήμερα δεν έχει εμπειρία διακρίσεων λόγω φύλου από άνδρες συναδέλφους της στο Λιμενικό, σε αντίθεση με τη μικρή θητεία της στα πετρελαιοφόρα πριν ενταχθεί στο Σώμα. «Σε ένα γκαζάδικο που ήμουν δόκιμη, ανάμεσα σε πλήρωμα 18 ανδρών, συνέβη να μου πει κάποιος το στερεότυπο ‘άντε πήγαινε πλύνε κανένα πιάτο’. Αντίθετα, στο Λιμενικό οι συνάδελφοι είναι πάντα φιλικοί, πρόθυμοι να με βοηθήσουν, να με εκπαιδεύσουν, να με συμβουλεύσουν σε κάτι που δεν ξέρω. Λειτουργούμε ως ομάδα, με συνεργασία και αμοιβαίο σεβασμό».