Συγκλονιστικά τα στοιχεία για την έκθεση σε μόλυβδο: Οδηγεί σε περισσότερους θανάτους και μειώνει τον δείκτη νοημοσύνης σε παιδιά - Πού είναι «κρυμμένος»

Η δηλητηρίαση από μόλυβδο έχει πολύ σοβαρότερες επιπτώσεις στην παγκόσμια υγεία από ό,τι θεωρούνταν μέχρι σήμερα και πιθανόν να συμβάλλει σε περισσότερους από πέντε εκατομμύρια θανάτους ετησίως και να συνιστά παρόμοια απειλή με εκείνη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Αυτά είναι τα συμπεράσματα μιας νέας έρευνας που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Lancet Planetary Health.

Η έρευνα, η οποία χαρακτηρίζεται «προειδοποίηση», εκτιμά επίσης ότι η έκθεση σε τοξικά μέταλλα προκαλεί στα μικρά παιδιά στις αναπτυσσόμενες χώρες απώλεια, κατά μέσον όρο, σχεδόν έξι μονάδων IQ (δείκτης νοημοσύνης) για έκαστο.

Η δηλητηρίαση από μόλυβδο είναι ήδη γνωστό ότι προκαλεί μια σειρά από σοβαρά προβλήματα υγείας, κυρίως που σχετίζονται με καρδιακά νοσήματα και με την ανάπτυξη του εγκεφάλου στα μικρά παιδιά, με αποτέλεσμα να απαγορευτεί παγκοσμίως η βενζίνη με μόλυβδο.

Αλλά οι άνθρωποι μπορεί και πάλι να εκτεθούν στην ισχυρή νευροτοξίνη μέσω των τροφίμων, του εδάφους, των μαγειρικών σκευών, των καλλυντικών, των μπαταριών αυτοκινήτων μολύβδου-οξέος και άλλων πηγών.

Οικονομολόγοι της Παγκόσμιας Τράπεζας που συνέγραψαν την έρευνα επισήμαναν ότι είναι η πρώτη που αξιολογεί τις επιπτώσεις της έκθεσης στον μόλυβδο στα καρδιακά νοσήματα και στην μείωση του δείκτη ευφυΐας στις πλούσιες και αναπτυσσόμενες χώρες.

Ο επικεφαλής της έρευνας Μπγιορν Λάρσεν είπε στο AFP ότι όταν μαζί με τον συνάδελφό του είδαν για πρώτη φορά τον αριθμό ο οποίος προέκυψε από την μοντελοποίησή τους «δεν τολμήσαμε καν να τον ψελίσουμε» γιατί ήταν τόσο «τεράστιος».

Το μοντέλο τους εκτιμά ότι 5,5 εκατομμύρια ενήλικες πέθαναν από καρδιακά νοσήματα το 2019 εξαιτίας της έκθεσής τους στον μόλυβδο, 90% εκ των οποίων σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.

Αυτός ο αριθμός είναι έξι φορές υψηλότερος από την προηγούμενη εκτίμηση και αντιπροσωπεύει σχεδόν το 30% όλων των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα--την πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως.

Όπως επισημαίνει ο Λάρσεν, αυτό σημαίνει ότι η έκθεση σε μόλυβδο είναι μεγαλύτερη αιτία πρόκλησης καρδιακών νοσημάτων από ό,τι το κάπνισμα ή τα υψηλά επίπεδα χοληστερίνης.

Η έρευνα εκτιμά ακόμη ότι, σε παγκόσμιο επίπεδο, τα παιδιά κάτω των πέντε ετών έχασαν συνολικά 765 εκατομμύρια μονάδες IQ εξαιτίας της δηλητηρίασης από μόλυβδο το 2019 με το 95% αυτών των απωλειών να παρατηρούνται σε αναπτυσσόμενες χώρες.

Ο αριθμός αυτός είναι σχεδόν 80% υψηλότερος σε σχέση με προηγούμενες εκτιμήσεις.

Οι ερευνητές της Παγκόσμιας Τράπεζας ανεβάζουν το οικονομικό κόστος από την έκθεση στον μόλυβδο σε έξι τρισεκατομμύρια δολάρια το 2019, ανάλογο με το 7% του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Για την ανάλυση, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν εκτιμήσεις των επιπέδων του μολύβδου στο αίμα σε ανθρώπους σε 183 χώρες που ελήφθησαν από την μελέτη-ορόσημο του 2019 Global Burden of Disease.

Προηγούμενες έρευνες είχαν μετρήσει μόνο τις επιπτώσεις του μόλυβδου στα καρδιακά νοσήματα αναφορικά με την αυξημένη αρτηριακή πίεση. Αλλά η νέα μελέτη εξέτασε πολλούς άλλους τρόπους με τους οποίους ο μόλυβδος επηρεάζει την καρδιά, όπως είναι η σκλήρυνση των αρτηριών που μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό, προκαλώντας υψηλότερους αριθμούς, εξήγησε ο Λάρσεν.

Ο Ρόι Χάρισον, ένας ειδικός στην ατμοσφαιρική ρύπανση και στην υγεία στο πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ στη Βρετανία, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα, είπε στο AFP ότι τα συμπεράσματά της είναι «ενδιαφέροντα, αλλά αβέβαια».

Για παράδειγμα, η σχέση ανάμεσα στην παρουσία μόλυβδου στο αίμα και στα καρδιακά νοσήματα βασίζεται σε μια έρευνα στις ΗΠΑ και το αν αυτά τα συμπεράσματα μπορούν να ισχύσουν για ολόκληρο τον κόσμο είναι «μεγάλο άλμα πίστης», λέει.

Ο Χάρισον προσθέτει ακόμη ότι το μοντέλο χρησιμοποίησε εκτιμήσεις -όχι εξετάσεις- που αφορούν την παρουσία μόλυβδου στο αίμα σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες.

Αν τα αποτελέσματα επιβεβαιωθούν «θα έχουν τεράστια σημασία για τη δημόσια υγεία, αλλά, επί του παρόντος, πρόκειται απλώς για μια ενδιαφέρουσα υπόθεση», καταλήγει.

Ο Ρίτσαρντ Φούλερ, πρόεδρος της ΜΚΟ Pure Earth, είπε ότι όταν οι έρευνες σε αναπτυσσόμενες χώρες έκαναν έλεγχο για μόλυβδο στο αίμα, εντόπισαν ως επί το πλείστον υψηλότερα επίπεδα από αυτά που εκτιμήθηκαν στη νέα μελέτη.

Από την πλευρά του, ο Λάρσεν επισήμανε ότι «είμαστε ακόμα λίγο στο σκοτάδι» αναφορικά με τις διαφορετικές πηγές μολύβδου που συμβάλλουν στη μόλυνση του αίματος.

Ο Φούλερ σημείωσε ότι μέρος αυτού του «κομματιού του παζλ που λείπει» αποκαλύφθηκε σε μια έκθεση της Pure Earth που δημοσιεύθηκε σήμερα, η οποία ανέλυσε 5.000 δείγματα καταναλωτικών αγαθών και τροφίμων σε 25 αναπτυσσόμενες χώρες.

Βρήκε υψηλά ποσοστά μόλυνσης από μόλυβδο σε μεταλλικές κατσαρόλες και τηγάνια, κεραμικά σκεύη, μπογιές, καλλυντικά και παιχνίδια.

«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι φτωχότερες χώρες έχουν τόσο μεγάλα ποσοστά δηλητηρίασης από μόλυβδο», κατέληξε ο Φούλερ. «Είναι αντικείμενα στην κουζίνα που τους δηλητηριάζουν».