Σε συναγερμό το υπουργείο Υγείας για έξαρση κοκκύτη στην Ελλάδα: 264 κρούσματα μέχρι τα μέσα Ιούνη

Σε νέο συναγερμό είναι οι υγειονομικές αρχές αφού καταγράφουν έξαρση του κοκκύτη στα παιδιά αλλά και στους ενήλικες.

Ο ΕΟΔΥ έχει εντοπίσει 264 κρούσματα κοκκύτη έως 16 Ιoυνίου του 2024 ενώ υπήρξαν και 3 θάνατοι. Οι δύο θάνατοι αφορούσαν σε βρέφη έως δυο μηνών ενώ υπήρξε και ενός ενήλικα. 

Το υπουργείο Υγείας με εγκύκλιό του συνιστά τον άμεσα εμβολιασμό των επίνοσων εγκύων αλλά και των ενηλίκων, αφού κρίνει πως είναι το μόνο μέσο πρόληψης.

Τι αναφέρει η εγκύκλιος

ΘΕΜΑ: «Έξαρση κρουσμάτων κοκκύτη στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Ανάγκη εμβολιασμού των επίνοσων εγκύων και των ενηλίκων με το εμβόλιο TdaP»

Σχετικά:

1. Η υπ' αριθ. πρωτ. Δ1(α)/ΓΠοικ.16711/18.03.2022 ΥΑ με θέμα «Αναδιαμόρφωση του καταλόγου των υποχρεωτικώς δηλούμενων νοσημάτων» (Β'1665).
2. Το ΠΔ 121/2017 (ΦΕΚ 148 Α), «Οργανισμός του Υπουργείου Υγείας», όπως ισχύει έως σήμερα.
3. Η υπ' αριθ. πρωτ. Υ14/09.07.2023 Απόφαση του Πρωθυπουργού «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στην Αναπληρώτρια Υπουργό Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη» (ΦΕΚ 4435, τεύχος Β').
4. Η υπ' αριθ. πρωτ. 40345 Απόφαση του Πρωθυπουργού «Ανάθεση καθηκόντων Γενικής Γραμματέως Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου Υγείας» (ΦΕΚ 722, τεύχος Υ.Ο.Δ.Δ./25.7.2023).
5. H υπ' αριθ. πρωτ. Δ1α/Γ.Π.οικ.7601/07.02.2023 Εγκύκλιος της Υπηρεσίας μας με θέμα «Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων 2023 (ΑΔΑ: 6ΒΖ2465ΦΥΟ-ΜΛΨ)».
6. Η υπ' αριθ. Πρωτ. Δ1α/Γ.Π.οικ.1423/07.03.2024 Εγκύκλιος της Υπηρεσίας μας με θέμα «Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων 2024» (ΑΔΑ: ΨΜ16465ΦΥΟ-ΟΦΚ).
7. Η υπ' αριθ. Δ1α/Γ.Π. οικ. 19039/02.04.2024 Εγκύκλιος της Υπηρεσίας μας με θέμα «Εμβολιασμός έναντι του κοκκύτη-Συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών (ΑΔΑ:6ΦΚΗ465ΦΥΟ-ΞΡΑ)
8. To από 26/6/2024 ηλεκτρονικό μήνυμα του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ)

Ο κοκκύτης είναι μια ενδημική νόσος με εξάρσεις της νόσου κάθε τρία έως πέντε χρόνια, ακόμη και σε περιοχές με υψηλή εμβολιαστική κάλυψη. Τα μικρά βρέφη ηλικίας έως έξι μηνών, διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής νόσου και εμφάνισης επιπλοκών, όπως πνευμονία, άπνοια, επιληπτικές κρίσεις, εγκεφαλοπάθεια και θάνατο, με ποσοστό θνητότητας 2%. ΑξίΖει να σημειωθεί ότι το 67% των θανάτων που δηλώθηκαν στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων

CDC) κατά τα έτη 2011-22, αφορούν σε βρέφη, με το 95,5% των βρεφικών θανάτων να καταγράφεται σε βρέφη ηλικίας μικρότερης των έξι μηνών. Υπενθυμίζεται ότι ο σημαντικότερος τρόπος προστασίας των βρεφών από τη νόσηση με κοκκύτη είναι μέσω του εμβολιασμού των εγκύων.

Τους τελευταίους μήνες, αρκετές χώρες της Ευρώπης (Δανία, Βέλγιο, Κροατία, Τσεχία, Νορβηγία, Ισπανία, Σουηδία, Μαυροβούνιο, Ηνωμένο Βασίλειο, Ελβετία, Σερβία), μεταξύ των οποίων και η χώρα μας, καταγράφουν αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων κοκκύτη σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Η αύξηση των δηλωθέντων κρουσμάτων κοκκύτη, πιθανώς συνδέεται με τη μη έγκαιρη ανοσοποίηση ορισμένων ηλικιακών ομάδων, καθώς και τη χαμηλότερη κυκλοφορία του παθογόνου κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία από το ECDC, οι ηλικιακές ομάδες που προσβάλλονται περισσότερο είναι τα παιδιά, οι νεαροί έφηβοι, καθώς και τα βρέφη που δεν έχουν εμβολιαστεί ή δεν έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους. Σχεδόν το 80% των νοσηλειών με κοκκύτη αφορούν σε βρέφη ηλικίας έως έξι μηνών.

Το ECDC στην πρόσφατη εκτίμηση κινδύνου (RAPID RISK ASSESSMENT, 05/2024) με βάση την ανάλυση των διαχρονικών επιδημιολογικών δεδομένων, εκτιμά ότι στην παρούσα φάση ο συνολικός κίνδυνος για τα βρέφη ηλικίας έως έξι μηνών, τα οποία είναι μη ανοσοποιημένα ή μερικώς ανοσοποιημένα είναι αυξημένος. Συνήθως πηγή μόλυνσης είναι ο γονέας, το αδελφάκι ή το άτομο που τα φροντίζει εφόσον έχει λοίμωξη από κοκκύτη.

Στον ΕΟΔΥ, το έτος 2023 δηλώθηκαν συνολικά 9 κρούσματα κοκκύτη, ενώ από τις αρχές του έτους 2024 και μέχρι τις 13/6/2024 (εβδομάδα ISO 24/2024), έχουν δηλωθεί διακόσια εξήντα τέσσερα (264) κρούσματα κοκκύτη, εκ των οποίων το 58% αφορά σε παιδιά και εφήβους ηλικίας μικρότερης των 18 ετών. Ειδικότερα το 15% αφορά σε βρέφη ηλικίας έως 3 μηνών, ενώ το 42% των κρουσμάτων αφορά σε ενήλικα άτομα. Μεταξύ των κρουσμάτων περιλαμβάνονται τρεις (3) θάνατοι, δύο (2) σε βρέφη ηλικίας έως δύο μηνών και ένας (1) σε ενήλικα.

Ο εμβολιασμός των επίνοσων ατόμων αποτελεί σημαντικό μέτρο στην πρόληψη της νόσου. Με βάση τα παραπάνω, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών (ΕΕΕ) και ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), συνιστούν τον άμεσο εμβολιασμό όλων των επίνοσων ατόμων και ιδιαίτερα των εγκύων, σύμφωνα με τα ισχύοντα Εθνικά Προγράμματα Εμβολιασμών Παιδιών, Εφήβων και Ενηλίκων και την εγκύκλιο με θέμα «Εμβολιασμός έναντι του κοκκύτη-Συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών» (Σχετικό 8).

Ειδικότερα, οι έγκυες θα πρέπει να εμβολιάζονται σε κάθε κύηση με μια δόση εμβολίου TdaP (ή TdaP-IPV, επί ελλείψεως TdaP), κατά προτίμηση από την 27η έως την 36η εβδομάδα κύησης, ανεξάρτητα από το μεσοδιάστημα που μεσολάβησε από προηγούμενο εμβολιασμό με TdaP. Με τα ίδια εμβόλια μπορούν να εμβολιαστούν και οι λεχωΐδες, που δεν εμβολιάστηκαν κατά τη διάρκεια της κύησης και τα μέλη της οικογένειας, τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν έρθουν σε επαφή με νεογνά και βρέφη.

Τονίζεται ότι ο εμβολιασμός των εγκύων και των μελών της οικογένειας, είναι το μοναδικό μέτρο αποτελεσματικής προστασίας των μικρών βρεφών ηλικίας έως τριών μηνών που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής νόσου, επιπλοκών, ακόμα και θανάτου. Ο εμβολιασμός της εγκύου έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή μητρικών αντισωμάτων σε χρονικό διάστημα δύο εβδομάδων, τα οποία μεταφέρονται μέσω του πλακούντα στο έμβρυο και προστατεύουν το βρέφος από τη γέννησή του. Μητρικά αντισώματα έναντι του κοκκύτη μπορούν επίσης να μεταφερθούν στο βρέφος μέσω του μητρικού γάλακτος. Επιπρόσθετα, το εμβόλιο προστατεύει την έγκυο από τη νόσηση και μειώνει την πιθανότητα μετάδοσης του κοκκύτη από τη μητέρα στο βρέφος μετά τη γέννηση. Επισημαίνεται ότι τα διαθέσιμα εμβόλια έναντι του κοκκύτη είναι ασφαλή και έχουν ενταχθεί στα προγράμματα εμβολιασμού των εγκύων πολλών Ευρωπαϊκών χωρών, μεταξύ των οποίων και στη χώρα μας.

Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο εμβολιασμός των επαγγελματιών υγείας με μια αναμνηστική δόση TdaP ανά δεκαετία. Ο κοκκύτης όπως είναι γνωστό, παρουσιάζει υψηλή μεταδοτικότητα και καταγράφονται συρροές κρουσμάτων σε επαγγελματίες υγείας σε χώρους παροχής φροντίδας υγείας. H πρόληψη της διασποράς του κοκκύτη στους χώρους αυτούς με τον έγκαιρο εμβολιασμό των επαγγελματιών υγείας, είναι κρίσιμης σημασίας για την προστασία των ευάλωτων ατόμων με αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νόσου και επιπλοκών.

Η εγρήγορση των επαγγελματιών υγείας και η αυξημένη κλινική υποψία για πιθανά κρούσματα κοκκύτη, με σκοπό την έγκαιρη έναρξη της κατάλληλης θεραπείας με μακρολίδες είναι επιβεβλημένη, καθώς η καθυστερημένη χορήγηση αντιβιοτικών είναι αναποτελεσματική στην αντιμετώπιση και τη μετάδοση της νόσου. Επιπλέον, συστήνεται η χορήγηση αντιμικροβιακής αγωγής σε όλα τα άτομα που ήρθαν σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα κοκκύτη, ανεξάρτητα από προηγούμενη νόσηση ή εμβολιασμό.

Η τήρηση όλων παραπάνω θα συμβάλλει σημαντικά στην αντιμετώπιση της έξαρσης κρουσμάτων του κοκκύτη στη χώρα μας καθώς και στη προστασία των βρεφών από τη νόσηση από κοκκύτη.