Ο άνθρωπος που βασανίστηκε περισσότερο απ’ όλους στη Νορβηγία από τους Ναζί - Γιατί τον αποκαλούσαν «Όχι» και Σκληρό σαν το Καρφί

Το όνομά του ήταν Λάουριτς Σαντ. Ήταν Νορβηγός και ήταν ο άνθρωπος που βασανίστηκε περισσότερο στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι φίλοι του τον έλεγαν «Όχι» και Σκληρό σαν το Καρφί!

Ο Σαντ κέρδισε τη φήμη του κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου όταν, ως μέλος της Αντίστασης, συνελήφθη από τους Γερμανούς και υπέμεινε φρικτά βασανιστήρια από το 1941 μέχρι την απελευθέρωσή του το 1945.

Ο Σαντ γεννήθηκε στο Τρόντχαϊμ το 1879. Ο αγωνιστής της αντίστασης Λάουριτς Σαντ, που επρόκειτο να γίνει το σύμβολο της περηφάνιας και δύναμης του νορβηγικού λαού, έζησε τα προπολεμικά του χρόνια στις Ολλανδικές Ανατολικές Ινδίες. Εκεί είχε μια ήσυχη οικογενειακή ζωή πλάι στη σύζυγό του, την ολλανδή υπήκοο Άνι Ελίζαμπεθ Μαρία Μολ.

Αν και σπούδασε αρχιτεκτονική και έδειξε ενδιαφέρον για τη γλυπτική, ο Σαντ γύρισε σελίδα στη ζωή του όταν αποφάσισε να ακολουθήσει στρατιωτική καριέρα στις ολλανδικές αποικίες. Ως αξιωματικός του Βασιλικού Ναυτικού της Ολλανδίας, είχε την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει τις γνώσεις του στα μαθηματικά συμμετέχοντας σε διάφορες έρευνες του Ναυτικού.

Ο Σαντ έγινε ικανότατος τοπογράφος, χαρτογραφώντας τα πολυάριθμα νησιά στο ινδονησιακό αρχιπέλαγος. Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Σαντ συμμετείχε επίσης σε διάφορες επιχειρήσεις, συνεργαζόμενος με τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες. Ο Σαντ αποσύρθηκε από το Πολεμικό Ναυτικό το 1906 και αγόρασε φυτείες, κάτι που τότε ήταν μια προσοδοφόρα επιχειρηματική επιλογή. Μεταξύ του 1922 και του 1940, κατείχε το αξιοσέβαστο αξίωμα του επόπτη για τις αγγλο-ολλανδικές φυτείες.

Το 1938, ο Σαντ αποφάσισε να επιστρέψει στην πατρίδα του τη Νορβηγία, που δύο χρόνια αργότερα δέχθηκε εισβολή από τη ναζιστική Γερμανία. Η χώρα κατέρρευσε μέσα σε δύο μήνες, παρά τη βρετανική αρωγή και τη σκληρή αντίσταση από το Νορβηγικό Στρατό και το Ναυτικό.
Ο Βίντκουν Κουίσλινγκ, το όνομα του οποίου έγινε συνώνυμο του «δωσίλογου» και του «προδότη», ετέθη επικεφαλής της κυβέρνησης υπό την εποπτεία των Ναζί. Τον πρώτο χρόνο της κατοχής, ο λαός της Νορβηγίας ζούσε με φόβο, χωρίς καλά οργανωμένο κίνημα αντίστασης.

Ένας 66χρονος στην Αντίσταση

Ο Λάουριτς Σαντ, ο οποίος ήταν τότε 62 χρονών, θεώρησε καθήκον του να χρησιμοποιήσει τη στρατιωτική του εμπειρία για να πρωτοστατήσει στη Νορβηγική Αντίσταση: Αναζωπύρωσε την οργάνωση «XU», ένα κύκλωμα κατασκόπων που ιδρύθηκε αρχικά κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο στις ολλανδικές αποικίες της Ασίας.
Χρησιμοποιώντας τις επαφές του με Βρετανούς, ο Σαντ αναδείχθηκε ως εξέχουσα προσωπικότητα στην Αντίσταση της Νορβηγίας, μαζί με τους αξιωματικούς του στρατού, τον ταγματάρχη Γιον Χάγκλε και τον λοχαγό Έιβιντ Χίελε.

Η οργάνωση «XU» είχε επιφορτιστεί με τη σχεδίαση χαρτών και την συλλογή πληροφοριών για τους Βρετανούς.
Η ομάδα ήταν ευάλωτη σε διείσδυση προδοτών, καθώς η κυβέρνηση Κουίσλινγκ μαζί με τη γερμανική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών, την Abwehr, είχαν στόχο να καταστείλουν κάθε μορφή αντίστασης στη Νορβηγία.
Ο Σαντ έπεσε θύμα της διπλής πράκτορος της Abwehr, Λάουρα Γιοχάνεσεν το 1941, η οποία είχε διεισδύσει στην ομάδα. Ο Σαντ συνελήφθη· ήταν γνωστό στους Γερμανούς ότι κατείχε υψηλή θέση στην ιεραρχία της «XU». Άλλα υψηλά ιστάμενα μέλη της οργάνωσης κυνηγήθηκαν επίσης, αλλά κατάφεραν να διαφύγουν στη Σουηδία και μετά στο Λονδίνο. Και ο Σαντ έμεινε μόνος στα χέρια των βασανιστών του κι' έμελλε να γίνει ο «πιο βασανισμένος άνθρωπος στη Νορβηγία».

Βασανιστήρια χωρίς σταματημό

Στην αρχή μεταφέρθηκε στο διαβόητο Αρχηγείο της Γκεστάπο στο Victoria Terrasse στο κέντρο του Όσλο, όπου ανακρίθηκε από τον αρχηγό της Γκεστάπο, Ζίγκφριντ Βόλφγκανγκ Φέμερ· ξυλοκοπήθηκε βάναυσα και κακοποιήθηκε με τον χειρότερο τρόπο. Από εκεί ο Σαντ μεταφέρθηκε στο διαβόητο Στρατόπεδο Συγκέντρωσης Γκρίνι στα προάστια του Όσλο. «Όταν τον έφεραν ήταν περισσότερο νεκρός παρά ζωντανός», έλεγε, χρόνια μετά, ο συνάδελφός του αντιστασιακός και κρατούμενος, Αουγκούστ Λάνγκε.

Ο Σαντ είχε υποστεί σοβαρά τραύματα στο κεφάλι και στη σπονδυλική στήλης, ενώ τα χέρια και τα πόδια του ήταν σπασμένα σε πολλά σημεία! Ωστόσο, δεν αποκάλυψε τίποτα στη Γκεστάπο. Ποτέ δεν συμβιβάστηκε. Οι Γερμανοί τον ήθελαν ζωντανό για να τους αποκαλύψει τη δομή και τα μέλη της Αντίστασης· δεν μίλησε! Η Γκεστάπο δεν άντεξε την περιφρόνησή του και έτσι ακολούθησαν νέες, πιο βίαια βασανιστήρια. Η άρνηση του Σαντ να συνεργαστεί τον οδήγησε στην απομόνωση στο Γκρίνι για τα περισσότερα χρόνια του πολέμου. Εκτός από τον εγκλεισμό στο διαβόητο Στρατόπεδο Συγκέντρωσης, ο πεισματάρης ηγέτης της Αντίστασης οδηγούνταν περιστασιακά στο κεντρικό αστυνομικό τμήμα του Όσλο και στη φυλακή ή σε διάφορα νοσοκομεία μετά από κάθε συνεδρία βασανιστηρίων από την οποία παρέμενε ζωντανός.

Η μόνη λέξη που είπε ο Σαντ όλα αυτά τα χρόνια που βασανίστηκε ήταν ένα απλό και περήφανο «Όχι». Στο τέλος και οι ανάλγητοι Γερμανοί κατάλαβαν ότι δεν θα έπαιρναν το παραμικρό από αυτόν. Προγραμμάτισαν να εκτελέσουν τον Σαντ στις 17 Μαΐου του 1945. Ευτυχώς αυτό δεν συνέβη ποτέ γιατί οι Ναζί παραδόθηκαν μια εβδομάδα νωρίτερα: στις 8 Μαΐου. Ο Σαντ ήταν πλέον 66 χρονών, σακατεμένος και πολύπαθος! Τα φρικτά βασανιστήρια άφησαν βαθιά σημάδια στον Λάουριτς Σαντ, τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Ωστόσο, είχε το κουράγιο και τη δύναμη να συνεργαστεί με βετεράνους μετά τον πόλεμο, βοηθώντας τους να αντιμετωπίσουν τα δικά τους προβλήματα.

Αμέσως μετά την απελευθέρωσή του, ο «πιο βασανισμένος άνδρας στη Νορβηγία παρασημοφορήθηκε και το 1952 αναγέρθηκε προτομή για να τιμηθεί η προσφορά του, Πάνω στη στήλη της προτομής αναγράφεται η λέξη «Nei», που σημαίνει «Όχι» στα νορβηγικά. Από τα σχολαστικά αρχεία που κρατούσε η Γκεστάπο, είχε γίνει γνωστό ότι ήταν η μόνη λέξη που του πήραν από τα χείλη όλα αυτά τα χρόνια των βάναυσων βασανιστηρίων του ήταν «Όχι». Αν και είχε σπάσει «κάθε κόκκαλο στο σώμα του», εκείνος άντεξε!
Ο Λάουριτς Σαντ πέθανε το 1956 στο Όσλο, σε ηλικία 77 χρονών από τη σωματική κακοποίηση που είχε υποστεί. Έμεινε μέχρι τέλους Σκληρός σαν το Καρφί, όπως τον αποκαλούσαν οι φίλοι του.