Πυρκαγιές που κατέκαψαν ανθρώπους, δάση, σπίτια και προκάλεσαν σοκ και δέος: Από την εποχή του Προμηθέα ο πλανήτης καίγεται!

Οι δασικές πυρκαγιές συνοδεύουν τα καλοκαίρια χρόνια τώρα, σαν τις σκιές τους ανθρώπους. Πυρκαγιές που κατέκαψαν ανθρώπους, δάση, σπίτια και προκάλεσαν σοκ και δέος.

Δεν είναι φαινόμενο φετινό, ούτε δικαιολογείται από την κλιματική αλλαγή. Από την εποχή του Προμηθέα, ο πλανήτης καίγεται! Πυρκαγιές κατέκαψαν δυσθεώρητες δασικές εκτάσεις - και όχι μόνο - πολλά χρόνια πριν, τότε που οι οικολόγοι δεν είχαν ανακαλύψει ακόμα ούτε την ταυτότητά τους, ούτε τα τραύματα του πλανήτη μας…
Καταστροφικές πυρκαγιές, που προκάλεσαν βαθιές πληγές σε χώρες του κόσμου, εντυπωσιάζουν με το μέγεθος και τον όλεθρο που άφησαν στη στάχτη και στ' αποκαΐδια τους.

Κι εκείνος, που έγραψε το θρυλικό: «Τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις», δεν ζει πια για να καθίσει τον καναπέ του, στο Μιλάνο, να ανάψει το βαρύ γαλλικό τσιγάρο του και να παρακολουθήσει τις ειδήσεις που θα ταξίδευαν από την Ελλάδα και θα τον έκαναν να ξανασκεφτεί την κουβέντα του…
Ειδήσεις, σκοτεινές, τυλιγμένες στον καπνό, τη στάχτη και την απόγνωση ξεπηδούν από την Ελλάδα, σαν τις φλόγες· την Ελλάδα που μόνο με πληγές μετράει τα καλοκαίρια της…Φωτιές παντού!

Στην ελληνική μυθολογία, ο Προμηθέας ήταν Τιτάνας, ο Θεός της φωτιάς. Ο Προμηθέας ήταν εκείνος που συνέβαλε σημαντικά στη διαμόρφωση του ανθρώπινου γένους· αψήφησε τους θεούς κλέβοντας τη φωτιά και δίνοντάς την στην ανθρωπότητα για να δημιουργήσει πολιτισμό. Και διαβαίνοντας το ποτάμι που χωρίζει την Μυθολογία από την Ιστορία φθάνουμε στον πολιτισμό των ημερών μας: Κάποιοι λένε ο κόσμος θα τελειώσει στη φωτιά, κάποιοι λένε στον πάγο. Όταν σβήσουν όλες οι φωτιές, όποιος απομείνει θα μελετήσει τη στάχτη κάτω από τ’ αστέρια...

Και αναζητούμε τώρα στα διαδικτυακά μονοπάτια να ανακαλύψουμε και να καταγράψουμε κάποιες από τις μεγαλύτερες πυρκαγιές που έπνιξαν τη Γη, έτσι για να μην νοιώθουμε μόνοι. Και για να λέμε την αλήθεια: τούτη την εποχή, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σχεδόν σε ολόκληρο τον πλανήτη βρίσκονται σε εξέλιξη καταστροφικές πυρκαγιές.

Η ιδιομορφία των πυρκαγιών

Οι πυρκαγιές, οι δασικές, έχουν ξεχωριστές μορφές η κάθε μια τους και μπορούν να μετρηθούν οι διαστάσεις τους με διάφορους τρόπους. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνουν συγκρίσεις, ιδιαίτερα μεταξύ εκείνων που εκδηλώθηκαν σε διαφορετικές εποχές και εκείνων σε απομακρυσμένες περιοχές όπου η επάρκεια του εξοπλισμού των πυροσβεστών και των τεχνικών μέσων ποικίλλει δραματικά.

Τον τίτλο της μεγαλύτερης δασικής πυρκαγιάς στην καταγεγραμμένη Ιστορία και στο βιβλίο των ρεκόρ έχουν δύο:
1. Η πυρκαγιά πλάι στον ποταμό Chinchaga, που άρχισε από την κοπή δένδρων στη Βρετανική Κολούμπια, στον Καναδά, την 1η Ιουνίου 1950· γρήγορα βγήκε εκτός ελέγχου και έσβησε πέντε μήνες αργότερα στις 31 Οκτωβρίου στην Αλμπέρτα! Έκαψε περίπου 3 εκατομμύρια στρέμματα φυσικού δάσους.

2. Η πυρκαγιά Daxing'anling γνωστή και ως «Black Fire Dragon», η οποία μαινόταν στην οροσειρά Greater Khingan της βορειοανατολικής Κίνας και εκτεινόταν πέρα από τα σύνορα με τη Σιβηρία έγινε μεταξύ 6 Μαΐου και 2 Ιουνίου του 1987 και έκαψε δάσος έκτασης κοντά στα 3 εκατομμύρια στρέμματα. Επίσης η φωτιά του «Μαύρου Δράκου» σκότωσε περισσότερους από 200 ανθρώπους, ενώ πάνω από 250 κατέληξαν στα νοσοκομεία και άφησε δεκάδες χιλιάδες άστεγους.

Ακολουθεί μια σειρά δασικών πυρκαγιών που έχουν ταξινομηθεί ψηλά στη λίστα με τις καταστροφικές φωτιές που σάρωσαν περιοχές του πλανήτη κι ανάμεσά του δύο που συνέβησαν στην Ελλάδα!

1200 νεκροί στο Ουισκόνσιν

Η Βόρεια Αμερική έχει πληγεί από δασικές πυρκαγιές στο βάθος των αιώνων. Το 2018 μάλιστα, σχεδόν 9 εκατομμύρια στρέμματα κάηκαν μόνο στις ΗΠΑ! Ακόμα μέχρι σήμερα, όμως, η πιο φονική πυρκαγιά της Αμερικής παραμένει η Πυρκαγιά του Πεστίγκο το 1871· άρχισε ως μικρή φωτιά και επεκτάθηκε καίγοντας ολόκληρο το βορειοανατολικό Ουισκόνσιν, καταστρέφοντας περίπου 1,2 εκατομμύρια στρέμματα και σκοτώνοντας περισσότερους από 1.200 ανθρώπους τον Οκτώβριο του 1871!
Περίπου τέσσερις δεκαετίες αργότερα μια άλλη πυρκαγιά ήταν επίσης καταστροφική για τις ΗΠΑ και μάλιστα θεωρείται ως μία από τις μεγαλύτερες πυρκαγιές στην ιστορία των ΗΠΑ, κατακαίγοντας 3 εκατομμύρια στρέμματα στις βορειοδυτικές πολιτείες του Αϊντάχο και της Μοντάνα. Μέχρι σήμερα, η αιτία παραμένει άγνωστη, αλλά η φωτιά μαίνονταν επί μέρες, πνίγοντας μεγάλα τμήματα της βόρειας Αμερικής σε ένα σύννεφο καπνού. Τελικά η βροχή έδωσε τη λύση, αλλά η φωτιά είχε ήδη σκοτώσει 87 ανθρώπους, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν πυροσβέστες.

Το τρένο… έφερε την καταστροφή

Ένα ιδιαίτερα ξηρό καλοκαίρι, σε συνδυασμό με τους σπινθήρες από ένα διερχόμενο τρένο κοντά στη λίμνη Sturgeon, οδήγησαν στην καταστροφική πυρκαγιά του Cloquet της Μινεσότα. Η πυρκαγιά άρχισε στις 12 Οκτωβρίου του 1918 εξαπλώθηκε από τους δυνατούς ανέμους, προς τα ανατολικά καίγοντας περίπου 38 πόλεις και χωριά, καταστρέφοντας 4.000 σπίτια και σκοτώνοντας περισσότερους από 450 ανθρώπους.

Μαύρη Παρασκευή στην Αυστραλία

Οι πυρκαγιές είναι δυστυχώς συνηθισμένο φαινόμενο και στην Αυστραλία. Δύο από τις πιο καταστροφικές φωτιές στην Ιστορία της χώρας έχουν συμβεί στην πολιτεία της Βικτόρια: Το 1939, όταν μετά αρκετά χρόνια ξηρασίας και καύσωνα προκάλεσαν σειρά φονικών πυρκαγιών. Κάηκαν περισσότερα από 4,9 εκατομμύρια στρέμματα γης και εκτιμάται ότι περίπου το 75% του συνόλου της πολιτείας επηρεάστηκε. Ολόκληρες πόλεις καταβροχθίστηκαν από τη φωτιά και τουλάχιστον 71 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.

240 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην Ινδονησία

Μεγάλα τμήματα της Ινδονησίας τυλίχθηκαν από τοξική νέφος τον Ιούλιο του 2019, λόγω των δασικών πυρκαγιών. Και ενώ οι πυρκαγιές του 2019 προκάλεσαν μεγάλη ατμοσφαιρική ρύπανσης, δεν ήταν οι χειρότερες που έγινα ποτέ στην περιοχή. Οι πυρκαγιές του 1997 ήταν μερικές από τις πιο καταστροφικές στην πρόσφατη ιστορία της Γης και διήρκεσαν μέχρι τις αρχές του 1998, ενώ στοίχισαν τη ζωή σε τουλάχιστον 240 άτομα!

Η Πελοπόννησος μέτρησε νεκρούς και πληγές

Η Ευρώπη δεν είναι ξένη στις δασικές πυρκαγιές και μία από τις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο τις τελευταίες δεκαετίες ήταν και η Ελλάδα. Το καλοκαίρι του 2007, η χώρα μας γνώρισε καταστροφικές πυρκαγιές, οι οποίες κατέστρεψαν περισσότερα από 670.000 στρέμματα δασικής και άλλης γης στην Πελοποννήσο, κυρίως στον νομό Ηλείας. Σπαρακτικές εικόνες έκαναν τον γύρο του κόσμου από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, εικόνες που έδειχναν καμένα σπίτια, οικογένειες που χτυπήθηκαν από τον πύρινο εχθρό, απανθρακωμένες καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Οι φωτιές έκαιγαν περισσότερο από δυο μήνες!
Αυτές οι πυρκαγιές δεν θεωρήθηκαν έργο της φύσης, αλλά πράξη εμπρησμού. Μέχρι να σβήσει και η τελευταία φλόγα στις αρχές του Σεπτεμβρίου, είχαν χάσει τη ζωή τους τουλάχιστον 84 άνθρωποι!

Το Μάτι και η τραγωδία

Όμως η Ελλάδα έζησε μια από τις πιο τρομακτικές και θανατηφόρες πυρκαγιές στην Ιστορία - η δεύτερη φονικότερη του 21ου αιώνα - τον Ιούλιο του 2018, καθώς πολλαπλές εστίες θέριεψαν σε παραθεριστικά θέρετρα κοντά στην Αθήνα. Το Μάτι και ο Νέος Βουτζάς σαρώθηκαν από την πυρκαγιά, που με σύμμαχο τον ισχυρό άνεμο και την ανεπάρκεια των Αρχών σκότωσε (επίσημα) 102 ανθρώπους. Και λέμε επίσημα γιατί σε ταφικό μνημείο του κοιμητηρίου της Νέας Μάκρης έχουν ενταφιστεί δεκάδες μη αναγνωρισμένοι σοροί!  Πολλοί από τους άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους, είχαν επιχειρήσει να διαφύγουν από τη θάλασσα, δίχως να τα καταφέρουν. Περισσότερα από 1.000 κτίρια καταστράφηκαν. Θεωρείται ότι οι πυρκαγιές άρχισαν όταν ένας 65χρονος άνδρας προσπάθησε να κάψει ξερόκλαδα στον κήπο του. Για τα τραγικά γεγονότα του 2018, πολλοί άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων αξιωματούχων, κατηγορήθηκαν για ανθρωποκτονία από πρόθεση, βαριά σωματική βλάβη και εμπρησμό, σε σχέση με τις πυρκαγιές. Το καλοκαίρι του 2018 φωτιές έκαψαν πευκοδάση στην Εύβοια και στη Σάμο.

Τα τραύματα της Πορτογαλίας πονούν

Πυρκαγιές ξέσπασαν σε τμήματα της κεντρικής Πορτογαλίας από τις 17 Ιουνίου 2017, με την αρχική φωτιά να ξέσπα κοντά στον μικρό δήμο Pedrogao Grande, βορειοανατολικά της Λισαβόνας. Η φωτιά, που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια ενός ισχυρού καύσωνα, προκλήθηκε όταν κεραυνός χτύπησε δέντρο στη διάρκεια μιας καταιγίδας. Περισσότεροι από 60 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από την πυρκαγιά, με το μεγαλύτερο μέρος της καταστροφής να λαμβάνει χώρα γύρω από το Pedrogao Grande. Η φωτιά του 2017 θεωρείται η πιο θανατηφόρα στην πορτογαλική ιστορία. Έχει καταγραφεί ότι κάηκαν περισσότερα από 100.000 στρέμματα. Η Πορτογαλία γνώρισε επίσης καταστροφικές πυρκαγιές το καλοκαίρι του 2019.

Η Καλιφόρνια ακόμα καίγεται

Οι πυρκαγιές στην πολιτεία της Καλιφόρνια των ΗΠΑ έχουν πάρει τεράστιες διαστάσεις τελευταία δύο χρόνια - και σύμφωνα με τους ειδικούς αυξάνονται. Στην πραγματικότητα, το National Geographic ανέφερε ότι «15 από τις 20 μεγαλύτερες πυρκαγιές στην ιστορία της Καλιφόρνια έχουν συμβεί από το 2000». Το 2017, ήταν η πιο καταστροφική χρονιά στην Ιστορία της πολιτείας εκείνη την εποχή. Πιστεύεται ότι τότε η πυρκαγιά ξεκίνησε στην πόλη Καλιστόγκα από σπινθήρες που προκλήθηκαν από πεσμένα καλώδια ρεύματος και στη συνέχεια ισχυροί άνεμοι πυροδότησαν τις φλόγες. Η πόλη της Σάντα Ρόσα, μαζί με άλλες περιοχές της Σονόμα, της Νάπα και της κομητείας Λέικ, καταστράφηκαν από τη φωτιά. Τουλάχιστον 22 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και περισσότερα από 5.000 σπίτια και κτίρια καταστράφηκαν.

Η πόλη έχασε το 90% του πληθυσμού της

Ένα χρόνο αργότερα, όμως, μια ακόμη πιο φονική πυρκαγιά θα άφηνε το σκληρό της αποτύπωμα την κομητεία Butte της βόρειας Καλιφόρνια. Η «Camp Fire» - όπως ονομάστηκε όταν ξεκίνησε κατά μήκος του Camp Creek Road, μαίνονταν επί 17 ημέρες - προκλήθηκε από σπινθήρες ηλεκτρικών καλωδίων μεταφοράς ρεύματος υψηλής τάσης, οι οποίες προκάλεσαν φωτιά στη βλάστηση. Η μικρή πόλη Paradise County υπέστη τη μεγαλύτερη καταστροφή από τη φωτιά: Ένα χρόνο αργότερα, η εφημερίδα «USA Today» δημοσίευσε ότι η πόλη έχει εγκαταλειφθεί από σχεδόν το 90% του πληθυσμού της, λόγω των πυρκαγιών . Συνολικά η πυρκαγιά σκότωσε τουλάχιστον 85 ανθρώπους, έκανε στάχτη 153.000 στρέμματα και κατέκαψε περίπου 14.000 σπίτια.

Πάνω από 100 πυρκαγιές στη Νέα Νότια Ουαλία

Η Νέα Νότια Ουαλία, στην Αυστραλία, έζησε επίσης θανατηφόρες πυρκαγιές το 2019. Περίπου 100 πυρκαγιές ξέσπασαν στην πολιτεία βόρεια του Σίδνεϊ, καλύπτοντας την πόλη με αποπνικτικό καπνό. Στις 31 Ιανουαρίου του 2020, αναφέρθηκε ότι οι πυρκαγιές είχαν επηρεάσει περισσότερα από πέντε εκατομμύρια εκτάρια στη Νέα Νότια Ουαλία και είχαν καταστρέψει περισσότερα από 2.000 σπίτια.

Στη Σιβηρία κάηκε έκταση σαν το Βέλγιο!

Η τεράστια και απομακρυσμένη ρωσική περιοχή της Σιβηρίας έχει επίσης υποστεί μεγάλες δασικές πυρκαγιές το 2019. Ενώ οι πυρκαγιές στην περιοχή είναι συχνές, οι ειδικοί λένε ότι ο ασυνήθιστα ζεστός καιρός και το ξηρό έδαφος, σε συνδυασμό με τις καταιγίδες και τους ισχυρούς ανέμους, οδήγησαν τις πυρκαγιές στην Αρκτική ζώνη να εξαπλωθούν γρήγορα και βίαια. Σύμφωνα με την Greenpeace Russia, μια έκταση περίπου 8,2 εκατομμυρίων στρεμμάτων - δηλαδή μεγαλύτερη από την έκταση του Βελγίου - εξαφανίστηκε από τις φλόγες εκείνη τη χρονιά. Δεν είναι 100% σαφές πώς προέκυψαν οι πυρκαγιές: μερικές αναφορές κάνουν λόγο ότι προκλήθηκαν σκόπιμα για να αποκρύψουν παράνομη δραστηριότητα υλοτομίας, ενώ άλλες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι προκλήθηκαν από κεραυνούς. Οι ρωσικές αρχές ανέφεραν ότι οι πυρκαγιές έσβησαν τελικά στα τέλη Σεπτεμβρίου - μέχρι τότε είχαν προκαλέσει ζημιά αξίας 100 εκατ. δολαρίων, για να μην αναφέρουμε τις επιπτώσεις τους στην άγρια ζωή του κατοίκου του δάσους. Άλλες περιοχές της Αρκτικής, συμπεριλαμβανομένης της Γροιλανδίας, της Αλάσκας και του Καναδά, επηρεάστηκαν επίσης από σφοδρές πυρκαγιές το 2019.

Τα «εγκαύματα» της Τουρκίας

Η Τουρκία είναι γνωστή για τις υψηλές θερμοκρασίες της - ειδικά το καλοκαίρι - αλλά ο θανατηφόρος καύσωνας του 2021, που ενισχύθηκε από τον καυτό αέρα της Βόρειας Αφρικής, κατέστρεψε μεγάλο μέρος της χώρας. Περισσότερες από 100 πυρκαγιές, που προκλήθηκαν από την έντονη θερμοκρασία, που έσπασε ένα ρεκόρ 20 ετών , κατέστρεψαν πολλά μέρη των νότιων παράκτιων παραθεριστικών πόλεων της Τουρκίας στα τέλη Ιουλίου, σκοτώνοντας οκτώ ανθρώπους και χιλιάδες ζώα. Σχεδόν 250.000 στρέμματα γης κάηκαν ενώ επί μέρες έβρεχε στάχτη. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους, καθώς και τουρίστες τράπηκαν σε φυγή από ξενοδοχειακά συγκροτήματα στα δημοφιλή θέρετρα διακοπών Μαρμαρίς, Μανάβγατ και Αλικαρνασσό, καθώς οι πυρκαγιές συνέχισαν να μαίνονται ακόμα και στις αρχές Αυγούστου.

Η Χαβάη ψάχνει ακόμα αγνοούμενους

Περίπου 850 άνθρωποι εξακολουθούν να αγνοούνται μετά τις καταστροφικές φωτιές στο Μάουι της Χαβάης, τον Ιούλιο. Περισσότεροι από 1.200 άνθρωποι που ήταν στον κατάλογο των αγνοουμένων έχουν βρεθεί ασφαλείς, αλλά ο  αριθμός των νεκρών αναμένεται να αυξηθεί. Μέχρι σήμερα, 114 άνθρωποι έχουν επιβεβαιωθεί ότι έχασαν τη ζωή τους. Οι φωτιές έγιναν η πλέον πολύνεκρη φυσική καταστροφή στην ιστορία της πολιτείας, ξεπερνώντας τον απολογισμό του τσουνάμι που έπληξε το Μεγάλο Νησί της Χαβάης και στοίχισε τη ζωή σε 61 ανθρώπους το 1960, έναν χρόνο αφότου η Χαβάη έγινε αμερικανική πολιτεία.

Στο νησί Μάουι οι φλόγες βρήκαν πρόσφορο έδαφος, αφού η φετινή χρονιά χαρακτηρίσθηκε από λιγότερες βροχοπτώσεις σε σχέση με τις προηγούμενες. Στο δυτικό τμήμα του νησιού, όπου βρίσκεται η Λαχάινα, επικρατεί «σοβαρή έως μέτρια» ξηρασία, σύμφωνα με το US Drought Monitor. Από τα καταστήματα, τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια που έδιναν τον χαρακτήρα της παραθεριστικής πολιτείας των 13.000 κατοίκων δεν έχει μείνει σχεδόν τίποτα. Σύμφωνα με την ομοσπονδιακή υπηρεσία φυσικών καταστροφών (Fema), περί τα 2.207 κτίρια, στην πλειονότητά τους κατοικίες, καταστράφηκαν ή έχουν υποστεί ζημιές. Μόνο στην πόλη της Λαχάινα, το κόστος της ανοικοδόμησης υπολογίζεται στα 5,52 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ειδικοί δήλωσαν στο BBC ότι τόσο η εύρεση όσο και η ταυτοποίηση των θυμάτων μπορεί να διαρκέσει μήνες ή και χρόνια, δεδομένου του μεγέθους της καταστροφής και της κατάστασης στην οποία είναι πιθανό να βρεθούν πολλά από τα λείψανα.

Εφέτος εκτός από τη συμφορά στη Χαβάη, ο Καναδάς... στην εντατική με εγκαύματα, η Αλβανία επίσης, η Τενερίφη κάηκε και τούτες τις ώρες που γράφονται αυτές οι αράδες, η Ελλάδα καίγεται από τον Έβρο μέχρι την Αττική…
Κι όσο υπάρχουν άνθρωποι με εμπρηστικές συμπεριφορές και κράτη με ανοϊκά ανακλαστικά, οι φωτιές θα κατακαίγουν τις ζωές μας, κι αφήστε την κλιματική κρίση να σέρνεται…

* Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το κομμάτι είναι από τις πυρκαγιές στην Ελλάδα που κατακαίνε δασικές εκτάσεις, σπίτια και όπως πρόσφατα ενημερωθήκαμε και ανθρώπινες ζωές κατατρεγμένες