Ιστορία|30.11.2023 07:55

Ιωσηφίνα, ο μεγάλος έρωτας του Μεγάλου Ναπολέοντα: τον απάτησε με τον εχθρό του και το πλήρωσε με τη ζωή της – Μυστήριο ο θάνατός της στα 50 της

Νίκος Τζιανίδης

Μέγας Ναπολέων και Ιωσηφίνα: ένας μεγάλος έρωτας! Κι όμως η 50χρονή Γαλλίδα απάτησε τον- εν διαστάση- Βοναπάρτη με τον Αυτοκράτορα της Ρωσίας, εχθρό του Ναπολέοντα. Πώς πέθανε; Από κρυολόγημα γράφει η Ιστορία, ακούστηκαν όμως άλλα…

Και αίφνης ενέσκηψε στη ζωή μας, μετά 200 και κάτι χρόνια από τον θάνατό του, ο Μέγας Ναπολέων. Ο Ρίντλεϊ Σκοτ είναι η αιτία και η ταινιούλα του «Napoleon»… Γράψαμε κριτική για το φιλμ· εντοπίστηκαν από ιστορικούς οι αστοχίες-ανακρίβειες της ταινίας, γράφτηκαν πολλά, πολύ κακό για το τίποτα και γυρίζουμε σελίδα. Σε μια δυο εβδομάδες ποιος θα θυμάται τον Ναπολέοντα του άγγλου σκηνοθέτη;
Όμως ας σταθούμε λίγο ακόμα στην (πραγματική) ιστορία του έρωτα Βοναπάρτη, που άφησε βαθύ χνάρι στα ματωμένα και λασπώδη χώματα της Ευρώπης.

Ο έρωτας του ο μεγάλος, του Ναπολέοντα, ήταν η Ιωσηφίνα: η Μαρί Ζοζέφ Ροζ Τασέρ ντε Λα Παζερί δηλαδή, που ο Ναπολεών καταχώρησε στο Ληξιαρχείο της Ιστορίας ως Ιωσηφίνα παραφράζοντας χαϊδευτικά το δεύτερο όνομά της: Ζοζέφ.
Η Ιωσηφίνα Βοναπάρτη, λοιπόν, πρώην κυρία Μποχαρνέ, όταν χώρισε με τον Αυτοκράτορα της… μισής Ευρώπης, κλείστηκε σε έναν πύργο και μην πάει ο νους σας πως δεν είδε άνθρωπο ή αφιερώθηκε στα Θεία… Το αντίθετο: έκανε τη ζωή της την τρυφηλή και ζηλευτή από τις μίζερες κυρίες του Παρισιού…

Στην ταινία του Ρίντλεϊ Σκοτ, γίνεται ταχύτατη αναφορά σε επίσκεψη του Αυτοκράτορα της Ρωσίας Αλέξανδρου Α’, εχθρού του Ναπολέοντα, στο «ησυχαστήριο» της Ιωσηφίνας. Εδώ ο σκηνοθέτης δεν υπερέβαλε, ούτε αστόχησε στης αλήθειας το κυνήγι.

Μπήκαν οι Ρώσοι στο Παρίσι και ο Αυτοκράτορας στην Ιωσηφίνα

Κι ας πάρουμε τα γεγονότα από την αρχή τους: Ο αυτοκράτορας Αλέξανδρος της Ρωσίας (γεν.1777 θαν.1825) είχε μακροχρόνια και προβληματική σχέση οργής με τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Ο Ναπολέων είχε ζητήσει το «χέρι» και των δύο αδελφών του Αλέξανδρου, αλλά είχε εισπράξει δυο παγερές- σαν τους καιρούς της Μόσχας- αρνήσεις.

Ο Αλέξανδρος συναντήθηκε για πρώτη φορά το 1814 με την Ιωσηφίνα, όταν όμως εκείνη είχε χωρίσει- αν και ερωτευμένοι- με τον Ναπολέοντα, γιατί δεν μπορούσε να του χαρίσει διάδοχο. Αν και ο Ναπολέων νυμφεύτηκε τη Μαρία Λουίζ, Δούκισσα της Πάρμας, και απέκτησε έναν γιο μαζί της, η Ιωσηφίνα διατήρησε τον τίτλο της Αυτοκράτειρας της Γαλλίας και επίσης τις φιλικές σχέσεις (και ερωτικές), αλλά και φλογερή αλληλογραφία με τον Ναπολέοντα.

Ήταν Απρίλιος του 1814 όταν ο ρωσικός στρατός μπήκε στο Παρίσι μετά τη νίκη επί του Ναπολέοντα, την εξορία του Αυτοκράτορα στο νησάκι Έλβα και την παλινόρθωση της δυναστείας των Βουρβόνων στη Γαλλία.

Στις 16 Απριλίου του 1814, ο Αλέξανδρος επισκέφτηκε το Chateau de Malmaison, το κάστρο, κοντά στο Παρίσι, όπου ζούσε η Ιωσηφίνα.
«Θα σας είχα επισκεφτεί νωρίτερα», αστειεύτηκε ο ρώσος αυτοκράτορας, «αλλά με καθυστέρησε η γενναιότητα των στρατιωτών σας»…
Λέγεται πως ο Αλέξανδρος σοκαρίστηκε από τις «άθλιες» συνθήκες (για μια πρώην αυτοκράτειρα) κάτω από τις οποίες ζούσε η 50χρονη Ιωσηφίνα. Ο Αλέξανδρος συνάντησε και την 31χρονη κόρη και τα εγγόνια της Ιωσηφίνας και έδωσε εντολή στους αξιωματικούς του να παράσχουν κάθε βοήθεια στην Ιωσηφίνα και την οικογένειά της.

Όμως ήταν κάτι πιο βαθύ που κάνει την ιστορία να μοιάζει περισσότερο ερωτική παρά μια απλή έκφραση συμπόνιας: τα ακριβά δώρα που αντάλλαξαν Αλέξανδρος και Ιωσηφίνα δικαιολογούνται μόνο για παθιασμένους έραστες.
Η Ιωσηφίνα χάρισε στον Αλέξανδρο ένα διάσημο και πανάκριβο κομμάτι της συλλογής της, το θρυλικό Gonzaga Cameo – ένα κόσμημα της ελληνιστικής περιόδου, που χρονολογείτο από τον 3ο αιώνα π.Χ.
Ο Αλέξανδρος πρόσφερε στη Ιωσηφίνα ένα πραγματικά αυτοκρατορικό δώρο: ένα κολιέ με 11 διαμάντια και μια αμύθητης αξίας τιάρα στολισμένη επίσης με διαμάντια!

Περίπατοι στο αγιάζι με ελαφρά ενδύματα...

Ο Ρώσος Αυτοκράτορας άρχισε να επισκέπτεται πιο συχνά το Κάστρο και κάνοντας μακρινούς περιπάτους και συζητήσεις με τη Ιωσηφίνα. Η κοινωνία του Παρισιού άρχισε να ψιθυρίζει για το γεγονός, το οποίο θεωρούσε «ύποπτο».
Στις 25 Μαΐου εκείνης της χρονιάς, η Ιωσηφίνα αρρώστησε ξαφνικά και πέθανε τέσσερις ημέρες αργότερα, ένα μήνα πριν μπει στα 51 χρόνια της. Οι «κακές γλώσσες» του Παρισιού είχα βγάλει τη διάγνωσή τους: κρυολόγησε στις βόλτες της με τον Αλέξανδρο, αφού φορούσε καλοκαιρινά φορέματα για να τον εντυπωσιάσει, αν και δεν είχε ακόμα τόσο ζέστη εκείνο τον Μάιο.

Υπάρχει, ωστόσο, και η άλλη σκοτεινή πλευρά της ιστορίας: ο Σαρλ-Μορίς ντε Ταλεϊράντ, ο γνωστός μας Ταλεϊράνδος, τότε υπουργός των Εξωτερικών της Γαλλίας και αργότερα Πρωθυπουργός, ανησυχούσε πολύ για τις επαφές της Ιωσηφίνας και του Αλέξανδρου, καθώς υποψιαζόταν ότι η Ιωσηφίνα προετοίμαζε το έδαφος για την αντικατάσταση του Λουδοβίκου XVIII με τον γιο του Ναπολέοντα, τον τρίχρονο Ναπολέοντα Β', με τη μητέρα του Μαρί-Λουΐζ σε ρόλο αντιβασιλέα.

Ο Αλέξανδρος Α' μισούσε τον Λουδοβίκο XVIII και δεν τον ήθελε στον γαλλικό θρόνο. Κυκλοφόρησαν οι φήμες- θεωρίες συνωμοσίας θα τις λέγαμε σήμερα- ότι η Ιωσηφίνα είχε δηλητηριαστεί από τους πράκτορες του Ταλεϊράνδου για να την αποτρέψουν από τα σχέδιά της. Μπορεί, λοιπόν, να μην ήταν το κρύο και τα διάφανα φορέματα που οδήγησαν στον τάφο τον μεγάλο έρωτα του Μεγάλου Ναπολέοντα.

Μετά το θάνατο της Ιωσηφίνας, ο Αλέξανδρος αγόρασε τη συλλογή έργων τέχνης της από τα παιδιά της. Τι απέγιναν τα ακριβά δώρα; Η μυθική τιάρα είναι ακόμα άθικτη· αγοράστηκε το 2007 από έναν αμερικανό συλλέκτη έργων τέχνης και τώρα εκτίθεται στο Μουσείο Φυσικών Επιστημών του Χιούστον. Το Gonzaga Cameo είναι κομμάτι της συλλογής του Μουσείου Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη.

Και ο Ναπολέων; Επέστρεψε από την Έλβα, έκλαψε μόνος σαν έμαθε τον θάνατο της Ιωσηφίνας, βούλιαξε λίγους μήνες μετά στη λάσπη του Βατερλώ κι ένα βράδυ, εξόριστος στη μέση του Ατλαντικού, «έσβησε» από τα κιτάπια των ζωντανών ψιθυρίζοντας για τελευταία φορά: «Ιωσηφίνα…»!

Ρωσίααυτοκράτοραςειδήσεις τώραΜέγας ΝαπολέονταςΝαπολέων ΒοναπάρτηςΙωσηφίνα