Γιατί μόνο Γερμανοί θα έπεφταν στην παγίδα- Πώς ένας απατεώνας εξευτέλισε το σύστημα και στο τέλος του έστησαν άγαλμα!

Γιατί μόνο οι Γερμανοί θα έπεφταν σε τέτοια παγίδα; Πώς ένας απατεώνας εξευτέλισε το σύστημα; «Μάνα κάποια μέρα θα μου στήσουν άγαλμα» έλεγε στη μητέρα του ο Βίλχελμ Φουκτ όταν εκείνη τον συμβούλευε να αλλάξει ζωή και να γίνει «τίμιος άνθρωπος»…

Ο Φουκτ πέθανε με το απαξιωτικό επίθετο «μικροαπατεώνας» να λερώνει το μητρώο του, όμως άγαλμα του έστησαν! Ας ξετυλίξουμε, όμως, το κουβάρι της ιστορίας του και ας δούμε και τις παραμέτρους της. Τούτες τις μέρες ήταν, πριν από περίπου 80 χρόνια όταν οι δικαστές που προΐσταντο στη Δίκη της Νυρεμβέργης εξέδωσαν την απόφασή τους για τους εγκληματίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Γνωστή η ιστορία και η ετυμηγορία των ανδρών της Δικαιοσύνης περισσότερο γνωστή: θάνατος για 12 από τους κατηγορουμένους.

Αν το σημερινό αντικείμενο του ενδιαφέροντός μας απαιτεί αυτό τον πρόλογο, το κυρίως θέμα δεν έχει να κάνει ούτε με τον Γκέρινγκ ούτε με τον πόλεμο του Χίτλερ και τα συνακόλουθά του. Όχι! Το θέμα μας, αφορά την τυφλή υπακοή των Γερμανών και έναν από αυτούς (όχι τον Χίτλερ…) που εκμεταλλεύτηκε αυτό το προτέρημα ή ελάττωμα της φυλής που κατοικεί από αρχαιοτάτων χρόνων στη χώρα που διασχίζει ο Ρήνος.
Γιατί η αναφορά στη Δίκη της Νυρεμβέργης; Οι περισσότεροι- αν όχι όλοι- οι εγκληματίες πολέμου πάσχισαν να δικαιολογήσουν τις απεχθείς πράξεις τους με την φράση που ακούγεται σαν ύβρις πλέον: «εκτελούσα διαταγές»…

«Μα εκτελούσα διαταγές»...

Είναι τα χαρακτηριστικά-κλισέ της γερμανική φυλής: τάξη, αυταρχισμός, πείσμα, υπακοή στις εντολές. Υπακοή στις εντολές! Για γενιές και γενιές ένα τετριμμένο επαναλαμβανόμενο μοτίβο παρουσίαζε τους- κατά τα άλλα έξυπνους και λογικούς- Γερμανούς ως τυφλά πειθήνια όργανα των ανωτέρων τους. Αποτέλεσμα; Η μετατροπή τους σε μονολιθικούς προγραμματισμένους υπαλλήλους που υπακούουν σε αμφισβητήσιμες- κατά τα άλλα- εντολές απλώς και μόνο επειδή είναι εντολές που εκδίδονται από ανώτερα στελέχη!
Κάποιες στιγμές οι συνέπειες τέτοιας τυφλής προσήλωσης στους ανωτέρους είναι ολέθριες. Και η δικαιολογία: «διαταγές εκτελούσα» δεν αρκεί για να αθωώσει τόσους ενόχους από τόσα εγκλήματα! Άλλες φορές, πάλι, οι συνέπειες της δογματικής υποτέλειας είναι, απλά, παράλογες, τραγελαφικές ή αστείες.

Από μικρός πήρε τον «κακό το δρόμο»

Διαβάστε την ιστορία του άστεγου γερμανού που μπήκε με ύφος αυτοπεποίθηση και θράσος στο γραφείο ενός δημάρχου, διέταξε τους υπαλλήλους να του φέρουν χρήματα, εκείνοι υπάκουσαν απλώς και μόνο επειδή ήταν ντυμένος με στολή αξιωματικού!
Ο Βίλχελμ Φουκτ ήταν ένας μικροαπατεώνας που ζούσε στους δρόμους κλέβοντας και εξαπατώντας αφελείς. Ο Φουκτ είχε συλληφθεί για πρώτη φορά σε ηλικία 14 χρονών για κλοπή· διώχθηκε ποινικά, καταδικάστηκε, φυλακίστηκε για δύο εβδομάδες και αποβλήθηκε από το σχολείο του. Αυτή ήταν η αρχή μιας παραβατικής καριέρας, όχι και ιδιαίτερα επιτυχημένης, θα έλεγε κάποιος. Ο Φουκτ έκανε μικροαπάτες και κλοπές και πάντα κατέληγε πίσω από τα κάγκελα… Στα 27 χρόνια του, ο Φουκτ, είχε ήδη στο «βιογραφικό» του καταδίκες για διάφορα αδικήματα όπως διαρρήξεις, πλαστογραφίες και κλοπές, αλλά και για ένα… σπουδαίο κατόρθωμα: 15 χρόνια κάθειρξη για ένοπλη ληστεία. Όλα αυτά μέχρι το 1891.

Όταν βγήκε από τη φυλακή, ο Φουκτ, είπε να αρχίσει πιο καλή ζωή… Ήταν αρχές του αιώνα- 1906- και ο Κόσμος τριγύρω του συνεχώς άλλαζε· έπρεπε να αλλάξει κι εκείνος. Έγινε τσαγκάρης, όμως… Όμως το Βερολίνο δεν τον σήκωνε· η κατασκευή παπουτσιών τού ήταν βαρετή έως απεχθής και επέστρεψε στην παλιά ζωή του, την παραβατική.
Όταν μετρούσε με τις ψείρες τις νύχτες στη φυλακή, ο νεαρός Βίλχελμ, του περνούσαν κάποιες ιδέες που έλεγε: σαν βγω θα τις εφαρμόσω… Μια από εκείνες τις σκέψεις που τον έκαναν να χαμογελάει ήταν και κάτι που του είχε πει ένας- παλιά καραβάνα- συγκρατούμενός του: «Με λίγους στρατιώτες θα μπορούσες να κάνεις μεγάλα πράγματα»… Και ο Βίλχελμ Φουκτ δεν ήθελε πολλούς στρατιώτες, έναν αξιωματικό ήθελε και τον είχε μπροστά στον νοτισμένο καθρέφτη του και λίγους ένστολους που κάπου θα έβρισκε εύκαιρους…

Σχέδιο μόνο για Γερμανούς...

Το σχέδιό του απλό και για τους πειθήνιους Γερμανούς εφαρμόσιμο: θα ντυνόταν πρώσος αξιωματικός και θα λήστευε ένα δημαρχείο όχι με όπλα και τέτοια ευτελή πράγματα, αλλά με διαταγές. Άλλωστε με «διαταγές» εξοντώθηκαν, λίγες δεκαετίες μετά, εκατομμύρια Εβραίοι. Λάθος;
Έτσι ο Φουκτ αφού έκανε… έρευνα αγοράς, διάλεξε το δημαρχείο της μικρής πόλης Kopenick, κοντά στο Βερολίνο· ντύθηκε την μεγάλη στολή του πρώσου λοχαγού, που είχε αγοράσει με λίγα χρήματα από ένα κατάστημα μεταχειρισμένων ειδών και βγήκε καμαρωτός στους δρόμους με τις μπότες του να γυαλίζουν στον ήλιο.

Στην πορεία προς τη… δόξα, ο Φουκτ πέρασε από τον στρατώνα της πόλης, όπου συνάντησε μια ομάδα στρατιωτών που περίμενε έξω από τον παρακείμενο σιδηροδρομικό σταθμό· τους διέταξε να τον ακολουθήσουν κι εκείνοι χτυπώντας προσοχές τον υπάκουσαν δίχως δεύτερη σκέψη.
Συνοδεία των στρατιωτών, ο «λοχαγός» Φουκτ μπήκε με ύφος ψαρωτικό στο Γραφείο του δημάρχου του Kopenick και αφού χαιρέτισε στρατιωτικά τον Πρώτο Πολίτη της πόλης του ανακοίνωσε ότι ενεργούσε σύμφωνα με τις εντολές της «ανώτατης αρχής» και πως πρέπει να του παραδώσουν ό,τι χρήματα είχαν στο χρηματοκιβώτιό τους διότι κατηγορούνταν για διαφθορά! Και πραγματικά, δίχως να ζητήσουν εξηγήσεις ή χαρτιά οι υπάλληλοι του δήμου, με τον δήμαρχο να συναινεί και να σκύβει το κεφάλι (ποιος ξέρει τι είχε κάνει…), παρέδωσαν στον Φουκτ 4000 μάρκα- ποσό υπέρογκο για την εποχή. Και όχι μόνο αυτό, ο Φουκτ έδωσε και απόδειξη για το χρηματικό ποσό που του παραδόθηκε!

Ο Φουκτ, ευχαρίστησε με μια υπόκλιση που μόνο πρώσοι αξιωματικοί μπορούσαν να κάνουν με τόση ένταση και αποφασιστικότητα και έφυγε, αφήνοντας τους στρατιώτες να φρουρούν τον δήμο, μέχρι να έρθει η αστυνομία να τους συλλάβει για «διαφθορά» και μέχρι να επιστρέψει κι εκείνος. Η αστυνομία πήγε· εκείνος δεν επέστρεψε! Ο ευφάνταστος Γερμανός πέταξε τη στρατιωτική στολή, φόρεσε τα τριμμένα ρούχα της λερής καθημερινότητάς του και χάθηκε στο πλήθος με 4.000 μάρκα στις τσέπες!

Τις μέρες που ακολούθησαν, ο γερμανικός Τύπος δημοσίευε εικασίες για το τι πραγματικά είχε συμβεί. Την ίδια στιγμή ο Αυτοκρατορικός Γερμανικός Στρατός «έτρεχε» και δεν έφθανε: διεξήγαγε διοικητική εξέταση για το συμβάν. Από την άλλη, οι πολίτες θαύμαζαν την εξυπνάδα και την τόλμη του ληστή με τη στολή.

Ο συγγενής τον «έδωσε»

Όμως η χαρά του Φουκτ δεν κράτησε για πολύ· συνελήφθη στις 26 Οκτωβρίου του 1906 όταν ένας συγγενής του, που γνώριζε τα σχέδια του, μίλησε την αστυνομία, ελπίζοντας για υψηλή ανταμοιβή. Λάθος μέγα το να αποκαλύπτεις τα σχέδιά σου και μάλιστα σε συγγενή…
Ο Φουκτ δικάστηκε και καταδικάστηκε σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση για πλαστογραφία, πλαστοπροσωπία αξιωματικού, αντιποίηση Αρχής και σύλληψη πολιτών δίχως λόγο. Ωστόσο, μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης ήταν με το μέρος του απατεώνα που ενέπαιξε τους θεσμούς. Ο κάιζερ Γουλιέλμος Β'- που όπως φημολογείται διασκέδασε πολύ με το περιστατικό- απένειμε χάρη στον Φουκτ στις 16 Αυγούστου του 1908. Και ο βρετανικός Τύπος το διασκέδασε επίσης, θεωρώντας το γεγονός ως επιβεβαίωση των στερεοτύπων για τον γερμανικό μιλιταρισμό. Και ο Φουκτ;

Και άγαλμα!

Μετά την αποφυλάκισή του, ο Φουκτ εκμεταλλεύτηκε τη δημοτικότητά του: έγραψε βιβλίο, υπέγραφε αυτόγραφα, έπαιξε σε ένα θεατρικό έργο με θέμα το εγκληματικό του κατόρθωμα και εμφανίστηκε σε βαριετέ και εστιατόρια· στο τέλος μετακόμισε στο Λουξεμβούργο, όπου εργάστηκε ως τσαγκάρης και σερβιτόρος, και έλαβε και ισόβια σύνταξη από μια πλούσια κληρονόμο. Ο Φουκτ αγόρασε σπίτι, αλλά καταστράφηκε οικονομικά από την ύφεση μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο· πέθανε στο Λουξεμβούργο το 1922 στα 73 του χρόνια. Και ο Φουκτ έγινε θρύλος και όχι μόνο· έγινε και γραμματόσημο και κέρινο ομοίωμα και καρτ ποστάλ και… Και να δεις που το ‘λεγε στη μάνα του κι εκείνη γελούσε: «μάνα θα μου στήσουν αδριάντα μια μέρα»… Το ορειχάλκινο άγαλμα του Λοχαγού του Kopenick κοσμεί την είσοδο στο δημαρχείο της πόλης, που ουδείς στη Γερμανία θα γνώριζε την ύπαρξή της αν δεν ήταν ο Βίλχελμ Φουκτ…