Το πείραμα της Πίζας και τα τελευταία χρόνια του Γαλιλαίου

Οι ανακριτές ήλπιζαν ότι, αν απειλούσαν τον Γαλιλαίο με βασανιστήρια, θα τον ανάγκαζαν να ενδώσει και να ομολογήσει τα λάθη του. Εκείνος όμως παρέμεινε πιστός στις ιδέες του και επέμεινε ότι είχε ακολουθήσει τους κανόνες που του είχαν ορίσει και ότι απλώς σχολίαζε τον κοπερνικανισμό. Πρόσθεσε μάλιστα ότι η ίδια η Εκκλησία είχε εγκρίνει τον Διάλογο. Ωστόσο, έπειτα από μερικούς μήνες κατά τους οποίους ο Γαλιλαίος συνέχιζε να υποστηρίζει με κόπο τη θέση του παρά την επιδείνωση της υγείας του, τελικά ενέδωσε και είπε στους ανακριτές του αυτό που ήθελαν να ακούσουν: ότι το επιχείρημα του Κοπέρνικου ήταν πολύ βεβιασμένο.

Ο εξασθενημένος και ηλικιωμένος επιστήμονας γαντζώθηκε από την ελπίδα ότι η Ιερά Εξέταση θα τον λυπόταν, λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία και την κατάστασή του, αλλά στάθηκε άτυχος. Τον Ιούνιο καταδικάστηκε ως αιρετικός και αναγκάστηκε να αναιρέσει δημόσια την ηλιοκεντρική θεωρία του Κοπέρνικου. Ταυτόχρονα, αναγκάστηκε να διακηρύξει ότι πίστευε ακράδαντα στο πτολεμαϊκό σύστημα, σύμφωνα με το οποίο η  Γη βρισκόταν στο κέντρο του σύμπαντος.

Στο μεταξύ ο Διάλογός του συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο με τα απαγορευμένα βιβλία της Εκκλησίας. Όμως, η τιμωρία του Γαλιλαίου δεν τέλειωσε εκεί. Αρχικά καταδικάστηκε σε ισόβια, αλλά η ποινή του μετατράπηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό κι έτσι πέρασε την υπόλοιπη ζωή του έγκλειστος σε μια έπαυλη της Φλωρεντίας. Αυτό δεν τον εμπόδισε να συνεχίσει το θεωρητικό του έργο, μολονότι σιγά σιγά έχανε το φως του. Επέλεξε ένα λιγότερο αμφιλεγόμενο θέμα και έστρεψε τις έρευνές του στη μηχανική.

Στα τελευταία χρόνια της ζωής του έγραψε ένα από τα διασημότερα έργα του, το Πραγματείες και μαθηματικές αποδείξεις περί των δύο νέων επιστημών. Αυτό το σπουδαίο έργο συνόψιζε περίπου τρεις δεκαετίες ερευνών του Γαλιλαίου στον τομέα της φυσικής, όπως τις ιδέες του για τους νόμους της κίνησης. Όσο για την Καθολική Εκκλησία, θα περνούσαν πάνω από τρεις αιώνες μέχρι να παραδεχτεί ότι ο Γαλιλαίος είχε τελικά δίκιο.

Παρά τα εμπόδια που αντιμετώπισε, είναι απολύτως βέβαιο ότι ο Γαλιλαίος συνέβαλε στην καθιέρωση της επιστήμης στον κόσμο της διανόησης, έστω κι αν αυτό δεν έγινε κατά τη διάρκεια της ζωής του. Τελικά, 80 χρόνια μετά τον θάνατό του, οι ηλιοκεντρικές θεωρίες του αποδείχτηκαν από ένα άλλο μεγάλο επιστημονικό μυαλό, τον Ισαάκ Νεύτωνα. Μέχρι σήμερα ο Γαλιλαίος εξακολουθεί να αποτελεί επιστημονική πηγή έμπνευσης. Το 1989, το μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο που στάλθηκε για να μελετήσει τον Δία και τα φεγγάρια του πήρε το όνομα του Ιταλού επιστήμονα κι έτσι η κληρονομιά του συνεχίζει να ζει – ακόμα και στα άστρα.

Ο Γαλιλαίος πρέπει να εκτέλεσε το πείραμά του μεταξύ 1589 και 1592, όταν ήταν καθηγητής μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Πίζας.Προκειμένου να πετύχει το σωστό ύψος για το πείραμα, ο Γαλιλαίος ανέβηκε στον Κεκλιμένο Πύργο της Πίζας. Για να δοκιμάσει τη θεωρία του, ο Γαλιλαίος πέταξε από τον πύργο μπάλες κανονιών σε διάφορα μεγέθη και υλικά. Απέδειξε τη θεωρία του πετώντας δύο μπάλες διαφορετικής μάζας που έπεσαν ταυτόχρονα στο έδαφος.

Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό All About History που κυκλοφορεί μια φορά το μήνα με το Εθνος της Κυριακής