O Ρασπούτιν της Ελλάδας: Πίσω απ’ τα ράσα κρυβόταν ένας αδίστακτος κατάσκοπος – Ο σκοτεινός ρόλος του στον Εμφύλιο

Κάποιοι τον αποκάλεσαν Ρασπούτιν της Ελλάδας· καθόλου υπερβολή. Ο ρόλος του ψευτοπαπά Δημήτριου, του- κατά κόσμον- Ντέιβιντ Μπάλφουρ, στον Ελληνικό Εμφύλιο ήταν καθοριστικός και ελεεινός.

O Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον, ο Σκωτσέζος συγγραφέας, που έζησε εκεί κάπου στο δειλινό του 19ου αιώνα έγινε διάσημος για τα μυθιστορήματά του, που μέχρι και στις μέρες μας έχουν φανατικούς αναγνώστες. Θυμάται κάποιος, κάποια από εκείνα; Αν όχι, σας τα υπενθυμίζουμε: Το Νησί των Θησαυρών, Δόκτωρ Τζέκιλ και μίστερ Χάιντ, Μαύρο Βέλος και άλλα πολλά.

Ο Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον έχει γράψει και ένα μυθιστόρημα, που δεν είναι από τα δημοφιλή του, αλλά θα μας απασχολήσει το… όνομα του πρωταγωνιστή του· τίτλος του: Οι Περιπέτειες του Ντέιβιντ Μπάλφουρ… Και ασφαλώς δεν θα καταπιαστούμε με τον βίο και την πολιτεία του 16χρονου έφηβου Ντείβιντ Μπάλφουρ, που πέφτει θύμα απαγωγής από το μοχθηρό θείο του και ρίχνεται στο αμπάρι ενός καραβιού για να πουληθεί σκλάβος στην Αμερική και που είναι ο φανταστικός ήρως του Στίβενσον. Όχι…

Εμείς θα προσπαθήσουμε να σκιαγραφήσουμε τον Ντέιβιντ Μπάλφουρ, που γεννήθηκε την αυγή του 20ου αιώνα, καταγράφηκε στο Ληξιαρχείο της Ιστορίας (και) ως «Πατήρ Δημήτριος», ήταν καλόγερος που έφτασε μέχρι Αρχιμανδρίτης και κάτω από τα ράσα έκρυβε έναν αδίστακτο κατάσκοπο της «Ιντέλιτζενς Σέρβις», που δραστηριοποιήθηκε στην Ελλάδα πριν από τον πόλεμο, αλλά και στα σκοτεινά χρόνια του Εμφυλίου. Δόκτορ Τζέκιλ και μίστερ Χάιντ λοιπόν…

Ο «Ριζοσπάστης» τον αποκάλυψε

Τις ομιχλώδεις δραστηριότητες του πατέρα Δημητρίου, αποκάλυψε η εφημερίδα «Ριζοσπάστης» με πρωτοσέλιδο τίτλο: «Δαυίδ Μπαλφούρ ή ο Πάτερ Δημήτριος». Το ρεπορτάζ της εφημερίδας-όργανο του ΚΚΕ υπέγραφε ο διευθυντής του «Ριζοσπάστη» εκείνη την εποχή, Κωνσταντίνος Καραγιώργης. Ποιος ήταν λοιπόν ο ρασοφόρος κατάσκοπος; Ο Ντέιβιντ Μπάλφουρ που έγινε πατήρ Δημήτριος;
Ο Μπάλφουρ υπήρξε εξέχων στέλεχος των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, πράκτορας της «Ιντέλιτζενς Σέρβις», που έδρασε στην Ελλάδα, υπό την κάλυψη της μορφής και ιδιότητας του ορθοδόξου ιερέα, που ιερουργούσε στο παρεκκλήσι του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός».

Ο David Balfour είχε γεννηθεί στις 20 Ιανουαρίου του 1903 από ευκατάστατη οικογένεια στη Βρετανία· σπούδασε στα πανεπιστήμια της Πράγας, του Σάλτσμπουργκ, της Ρώμης και (αργότερα) των Αθηνών· μιλούσε και έγραφε άπταιστα γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά, ελληνικά και ρωσικά και καταλάβαινε, αλλά και μπορούσε να συνεννοηθεί στα ισπανικά, ολλανδικά, εβραϊκά, τουρκικά, ρουμανικά, σερβικά και βουλγαρικά! Ο χαρισματικός μυστικός πράκτωρ, με άλλα λόγια!

Στα τέλη της 10ετίας του 1920, ο Μπάλφουρ έγινε δόκιμος μοναχός στο τάγμα των Βενεδικτίνων. Ο Μπάλφουρ, αν και μεγάλωσε ως Καθολικός, γοητεύτηκε αργότερα από την Ορθόδοξη Εκκλησία και ταξίδεψε στο ρωσικό μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα στο Άγιο Όρος το 1932· τότε εγκατέλειψε τον Καθολικισμό και μεταπήδησε στην Ορθοδοξία· έλαβε το όνομα Δημήτριος και ζήτησε να εγγραφεί στη Θεολογική Σχολή Αθηνών, κάτι που έγινε το 1936 με τη βοήθεια του τότε Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου και άλλων κληρικών.

Όταν «κατέβηκε» στην Αθήνα, ο Μπάλφουρ, υπηρέτησε στο μοναχικό τάγμα του τέως Καρυστίας, Παντελεήμονα, «…είναι αυτός που είχε πει το περιβόητο: καλύτερα σαράντα χρόνια με τους Γερμανούς, παρά μια ώρα με το ΕΑΜ», έγραφε ο Καραγιώργης στον «Ριζοσπάστη». Ο Παντελεήμων χειροτόνησε Αρχιμανδρίτη τον Βρετανό και πλέον τον προσφωνούσαν πάτερ Δημήτριο.

Ο Ρασπούτιν της Αθήνας

Ο πατήρ Δημήτριος έγινε γρήγορα δημοφιλής ανάμεσα στους αστούς-θρησκόληπτους και θρησκευόμενους της Αθήνας. Τα ταπεινά και πολλές φορές κουρελιασμένα άμφια, η ήρεμη-γλυκιά φωνή του, και η πραότητά του, αλλά και η εξεζητημένη γενειάδα του τον έκαναν τον πιο διάσημο ιερέα στην πρωτεύουσα. Κάτι σαν τον Ρασπούτιν; Γιατί όχι. Από την πρώτη στιγμή που πάτησε το πόδι του στην Αθήνα ο πατήρ Δημήτριος, ήταν περιζήτητος στα σπίτια των πλουσίων της πόλης.

Ρασπούτιν, ακριβώς: συχνά προσκεκλημένος σε συναθροίσεις της υψηλής κοινωνίας, ο πατέρας Δημήτριος έγινε εξομολογητής σε πολλούς επιφανείς Αθηναίους, ήταν τακτικός επισκέπτης στα σπίτια ανώτατων αξιωματικών (ακόμα και ο Παπάγος τον συμπαθούσε…) και πολιτικών και- το κυριότερο- εκτελούσε εκκλησιαστικά καθήκοντα στα ανάκτορα του Τατοΐου για τους βασιλιάδες της Ελλάδας· η πρόσβασή του στο Παλάτι τον έκανε κοινωνό πολύτιμων πληροφοριών! Οι σχέσεις του ρασοφόρου με τον βασιλιά Γεώργιο B', τον διάδοχό Παύλο και τη Φρειδερίκη, ήταν πολύ στενές· ήταν εξομολόγος μελών της βασιλικής οικογενείας, όπως η ρωσικής καταγωγής γυναίκα του πρίγκιπα Νικολάου- γιου του βασιλιά Γεωργίου Α’- Ελένη Βλαδιμίροβνα, μητέρα επίσης της γυναίκας του αντιβασιλέα της Γιουγκοσλαβίας Πέτρου.
Ο βρετανός «ιερέας», δίδασκε στο Βρετανικό Ινστιτούτο Αθηνών και επίσης παρέδιδε ιδιαίτερα μαθήματα αγγλικών σε γόνους μεγάλων οικογενειών του Κολωνακίου· ανέπτυξε, μάλιστα, και σχέσεις με την αδελφότητα θεολόγων «H Ζωή» και τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Χρύσανθο.

Το αρχηγείο του όμως, όπου απεκδυόταν τα ράσα και έπιανε τον ασύρματο, το είχε στήσει στην οδό Πλουτάρχου 2, στο Κολωνάκι. «Το κτήριο- όπως έγραφε ο Καραγιώργης- ανήκε στην αγγλική πρεσβεία και στους τηλεφωνικούς καταλόγους εμφανιζόταν ως έδρα της Γραμματείας του Πολιτικού Τμήματος του σερ Νόρτον». Ο «Ρασπούτιν» των Αθηνών Ουσιαστικά ήταν το «μάτι» και το «αυτί» των Βρετανών στα σαλόνια της πρωτεύουσας, σε μια από τις κρισιμότερες εποχές της ελληνική ιστορίας.

Λέγεται ότι ο ρασοφόρος κατάσκοπος είχε σχέσεις με τον Αλέξανδρο Κορυζή, που διαδέχθηκε στον πρωθυπουργικό θώκο τον Ιωάννη Μεταξά και που αυτοκτόνησε (υπό μυστηριώδεις συνθήκες) λίγο πριν μπουν οι Γερμανοί στην Αθήνα. Ο δικαστής Νικόλαος Σοϊλεντάκης στο βιβλίο του «Η αφελής Ελλάς», γράφει ότι ο Μπάλφουρ έπαιξε σημαντικό ρόλο ακόμα και στην αυτοκτονία του πρωθυπουργού Αλέξανδρου Κορυζή στις 18 Απριλίου 1941, δώδεκα ημέρες μετά την έναρξη της γερμανικής εισβολής στην Ελλάδα! Δεν έχει ξεκαθαριστεί ποτέ κάτι τέτοιο, όμως... Τα ίχνη του πατέρα Δημητρίου χάνονται ξαφνικά το 1941.

Αλλού ο παπάς κι αλλού τα ράσα του...

Στις 18 του Απριλίου του ‘41, την παραμονή της εισόδου του γερμανικού στρατού στην Αθήνα, κάποιοι είδαν έκπληκτοι έναν μεσήλικα άνδρα με κοντοκουρεμένα μαλλιά, φρέσκο καλοξυρισμένο πρόσωπο, φορώντας ακριβό τουίντ σακάκι, χακί σορτ και στρατιωτικές μπότες, να φεύγει βιαστικά από το παρεκκλήσι του «Ευαγγελισμού». Κάποιοι τον αναγνώρισαν και προσπάθησαν να κλείσουν το στόμα τους, που είχε μείνει ορθάνοιχτο από την έκπληξη· ήταν αυτός, ο πάτερ Δημήτριος που έτρεχε να προλάβει το προσωπικό της βρετανικής πρεσβείας που μπάρκαρε σε πλοίο με προορισμό την Αίγυπτο. Η αποστολή του βρετανού πράκτορα στην Ελλάδα, είχε τελειώσει; Ασφαλώς και όχι.

Ο Μπάλφουρ, όπως έγραψε στα Απομνημονεύματά του, μόλις τότε είχε ενταχθεί στη βρετανική υπηρεσία πληροφοριών, έπειτα από κρίση πίστεως... Κρίση πίστεως και για τα γραφθέντα από τον Μπάλφουρ και σε εμάς… Με τον βαθμό του Ταγματάρχη, ως Μπάλφουρ πλέον και όχι ως Δημήτριος, υπηρέτησε απροκάλυπτα τη βρετανική υπηρεσία πληροφοριών στο Κάιρο, όπου είχαν καταφύγει ο βασιλιάς Γεώργιος Β’ η Κυβέρνηση της Ελλάδας και μονάδες του ελληνικού στρατού. Οι σχέσεις του Μπάλφουρ με την ελληνική βασιλική οικογένεια και τους πρώην πρωθυπουργούς Παναγιώτη Κανελλόπουλο και Γεώργιο Παπανδρέου, στο Κάιρο, ήταν στενές.

Τρία χρόνια αργότερα και σαφώς μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, ο Μπάλφουρ επέστρεψε στην Αθήνα, πλέον ως κορυφαίος διπλωμάτης της Βρετανίας και διαμεσολαβητής ανάμεσα στην βρετανική και ελληνική κυβέρνηση. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο Μπαλφούρ ενήργησε σχετικά για τον ορισμό του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Δαμασκηνού, στη θέση του Αντιβασιλέα, τότε.

Πίσω από κάθε κίνηση των Βρετανών στν Ελλάδα

Ο Μπάλφουρ υπήρξε από τους βασικούς εμπνευστές της Διάσκεψης του Λιβάνου, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα Δεκεμβριανά: «Ήταν η γλώσσα και το μυαλό του Σκόμπι», γράφει ο ιστορικός και συγγραφέας Σαράντος Καργάκος· υπόγειος ο ρόλος του και στη Συμφωνία της Βάρκιζας. Ο Ντέιβιντ Μπάλφουρ, εμφανιζόταν με στρατιωτική αμφίεση ή πολιτικά- ποτέ πια ράσα- να συνοδεύει τον Τσώρτσιλ στην Αθήνα, ή τον στρατάρχη Μοντγκόμερι, και άλλους Βρετανούς αξιωματούχους με την ιδιότητα του διερμηνέα. Το 1945, Μπάλφουρ λέγεται ότι- δρομολόγησε την πτώση της κυβέρνησης Πλαστήρα και την ανάθεση στο Ναύαρχο Βούλγαρη.
Ήταν Ιανουάριος του 1947 και μόλις είχε σχηματιστεί Κυβέρνηση Συνασπισμού, υπό τον άλλοτε διοικητή της Εθνικής Τράπεζας, Δημήτρη Μάξιμο, όταν ο «Ριζοσπάστης» αποκάλυπτε: «Κυβέρνηση Μπαλφούρ»!

Οι φίλοι του Βρετανού, τον παρότρυναν να απαντήσει και να καθαρίσει το όνομά του, αλλά ο Μπάλφουρ θεώρησε ανάρμοστο για έναν αξιωματικό της βρετανικής υπηρεσίας πληροφοριών να εμπλακεί σε δημόσια αντιπαράθεση και μάλιστα με τους «παράνομους κομουνιστές». Πολλοί, τότε- και όχι άδικα- αφουγκράστηκαν τη σιωπή του Μπάλφουρ ως παραδοχή ενοχής. Η Ελλάδα δεν μπορούσε να τον «ανεχτεί» πλέον και ο Μπάλφουρ συνέχισε την καριέρα του ως διπλωματικός υπάλληλος της βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών, στο Ισραήλ, στο Προξενείο της Σμύρνης, στην Γενεύη· αργότερα, εργάστηκε στη βιβλιοθήκη του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών, από όπου και συνταξιοδοτήθηκε.

«Καημένη Ελλάδα»...

Έγραψε ο (νομπελίστα ποιητής και διπλωμάτης) Γιώργος Σεφέρης στο Ημερολόγιό του, κατά την περίοδο που ήταν υπεύθυνος Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών της ελληνικής κυβέρνησης στο Κάιρο: «Τα στρατεύματά μας λαμβάνουν τις διαταγές τους από τον Στρατηγό Paget και εμείς από τον Mister Balfour, πρώην Αγιορείτη καλόγερο, πρώην μακρογενάτο Ορθόδοξο παπά, πρώην μικροχιτλερομούστακο ταγματάρχη της «εξυπνάδας» (intelligence). Και δεν μας εμπιστεύεται ούτε για την μετάφραση. Καημένη Ελλάδα»….

Η εφημερίδα «Καθημερινή» τον Μάιο του 1991 είχε δημοσιεύσει εκτενές αφιέρωμα για τη δράση του Ντέιβιντ Μπάλφουρ στην Ελλάδα με αφορμή τον προ διετίας θάνατό του. Ο μητροπολίτης Πισιδίας Μεθόδιος Φούγιας, είχε γράψει τότε: «Ο Ντέιβιντ Μπάλφουρ ήταν ένας τζέντλεμαν. Είχε αριστοκρατική καταγωγή και ήταν τόσο κατάσκοπος των Άγγλων όσο είναι πατριώτης ένας Έλληνας κληρικός (sic)… Είχε μετανιώσει πικρά γιατί εξέπεσε του ιερατικού υπουργήματος. Η γυναίκα του, μου είπε, τον απειλούσε πως θα αυτοκτονούσε εάν την εγκατέλειπε για να μείνει Μοναχός. Έτσι παρέμεινε μετέωρος μέχρι το θάνατό του…».

Στο βιβλίο του «Η αφελής Ελλάς. Ο ρασοφόρος Άγγλος κατάσκοπος Νταίηβιντ Μπάλφουρ» (εκδόσεις Αρμός), ο Νικόλαος Σοϊλεντάκης σε 192 σελίδες προσπαθεί να ρίξει φως στον αμαρτωλό βίο του βρετανού πράκτορα-Αγιορίτη μοναχού-Αρχιμανδρίτη. Γράφει: «Ο Νταίηβιντ Μπαλφούρ ή πατήρ Δημήτριος ήταν μια πολύπλαγκτη διχασμένη προσωπικότητα… Κυνηγούσε να βρει ένα Θεό. Το Άγιο Όρος υπήρξε γι’ αυτόν όχι θεολογίας αλλά κατασκοπείας… Υπάρχει δικός του δάκτυλος στην αυτοκτονία του πρωθυπουργού Κοριζή, όπως και στα Δεκεμβριανά. Αυτός μάλλον οργάνωσε στη Σμύρνη τα Σεπτεμβριανά το 1955, όταν οι Τούρκοι “βασιβουζούκοι” ξεφτίλισαν τους Έλληνες αξιωματικούς και τις οικογένειές τους».

Πλάι στον Τόλκιν...

Ένα βράδυ, ο Μπάλφουρ πετάχτηκε κάθιδρος στον ύπνο του. «Ξαναβρήκα την πίστη μου» φώναξε με μάτια θολά από τον τρόμο. Λίγες μέρες μετά- 19 Οκτωβρίου 1989- θα άφηνε την τελευταία ανάσα του σε ηλικία 86 ετών. Να είχε βρει την πίστη του πράγματι ή πέρασε η ζωή του μπρος από τα μάτια του, θυμήθηκε και σκιάχτηκε;

Και ο ήρωας του Στίβενσον, ο συνονόματος Ντείβιντ Μπάλφουρ, σίγουρα όσα έζησε ήταν μια ημέρα από τη ζωή του παπά-κατάσκοπου...
Στο Κοιμητήριο όπου αναπαύεται ο Τζον Τόλκιν, ο πνευματικός πατέρας του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, είναι ενταφιασμένος και ο Ντέιβιντ Μπάλφουρ. Η φαντασία του Τόλκιν πισωπατεί τα βράδια για να περάσει η πραγματικότητα του Μπάλφουρ… Καημένη Ελλάδα!