┋ All About History ┋ 08.09.2020 17:16

Άγνωστες πτυχές της πρώτης προσελήνωσης: Ένα άλμα για την ανθρωπότητα

Toν Ιούλιο του 1969 o διεθνούς φήμης αστροφυσικός Διονύσης Π. Σιμόπουλος ήταν ο μόνος έλληνας με διαπίστευση, στο κέντρο ελέγχου της πρώτης επιτυχημένης προσσελήνωσης στις εγκαταστάσεις της ΝASA

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 20 λεπτά ┋

Ο διεθνούς φήμης αστροφυσικός Διονύσης Π. Σιμόπουλος εκμυστηρεύεται σε μια απολαυστική συνέντευξη άγνωστες πτυχές της πρώτης προσσελήνωσης και αξιολογεί το παρόν και το μέλλον του «μεγάλου αυτού άλματος για την ανθρωπότητα».

Ο διακεκριμένος και πολυβραβευμένος επιστήμονας εξιστορεί γνωστά και άγνωστα γεγονότα εκείνου του Ιουλίου του 1969, τα οποία έζησε μέσα στο κέντρο ελέγχου της NASA, αναδεικνύοντας την πολυδιάστατη σημασία του γεγονότος και προσφέ- ροντάς μας ποικίλες αφορμές προβληματισμού και σκέψεων αναφορικά με το μέλλον των επανδρωμένων αποστολών.

Η αστροφυσική και γενικότερα η ενασχόλησή σας με τον κόσμο των άστρων συνδέεται με κάποιο συγκεκριμένο γεγονός; Με άλλα λόγια, ποιο ήταν το έναυσμα που σας οδήγησε στον κόσμο των άστρων;

Ίσως ένα απλό γεγονός σε μια προσκοπική κατασκήνωση το 1960 να έπαιξε όντως κάποιο ρόλο, αν και την εποχή εκείνη δεν ήταν δυνατόν να σκεφτώ ότι θα μπορούσε να επηρεάσει με κάποιο τρόπο τη μετέπειτα επαγγελματική μου πορεία. Και ίσως αυτό να ήταν το έναυσμα, όπως λέτε. Γιατί σήμερα, παρ’ όλο που έχουν περάσει έξι δεκαετίες από τότε, η θύμησή του μένει ανεξίτηλα χαραγμένη μες στο μυαλό μου. Έκείνο το καλοκαίρι του 1960, σε μια πανέμορφη πραγματικά περιοχή, στην Περδικόβρυση της Αμφίκλειας του Παρνασσού, χιλιάδες πρόσκοποι απ’ όλο τον κόσμο γιορτάζαμε το Χρυσό Ιωβηλαίο του θεσμού στη χώρα μας μ’ ένα Τζάμπορι (συγκέντρωση σε μεγάλη κλίμακα προσκόπων και οδηγών), με μια κατασκήνωση αλλιώτικη από τις άλλες. Στο μέσο της κατασκήνωσης της αντιπροσωπείας των Αμερικανών προσκόπων βρίσκονταν τρία μικρά τηλεσκόπια στημένα πάνω στα τρίποδά τους.

Κι έτσι, ένα βράδυ πήρα τη μεγάλη απόφαση να τους ζητήσω να κοιτάξω για πρώτη φορά τον ουρανό μ’ ένα απ’ αυτά καθώς το φεγγάρι ξεμύταγε πάνω από την κορυφή του Παρνασσού. Ήταν τότε λοιπόν που τα έκθαμβα μάτια μου αντίκρισαν στην επιφάνεια της Σελήνης ένα θέαμα κυριολεκτικά απερίγραπτο. Έκείνη την εποχή ο άνθρωπος δεν είχε πετάξει ακόμη στο διάστημα και κανείς μας δεν μπορούσε τότε ούτε καν να φανταστεί ότι σε εννέα χρόνια κάποιος συνάνθρωπός μας θα έκανε κυριολεκτικά μια βόλτα στο φεγγάρι. Κι όμως, εκείνο το βράδυ αισθάνθηκα ότι ήμουν εγώ ο πρωταγωνιστής στο προαιώνιο αυτό όνειρο της ανθρωπότητας! Ίσως, λοιπόν, να ήταν αυτό το έναυσμα που με οδήγησε να διακονώ όλα αυτά τα χρόνια την υπέροχη επιστήμη της αστρονομίας.

Στο τελευταίο σας βιβλίο Από τα Ψηλαλώνια στο Φεγγάρι αναφέρετε πως τον Ιούλιο του 1969 βρεθήκατε στις εγκαταστάσεις της ΝASA, ο μόνος Έλληνας με διαπίστευση, στο κέντρο ελέγχου της πρώτης επιτυχημένης προσσελήνωσης. Υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα γεγονότα που έμειναν χαραγμένα στη μνήμη σας από την ημέρα εκείνη;

Τι να πρωτοθυμηθώ απ’ όλα εκείνα που έζησα τότε! Γι’ αυτό, ας ξεκινήσω από την άφιξή μου στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντι στη Φλόριντα την παραμονή της εκτόξευσης. Από πολύ νωρίς οι Δημόσιες Σχέσεις της NASA μάς είχαν δώσει οδηγίες ότι ετοίμαζαν για τα ξημερώματα της επομένης μια επίσκεψη στις εγκαταστάσεις όπου βρισκόταν έτοιμος για την εκτόξευση ο πύραυλος Saturn V, και αμέσως μετά θα μας πήγαιναν στο κτήριο απ’ όπου θα ξεκινούσαν οι αστροναύτες Νιλ Άρμστρονγκ, Μάικλ Κόλινς και Μπαζ Όλντριν για να επιβιβαστούν στο διαστημόπλοιό τους.

Ξημέρωνε η 16η Ιουλίου του 1969 και στο Ακρωτήριο Κένεντι οι εγκαταστάσεις για τους δημοσιογράφους είχαν κατακλυστεί από 3.500 περίπου δημοσιογράφους, φωτορεπόρτερ, κλιμάκια τηλε- οράσεων, από 55 χώρες, που μετέδιδαν το γεγονός με όλες τις συγκλονιστικές λεπτομέρειες. Στις 9:32 πρωινή τοπική ώρα, 15:32 ώρα Έλλάδας, με καθυστέρηση 724 χιλιοστών του δευτερολέπτου, ξεκίνησε ο πανίσχυρος πύραυλος Saturn V με το διαστημόπλοιο Aπόλλων 11 στην κορυφή του. Όλοι οι παρευρισκόμενοι βρισκόμασταν για ασφάλεια σε απόσταση πέντε περίπου χιλιομέτρων. Έτσι, παρ’ όλο που βλέπαμε τις φλόγες του πυραύλου, δεν ακούγαμε τίποτε! Μέχρις ότου, 14 δευτερόλεπτα σχεδόν αργότερα, έφτασε και ο ήχος! Ήταν ένας απερίγραπτος ήχος, ένας ήχος που χτυπούσε κυριολεκτικά το στήθος και δεν μπορούσες να καταλάβεις εάν τον άκουγες ή τον αισθανόσουν ή και τα δύο μαζί.

Δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ το όλο εκείνο συναίσθημα, το οποίο δεν μπορεί να αποδώσει επακριβώς οποιαδήποτε λεκτική περιγραφή.

Τι συναισθήματα είχατε αργότερα με τα πρώτα βήματα του ανθρώπου στην επιφάνεια ενός άλλου κόσμου;

Την ημέρα εκείνη ήμουν στο Διαστημικό Κέντρο του Χιούστον· μία ημέρα μετά την εκτόξευση μεταφέρθηκα εκεί, γιατί το Κέντρο εκεί είχε πλέον την ευθύνη επικοινωνίας με το διαστημόπλοιο. Κι έτσι, στις 20 Ιουλίου, όταν στην Ουάσιγκτον τα ρολόγια έδειχναν 4 λεπτά πριν από τις 11 το βράδυ και στην Αθήνα σχεδόν 5:00 το πρωί της άλλης μέρας, παντού σχεδόν σε ολόκληρο τον πλανήτη μας, ό,τι ώρα κι αν ήταν, ο κόσμος ήταν κολλημένος στις τηλεοράσεις ή τα ραδιόφωνα, που περιέγραφαν την πρώτη κάθοδο του ανθρώπου στην επιφάνεια ενός άλλου κόσμου. Έκείνο το βράδυ, πάνω στη σκονισμένη επιφάνεια της Σελήνης, αποτυπώθηκε για πρώτη φορά ένα ανθρώπινο χνάρι που έγινε το σύμβολο «ενός τεράστιου άλματος για την ανθρωπότητα». Η στιγμή εκείνη ήταν τόσο σπουδαία και σημαδιακή που μπορεί να συγκριθεί μόνο με τη στιγμή της δημιουργίας. Γιατί, όπως τόσο χαρακτηριστικά γράφτηκε τότε, «εκείνη η στιγμή ήταν ανώτερη και από την πρώτη χρήση της φωτιάς, και από την ανακάλυψη του τροχού, και από την εκμετάλλευση του αρότρου. Ήταν σπουδαιότερη από τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο και του Κολόμβου, ανώτερη και από τη διάσπαση ακόμη του ατόμου». Γιατί έκτοτε ο κόσμος μας και η ιστορία του δεν περιορίζονται σ’ έναν μονάχα πλανήτη.

Έχοντας άμεση επαφή, πώς βίωσε το συγκεκριμένο γεγονός το επιστημονικό προσωπικό της ΝASA και τι σήμαινε γι’ αυτούς ευρύτερα το επίτευγμα αυτό; Σε επιστημονικό δηλαδή επίπεδο, «το μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα» σε ποια σημεία καθόρισε τις έρευνες της αστροφυσικής;

Έίναι φυσικά γεγονός ότι ο Ψυχρός Πόλεμος μεταξύ δυτικών και ανατολικών οδήγησε σε σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις και τεχνολογικές καινοτομίες. Αυτές όμως δεν ήταν τόσο απόρροια της διαχρονικής επιθυμίας να κατανοηθεί ο κόσμος και τα φυσικά φαινόμενα, ούτε φυσικά η διεύρυνση των ορίων της γνώσης μας γι’ αυτό που έχει επικρατήσει να ονομάζεται «κοινό καλό», όσο η επιβεβαίωση της ιδεολογικής, επιστημονικής και πολιτιστικής υπεροχής του κάθε πόλου. Έτσι, οι διαστημικές πρωτιές που αφορούσαν την εξερεύνηση του διαστήματος, όπως για παράδειγμα η κατασκευή και η τοποθέτηση τεχνητών δορυφόρων σε τροχιά, η αποστολή ανθρώπων στο διάστημα και η προσσελήνωση αστροναυτών στη Σελήνη αποτέλεσαν μέσα σε αυτό το ψυχροπολεμικό κλίμα της εποχής κεφαλαιώδεις στόχους προς επίτευξη.

Καθώς οι σφαίρες επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής διαμορφώνονταν με την ίδρυση του NATO και λίγο αργότερα του Συμφώνου της Βαρσοβίας, η ιδεολογική, τεχνολογική και πολιτιστική διαμάχη των δύο πόλων οδήγησε σε έναν πολύχρονο ανταγωνισμό για την επιβεβαίωση των πολιτικών τους θέσεων και την υπερίσχυση των στρατηγικών τους στόχων. Αναπόσπαστο τμήμα σε αυτή τη διαμάχη αποτέλεσε η επιστημονική και τεχνολογική διελκυστίνδα μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων, η οποία παράλληλα με την κούρσα των εξοπλισμών οδήγησε αναπόφευκτα και στην κούρσα για την κατάκτηση του διαστήματος.

Συμμερίζεστε την άποψη πως η 20ή Ιουλίου του 1969 συνιστά την ευτυχέστερη στιγμή του ψυχροπολεμικού κόσμου; Σε ποιο βαθμό ο ανταγωνισμός στο διάστημα επηρέασε –και ενδεχομένως διαμόρφωσε– τη μορφή του Ψυχρού Πολέμου;

Όσο κι αν ακούγεται κυνικό, εν τούτοις σήμερα είναι πλέον ευρέως αποδεκτό ότι όταν ο Νιλ Άρμστρονγκ και ο Έντουιν Όλντριν έκαναν το 1969 τα πρώτα τους βήματα στην επιφάνεια της Σελήνης, το γιγάντιο αυτό άλμα για την ανθρωπότητα δεν ήταν τόσο το αποτέλεσμα αυτού του συναρπαστικού ταξιδιού για την αποκρυπτογράφηση των μυστικών του σύμπαντος όσο το αποτέλεσμα του σκληρού και αδυσώπητου ανταγωνισμού μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Αυτό ακριβώς υποστήριξε αρκετά χρόνια αργότερα και ο Φρανκ Μπόρμαν, διοικητής της διαστημικής αποστολής Aπόλλων 8, λέγοντας ότι «η αντίληψη ότι το Πρόγραμμα Aπόλλων ήταν ένα μεγάλο ταξίδι εξερευνήσεων και επιστημονικών ανακαλύψεων είναι τελείως λανθασμένη, αφού ο κύριος σκοπός μας ήταν να κερδίσουμε τους Ρώσους».

Αυτού του είδους οι απόψεις ήταν ευρέως διαδεδομένες την εποχή εκείνη και επιβεβαιώθηκαν και από την άλλη πλευρά, χρόνια αργότερα, από τον Σεργκέι Χρουστσόφ, τον γιο του ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης Νικίτα Χρουστσόφ, τον οποίο συνάντησα στη διάρκεια μιας κρουαζιέρας που οργανώθηκε για να παρα- κολουθήσουμε την τελευταία ολική έκλειψη του 20ού αιώνα τον Αύγουστο του 1999 στη Μαύρη Θάλασσα και στην οποία συμμετείχα και εγώ και ο αστροναύτης Σκοτ Κάρπεντερ. Παρ’ όλα αυτά, όπως μας είχε εξηγήσει με αρκετές λεπτομέρειες και λογικά επιχειρήματα και ο Σεργκέι εκείνο το καλοκαίρι, η αμερικανοσοβιετική διελκυστίνδα στο διάστημα πρέπει να έσωσε πράγματι τον κόσμο από ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα, αφού η ανάπτυξη της διαστημικής τεχνολογίας μετέφερε τον ανταγωνισμό των δύο υπερδυνάμεων από τη Γη στο διάστημα. Στις συζητήσεις που είχαμε με τον Σεργκέι, ο οποίος ήταν τότε καθηγητής στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο Μπράουν, μας είχε διαβεβαιώσει ότι τελικά στον ανταγωνισμό που αναπτύχθηκε μεταξύ Αμερικής και Σοβιετικής Ένωσης στο διαστημικό πρόγραμμα οφείλεται κατά πολύ η σωτηρία του κόσμου από έναν πυρηνικό πόλεμο, γιατί αντί οποιουδήποτε άλλου ανταγωνισμού αυτός περιορίστηκε στο διάστημα.

Οι επανδρωμένες αποστολές στο διάστημα με τα ανάλογα χαρακτηριστικά αυτής του Ιουλίου του 1969 λίγα χρόνια αργότερα διακόπηκαν, με αιτία κυρίως το υψηλό κόστος. Πενήντα χρόνια μετά, πόσο μακρινή θεωρείτε την επανάληψή τους και ποια θα πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά των μελλοντικών επανδρωμένων αποστολών;

Σε μια πρόσφατη συνάντηση που είχα με έναν παλιό φίλο και συνάδελφο που εργάζεται εδώ και δεκαετίες στην Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA), μου εξήγησε λεπτομερώς τα σχέδια για την επιστροφή του ανθρώπου στη Σελήνη, σχέδια που ανακοινώθηκαν στα μέσα Δεκεμβρίου 2018 από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Τέτοιες όμως εντολές και δηλώσεις είχαν κάνει και προηγούμενοι πρόεδροι, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Παρ’ όλα αυτά, ο φίλος μου με διαβε- βαίωσε ότι στις πιο πρόσφατες ανακοινώσεις που έκανε η NASA το 50% του προϋπολογισμού της για το 2019 (πάνω από 10 δισ. δολάρια) προορίζεται αποκλειστικά για την επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη. Σύμφωνα, μάλιστα, με τα λεγόμενα του αντιπροέδρου των ΗΠΑ Μάικ Πενς στο National Space Council τον Μάρτιο του 2019, η αποστολή αυτή υπολογίζεται να υλοποιηθεί την επόμενη πενταετία, ενώ ο διοικητής της NASA Τζιμ Μπριντεστάιν σε δηλώσεις του στο Κογκρέσο μερικές εβδομάδες αργότερα είπε ότι η NASA σκοπεύει «να στείλει αστροναύτες στη Σελήνη το 2024».

Aν όμως τα πράγματα είναι πράγματι έτσι, τότε γιατί δεν είμαστε ήδη εγκατεστημένοι στη Σελήνη; Η απάντηση είναι απλή: κανείς μέχρι τώρα δεν ήταν διατεθειμένος να κάνει τις απαραίτητες επενδύσεις! Στη δεκαετία του 1960 η αμερικανική κυβέρνηση διέθετε το 5,7% του προϋπολογισμού της για να επιτευχθεί ο στόχος του προέδρου Τζον Κένεντι για την ασφαλή αποστολή ενός ανθρώπου στη Σελήνη και την επιστροφή του στη Γη. Σήμερα το ποσό αυτό έχει περιοριστεί στο 0,8%. Βέβαια, ο στόχος εκείνος είχε ως κινητήρια δύναμη τον ανταγωνισμό των Ηνωμένων Πολιτειών με την τότε Σοβιετική Ένωση, ενώ σήμερα ένας τέτοιος αντα- γωνισμός έχει αρχίσει να διαμορφώνεται με την Κίνα και επίσης από διάφορους ιδιωτικούς φορείς, όπως αυτός του Έλον Μασκ.

Πώς συγκρίνεται η σύγχρονη υπολογιστική τεχνολογία με εκείνη της εποχής του Aπόλλων;

Είναι μέρα με νύχτα! Για παράδειγμα, ο υπολογιστής που οδήγησε τους αστροναύτες του Aπόλλων 11 στη Σελήνη ονομάζονταν Apollo Guidance Computer (AGC) και διέθετε μνήμη 64Κ μόνο, αν και οι κύριοι υπολογιστές που χρησιμοποιούνταν στη διάρκεια της αποστολής ήταν οι IBM System/360 Model 75s, με μέγεθος όσο ένα αυτοκίνητο και κόστος 3,5 εκατομμυρίων δολαρίων ο καθένας. Σε σύγκριση, ένα iPhone 6 αποτελείται από 1,6 δισεκατομμύρια τρανζίστορ και εκτελεί 3,36 δισεκατομμύρια οδηγίες το δευτερόλεπτο. Έίναι δηλαδή 32.600 φορές πιο γρήγορος απ’ οποιονδήποτε υπολογιστή της εποχής του Aπόλλων, ενώ εκτελεί υπολογισμούς με ταχύτητα 120 εκατομμύρια φορές πιο γρήγορα. Δεν θα ήταν υπερβολή λοιπόν να πούμε ότι ένα σύγχρονο iPhone 6 θα μπορούσε να στείλει στη Σελήνη 120 εκατομμύρια διαστημόπλοια Aπόλλων συγχρόνως!

Γνωρίζουμε σήμερα ποιος θα είναι ο διαστημικός στόχος μετά τη Σελήνη;

Τα τελευταία 40 χρόνια ο Άρης έχει σχεδόν μονοπωλήσει το εξερευνητικό ενδιαφέρον του ανθρώπου, γιατί εξ αρχής προοριζόταν, μετά τη Σελήνη, να είναι ο επόμενος στόχος μιας επανδρωμένης αποστολής. Η ΝΑSΑ κάνει ήδη σχέδια για μια επανδρωμένη επίσκεψη στον Κόκκινο Πλανήτη τη δεκαετία του 2030. Πολύ φοβάμαι όμως ότι ένα τέτοιο ταξίδι δεν θα μπορέσει να γίνει πραγματικότητα πριν από τη δεκαετία του 2070.

Το All About History είναι ένα περιοδικό που επιδιώκει –και προσδοκά– να εκλαϊκεύσει πτυχές του ιστορικού γίγνεσθαι. Μέσα απότα τελευταία σας κυρίως βιβλία και συνολικά από το έργο σας στο Ίδρυμα Ευγενίδου γίνεται σαφές πως υποστηρίζετε συστηματικά την ίδια αρχή. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι; Ποιες αρχές και ανθρώπινες ανάγκες ικανοποιεί;

Στην εποχή μας, όπου οι πολίτες αντιμετωπίζουν κρίσιμες επιλογές σε θέματα που έχουν επιστημονική και τεχνολογική βάση, είναι απαραίτητο η επιστημονική μεθοδολογία να γίνει κατανοητή ευρύτερα. Η εξάρτηση, άλλωστε, της ανθρωπότητας από την υπεύθυνη χρήση της επιστήμης και της τεχνολογίας αυξάνει καθημερινά, ενώ η ανάγκη για μια πλατύτερη διάχυση της γνώσης θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο στο άμεσο μέλλον. Ως άτομα και ως συνειδητοποιημένοι πολίτες, είναι απαραίτητο να εξοικειωθούμε με την επιστήμη και την τεχνολογία και τις συνέπειές τους στην καθημερινή μας ζωή. Γι’ αυτό θεωρώ ότι σ’ ένα μεγάλο ποσοστό η δουλειά των επιστημόνων θα έπρεπε να περιλαμβάνει και την εξοικείωση του κοινού με την πραγματική φύση της επιστήμης και τη συνειδητοποίηση ότι αυτά που κάνουν οι «επαγγελματίες» επιστήμονες δεν είναι παρά μια πιο σύνθετη πλευρά αυτού που κάθε άνθρωπος έχει τη φυσική τάση να κάνει: να διερευνά, δηλαδή, το άγνωστο.

Γιατί θεωρώ ότι αυτός πρέπει να είναι και ο ρόλος μας: να πάρουμε δηλαδή την πρωτότυπη έρευνα και τις ανακαλύψεις της σύγχρονης επιστήμης και να τις μεταφράσουμε με όρους που να είναι κατανοητοί στο ευρύ κοινό. Κι εμείς εδώ, στο Πλανητάριο, έχουμε κάνει πολύ πετυχημένα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Ίσως να είναι ενδιαφέρον να αναφέρω ότι η εμμονή που είχα εξ αρχής για την εκλαΐκευση έκανε ορισμένους συναδέλφους να θεωρούν ότι μ’ αυτόν τον τρόπο «εκχυδαΐζω την επιστήμη»! Ορισμένοι άλλοι προσπαθούσαν να με παροτρύνουν στις διαλέξεις μου να μην απλοποιώ πάρα πολύ τα διάφορα θέματα γιατί, όπως υποστήριζαν, οι ακροατές μου δεν θα με υπολόγιζαν ως «σπουδαίο» αφού μπορούσαν να κατανοήσουν όλα όσα έλεγα. Ποτέ δεν ακολούθησα όλες αυτές τις «συμβουλές», γιατί ο δικός μου σκοπός ήταν η όσο το δυνατόν πλατύτερη διάχυση της επιστήμης σε όλους. Το παράδειγμά μου αυτό για την εκλαΐκευση έχει γίνει πλέον αποδεκτό σήμερα ακόμη και από τους πιο «φανατικούς πολέμιους» εκείνης της πρώτης περιόδου! Γι’ αυτό εγώ προσωπικά έχω δηλώσει πολλές φορές στο παρελθόν ότι είναι τιμή μου να με αντιμετωπίζουν ως έναν απλό δάσκαλο και εκλαϊκευτή της επιστήμης -και κυρίως ως έναν αιώνιο μαθητή!

Λόγω της επαφής που είχατε με διάφορους αστροναύτες, μπήκατε ποτέ στον πειρασμό να ταξιδέψετε κι εσείς στο διάστημα;

Δεν νομίζω! Κι αυτό γιατί, για να ταξιδέψεις σήμερα στο διάστημα, χρειάζεται ένας άνθρωπος με διαφορετικά εφόδια και διαφορετικές εμπειρίες απ’ ό,τι εγώ. O Τομ Γουλφ είχε γράψει κάποτε το εξής: «Τι είναι αυτό που κάνει έναν άνθρωπο να είναι πρόθυμος να καθίσει πάνω σε ένα τεράστιο βαρελότο, όπως είναι οι πύραυλοι Άτλας, Τιτάνας ή Κρόνος, και να περιμένει κάποιον να ανάψει το φιτίλι;» Προσωπικά δεν ξέρω, αλλά κι εσείς, για προσπαθήστε να βάλετε τον εαυτό σας στη θέση των αστροναυτών του Απόλλων 11 καθώς περίμεναν την εκτόξευση του πυραύλου που θα τους οδηγούσε στη Σελήνη.

Για φανταστείτε, λοιπόν, ότι βρίσκεστε στο εσωτερικό ενός «καρυδότσουφλου», προσδεμένου σ’ ένα τεράστιο πυραυλικό σύμπλεγμα που σε λίγο θα εκτοξεύει πίσω του φωτιά και λάβρα εκατοντάδων βαθμών Κελσίου. Φανταστείτε ότι βρίσκεστε ξάπλα σ’ ένα από τα καθίσματα του μικρού διαστημοπλοίου, έτοιμου να εκτοξευτεί σε δύο ώρες. Φανταστείτε την αγωνία της αναμονής και την έξαψη της συγκίνησης για όλα όσα πρόκειται να ακολουθήσουν. Φανταστείτε τα τελευταία δευτερόλεπτα, όταν το μόνο που ακούτε στο εσωτερικό του διαστημικού σας σκάφανδρου είναι η αναπνοή σας και η μακρόσυρτη αντίστροφη μέτρηση του κέντρου ελέγχου. Φανταστείτε τις πρώτες αναταράξεις του γιγάντιου πυραύλου καθώς οι μηχανές του, σε απόσταση μερικών δεκάδων μόνο μέτρων κάτω από το κάθισμά σας, αρχίζουν να λειτουργούν δευτερόλεπτα πριν από την εκτόξευση. Φανταστείτε, επίσης, τις δυνάμεις που ταράζουν τα πάντα γύρω σας καθώς το πυραυλικό αυτό σύμπλεγμα προσπαθεί να ξεπεράσει τη δύναμη της γήινης βαρύτητας που το κρατάει δεμένο στην αγκαλιά της. Φανταστείτε τη στιγμή της εκτόξευσης όταν, ασυναίσθητα σχεδόν, αρχίζετε να πατάτε τους κατάλληλους διακόπτες και να αναφέρετε τις ενδείξεις στις οθόνες ελέγχου της πτήσης. Φανταστείτε το απότομο τράνταγμα και τον εκκωφαντικό θόρυβο των μηχανών όταν αρχίζουν να λειτουργούν καταναλώνοντας τόνους υλικών κάθε δευτερόλεπτο, παράγοντας συγχρόνως ισχύ δεκάδων εκατομμυρίων ίππων. Φανταστείτε τις βαρυτικές δυνάμεις που σας καθηλώνουν κυριολεκτικά στο κάθισμά σας κατά τα πρώτα λεπτά της πτήσης σας, όταν το βάρος σας τριπλασιάζεται. Φανταστείτε, επίσης, όταν το όλο αυτό διαστημικό σύμπλεγμα άρχισε να ταξιδεύει με ταχύτητα πάνω από 12 φορές μεγαλύτερη από την ταχύτητα της σφαίρας ενός όπλου.

Φανταστείτε τη θερμοκρασία που αναπτύσσεται στο εσωτερικό των πυραύλων του συμπλέγματος, που φτάνει τους 3.300 βαθμούς Κελσίου, θερμοκρασία δηλαδή που ξεπερνά τη θερμοκρασία βρασμού του σιδήρου, ενώ την ίδια στιγμή η θερμοκρασία των υγρών καυσίμων της κύριας μηχανής φτάνει τους 253 βαθμούς Κελσίου κάτω από το μηδέν. Φανταστείτε όταν, με ένα ακόμη τράνταγμα, οι μηχανές παύουν να λειτουργούν και αισθάνεστε το σώμα σας να επιπλέει σαν φτερό πάνω στο κάθισμα όπου είστε προσδεμένοι. Φανταστείτε, τέλος, το υπέροχο εκείνο συναίσθημα θαυμασμού και δέους όταν από τα παράθυρα της καμπίνας σας αντικρίζετε για πρώτη φορά την καμπυλότητα της Γης και τα έντονα χρώματα με τα οποία είναι στολισμένη. Τότε και μόνο τότε ίσως μπορέσετε να κατανοήσετε κάπως ένα μικρό κομμάτι όσων αισθάνονταν οι αστροναύτες τα πρώτα λεπτά της εκτόξευσής τους προς τη Σελήνη μέσα στο μικροσκοπικό τους διαστημόπλοιο.

ΣΥΝΕΝΤΈΥΞΗ:
Χρυσόστομος Μπομπαρίδης,
διευθυντής της ελληνικής έκδοσης του All About History

Διαβάστε ακόμη