Προκαταλήψεις που αφορούν τον τζόγο

Είναι συχνό φαινόμενο, οι λάτρεις του τζόγου να βασίζουν τις επιλογές που πραγματοποιούν στα νομιμα καζινο σε συγκεκριμένες προτιμήσεις που ουσιαστικά αποτελούν διαφόρων ειδών προκαταλήψεις. Με τον επίσημο όρο «προκατάληψη» περιγράφεται μια ευρέως διαδεδομένη αλλά παράλογη πίστη σε υπερφυσικές επιρροές, που οδηγούν σε καλή ή κακή τύχη. Με πιο απλά λόγια, πρόκειται για τη λήψη μιας απόφασης που βασίζεται στην επίδραση ενός στοιχείου τύχης το οποίο προκαλείται από συγκεκριμένο αντικείμενο ή συγκεκριμένη δράση.

Οι προκαταλήψεις είναι ένα πολύπλευρο φαινόμενο που υπάρχει σχεδόν σε κάθε πολιτισμό και το οποίο διαμορφώθηκε με το πέρας των αιώνων. Στο άρθρο που ακολουθεί, θα εξετάσουμε το ρόλο που παίζουν οι προκαταλήψεις στον σύγχρονο κόσμο του τζόγου, έτσι ώστε να προσεγγίσουμε την επίδραση που ασκούν στη συγκεκριμένη δραστηριότητα.

Ο αριθμός 13

Υπάρχουν συγκεκριμένοι αριθμοί που σε διάφορους πολιτισμούς θεωρούνται συνώνυμο της καλής τύχης ή της κακοτυχίας. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ο αριθμός 13, το σύμβολο της κακής τύχης σε ουκ ολίγες χώρες. Αξίζει να αναφερθεί πως ακόμα και μερικές από τις μεγαλύτερες αεροπορικές εταιρίες αποφεύγουν να αριθμήσουν τις σειρές καθισμάτων των αεροσκαφών τους με το συγκεκριμένο νούμερο! Μεταξύ αυτών η Qatar Airways, η Emirates, η United Airlines, η Singapore Airlines, η Air France, η Iberia και η Ryanair. Πρόκειται για τις μεγαλύτερες αεροπορικές που εδρεύουν τόσο στον αραβικό όσο και στον δυτικό κόσμο.

Παράλληλα, τα περισσότερα ξενοδοχεία του Λας Βέγκας δεν έχουν 13ο όροφο, εικάζοντας πως πολλοί από τους επισκέπτες θα αρνούνταν να διαμείνουν στον συγκεκριμένο όροφο λόγω των γνωστών αντιλήψεων περί κακοτυχίας! Ωστόσο, υπάρχουν πάντα και αυτοί που θεωρούν τον αριθμό 13 ιδιαίτερα τυχερό, επιλέγοντας τον μάλιστα σε σταθερή βάση όταν κάθονται στο τραπέζι της ρουλέτας!

Ποντάρισμα στο μαύρο

Μένοντας στη ρουλέτα, οι παίκτες που αποφεύγουν να ποντάρουν στο 13, συνδυάζουν την επιλογή τους με το μαύρο χρώμα του συγκεκριμένου αριθμού, καθώς πρόκειται για το χρώμα που θεωρείται σύμβολο της κακοτυχίας σε αρκετούς πολιτισμούς. Βασικότερο και πιο διαδεδομένο παράδειγμα η μαύρη γάτα που διασχίζει το δρόμο, όπως επίσης και τα κοράκια που λόγω του χρώματος τους χαρακτηρίζονται ως κακοί οιωνοί. Ως εκ τούτου, στο μυαλό πολλών παικτών της ρουλέτας, δεν υπάρχει χειρότερος συνδυασμός από το 13 μαύρο!

Οι τυχεροί αριθμοί

Αντιθέτως, υπάρχουν μερικοί αριθμοί στο τραπέζι της ρουλέτας στους οποίους οι παίκτες στοιχηματίζουν με μεγάλη πίστη επειδή αισθάνονται απλά πως θεωρούνται «τυχεροί». Χαρακτηριστικά παραδείγματα οι αριθμοί 3 και 7 που στη δυτική κουλτούρα χαρακτηρίζονται ως «μαγικοί» αριθμοί, μια πεποίθηση που πηγάζει από τη λαϊκή λογοτεχνία και τη μουσική.

Σε ότι αφορά τον αριθμό 3, η υπό εξέταση προκατάληψη εμφανίστηκε πριν από περίπου τρεις δεκαετίες και προέρχεται από το διαχρονικό ποπ τραγούδι «3 is a Magic Number» που γράφτηκε για την αμερικανική παιδική τηλεοπτική εκπομπή Schoolhouse Rock.

Η θετική προκατάληψη γύρω από τον αριθμό 7 έχει τις ρίζες της στη λογοτεχνία και σε ορισμένες δημοφιλείς αναφορές των τελευταίων ετών. Ο βασικότερος όμως λόγος είναι ότι ο αριθμός 7 ήταν ιδιαίτερα σημαντικός στη Βίβλο που γράφτηκε πριν από περίπου 2000 χρόνια, καθώς σχετίζεται άμεσα με την ιστορία της δημιουργίας του κόσμου και πιο συγκεκριμένα με τις επτά ημέρες της εβδομάδας. Επίσης, ο αριθμός 7 αποτελεί σημείο αναφοράς σε πολλές ακόμη έννοιες που μέχρι και σήμερα είναι δεδομένες: τα 7 χρώματα του ουράνιου τόξου, οι 7 θάλασσες, τα 7 θαύματα του κόσμου. Στην πιο σύγχρονη εποχή συναντάμε τον αριθμό 7 ως την κωδική ονομασία του James Bond (πράκτορας 007) αλλά και το εκπληκτικά εμπορικό σήμα CR7 που αναφέρεται φυσικά στον αστέρα του ποδοσφαίρου Κριστιάνο Ρονάλντο.

Παράλληλα, υπάρχουν τυχεροί αριθμοί που είναι αντιπροσωπευτικοί για κάθε άνθρωπο, όπως για παράδειγμα η ημερομηνία γέννησης. Είναι συχνό φαινόμενο οι λάτρεις των τυχερών παιχνιδιών να επιλέγουν στον τροχό της ρουλέτας τον αριθμό που αντιστοιχεί στην ημερομηνία γέννησης τους ή κάποιου αγαπημένου τους προσώπου. Ως εκ τούτου, οι πιο συχνά επιλεγόμενοι αριθμοί στη ρουλέτα είναι αυτοί μεταξύ 1 και 31, ενώ αισθητά λιγότερα πονταρίσματα καταγράφονται στους αριθμούς 32-36.

Η δύναμη του κόκκινου

Οι αριθμοί 3 και 7 που αναλύθηκαν στην προηγούμενη ενότητα, ανήκουν στο φάσμα του κόκκινου χρώματος στη ρουλέτα. Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο προτιμώνται καθώς το κόκκινο αποτελεί ένα χρώμα που στο μυαλό πολλών εκφράζει την καλή τύχη.

Στην ασιατική κουλτούρα το κόκκινο χρώμα θεωρείται επίσης ιδιαίτερα τυχερό. Του λόγου το αληθές, ο ιδιοκτήτης της ποδοσφαιρικής ομάδας Κάρντιφ, Βίνσεντ Ταν, άλλαξε το χρώμα της επίσημης στολής από το παραδοσιακό μπλε στο κόκκινο, μια απόφαση που βασίστηκε στην πεποίθηση που επικρατεί στην πατρίδα του τη Μαλαισία ότι ως τυχερό χρώμα θα προσελκύσει περισσότερους υποστηρικτές!

Υπάρχει πολιτιστικός δεσμός;

Σε ότι αφορά την «υπεροχή» του κόκκινου χρώματος έναντι του μαύρου, δεν είναι λίγοι όσοι το επιλέγουν όχι μόνο για τους γνωστούς πλέον λόγους της καλοτυχίας αλλά και για το γεγονός ότι το κόκκινο αντιπροσωπεύει μια σειρά από συναισθήματα με κυριότερο όλων την αγάπη. Αντιθέτως, το μαύρο θεωρείται σε πολλές περιπτώσεις αρνητικό και δυσοίωνο χρώμα. Ένα άλλο παράδειγμα αριθμών που συνήθως αντιμετωπίζονται με δεισιδαιμονία είναι το 4 και το 8 στην Κίνα. Αυτό συμβαίνει για έναν πολύ ενδιαφέροντα λόγο: τον τρόπο που προφέρονται οι συγκεκριμένοι αριθμοί.

Πιο συγκεκριμένα, η προφορά του αριθμού 4 στην κινεζική γλώσσα είναι σχεδόν ίδια με την αντίστοιχη για τη λέξη θάνατος και ως εκ τούτου ο συγκεκριμένος αριθμός έχει αποκτήσει για τους Κινέζους τζογαδόρους στενό συσχετισμό με την κακή τύχη. Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για τον αριθμό 8, ο οποίος προφέρεται παρόμοια με τη λέξη «ευημερία». Εύκολα λοιπόν γίνεται αντιληπτό πως ο αριθμός 8 αποτελεί το σύμβολο της τύχης για τους Κινέζους λάτρεις του τζόγου.

Προκαταλήψεις στον αθλητισμό: «Bogey Teams»

Μια διαφορετική προκατάληψη συναντάμε και στο πεδίο του αθλητισμού. Ο λόγος για τις «bogey teams» όπως είναι η διεθνής ορολογία, μια έννοια που συναντάμε τόσο στο ποδόσφαιρο όσο και σε άλλα αθλήματα. Ως bogey teams χαρακτηρίζονται οι ομάδες που αποτελούν… εφιάλτη για κάποιες άλλες καθώς έχουν καταφέρει να χτίσουν ένα ισχυρό σερί νικών στο πλαίσιο των οποίων σημαντικό ρόλο παίζει σε σταθερή βάση ο παράγοντας της τύχης. Για να γίνει πιο κατανοητό, στην Premier League της Αγγλίας ως bogey team θεωρείται για την Λίβερπουλ η Κρίσταλ Πάλας από τη σεζόν 2013-2014 και μετά, όταν οι δύο ομάδες είχαν αναδειχθεί ισόπαλες με σκορ 3-3, ένα αποτέλεσμα που στέρησε από τους «κόκκινους» την κατάκτηση του πρωταθλήματος.

Η ύπαρξη μιας “bogey team” πολύ συχνά δημιουργεί ένα είδος προκατάληψης όχι μόνο στους φιλάθλους μιας ομάδας, αλλά και στους ίδιους τους παίκτες και τον προπονητή ως προς την πιθανότητα νίκης! Κι επειδή μια ομάδα που αποτελεί τον κακό δαίμονα για κάποια άλλη παίζει συνήθως το ρόλο του αουτσάιντερ και προσφέρεται σε υψηλές αποδόσεις, παρατηρείται υψηλός όγκος πονταρισμάτων από όσους γνωρίζουν το πρόσφατο παρελθόν στις αναμετρήσεις του συγκεκριμένου ζευγαριού!

Προκαταλήψεις συμπεριφοράς

Μία από τις πιο κοινές μορφές προκατάληψης που σχετίζεται με τον τζόγο είναι αυτή που έχει να κάνει με κινήσεις του σώματος αλλά και συμπεριφορές. Η πιο συνηθισμένη είναι το σταύρωμα των δαχτύλων των χεριών, μια κίνηση που θεωρείται πως φέρνει καλή τύχη, όχι μόνο στη διάρκεια ενός τυχερού παιχνιδιού αλλά και σε πολλές ακόμη καταστάσεις και δραστηριότητες της καθημερινότητας.

Ωστόσο, ο τζόγος αποτελεί μια άνιση μάχη μεταξύ των παικτών και των αλγορίθμων που καθορίζουν τα αποτελέσματα κάθε τυχερού παιχνιδιού. Εύκολα γίνεται αντιληπτό πως είτε σταυρώσετε τα δάχτυλα του χεριού είτε όχι, το αποτέλεσμα κάθε περιστροφής ενός κουλοχέρη θα είναι πάντα ανεξάρτητο και δεν θα αλλάξει! Παρ’ όλα αυτά, η συγκεκριμένη κίνηση παρατηρείται με μεγάλη συχνότητα καθώς δίνει στους παίκτες την αίσθηση πως έχουν την τύχη με το μέρος τους!

Μετρώντας χρήματα στο τραπέζι

Μία ακόμη ευρέως διαδεδομένη προκατάληψη στον κόσμο των τυχερών παιχνιδιών και συγκεκριμένα στα επίγεια καζίνο είναι αυτή που θεωρεί κακό οιωνό την καταμέτρηση των χρημάτων ή των μαρκών στη διάρκεια της παραμονής στο τραπέζι. Η συγκεκριμένη δεισιδαιμονία βασίζεται κυρίως στην αντίληψη ότι το να μετράτε τα χρήματά σας πριν τελειώσει ένα παιχνίδι ή ακόμα και αμέσως μετά τη λήξη του, δίνει ιδιαίτερα κακή εικόνα, καθώς η συγκεκριμένη κίνηση θεωρείται επίδειξη προς τους υπόλοιπους παίκτες που πιθανότατα δεν είχαν την τύχη με το μέρος τους.

Το φύσημα των ζαριών

Η τελευταία από τις πιο συνηθισμένες προκαταλήψεις που συναντάται κυρίως στον δυτικό κόσμο είναι το φύσημα των ζαριών, με την ελπίδα πως η κίνηση αυτή θα οδηγήσει στον ευνοϊκό συνδυασμό. Αξίζει να αναφερθεί πως η εν λόγω προκατάληψη έχεις τις ρίζες της στην διάσημη κινηματογραφική παραγωγή του 1955 «Guys and Dolls» όπου ο Μάρλον Μπράντο παρακαλούσε τη θεά τύχη δώσει στον ίδιο όλη της την ενέργεια!

Για το συγκεκριμένο παιχνίδι υπάρχουν παράλληλα αναφορές βάσει των οποίων οι πιο πονηροί τζογαδόροι του παρελθόντος συνήθιζαν να βάζουν κόλλα στα ζάρια, η οποία ενεργοποιούνταν με το φύσημα και οδηγούσε στο επιθυμητό αποτέλεσμα! Με δεδομένο όμως πως υπάρχει πάντα η πιθανότητα τα ζάρια να προσκρούσουν σε κάποιο αντικείμενο και το «κόλπο» να μην αποδώσει, η φημολογούμενη μέθοδος εξαπάτησης παρέμεινε απλά φήμη και τίποτα περισσότερο.

Τοπικές προκαταλήψεις

Εδώ συναντάμε μια αρκετά περίεργη προκατάληψη που έχει αναπτυχθεί τις τελευταίες δεκαετίες: η είσοδος στο καζίνο από οποιαδήποτε πόρτα πλην της κεντρικής. Η λογική είναι ότι η είσοδος από την κύρια είσοδο φέρνει κακή τύχη και ξεκίνησε από τους επισκέπτες του MGM Grand Casino που ξεκίνησε να λειτουργεί το 1996. Το συγκεκριμένο καζίνο είχε στην βασική του είσοδο ένα χρυσό λιοντάρι και οι θαμώνες εισέρχονταν στις αίθουσες αφού πρώτα περνούσαν μέσα από το στόμα του λιονταριού! Έτσι δημιουργήθηκε η αίσθηση πως το καζίνο επρόκειτο να τους… καταπιεί, ένα σενάριο που σίγουρα δεν παρέπεμπε σε κάποιον καλό οιωνό!

Ένας άλλος λόγος που ενισχύει τη συγκεκριμένη προκατάληψη είναι πως η κύρια είσοδος ενός καζίνο καθιστά αναπόφευκτη τη συνάντηση με τους επισκέπτες που αποχωρούν, μεταξύ των οποίων πιθανότατα και κάποιοι που έχουν χάσει τα χρήματα τους και που ως εκ τούτου κουβαλούν αρνητική ενέργεια και κακή τύχη!

Τα χαρτονομίσματα των 50 δολαρίων

Ανάμεσα στις πιο ενδιαφέρουσες γύρω από τον τζόγο προκαταλήψεις είναι αυτή που θέλει τους παίκτες να αρνούνται να εισπράξουν τα κέρδη τους σε χαρτονομίσματα των 50 δολαρίων! Μιας και αναφερόμαστε στο νόμισμα του δολαρίου, γίνεται εύκολα αντιληπτό πως η συγκεκριμένη δεισιδαιμονία συναντάται κατά κύριο λόγο στις Η.Π.Α. Η ιστορία πίσω από αυτήν την προκατάληψη βρίσκεται στη μαφία της Αμερικής την εποχή που διοικούσε ουσιαστικά τη μητρόπολη των τυχερών παιχνιδιών, το Λας Βέγκας. Πιο συγκεκριμένα, φημολογείται πως ένα μέλος της μαφίας είχε σκοτώσει έναν άγνωστο άντρα και στη συνέχεια τον έθαψε στην έρημο, αφού πρώτα έβαλε ένα χαρτονόμισμα των 50 δολαρίων στην τσέπη του θύματος. Σίγουρα η συγκεκριμένη προκατάληψη μόνο από έλλειψη λογικής μπορεί να χαρακτηριστεί, αλλά δεν παύει να είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη μεταξύ των τζογαδόρων των Ηνωμένων Πολιτειών.

Γούρια και αγαπημένα ρούχα

Περνάμε τώρα σε μερικές ακόμη ιδιαίτερα δημοφιλείς προκαταλήψεις που ποικίλλουν μεταξύ των διαφόρων χωρών και πολιτισμών και οι οποίες μάλιστα είναι οι μακροβιότερες. Ο λόγος για τα αγαπημένα ρούχα και τα κάθε λογής γούρια. Ως γνωστόν, «γούρι» θεωρείται ένα συγκεκριμένο αντικείμενο – από κόσμημα μέχρι και κάλτσες – που η παρουσία του την ώρα διεξαγωγής ενός τυχερού παιχνιδιού φέρνει την επιθυμητή καλοτυχία.

Το πιο συνηθισμένο παράδειγμα τυχερών ρούχων είναι αυτά σε κόκκινο χρώμα που πολλοί παίκτες επιλέγουν να φορέσουν κατά την επίσκεψη τους σε ένα καζίνο. Ας θυμηθούμε την κινέζικη κουλτούρα όπου το κόκκινο αποτελεί το σύμβολο της καλής τύχης επειδή αντιπροσωπεύει τον πλούτο και την ευημερία. Σημειώνεται πως για τους Κινέζους το κόκκινο χρώμα είναι τόσο τυχερό που χρησιμοποιείται ακόμα και στους γάμους, από το φόρεμα της νύφης μέχρι και τους φακέλους που εσωκλείουν τα χρήματα που δωρίζονται στους νεόνυμφους!

Γενικότερα τα τυχερά γούρια τα συναντάμε σε ολόκληρο τον κόσμο καθώς πολλοί παίκτες πιστεύουν πως συγκεκριμένα αντικείμενα εξασφαλίζουν την απαραίτητη καλή τύχη. Πρόκειται συνήθως για αντικείμενα που είτε φοριούνται είτε μεταφέρονται στην τσέπη (πχ τυχερό μενταγιόν). Τα πιο περίεργα αντικείμενα που λειτουργούν ως γούρια είναι το πόδι ενός κουνελιού, ένα πέταλο ή ένα τετράφυλλο τριφύλλι.

Γιατί έχουμε προκαταλήψεις;

Οποιαδήποτε προκατάληψη κι αν εξετάσουμε, θα υπάρχει πάντα το βασικό ερώτημα: Γιατί εμείς οι άνθρωποι διακατεχόμαστε από αυτές τις προκαταλήψεις; Ποιος είναι ο λόγος για τον οποίο αναπτύσσουμε τέτοιες παράλογες πολλές φορές πεποιθήσεις;

Ως μια πρώτη και βασική απάντηση μπορούμε να πούμε πως οι άνθρωποι έχουν μια συνεχή επιθυμία να ασκήσουν έλεγχο στην έκβαση μιας δραστηριότητας την οποία όμως στην πραγματικότητα δεν μπορούν να επηρεάσουν. Αυτό πηγάζει από την έμφυτη ανθρώπινη τάση που αρνείται να δεχθεί πως δεν έχει καμία δύναμη να επηρεάσει ένα αποτέλεσμα. Τα τυχερά γούρια για παράδειγμα, είναι ο τρόπος μας να προσκαλέσουμε την τύχη προκειμένου να μας συμπεριφερθεί ευνοϊκά!

Όταν μάλιστα δεν υπάρχει κανένας ορθολογικός τρόπος να εξηγήσουμε μια συγκεκριμένη κατάσταση, τείνουμε να καλύψουμε το κενό που δημιουργείται επικαλούμενοι τις δεισιδαιμονικές μας πεποιθήσεις. Με απλούστερα λόγια, επειδή πολύ συχνά δεν μπορούμε να αποδεχθούμε την ιδέα πως κάποια πράγματα καθορίζονται αποκλειστικά τυχαία, καταφεύγουμε σε οποιαδήποτε προκατάληψη σε μια προσπάθεια να εξηγήσουμε το εκάστοτε κάθε φορά αποτέλεσμα.