Barcelona Gipsy Balkan Orchestra στο ΈΘΝΟΣ: Τα πράγματα στην Ευρώπη δεν πάνε καλά

Τί μπορεί να ενώνει έναν Έλληνα, έναν Ισπανό, έναν Ουκρανό, έναν Ιταλό, έναν Σέρβο και μια Καταλανή; Μα τί άλλο εκτός από τη μουσική. Αυτή είναι η μαγική δύναμη που έφερε κοντά τα μέλη των Barcelona Gipsy Balkan Orchestra, της πολυπολιτισμικής μπάντας που έχοντας ως βάση της τη Βαρκελώνη ταξιδεύει σε ολόκληρο τον κόσμο προκειμένου να μοιραστεί με το παγκόσμιο κοινό τα μυστικά της γοητευτικής μουσικής παράδοσης των Βαλκανίων.

Σήμερα (2/9), η ενδιαφέρουσα αυτή κολεκτίβα θα βρίσκεται στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, στο Γκάζι, πανέτοιμη να ξεσηκώσει το ελληνικό κοινό με τις πρωτότυπες μουσικές προσεγγίσεις της. Ο Έλληνας της παρέας, ο Στέλιος Τόγιας, που παίζει κρουστά, διηγείται στο «Έθνος της Κυριακής» την ιστορία της μπάντας ενώ εκφράζει την ανησυχία του για την αρνητική στάση της Ευρώπης απέναντι στην διαφορετικότητα.

Πότε και πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με τη μουσική;

Ξεκίνησε σε μικρή ηλικία με μαθήματα κλασσικής κιθάρας που συνέχισα για πολλά χρόνια. Αργότερα ασχολήθηκα με την ηλεκτρονική μουσική, έκανα μεταπτυχιακό σε music software και παράλληλα άρχισα να παίζω  κρουστά. Αυτή την εποχή, εκτός από κρουστά στους BGKO, παίζω και κοντραμπάσο σε ένα νέο σχήμα. Άρα με τον έναν ή άλλο τρόπο, έστω και με κάποιες διακοπές ανά περιόδους, η μουσική ήταν πάντα ένα σημαντικό μέρος της ζωής μου.    

Ποια ήταν η αφορμή που οδήγησε στην δημιουργία των Barcelona Gipsy balΚan Orchestra;

Οι BGKO ξεκίνησαν από την ανάγκη μάθησης και εξερεύνησης της μουσικής παράδοσης των Βαλκανίων και της Κλέζμερ. Δεν θα το έλεγα αποκλειστικά και μόνο ως εργαστήρι μιας και υπήρχε η πρόθεση να δημιουργηθεί μια μπάντα με συναυλίες, αλλά αυτή ήταν και σε μεγάλο βαθμό παραμένει η βάση μας. Η αφορμή πάντως ήταν κάποια jam sessions στο Arco de la Virgen, ένα μαγαζί που δεν υπάρχει πλέον, στη Βαρκελώνη.

Συνυπάρχετε σ’ αυτή τη μπάντα μουσικοί από διαφορετικές χώρες, με διαφορετικές κουλτούρες και συνήθειες. Αντιμετωπίσατε επικοινωνιακές δυσκολίες στο ξεκίνημα της συνεργασίας σας;

Ναι σίγουρα υπάρχουν δυσκολίες όταν μιλάμε για ένα τόσο πολυπολιτισμικό σχήμα. Ακόμα και σήμερα, μετά από επτά χρόνια κοντινής και έντονης συνύπαρξης, δημιουργούνται, κατά καιρούς, θέματα, κάτι που εγώ τουλάχιστον το βρίσκω λογικό. Από την άλλη, αυτές ακριβώς οι εναλλαγές κουλτούρας και οι διαφορετικές παραδόσεις που «κουβαλάει» ο καθένας μας είναι που δίνουν πλούτο και ενδιαφέρον στο όλο εγχείρημα.

Το ευρωπαϊκό δισκογραφικό κατεστημένο πώς σάς υποδέχτηκε;

Αρκετά θετικά θα έλεγα ενώ είχαμε και την τύχη να βρούμε μια δισκογραφική εταιρεία που μας βοήθησε και μας βοηθάει πολύ. Βέβαια ο πρώτος δίσκος ήταν δική μας παραγωγή και μεγάλο μέρος του υλικού που παράγουμε συνεχίζει να είναι. Αναφέρομαι κυρίως σε ζωντανές ηχογραφήσεις με βίντεο κτλ. Τα μέσα υπάρχουν σήμερα για να κάνεις κάτι τέτοιο χωρίς υψηλά έξοδα έχοντας απόλυτη καλλιτεχνική ελευθερία σε αυτό που παράγεις.

Τί είναι αυτό που κυρίως σάς συνδέει, το στοιχείο εκείνο που λειτουργεί σαν γέφυρα ανάμεσά σας;

Αναμφισβήτητα είναι η αγάπη μας για την μουσική. Η μουσική σε όλο της το εύρος, ως γλώσσα επικοινωνίας, ως καταγραφή του πολιτισμικού πλούτου του κάθε λαού αλλά και ως ταξιδιού. Ταυτόχρονα όλοι μας βλέπουμε την παράδοση με σεβασμό αλλά και με διάθεση να της δώσουμε το δικό μας στίγμα.

Αντλείτε αρκετές επιρροές από την πλούσια ελληνική μουσική παράδοση;

Τελευταία παίζουμε την «λιβισιανη μου πέρδικα» (ερχόμουν κι εσύ κοιμόσουν) στις συναυλίες μας ενώ στα τζαμ έχουμε διασκευάσει κατά καιρούς διάφορα ελληνικά τραγούδια. Πέρα από αυτό επιρροές υπάρχουν, μιας και στην Βαρκελώνη έχει δημιουργηθεί μια μικρή αλλά πολύ δραστήρια ελληνική μουσική σκηνή με την οποία τόσο εγώ προσωπικά όσο και άλλα μέλη της μπάντας είμαστε συνδεδεμένοι.

Ποιες άλλες μουσικές παραδόσεις συγκαταλέγετε ανάμεσα στις πιο ενδιαφέρουσες;

Προσωπικά βρίσκω όλες τις μουσικές των Βαλκανίων πολύ ενδιαφέρουσες καθώς υπάρχουν πολλές και ποικίλες παραδόσεις στα Βαλκάνια. Παράλληλα, αν και είναι εξίσου απλοϊκό το να μιλήσεις γενικά, η τουρκική και η αραβική μουσική είναι επίσης μουσικές με πλούτο και βάθος. Σε γενικές γραμμές  όλο αυτό το κομμάτι του κόσμου, από Μέση Ανατολή αλλά και πιο ανατολικά, μέχρι τα Βαλκάνια και τη Βόρεια Αφρική, είναι που μας έχει δίνει τροφή.

Το κοινό σας σε ποιο ηλιακό γκρουπ ανήκει;

Έχουμε δει από μικρά παιδιά έως βαθιά ηλικιωμένους στις συναυλίες μας. Δεν είναι καθόλου περίεργο μετά από μια συναυλία να έρθει κάποιος γονιός με το παιδί του και να μας πει ότι μας έμαθε μέσα από εκείνο. Ίσως βέβαια αυτό να είναι κοινό στην εποχή της κοινωνικής δικτύωσης. Όπως και να 'χει όμως είναι ωραίο όταν συμβαίνει.

Πώς αισθάνονται τα μέλη μιας πολυπολιτισμικής μπάντας σε μια Ευρώπη η οποία κλείνει τις πόρτες στη διαφορετικότητα;

Η κατάσταση στην Ευρώπη έχει φτάσει σε επίπεδα που κάποτε μάλλον φάνταζαν απίθανα. Αυτό πιστεύω μας επηρεάζει όλους άμεσα η έμμεσα. Η δική μας θέση μας δίνει μια άλλη οπτική γωνία μέσω των ταξιδιών αλλά και της ίδιας της μουσικής που παίζουμε. Για να το πω απλά, αν και δεν θέλω να ακούγομαι πεσιμιστής, τα πράγματα δεν πάνε καλά. Σίγουρα υπάρχουν και στιγμές φωτός καθώς και άνθρωποι που αντιστέκονται σε όλο αυτό.

Η μουσική, οι τέχνες γενικότερα έχουν τη δύναμη να αμβλύνουν τις διαφορές, να φέρουν κοντά διαφορετικούς ανθρώπους;

Πιστεύω πως ναι αλλά θα πρέπει να εξετάσουμε τί ακριβώς σημαίνει αυτό. Το να φέρεις κοντά δύο ανθρώπους γιατί αγαπούν ας πούμε το ίδιο πράγμα, έναν πίνακα η ένα μουσικό κομμάτι δεν σημαίνει ταυτόχρονα ότι αυτοί οι άνθρωποι μπορούν και να επικοινωνήσουν, να αλληλοκατανοηθούν και να σεβαστούν ο ένας τον άλλον. Έχω την πεποίθηση όμως ότι οι τέχνες δημιουργούν έναν κοινό χώρο όπου αυτή η δυνατότητα τουλάχιστον υπάρχει.