Έλκεστε διαρκώς από τον ίδιο τύπο ανθρώπου; Μάθετε γιατί

Κάθε φορά που μια σχέση ολοκληρώνει τον κύκλο της, ελπίζουμε πως η επόμενη θα έχει διαφορετική εξέλιξη. Μήπως όμως επιλέγουμε συνεχώς τον ίδιο τύπο συντρόφου;

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 5 λεπτά ┋

Φανταστείτε τον εαυτό σας ως έναν χρηματιστή. Μελετάτε με προσοχή την κάθε μετοχή ωστόσο, για κάποιον ανεξήγητο λόγο, καταλήγετε να επενδύετε συνεχώς στην ίδια, ακόμη κι όταν αυτή σας αφήνει επαγγελματικά εκτεθειμένους στο τέλος της ημέρας. Και τώρα σκεφτείτε τις ερωτικές σχέσεις ως ένα ιδιότυπο παιχνίδι πόκερ. Θα ποντάρατε άραγε χρόνο, συναισθήματα και προσδοκίες ξανά και ξανά στο ίδιο φύλλο; Στο συμπέρασμα πως επιλέγουμε συγκεκριμένο τύπο ανθρώπων κατέληξαν ερευνητές από το τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστήμιο του Τορόντο, μελετώντας για 9 χρόνια πάνω από 300 άνδρες και γυναίκες. Οι ερευνητές μελέτησαν τόσο τους συμμετέχοντες όσο και τους παροντικούς και παρελθοντικούς ερωτικούς τους συντρόφους, για να καθορίσουν τον βαθμό συνάφειας της προσωπικότητας και των χαρακτηριστικών που είχαν οι σύντροφοι από τη μία σχέση στην άλλη. Τα ευρήματα πράγματι απέδειξαν την τάση των ανθρώπων να επαναλαμβάνουν μοτίβα συμπεριφοράς του παρελθόντος.

Oι σύντροφοί μας μοιάζουν με τους γονείς μας;

Η επιλογή παρόμοιων συντρόφων, όταν μάλιστα αυτή αποτελεί τη σταθερή τάση μας στην πορεία του χρόνου, δεν αναγνωρίζεται ως μια τυχαία συνθήκη αλλά συνδέεται στενά με βαθύτερα ψυχικά αίτια. Ο Ζίγκμουντ Φρόιντ διατύπωσε το 1916 τη θεωρία ότι οι σύντροφοί μας μοιάζουν με τους γονείς μας. Πράγματι, η αλληλεπίδρασή μας με τους πρώτους σημαντικούς ενήλικες της ζωής μας συμβάλλει καθοριστικά στη διαμόρφωση των πεποιθήσεών μας για τον ιδεατό σύντροφο αλλά και για τον ρόλο των δύο φύλων σε μια ερωτική σχέση.

Μια γυναίκα που βίωσε ως παιδί την απόρριψη του πατέρα τείνει να αναζητά παρόμοιο τύπο συντρόφου, πιστεύοντας υποσυνείδητα πως δεν αξίζει την τρυφερότητα της υγιούς σχέσης αλλά και ελπίζοντας ενδόμυχα πως αλλάζοντας τον απορριπτικό της σύντροφο θα κερδίσει την αγάπη που στην τρυφερή της ηλικία στερήθηκε. Υπάρχει, βέβαια, και η πιθανότητα η γυναίκα αυτή να ταυτίζεται στις ερωτικές της σχέσεις με τον απορριπτικό της πατέρα, επιλέγοντας συντρόφους εύκολα χειραγωγήσιμους και εξαρτημένους από την ίδια και, συνεπώς, απωθώντας, μέσω της «εξουσίας» της, τα τρομακτικά συναισθήματα ανεπάρκειας που ως παιδί βίωσε. Η Αν Τίτσγουορθ διατύπωσε το 1991 τη θεωρία του Ψυχογενετικού Μοντέλου.

Το συμπέρασμά της ήταν πως ακόμη και η ίδια η σχέση των γονιών μεταξύ τους, όπως τη βιώσαμε μέχρι περίπου τα 10-12 χρόνια μας, συμβάλλει καθοριστικά στη διαμόρφωση των κριτηρίων επιλογής συντρόφου στην ενήλικη ζωή μας. Εάν μεγαλώσαμε σε μια οικογένεια όπου υπήρχαν συνεχείς αντιπαραθέσεις ανάμεσα στη μητέρα και τον πατέρας μας, τότε πιθανότατα αντιμετωπίζουμε τις συγκρούσεις ως το λογικό επακόλουθο των ερωτικών σχέσεων. Συνεπώς, ως ενήλικες αναπαράγουμε το συγκεκριμένο μοτίβο αλληλεπίδρασης με τον σύντροφό μας, αναζητώντας μέσω αυτού τις οικείες εικόνες της παιδικής μας ηλικίας.

Εάν, ωστόσο, βιώσαμε ιδιαιτέρως δραματικά τις οικογενειακές συγκρούσεις, τότε πιθανότατα ως σύντροφοι θα υιοθετούμε αποφευκτική τάση απέναντι στα προβλήματα, στερώντας έτσι από τον εαυτό μας και τον άνθρωπό μας τη δυνατότητα της ανοιχτής έκφρασης των συναισθημάτων και αποτυγχάνοντας να αναπτύξουμε μια επιτυχή στρατηγική επίλυσης των ζητημάτων που μοιραία αναδύονται σε κάθε ερωτική σχέση. Τέλος, σύμφωνα με τη θεωρία του Σκίνερ, η έντονη έλξη μας για κάποιον οφείλεται όχι μόνο στην ομοιότητά του με τους γονείς μας αλλά και στα κοινά χαρακτηριστικά του μ’ εμάς τους ίδιους.

Επιστροφή στο χρηματιστήριο των σχέσεων

Η έννοια της ομοιότητας αφορά τον βαθμό ωριμότητας, τις προσδοκίες μας, την ικανότητά μας για συναισθηματική εγγύτητα αλλά κυρίως τα οικογενειακά μας βιώματα. Σε όλη μας τη ζωή κυνηγάμε την ευτυχία. Η επιλογή ενός τύπου συντρόφου δεν κρίνεται απαραίτητα ως μια αρνητική συνθήκη για την επίτευξή της, αρκεί να μην καταλήγει στη διαιώνιση των αρνητικών πεποιθήσεων, καθηλώνοντάς μας στο ίδιο εξελικτικό στάδιο. Ας επιστρέψουμε, συνεπώς, στο χρηματιστήριο των σχέσεων έτοιμοι να αποδεχτούμε τη συναισθηματική μας μετοχή για τα πάνω της και τα κάτω της, να την κατανοήσουμε και να ωριμάσουμε πλάι της. Γιατί δεν χρειάζεται απαραιτήτως να αλλάξουμε τον τύπο συντρόφου που προτιμάμε προκειμένου να αγγίξουμε την ευδαιμονία των παιδικών μας παραμυθιών. Ορισμένες φορές αρκεί απλώς να ωριμάζουμε δίπλα του, μεταμορφώνοντας το ασυνείδητο σε συνειδητό.

[Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Open Life, που κυκλοφόρησε με το Έθνος της Κυριακής, 29 Δεκεμβρίου]

Διαβάστε ακόμη